1 WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ

WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ

- niekiedy robimy w grupie rzeczy, których nigdy nie zrobilibyśmy w pojedynkę

- mdłości na widok Sinatry

- goryl uratował chłopca: uprzednie obserwacje ludzi - ? wspólny „instynkt macierzyński” - ?

bezinteresowne działania czy ukryta nagroda - ?

czy wpływają czynniki genetyczne na zachowania i jak wchodzą w interakcję z ludzką kulturą - ?

- millionerka na szczycie Mount Everest: co prowokuje do ryzyka - ?

- kobiety mniej pociągają niebezpieczne zajęcia: wynika z odmiennego wychowania - ? z hormonów - ?

z interakcji obu czynników - ?

Psychologia społeczna = naukowe badanie tego, jak ludzkie myśłi, uczucia i zachowania ulegają wpływom ` innych ludzi

Zadania:

Opis: szczegółowy, wiarygodny, oparty na bezpośredniej obserwacji

Wyjaśnienie: wiąże obserwacje w spójny i zrozumiały wzór (nauka/dom=fakty/kamienie)

Teorie = naukowe wyjaśnienia, które wiążą ze sobą i porządkują istniejące obserwacje oraz sugerują kierunki dalszych badań. Pomagają przewidywać przyszłe wydarzenia i kontrolować dotychczas nieopanowane zjawiska

Perspektywy teoretyczne (grupy teorii)

  1. Społeczno-kulturowa Edward Alsworth Ross:

- żródła zachowań społecznych → w grupie społecznej (nie w jednostce)

- wpływ „prądów społecznych” na ludzi

- szaleństwa i mody jako wytwór „umysłu tłumu” – irracjonalna zgodność interesów, uczuć, opinii i czynów w grupie, która wynika z sugestii i naśladownictwa

Badanie grup (klas społecznych), kultur, norm społecznych

Normy społeczne = zasady i oczekiwania dotyczące akceptowalnych zachowań społecznych

Kultura = zwyczaje, przekonania i język, wspólne dla grupy ludzi, żyjących w okr. miejscu i czasie. Obejmuje ukształtowane przez człowieka cechy środowiska (domy, ubrania), i subiektywne cechy (zasady etykiety, system wartości, kryteria dobrego smaku)

  1. Ewolucyjna William Mc Dougall

Dobór naturalny = założenie, że zwierzęta mające cechy, kt. ułatwiają im przetrwanie i rozmanażanie się, przekazują te cechy swojemu potomstwu.

Adaptacje = nowe cechy, najlepiej sprawdzające się w danym środowisku. Zastępują cechy mniej przydatne.

- Darwin: skoro ciało kształtuje się w wyniku selekcji naturalnej, podobnie kształtuje się mózg

- szukają cech wspólnych dla wszystkich istot ludzkich

- badania zachowań społecznych w różnych społeczeństwach

Międzykulturowe podobieństwa:

- ponad 80 % zabójstw popełniają mężczyżni

- płciowe uwarunkowania zachowań agresywnych (róznice w presji, jakiej podlegały w trakcie ewolucji osobniki róznych płci; np. mężczyżni dominujący nad innymi mężczyznami łatwiej znajdują żony)

- wzory zachowań dotyczących zabójstw wynikają z kombinacji czynników społeczno-kulturowych i ewolucyjnych

  1. Teoria społecznego uczenia się Albert Bandura

(eks.: uczenie się przez dzieci zachowań agresywnych, obserwowały osoby nagradzane za przemoc)

uczenie się: - bezpośrednie

- pośrednie (obserwacja i naśladowanie)

Teoria społecznego uczenia się Społeczno-kulturowa

- nacisk na niepowtarzalne doświadczenia jednostki - zajmuje się większymi grupami społecznymi

w konkretnej rodzinie lub grupie - normy (jak mody) szybko się zmieniają

- nawyki wykształcone w pierwszych latach życia trudno przełamać

Podobieństwo: przyczyny zachowań społecznych – w środowisku jednostki (tak samo – ewolucyjna)

  1. Fenomenologiczna Kurt Lewin

- interakcja pomiedzy wydarzeniami i sytuacją zewnetrzną a subiektywną interpretacją jednostki (osoba-sytuacja)

- sposób, w jaki osoba interpretuje sytuację, zależy również od jej celów w danym momencie

- subiektywna interpretacja góruje nad obiektywną rzeczywistością →

Perspektywa społeczno-konstruktywistyczna:

(często stosowana do wyjaśniania różnic między mężczyznami a kobietami)

  1. Społeczno-poznawcza

każda perspektywa skupia się na jednym elemencie całości; musimy łaczyć je ze sobą, aby otrzymać pełny obraz sytuacji.

Podstawowe zasady zachowania społecznego

Wspólne założenia perspektyw:

  1. zachowanie społeczne jest zorinetowane na cel (ludzie wchodzą w interakcje, aby osiągnąć pewne podstawowe cele lub zaspokoić okr. wewnętrzne motywacje)

  2. zachowanie społeczne stanowi interakcję pomiędzy osobą a sytuacją (motywacje wewnętrzne wchodzą w interakcje z wydarzeniami zewnętrznymi)

  1. Zachowanie społeczne jest zorientowane na cel

- cele codzienne (krótkoterminowe, świadome)

- długoterminowe

- motywy fundamentalne (podstawowe funkcje zachowania społecznego, nieświadome)

Podstawowe motywy:

budowa więzi społecznych: część gatunkowego dziedzictwa (przodkowie żyli w grupach – korzyści)

William James: samotność – największe zło

zrozumienie siebie i innych: zdobywanie info o sobie i innych → rozumienie → skuteczne kierowanie własnym życiem. Wiedza społeczna – podstawowa rola w relacjach

uzyskanie i utrzymanie walka o władzę i pozycję społeczną. Podstawowa kategoria opisu innych – kategoria

statusu społecznego: dominacji i podporządkowania. Korzyści materialne + społeczne (szacunek, podziw)

obrona nas samych i tych, przetrwanie. Rzeczywisty lub wyobrażony atak lub jego groźba => przemoc i agresja

których cenimy: (bo zagrożona reputacja, własnośc, rodzina)

wabienie i zatrzymanie rózne motywacje mężczyzn i kobiet w poszukiwaniu partnerów

przy sobie partnerów: (kobiety w większym stopniu ponoszą fizyczne koszty urodzenia i wychowywania potomstwa → ryzykują więcej, angażując się w przelotne flirty)

sposoby na zdobywanie partnerów są podobne

perspektywa ewolucyjna: wszystkie cele społeczne są podporządkowane celowi reprodukcji, nadrzędny cel – rozpowszechnianie genów.

podstawowe motywy – często nieświadome

kontinuum: od cząstkowych (świadomych) celów powierzchniowych do podstawowych motywacji społecznych

każde zachowanie ma więcej niż jeden motyw

nie wszystkie motywacje zachowań społecznych są „społeczne” (jakieś inne korzyści)

  1. Interakcja osoba-sytuacja

Osoba = cechy, które jednostka wnosi do sytuacji społecznej

- cechy fizyczne

- stałe postawy i preferencje

- cechy psychologiczne

- zmienne aspekty osoby: chwilowy nastrój, poczucie własnej wartości

Cechy są efektem czynników genetycznych, fizjologicznych (które róznią nas), doświadczenia (podtrzymują się przez sposób myślenia o sobie i innych) oraz codziennego środowiska społecznego

Sytuacja = wydarzenia lub czynniki środowiskowe zewnętrzne wobec osoby

- wydarzenia dotyczące bezpośredniego kontekstu środowiskowego (np. program TV, spojrzenie innej osoby)

- mniej tymczasowe elementy środowiska (wychowanie, normy kulturowe)

Typy interakcji:

  1. Rózne sytuacje aktywizują różne części Ja

osobowość ma wiele aspektów

cel społeczny, który przeważa w danej chwili, zależy od sytuacji społecznej

aktywizacja jednego celu zmniejsza aktywność innych

  1. Każda sytuacja ma rózne aspekty, a motyw społeczny aktywny w danej chwili zależy od tego, na który z nich zwracamy uwagę

skupiamy się tylko na 1 lub 2 aspektach aktualnej sytuacji

R zależy od tego, na co zwracamy uwagę

  1. Nie wszyscy reagują jednakowo na tę samą sytuację

  2. Ludzie zmieniają swoje sytuacje

osoba wchodzi w przestrzeń społeczną, zmieniając ją

  1. Ludzie wybierają swoje sytuacje

sytuacje, które wybieramy, odzwierciedlają aspekty naszej osobowości

odnosi się to do sytuacji długo- a także krótkoterminowych

  1. Sytuacje zmieniają ludzi

sytuacja obejmuje również innych ludzi, których cele i cechy wpływają na jej przebieg

  1. Sytuacje wybierają ludzi

sytuacje społeczne nie są dostępne dla wszystkich

często osoba musi mieć określone cechy, by mogła w nich uczestniczyć

małe różnice zwiększają się w miarę, jak poglębia je sytuacja

Badanie zachowań społecznych

Metody

opisowe eksperymentalne

procedury, służące do mierzenia lub opisywania procedury, służące odkrywaniu procesów

zachowań, myśli i uczuć w ich stanie naturalnym przyczynowo-skutkowych poprzez systematyczne

(nie ingerują w rejestrowane zachowania) manipulowanie określonymi aspektami sytuacji

Metody opisowe

  1. Obserwacja naturalna = rejestrowanie zachowań w warunkach naturalnych

„+” zachowania spontaniczne, nieuświadomione

„-„ interesujące zachowania występują rzadko

kiedy obserwacje nie są systematyczne → niedocenianie bądź przecenianie czynników

hipoteza = przewidywania badacza dotyczące wyników badań

błąd obserwatora = błąd w pomiarze, gdy badacz przypisuje nadmierne znaczenie zachowaniom, których się spodziewał, i nie zauważa zachowań, których nei oczekiwał

  1. Studium przypadku = intensywne badanie jednostki lub grupy (nietypowy wzorzec zachowania)

„-„ rzeczywista przyczyna czy przypadek - ?

różnorodne interpretacje

błąd obserwatora

niepewność skutków przyczynowo-skutkowych

generalizowalność = stopień, w jakim wyniki badań można odnosić do innych, podobnych sytuacji

(po zbadaniu jednego przypadku nie możemy określić tego stopnia)

  1. Metoda archiwalna = badanie uporządkowanych zbiorów danych, zebranych pierwotnie dla innych celów (świadectwa ślubu, artykuły prasowe, raporty policyjne)

„+” – łatwy dostęp do ogromnej ilości danych

„-” – wiele zjawisk społecznych nie podlega rejestracji

  1. Metoda sondażowa = technika, w której badacz zadaje respondentom serię pytań na temat ich zachowań, opinii i przekonań

„+” – pozwala zebrać obszerne dane dotyczące zjawisk, które rzadko dzieją się publicznie

„-” – respondent może nie podać dokładnej info (nieuczciwość, niedoskonałość pamięci)

błąd aprobaty społecznej = skłonnośc ludzi do mówienia tego, co uważają za właściwe lub aprobowane (mężczyźni deklarują więcej doświadczeń seksualnych)

problem przy uzyskiwaniu próby reprezentatywnej = grupa respondentów, która odpowiada charakterystyce całej populacji (ma cechy typowe dla większej populacji), która ma zostać zbadana => odnosząc wyniki do całej populacji mamy błędne wnioski

„-” – dobieranie uczetsników na zasadzie dobrowolnych zgłoszeń

  1. Testy psychologiczne = narzędzia, służące do oceny różnic między ludźmi pod względem zdolności, przekonań, motywacji i zachowań

Aby test był użyteczny – 2 podstawowe wymogi:

Rzetelność = zgodność wewnętrzna wyników testu

(czy otrzymalibyśmy takie same wyniki, prowadząc badanie w inny sposób, lub gdyby prowadził je inny obserwator?)

Trafność = stopień, w jakim test mierzy to, do czego mierzenia został stworzony

Korelacja a przyczynowość

Korelacja = stopień powiązania ze sobą (lub wspólwystępowania) dwóch lub więcej czynników

- wskazują na nią dane uzyskane za pomocą metod opisowych

- np. zachęcanie do samobójstwa skorelowane z wielkością tłumu oraz z porą dnia (zmierzch)

Współczynnik korelacji = matematyczne wyrażenie zależności między 2 zmiennymi

+ 1 – doskonała pozytywna korelacja (gdy 1 zmienna rośnie lub maleje, 2 rośnie lub maleje wraz z nią)

0 – brak korelacji

- 1 – doskonała negatywna korelacja (gdy 1 zmienna rośnie, a 2 maleje, i odwrotnie)

Trudno jest wnioskować o związku przyczynowo-skutkowym, bo jest możliwe, że kierunek przyczynowości jest odwrotny, że to B jest przyczyną A, lub że jest 3 zmienna C która jest niezależnie przyczyną A i B (więc A i B są skorelowane przypadkowo)

Metody eksperymentalne

= metoda badawcza, w której badacz celowo zmienia zachowanie, systematycznie manipulując jednym aspektem sytuacji i kontrolując pozostałe.

Zmienna niezależna = zmienna, którą manipuluje eksperymentator

Zmienna zależna = zmienna mierzona

Randomizacja = losowe przypisanie osoby badanej do warunków badawczych. Każda z nich ma równe szansy na znalezienie się w każdej grupie (minimalizacja różnic między grupami)

=> możliwość orzekania o związkach przyczynowych

Ograniczenia:

Środowisko laboratoryjne = środowisko sztuczne

Trafność wewnętrzna = stopień, w jakim eksperyment pozwala na wyciąganie wniosków na temat przyczyn i skutków

Zmienna zaburzająca = zmienna, która zmienia się wraz ze zmienną niezależną (nakłada się na nią). Błędne wnioski dotyczące skutków działania zmiennej niezależnej (utrudnia stwierdzenie, co było przyczyną zachowania)

Trafność zewnętrzna = stopień, w jakim wyniki eksperymentu można generalizować i odnosić do innych okoliczności. (wybierają zmienne, które dotyczą tych samych procesów mentalnych i emocjonalnych, jakie działają w świecie zewnętrznym)

Ukryte wymagania sytuacji badawczej = wskazówki zawarte w eksperymencie, które pzowalają badanym odgadnąć, jakich zachowań oczekują od nich badacze.

Aby tego uniknąć →

- angażują uczestników w interesujące działania

- odwracają uwagę od prawdziwego celu badania (podają inne prawdopodobne wyjaśnienie)

Eksperyment naturalny = manipulacja na nieświadomych uczestnikach w naturalnym otoczeniu (ale: mniejsza kontrola nad czynnikami zewnętrznymi)

dzieci w Halloween, anonimowe oraz nazywające swoje imiona, cukierki

(=> anonimowość zwiększa praw-wo zachowań antyspołecznych)

Łącząc różne metody => bardziej wiarygodne wnioski

Problemy etyczne

Ogólna zasada: wykorzystywanie nieświadomych osób jest dopuszczalne, o ile pozostają one anonimowe i o ile nie nakłania się ich do popełniania czynów, których inaczej by się nie dopuścili

Etyczne zasady:

świadoma zgoda: zgoda badanego na uczestnictwo w eksperymencie, po uprzednim poinformowaniu go o potencjalnych zagrożeniach oraz o prawie do wycofania się z eksperymentu w dowolnej chwili bez ponoszenia konsekwencji

kłopot – kiedy badanie zakłada wprowadzenie w błąd, bo pełna info może hamować naturalne R

rozmowa poeksperymentalna: omówienie z badanymi procedur i hipotez, przepracowanie negatywnych emocji, usunięcie problemów

ocena kosztów i korzyści: alternatywne metody - ?

czy wiedza ta jest użyteczna - ?

niezależna rada nadzorcza => zrównoważenie możliwej wiedzy i dyskomfortu

Psychologia społeczna a inne dziedziny psychologii:

rozwojowa, osobowości, środowiskowa, kliniczna, poznawcza, psychofizjologia

Inne dziedziny wiedzy:

socjologia, antropologia (związek między ludzką naturą a kulturą), biologia (genetyka i zoologia), psychofijzologia, edukacja, prawo, medycyna, teoria ewolucji, nauki polityczne, psychologia pracy i organizacji = psychologia + przedsiebiorczość


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wprowadzenie do psychologii społecznej
Wprowadzenie do psychologii społecznej, Politologia, Psychologia społeczna
Teksty i opracowania ~$ WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
wprowadzenie do psychologii społecznej
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 11 Postawy
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 2 Proces badawcz
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 18 Agresja
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 5 Ja
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 20 Konformizm(1)
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 24 Uprzedzenia(1
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 22 Grupa
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 4 Poznanie spo e
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 26 Dysonans
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 23 Członkostwo w
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 14 Atrakcyjność
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 9 Atrybucje
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 21 Władza
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 25 Rasizm
Psychologia społeczna Wprowadzenie do psychologii społecznej Kwiatkowska wykład 16 Zachowania pr

więcej podobnych podstron