Prawoznastwo-nauka o państwie i prawie oraz poglądach na państwo i prawo. Działy Prawoznastwa-dogmatyka prawa( zajmuje się prawem obowiązującym w poszczególnych państ-wach(prawo wewnętrzne w danym państwie).prawem obowią-zującym w stosunku między państwem a prawem Miedzynaro-dowym. Teoria państwa i prawa- rozpatruje zagadnienia związa-ne z państwem i prawem z pewnego dystansu. Ten dystans po-zwala jej śledzic nie jedną sferę zjawisk lecz całokształt.Zakres teorii prawa obejmuje- podst. Pojęcia prawoznawstwa np. państwo, prawo, praworządnośc. Prawidłowości rządzące pa-ństwem i prawem a szczególnie te które często przewijają się zarówno w sferach życia publicznego. Stosunki jakie zachodzą pomiędzy państwem a prawem. Historia doktryn polityczno-prawnych. Obejmuje analize poglądów państwa oraz prawa w odniesieniu do analizy ewolucji poglądów na państwo i prawo w czasie. Historia państwa i prawa. Skupia swe zainteresowania na badaniu zjawisk państwa i prawa w procesie społecznym w celu opisu historycznego przejawów tych zjawisk oraz próby wyjaśnienia prawidłowości w kształtowaniu się i rozwoju prawa. Państwo-organizacja polityczna(sejm senat itp.) suwerenna władza-niepodzielna, niezbywalna. Suwerenność w aspekcie zewnętrznym-oznacza ze władza państwowa jest władzą najwy-ższą na danym obszarze i sama decyduje o zakresie swojego działania a wszystkie organizacje, związki itd. Działające w pańs-twie za jej zgodą i na warunkach określonych przez państwo. Wewnętrznym-oznacza że państwo jest organizacją nie zależną od innych państw a ograniczanie wykonaniu suwerenności i korzystanie z tych kompetencji mogą być jednym następstwem przyjetych przez państwo zobowiązań. Przynależnośc do państ-wa ma charakter przymusowy wiąże się z obywatelstwem. Cechy państwa-ludnośc(na ludność składa się ogół osób fizycz-nych znajdujących się pod zwierzchnictwem terytorium i praw-nym danego państwa. Zasada domniemania powszechnej znajo-mosci prawa) terytorium. Władza państwowa. Forma państwa( sposób sprawowania władzy)-forma rządu(określa jakie w dany-m panstwie działają naczelne organy państwa, jakie zachodzą między nimi stosunki, który z tych organów ma szczególne znaczenie w danym państwie. Panstwo można podzielic na republikę i monarchię. Podział ze względu na system rządu jaki obowiązuje w danym państwie. Sys parlamentarny-gabinetowy, sys. Prezydencki, sys. Parlamentarno-komitetowy, sys.kancela-rski) struktura terytorialna prawa państwa(rozważa się tutaj wzajemne stosunki włączania organów centralnych i terytoria-lnych.ze względu na strukturę państwa (zakres samodzielności poszczególnych jednostek podziału terytorialnego państwa) państwa dzieli się na unitarne(proste, jednolite. Władza suwerenna dotyczy obszaru całego państwa. Takie państwa charakteryzują się jednolitym sys. Organów pańśtwa) i państwa złożone(federacyjne. Obok jednolitego prawa w poszczególnych częściach terytorium wystepują partykularne sys i organy pańs. Reżim polityczny styl rządzenia określa faktyczne stosunki pomiędzy strukturą organizacyjną państwem a ludnością spro-wadza się do ogólu metod jaki aparat państwowy posługuje się w stosunkach z ludnością. Reżim demokratyczny(określa iż obywatele mają faktyczny wpływ na funkcjonowanie państwa i kierunki działania jego organów. Reżim autokratywny( aparat państwowy jest wylączony spod kontroli obywateli sam określa cele i zadania państwa nie troszczy się o przestrzeganie prawa. Często stosuje przemoc do ludności danego państwa.Większośc zwykła ilośc głosów „za” jest mniejsza od sumy „sprzeciw” i „strzymujących się” ale większa niż „przeciw” większośc bezwz ględna 50%+1 większośc kwalifikowana 3/5. W polskim prawie istnieje podział aktów prawnych na: 1)akty prawa powszechnie obowiązującego(należa: konstytucje (ustawa zasadnicza) reifiko waną umowę miedzynarodową, ustawa, rozporządzenie 2)akta prawa wewnętrzne? W szczególnych wypadkach aktem prawa powszechnie obowiązującego może być rozporządzenie z mocą ustawy (tylko dla prezydenta)(wprowadzeniem stanu wojenne -go czy stanu wyjątkowego) prawo-to 1)zbiór norm postępowa nia 2) ustanowione lub uznane przez państwo w określonej formie 3)zabezpieczone przymusem prawnym. Ad2. Ustanowie nie normy prawnej polega na wyznaczeniu, określenia jej treści i umieszczaniu w odpowiednim akcie normatywnym. W wyniku ustanowienia powstają normy, których do tej pory nie było. Na-tomiast uznanie normy prawnej polega iż akceptujemy już istniejącę już normę postępowania która do tej pory mogła być normą moralną obyczajową i która charakteryzowała się tym że nie była zabezpieczona przymusem państwowym. Wyróznenie się dodatkowo następujące rozumienie Rodzajów prawa: prawo przedmiotowe prawo odnosi się do pewnego zespołu norm postępowania o określonych cechach(zależne jest od przedmiotu regulacji) na prawo karne, prawo administracyjne, prawo cywilne. Prawo pozytywne prawo obowiązujące w jakimś państwie w określonym czasie(prawo obowiązujące tu i teraz). Prawo naturalne prawo niezależne od jakiejkolwiek władzy państwowej i prawa stanowionego przez państwo. Wzajemny stosunek między państwem a prawem: *rozwój państwa i pra-wa splata się ze sobą obie te instytucje działają równacze-śnie. Przechodzą razem ze sobą wszystkie fazy rozwoju. *państwo jest jedynym twórcą prawa. I tylko państwo decyduje o jego zmianie. *państwo musi zapewnic przestrzegania wydanych przez siebie norm, którym brakuje powszechnej akceptacji. *zakres działalności władzy państwowej pokrywa się z zakresem obowiązywania norm prawnych. Norma prawna a przepis prawny. Norma prawna jest to wskazówka, reguła określonego działania. Wyjaśnienie przepisu prawa. Przepis prawny jest to jęz. Prawniczy. Graficzne wyodrębniona gramatyczna jednostka zdaniowa w tekście aktu prawnego ustanowiona w odpowie-dniej formie w okcie normatywnym i ogłoszona w odpowiednim publikatorze. Budowa normy prawnej: hipoteza jest to ten Ele-ment normy prawnej który określa adresata lub króg adresatów do których jest skierowana norma prawna oraz warunki okoli-czności normatywnego postępowania. Dyspozycja element normy prawnej który wskazuje w jaki sposób ma zachowac się adresat normy określony w hipotezie. Sankcja określa jakie konsekwencję prawną poniesie adresat określony w hipotezie za niedostosowanie się do zachowania określonej dyspozycji: sankcja represyjna(karna) egzekucyjna, restytucyjna, niewarzności |
Tworzenie prawa to tworzenie norm prawa obowiązującego. Aby zwyczaj czy obyczaj przekształcił się w pawo zwyczajowe musi nastąpic: zwyczaj musi być przestrzegany rzeczywiście przez dłuższy czas w sposób rzeczywisty przez ogół społecz. Treśc zwyczaju powinna być w miare możliwości ustalona i sprecyzowana. Organy państwa powinny liczyc się z zwyczajem podejmowania decyzji. Pewną odmianą prawa zwyczajowego jest prawo precedensowe przez precedens należy rozumiec wszystkie przypadki poprzednie które były wykorzystywane w charakterze wzorów czy zasad przy rostrzyganiu innych przypadków. Prawo stanowione jest podst i najbardziej rozprzestrzenioną formą prawa w obecnym świecie. P. stanowione różni się od prawa zwyczajowego iż czyny władzy publicznej z zachowaniem własnej procedury tworzą normy prawne i nadają im odpowiednią forme prawną. Stanowienie prawa charakteryzuje się 3 cechami: sformalizowane, prospektywne , konstytutywne. Prospektywnośc prawa stanowionego oznacza iż akt prawny normuje sytuacje, które mają dopiero nastapic i normy regulujące te sytuacje mają charakter generalny i abstrakcyjny. Konstytutywnośc wyraża się tym ze aktem stanowienia kompetentny organ władzy publicznej wprowadza do systemu lub usuwa z sys normy prawne . sformalizowany charakter aktu polega na powierzeniu tej działalności kompetentnym organom władzy publicznej. Podporządkowanie tej działalności określanym procedurom prawotwórczym. Nadanie ustanowionym aktom normatywnym określenie formy prawnej. Podanie (ogłoszenie) do wiadomości publicznej. Dyrektywy techniki prawodawczej. Dyrektywa dotycząca wewnętrznej budowy aktu normatywnego. Akt normatywny ujęcie treściowe (tytuł i treść) Ujęcie formalne (podział aktu prawnego ze względu na budowę) Na tytuł aktu prawnego składają się 3 elementy:1) rodzaj aktu prawnego (rodzaj formy)2) musi być wskazana data uchwalenia (ustanowienia)3) tzw. przedmiot aktu prawnego (o co tu chodzi) Treść aktu prawnego (AP)Wstęp (preambuła, arenga)- nie zawiera norm prawnych (ma tylko i wyłącznie charakter uroczysty).Podstawa prawna- delegacja ustawowa - zakaz subdelegacji.Przepisy ogólne – muszą być wskazane.Przepisy szczegółowe.Przepisy przejściowe i dostosowujące. Stosowanie i wykładnia prawa. Stosowanie prawa jest to działalność organów państwowych polegająca na wydawaniu decyzji indywidualno-konkretnych na podstawie norm prawnych.(Akt stosowania prawa w stosunku do aktu tworzenia prawa). Proces stosowania prawa charakteryzują etapy (przesłanki):1) ustalenie stanu faktycznego2) ustalenie przepisów prawnych odnoszących się do danego stanu faktycznego3) ustalenie sensu znaczenia i granic treściowych normy prawnej (wykładnia prawa)4) subsumcja „podciągnięcie” ustalonego stanu faktycznego pod sformułowaną w drodz wykładni normę prawną5) ustalenie konsekwencji prawnych wynikających z takiej prawnej kwalifikacji stanu faktycznego. Zasada praworządności działanie na podstawie prawa i w jego granicach.Praworządność w aspektach:1) formalnym2) materialnym |
|---|