DYSOCJACJA WODY- CIECZY: Dysocjacja elektrolityczna polega na rozpadaniu się drobin elektrolitu rozpuszczonego w wodzie na naładowane elektrycznie jony. H2O↔ H++ OH-.
Jony wodorowe H+ mają ładunek dodatni i nadają wodzie właściwości kwasowe, natomiast jony wodorotlenkowe OH- mają ładunek ujemny i nadają jej właściwości zasadowe. Jeżeli ilość jonów H+ jest równa ilości jonów OH- , następuje całkowite zobojętnienie roztworu. Między jonami wody a jej nie zdysocjowanymi drobinami istnieje stan równowagi, którą wyraża stałej dysocjacji wody:
KH2O= ( [H+]*[OH-]/[H2O]. Znaki chemiczne ujęte w nawiasy wyrażają gramojony [H+] i [OH-] i gramodrobiny [H2O] w 1 litrze wody. Wartość stałej dysocjacji zależy od temperatury.
[H+] * [OH-]= KH2O * [H2O]
[H+] * [OH-]= const – jest to iloczyn jonowy.
DYSOCJACJA KWASÓW I SOLI I ZASAD: W wodach podziemnych, które są złożonymi roztworami, wartość stężenia jonów wodorowych zależy nie tylko od dysocjacji samej wody, ile od dysocjacji niektórych rozpuszczonych w niej składników. Jednym z nich jest kwas węglanowy, może on istnieć w wodzie jedynie w bardzo znacznych rozcieńczonych. Jego dysocjacja, której stopień jest zresztą nieznaczny, wytwarza przede wszystkim jony HCO-3. H2CO3↔ H++ HCO-3, natomiast w min stopniu jony CO2-3: HCO-3↔ H++ CO2-3. Pewnien wpływ na wartość pH ma kwas węglowy CO2, którego roztwory wykazują słabą ale wyraźną reakcję kwaśną. Innym kwasem, który obniża wartość pH jest siarkowodór H2S występujący często w wodach towarzyszących złożom gipsu. Jego dysocjacja przebiega: H2S↔ H++ HS- HS- ↔ H++ S2-. Na poziom pH ma także wpływ hydroliza soli żelazowych:
FeSO4+ 2 H2O → Fe(OH)2 + 2H+ + SO2-4
Duzy wpływ na kwaśny odczyn płytkich wód mających kontakt z bagnami maja kwasy humusowe powstające w skutek rozkładu substancji roślinnej.
Dysocjacja zasad przebiega następująco:
KOH↔ K+ + OH-.
pH- przyjęto do oznaczenia stężenia H+ i jest to ujemny logarytm tej wartości: pH= -lg [H+], jest t inaczej wykładnik stężenia jonów wodorowych. W obojętnym roztworze pH= - lg10-7=7, w kwaśnym pH<7, w zasadowym pH>7. Jedną z metod oznaczania pH jest metoda kalorymetryczna oparta na wskaźnikach barwnych, takich jak oranż metylowy, fenoloftaleina, czerwień metylowa, lakmus. Są to słabe kwasy lub zasady, które mają tę właściwość, że jony ich cząsteczek mają inne zabarwienie niż cząsteczki nie zdysocjowane. Np. fenoloftaleina, która jest bezbarwna w roztworach zasadowych przybiera zabarwienie czerwone, w kwasach jest nadal bezbarwna. Jeszcze prościej oznacza się pH za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego nasyconego odpowiednią mieszaniną wskaźników. Po zanurzeniu go w badanej wodzie zmienia on swoja barwę a tą należy porównać z drukowaną skalą wzorców. pH<5 odczyn kwaśny; 5<pH<7 odczyn słabo kwaśny; pH=7 odczyn obojętny; 7<pH<9 odczyn słabo zasadowy; 9<pH<14 odczyn zasadowy.