Amortyzacja (zużycie kapitału trwałego)- jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.
Automatyczny stabilizator- jest to taki mechanizm w gospodarce, który zmniejsza podatność PNB na szoki.
Bank centralny kontroluje nominalną podaż pieniądza. Jeżeli przyjmiemy założenie upraszczające, że ceny dóbr są stałe, to możemy uznać, iż bank centralny kontroluje także realną podaż pieniądza.
Bank centralny- spełnia funkcję bankiera w stosunku do banków komercyjnych oraz odpowiada za ustalanie poziomu stóp procentowych.
Banki komercyjne- są to pośrednicy finansowi, którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady, w których ciężar mogą być wystawiane czeki.
Baza monetarna (zasób pieniądza wielkiej mocy)- to łączna ilość banknotów i bilonu
w obiegu pozabankowym oraz znajdujących się w systemie bankowym.
Bezrobocie frykcyjne- stanowi niemożliwy do obniżenia minimalny poziom bezrobocia, występujący w każdym dynamicznym społeczeństwie.
Bezrobocie klasyczne- oznacza rodzaj bezrobocia pojawiający się wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie utrzymywana powyżej poziomu, przy którym krzywe podaży pracy i popytu na pracusie przecinają.
Bezrobocie przymusowe- obejmuje osoby skłonne podjąć pracę przy danej płacy realnej, lecz nie mogące jej znaleźć.
Bezrobocie strukturalne- oznacza bezrobocie, którego przyczyną jest niedostosowanie kwalifikacji pracowników i zapotrzebowania pracodawców w sytuacji, kiedy struktura popytu i produkcji nieustannie się zmieniają.
Bezrobocie wynikające z niedostatku popytu (keynesowskie) pojawia się wtedy, kiedy faktyczna produkcja jest mniejsza od produkcji potencjalnej.
Bilans handlowy- jest to wartość eksportu netto. Gdy eksport jest większy od importu, występuje nadwyżka handlowa. Gdy import przewyższa eksport, gospodarka wykazuje
deficyt handlowy.
Bilans płatniczy- to usystematyzowane zestawienie wszystkich transakcji zawieranych między mieszkańcami danego kraju a zagranicą.
Budżet strukturalny- pokazuje jaki byłby stan budżetu w warunkach pełnego zatrudnienia (na poziomie produkcji potencjalnej).
Budżetem nazywamy zapis planu wydatków, a także sposobów ich finansowania: określonej osoby, przedsiębiorstwa lub państwa.
Cel inflacyjny- służy jako punkt odniesienia przy ustalaniu poziomu stóp procentowych. Spełnia on funkcję nominalnej kotwicy.
Cykl koniunkturalny- polega na wahaniach produkcji i zatrudnienia wokół linii długookresowych trendów.
Czysta inflacja- pojawia się kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają
w tym samym tempie.
Deficyt budżetowy- można określić jako nadwyżkę wydatków państwa nad jego dochodami.
Delator- jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do realnego PNB (w cenach stałych), wyrażony w postaci wskaźnika.
Dewaluacja (rewaluacji)- oznacza obniżenie (podwyższenie) kursu danej waluty przez państwo, które przyjęło na siebie zobowiązanie do obrony tego kursu.
Dług publiczny (narodowy)- jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych.
Dobra finalne- dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (maszyny) nabywane przez przedsiębiorstwa.
Dobra pośrednie- dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.
Dochód narodowy- produkt narodowy netto (PNN) wytworzony w gospodarce. Oznacza się go przez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach bazowych.
Dochód narodowy- to PNN w cenach bazowych. Jest to inaczej PNB pomniejszony o zużycie posiadanego zasobu kapitału trwałego w danym okresie (amortyzacja).
Dopływ do ruchu okrężnego- to strumień pieniędzy, który otrzymują przedsiębiorstwa ale nie za pośrednictwem gospodarstw domowych.
Doskonała mobilność kapitału implikuje, że nie występują bariery w przepływach kapitału, a całkowite oczekiwane zyski inwestorów z lokat w różnych walutach zrównują się.
Doskonała mobilność kapitału oznacza, że olbrzymie ilości środków finansowych będą przenoszone z jednej waluta na drugą zawsze wtedy, kiedy stopa zwrotu z inwestycji w aktywa w jednym kraju jest wyższa niż w innym.
Drenaż podatkowy- to wzrost realnych wpływów podatkowych wywołany inflacją, która zwiększa dochody nominalne i sprawia, że niektórzy ludzie zostają zaliczeni do wyższych przedziałów opodatkowania w ramach systemu progresywnego podatku dochodowego.
Efekt majątkowy (bogactwa)- polega na przesunięciu wykresu funkcji konsumpcji w górę (w dół) pod wpływem wzrostu (spadku) wartości majątku gospodarstw domowych i zwiększenia (zmniejszenia) wydatków na każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.
Efekt realnych zasobów pieniądza- polega na zwiększeniu popytu konsumpcyjnego, wynikającym ze wzrostu realnej wartości zasobów pieniężnych konsumentów.
Ekonomia podażowa- jest teoretycznym uzasadnieniem polityki gospodarczej, której celem nie jest pobudzanie popytu globalnego, lecz stymulowanie globalnej podaży.
Ekonomia podażowa- zaleca stosowanie bodźców mikroekonomicznych w celu zamiany poziomu pełnego zatrudnienia, wielkości produkcji potencjalnej oraz naturalnej stopy bezrobocia.
Eksportem (X) nazywamy dobra, które zostały wytworzone w kraju, a następnie sprzedane za granicę.
Funkcja (krzywa) krótkookresowej podaży globalnej (SAS)- opisuje zależność między poziomem cen, ustalanych przez przedsiębiorstwa i określanych przez wysokość płac, a wielkością produkcji.
Funkcja (krzywa) popytu makroekonomicznego (MDS)- opisuje różne kombinacje poziomu cen i dochodu realnego, przy których planowane wydatki są równe faktycznej produkcji, przy stopie procentowej ustalonej na poziomie zapewniającym równowagę na rynku pieniądza
Funkcja konsumpcji- obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej, przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.
Funkcja oszczędności- obrazuje wielkość zamierzonych oszczędności przy każdym poziomie dochodu.
Funkcja popytu inwestycyjnego- obrazuje zależność między planowanymi przez przedsiębiorstwa inwestycjami a poziomem stopy procentowej.
Gospodarka kraju znajduje się w równowadze wewnętrznej, gdy popyt globalny jest równy produkcji zapewniającej pełne zatrudnienie.
Gospodarka znajduje się w równowadze zewnętrznej, gdy saldo rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego wynosi zero.
Hiperinflacją- nazywamy zjawisko polegające na utrzymywaniu się bardzo wysokiej stopy inflacji.
Histereza- pojawia się gospodarce wówczas, gdy jej równowaga długookresowa zależy od tego, co działo się z nią w krótkim okresie.
Ilościowa teoria pieniądza- oznacza, że zmiany nominalnej podaży pieniądza powodują identyczne zmiany poziomu cen (a także płac), lecz nie wpływają na produkcję i zatrudnienie.
Iluzja pieniądza- występuje wtedy, kiedy ludzie nie odróżniają wielkości nominalnych od realnych.
Import (Z)- to dobra, które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej.
Inwestycje- są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa.
Jednostka rozrachunkowa- jest to jednostka, w której są wyrażone ceny i prowadzi się rozliczenia
Klasyczny model makroekonomiczny- przedstawia gospodarkę, w której płace i ceny są doskonale giętkie. W modelu klasycznym zmiana nominalnej podaży pieniądza prowadzi do identycznej zmiany procentowej płac nominalnych i cen. Realna podaż pieniądza, stopa procentowa, produkcja, zatrudnienie i płace realne pozostają nie zmienione. W modelu klasycznym zwiększenie wydatków państwa o określoną kwotę powoduje wypieranie identycznej kwoty wydatków prywatnych. Sprawia to, że popyt globalny pozostaje na nie zmieniony poziomie produkcji potencjalnej.
Kosztem alternatywnym utrzymywania pieniądza (kosztem utraconych możliwości)- są odsetki utracone w wyniku trzymania aktywów finansowych w postaci pieniędzy (gotówki),
a nie w formie oprocentowanych obligacji.
Koszty zdzieranych zelówek- symbolizują cały dodatkowy czas i wysiłek wkładany przez ludzi w zawieranie transakcji wówczas, gdy próbują oni poradzić sobie za pomocą mniejszych zasobów realnego pieniądza.
Koszty zmienianych jadłospisów- spowodowane inflacją, odpowiadają realnym zasobom zużywanym po to, aby wydrukować nowe metki z cenami wówczas, gdy te wzrastają (lub spadają).
Krańcowa skłonność do importu (MPI)- informuje, jaką część każdej dodatkowej jednostki dochodu narodowego podmioty krajowe chcą wydać na dodatkowy import.
Krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC)- to część każdego dodatkowego funta dochodu rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję.
Krańcowa skłonność do oszczędzania (MPS)- jest to część każdej dodatkowej jednostki dochodu, przeznaczona przez gospodarstwa domowe na oszczędności.
Krańcowa stopa podatku dochodowego- to część każdego dodatkowego funta dochodu, która państwo zabiera w formie podatku dochodowego.
Krańcowy produkt pracy- jest równy przyrostowi produkcji wynikającemu z zatrudnienia dodatkowego pracownika przy danym zasobie kapitału rzeczowego.
Krzywa IS (inwestycje, oszczędności) jest zbiorem różnych kombinacji dochodu i stopy procentowej, przy których rynek dóbr znajduje się w równowadze.
Krzywa LM jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu, przy których rynek pieniądza znajduje się w równowadze. (wykres funkcji, na którym popyt na zasoby pieniądza w wyrażeniu realnym L jest równy podaży realnych zasobów M).
Krzywa Philipsa- dowodzi, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia. Sugeruje to, że możemy wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie.
Krzywa podaży globalnej AS- obrazuje wielkość produkcji, którą przy każdej cenie przedsiębiorstwa są skłonne wytworzyć. W modelu klasycznym nie występuje iluzja pieniądza, a płace nominalne są elastyczne. Wielkość produkcji nie zależy zatem od cen, a krzywa podaży globalnej przebiega pionowo na poziomie produkcji potencjalnej.
Krzywa podaży globalnej- obrazuje wielkość produkcji, którą chciałyby zaoferować przedsiębiorstwa przy każdym poziomie cen.
Ludzie ulegają złudzeniu inflacyjnemu, gdy mylą zmiany realne ze zmianami nominalnymi. Dobrobyt zależy od zmiennych, a nie nominalnych.
Makroekonomia gospodarki otwartej bada gospodarkę, w której ważna rolę odgrywają transakcje z zagranicą.
Makroekonomia- zajmuje się badaniem sposobu działania gospodarki jako całości.
3 najważniejsze problemy: inflacja, bezrobocie, wzrost gospodarczy.
Marża odsetkowa- to różnica wysokości oprocentowania kredytów i wkładów w danym banku.
Miarą bezrobocia jest liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie nie mających zatrudnienia.
Mnożnik kreacji pieniądza- obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza, wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę.
Mnożnik zrównoważonego budżetu- to mechanizm polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji.
Mnożnikiem- nazywamy stosunek zmiany wielkości produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany wydatków autonomicznych.
Motyw przezorności- polega na tym, że z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie nieprzewidzianych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy jeszcze w stanie przewidzieć.
Motyw transakcyjny trzymania pieniądza ma swoje źródło w niedoskonałej synchronizacji wpływów i wydatków w czasie.
Nakład pracy- w przedsiębiorstwie jest mierzony liczbą roboczogodzin przepracowanych w nim w danym okresie.
Narzędzie polityki pieniężnej- to zmienna, którą stale stara się kontrolować bank centralny.
Naturalna stopa bezrobocia- to odsetek siły roboczej obejmujący bezrobotnych w warunkach równowagi na rynku pracy. Są oni dobrowolnie bezrobotni, gdyż nie chcą podjąć pracy przy płacy realnej zapewniającej równowagę.
Naturalna stopa bezrobocia- to stopa bezrobocia występująca wówczas, gdy rynek pracy znajduje się w równowadze.
Nominalna kotwica- określa docelowo poziom innych zmiennych nominalnych. Natomiast siły rynkowe decydują o poziomie zmiennych realnych.
Nominalny PNB mierzy się w cenach bieżących, tj. takich, które istniały w okresie, gdy osiągano składające się na PNB dochody.
Odpływ z ruch okrężnego- oznacza strumień pieniądza, który nie przemieszcza się z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw.
Okresowe zwolnienia- powodują, że część pracowników pozostaje przez pewien czas poza przedsiębiorstwem.
Operacje otwartego rynku- występują wtedy, kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej, kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku.
Ostatnia instancja kredytowa- to instytucja zdolna do udzielania pożyczek bankom i innym instytucjom finansowym w sytuacjach, kiedy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu.
Oszczędności- to ta część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług.
Panika finansowa- jest to samospełniająca się przepowiednia. Ludzie dochodzą w pewnym momencie do wniosku, że bank nie będzie zdolny do wypłacenia gotówki posiadaczom wkładów. Wpadają więc w popłoch i biegną do banku, aby wydostać swoje pieniądze. Tym samym sprawiają, że bank rzeczywiście nie jest w stanie wypłacić pieniędzy i będzie musiał ogłosić bankructwo.
Pieniądz bezgotówkowy (IOU)- jest to środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego lub osoby fizycznej.
Pieniądz- jest to pewien powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań. Jest to środek wymiany. Pieniądz jest środkiem przechowywania wartości (tezauryzacji), ponieważ można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości
Pieniądz symboliczny- jest to środek płatniczy, którego wartość, czyli siła nabywcza, znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach.
PKB w cenach bazowych- mierzy produkcje krajową za pomocą cen, z których wyeliminowano podatki pośrednie.
PKB w cenach rynkowych- określa wartość produkcji wytworzonej w kraju za pomocą cen zawierających podatki pośrednie.
Płaca realna- jest ilorazem płacy nominalnej i poziomu cen, informuje o ilości dóbr, które można nabyć za dana płacę nominalną.
Podaż pieniądza- jest to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza występującego w roli środka wymiany.
Pojęcie płynności dotyczy szybkości i pewności, z jaką dana pozycja może być z powrotem zamieniona na gotówkę w dowolnym momencie. Składnikiem aktywów o najwyższej płynności jest sam pieniądz (gotówka).
Polityka dochodowa- jest próbą bezpośredniego oddziaływania na wysokość płac i innych dochodów.
Polityka fiskalna (budżetowa)- to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków
Polityka pieniężna łagodzi szok, jeżeli zmiana cen wywołuje reakcje państwa, które dostosowuje wielkość nominalnej podaży pieniądza, aby w krótkim okresie uniknąć zmiany jego realnej podaży.
Polityka stabilizacyjna- obejmuje działania państwa zmierzające do utrzymania produkcji blisko poziomu produkcji potencjalnej.
Popyt globalny- jest to sumą, którą gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa planują wydać na dobra i usługi przy rożnej wielkości dochodu.
Popyt inwestycyjny- oznacza zamierzone (planowane) przez przedsiębiorstwa powiększenie zasobów kapitału trwałego (fabryki i maszyny) oraz stanu zapasów.
Popyt na pieniądz- to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (realny zasób pieniądza).
Pośredni cel monetarny- oznacza kluczowy wskaźnik makroekonomiczny wykorzystywany przez bank centralny przy podejmowaniu częstych decyzji o wysokości stóp procentowych.
Pośrednik finansowy- to instytucja, która specjalizuje się w ułatwianiu kontaktów między kredytodawcami a kredytobiorcami.
Pracownik jest przymusowo bezrobotny, jeżeli jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia.
Produkcja potencjalna- to wielkość produkcji, którą wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni wykorzystane.
Produkt krajowy brutto (PKB)- jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.
Produkt narodowy brutto (PNB) = DNB, który koryguje PKB o dochody netto z tytułu własności za granicą. Jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji.
Przez kanał kredytowy polityka pieniężna wpływa na wartość zabezpieczenia zaciąganych pożyczek, a zatem także na podaż kredytu.
Przez poziom cen rozumiemy przeciętna cenę wszystkich dóbr wytwarzanych w gospodarce.
Przy sporządzaniu budżetu skorygowanego o wpływ inflacji do obliczania wielkości wydatków państwa oraz wysokości odsetek do długu publicznego wykorzystuje się realne,
a nie nominalne stopy procentowe.
Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr istnieje wtedy, kiedy popyt globalny (planowane łączne wydatki) dokładnie zrównają się z faktycznie wytworzoną produkcją.
Przyczyną istnienia motywu portfelowego utrzymywania pieniądza jest niechęć do ryzyka. Ludzie są skłonni poświęcić wyższą przeciętnie stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dającą się łatwiej przewidzieć stopę zwrotu.
Przyrosty realnego PNB określa się mianem wzrostu gospodarczego.
Rachunek obrotów bieżących- w bilansie płatniczym jest to zapis płatności z tytułu przepływu dóbr i usług oraz pozostałych transakcji bieżących (odsetki, dochody majątkowe, przekazy) pomiędzy danym krajem a zagranicą.
Rachunek obrotów kapitałowych bilansu płatniczego to zapis transakcji danego kraju z zagranicą, dotyczących aktywów finansowych.
Rachunkowość uwzględniająca inflację polega na przyjęciu takich definicji kosztów, przychodów, zysków i strat, które są w pełni dostosowane do warunków inflacji.
Realna podaż pieniądza M/P to iloraz nominalnej podaży pieniądza M oraz poziomu cen P.
Realny kurs walutowy- jest miara względnej ceny dóbr pochodzących z różnych krajów, wyrażonej w jednej walucie.
Realny PNB mierzy produkcje w cenach stałych, koryguje nominalny PNB o wpływ inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie, najczęściej określanym jako rok bazowy
Realny PNB per capita- to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju.
Rezerwy dewizowe- to zasób walut obcych przechowywany przez krajowy bank centralny.
Rezerwy- to ilość złota pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów. Stopa rezerw jest to stosunek rezerw do wkładów.
Roczna stopa inflacji- % wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.
Rozporządzalne dochody osobiste- są to dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich i płatności transferowych. Wielkość ta informuje ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na wydatki i oszczędności.
Równowaga na rynku pieniądza istnieje wówczas, gdy wielkość zapotrzebowania na realne zasoby pieniądza jest równa wielkości zaoferowanej.
Ruch okrężny oznacza przepływy zasobów rzeczowych i pieniężnych między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami
Rynek walutowy- to taki rynek międzynarodowy, na którym jedna waluta krajowa może być wymieniona na inną. Cena, po której są wymieniane te dwie waluty, to kurs walutowy.
Stagflacja- oznacza współwystępowanie wysokiej inflacji i dużego bezrobocia. Często jest ona spowodowane przez ujemny szok podażowy.
Sterylizacja jest operacją otwartego rynku, przebiegającą między pieniądzem krajowym a krajowymi papierami wartościowymi. Celem tego zabiegu jest wyeliminowanie wpływu, jaki ma nadwyżka bądź deficyt bilansu płatniczego na rozmiary krajowej podaży pieniądza.
Stopa bezrobocia- to odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca w stanie pracować.
Stopa dyskontowa- to stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym.
Stopa rezerw obowiązkowych- jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów, jaką koniecznie muszą utrzymywać banki komercyjne na mocy decyzji banku centralnego.
Sumę przechowywaną u złotnika nazywamy wkładem (depozytem).
System clearingowy (rozliczeniowy)- jest to ogół porozumień, na mocy których wzajemne zobowiązania i należności banków rozlicza się przez zestawienie wszystkich transakcji dokonanych w danym okresie i spłatę tylko zobowiązań netto powstałych w rozliczeniach międzybankowych.
System kursu walutowego- to określony przez państwo zbiór zasad decydujących o sposobie ustalania kursu walutowego.
Ścieżka kursu walutowego opartego na parytecie siły nabywczej (PSN) jest to taka ścieżka nominalnego kursu walutowego, na której realny kurs walutowy jest utrzymywany na stałym poziomie w określonym przedziale czasu.
Teoria dochodu permanentnego głosi, że poziom bieżącej konsumpcji jest funkcją dochodu osiągniętego w długim okresie (permanentnego).
Transakcja spekulacyjna- to zakup aktywów finansowych w celu ich dalszej odsprzedaży w przekonaniu, że całkowity dochód- odsetki czy dywidenda + zysk kapitałowy- będzie wyższy niż całkowity dochód z jakiejkolwiek innej lokaty.
Ucieczka od pieniądza- oznacza gwałtowny spadek realnego popytu na pieniądz, występujący wtedy, kiedy wysoka inflacja i wysoka nominalna stopa% zwiększają koszty utrzymania pieniądza.
Ujemny szok podażowy- wywołuje w krótkim okresie wzrost cen i spadek produkcji.
W gospodarce bezpieniężnej (barterowej) nie występuje środek wymiany. Wymiana ma charakter bezpośredni, co oznacza że jedne dobra są wymieniane na inne.
Waluta jest wymienialna, jeżeli państwo, działając za pośrednictwem banku centralnego, zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży, po stałym kursie, takiej ilości waluty, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży (zakupu) na rynku.
Wartość dodana- przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji.
Według hipotezy Fishera wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy wzrost stopy % także o 1%.
Wypieranie polega na ograniczeniu popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie popytu globalnego i w konsekwencji wzrost stopy procentowej.
Wzrost wydatków państwa na dobra i usługi prowadzi do zwiększenia produkcji zapewniającej równowagę. Przy danej stopie podatkowej wpływy podatkowe wzrastają, mimo to powiększa się deficyt budżetowy (lub zmniejsza się nadwyżka budżetu). Przy danym poziomie wydatków państwa G wzrost stopy podatkowej powoduje zmniejszenie zarówno produkcji w punkcie równowagi, jak i deficytu budżetowego.
Zapasy- to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży.
Zarejestrowana siła robocza (podaż pracy)- to liczba osób, które zarejestrowały się jako chętne do podjęcia pracy. Jest ona sumą liczby zatrudnionych i liczby zarejestrowanych bezrobotnych, tj. osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy.
Zarządzanie popytem polega na wykorzystaniu polityki pieniężnej i polityki budżetowej w celu stabilizacji dochodu na wysokim przeciętnie poziomie.
Zasoby siły roboczej- obejmują zarówno wszystkich zatrudnionych, jak i osoby zarejestrowane jako chcące oraz będące w stanie podjąć pracę.
Zgodnie z teorią cyklu życia ludzie tworzą plany swojej konsumpcji, obejmujące cały okres ich życia. Źródłem finansowania tej konsumpcji są przewidywane dochody osiągane w ciągu całego życia.
Zmiana rozmiarów oszczędności, jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu, prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającej równowagę. Nie następuje natomiast zmiana oszczędności w punkcie równowagi; nadal muszą się one równać planowanym inwestycjom. Zjawisko to określa się mianem paradoksu zapobiegliwości.
Zniechęceni pracow. nie wierzą w możliwości znalezienia pracy i opuszczają zasób siły robo.