Rozważmy następujący przypadek: pracownik z końcem grudnia 2008 r. przeszedł na emeryturę. Od 2006 r. leczył się w poradni specjalistycznej ze względu na powtarzające się problemy z oskrzelami. W listopadzie 2008 r. lekarz prowadzący skierował go na leczenie do innego miasta w związku z podejrzeniem choroby zawodowej (astma oskrzelowa). Pracownik nie skorzystał z tej możliwości, ponieważ otrzymał ją w momencie, gdy borykał się z poważnymi kłopotami rodzinnymi. Czy teraz, gdy jest już na emeryturze, istnieją szanse na uzyskanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej?
Przypomnijmy, definicję choroby zawodowej ustawodawca zawarł w art. 235 K.p. Zgodnie z tym przepisem, chorobą zawodową jest choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, o ile w następstwie oceny warunków pracy można bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem stwierdzić, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym".
W omawianym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko powyższa definicja, ale także treść art. 235 K.p., z którego jasno wynika, że rozpoznanie choroby zawodowej może nastąpić zarówno w okresie zatrudnienia w narażeniu zawodowym(pracownik), jak również po zakończeniu pracy na stanowisku, na którym to narażenie występowało (były pracownik). Jedynym warunkiem jest tu wystąpienie udokumentowanych objawów choroby w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.
Decydujący dla rozpoznania choroby zawodowej po zakończeniu zatrudnienia jest zatem okres, w którym wystąpiły objawy chorobowe. Okres ten podlega zróżnicowaniu w zależności od przypadłości, na którą zapadł ekspracownik. Ile wynosi on dla poszczególnych schorzeń można dowiedzieć się z załącznika do rozporządzenia RM z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869).
Z całą pewnością można zatem stwierdzić, że uzyskanie uprawnień emerytalnych oraz zakończenie pracy w narażeniu zawodowym nie wyłącza możliwości rozpoznania u byłego pracownika choroby zawodowej. Wszystko zależy jednak od łącznego spełnienia następujących przesłanek:
•dane schorzenie ujęte jest w wykazie chorób zawodowych,
•można bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem stwierdzić, że jest ono następstwem narażenia zawodowego,
•udokumentowane objawy chorobowe wystąpiły w okresie, w którym ich pojawienie się upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym.