2. Odbiorca- - „drugi obok nadawcy, podmiot w procesie komunikacji’

- „jeden z uczestników komunikowania”

- ten, do kogo nadawca wysyła przekaz w procesie komunikacji”

- „adresat wypowiedzi

Rodzaje odbiorcy:

1. Odbiorca zamierzony/wyobrażony

2. Odbiorca wirtualny – jest zainteresowany komunikatem, ale nie do niego został skierowany

3. Odbiorca przypadkowy

4. Adresat

5. Obserwator/świadek – na początku stoi z boku, w 2 fazie może stać się odbiorcą zamierzonym

Szum komunikacyjny- to wszelkie zakłócenia komunikacyjne utrudniające odbiorcy odkrycie celu komunikacji

Rodzaje szumów:

1. wewnętrzny – niewyraźna mowa, . kiedy odbiorca nie zwraca uwagi na komunikat

2. zewnętrzny - kiedy komunikat ulega zniekształceniu przez inne dźwięki w otoczeniu np. kichnięcie

3. Funkcje komunikowania:

1. Informacyjna – w procesie tym pozyskiwane są informacje niezbędne do podejmowania decyzji regulujących interakcje społeczne, osiąganie celów i temu podobne

2. Motywacyjna – elementem komunikowania jest przekazywanie zachęt do osiągania różnego rodzaju celów

3. Kontrolna – treści komunikowania społecznego zawierają informacje o sferze powinności obowiązkach ludzi, grup, organizacji i społeczeństw względem siebie. Określają zarazem podmiot, normy i zakres kontroli społecznej.

4. Emotywna – możliwość wyrażania emocji i uczuć a tym samym zaspokajanie istotnych psychospołecznych potrzeb ludzkich.

. Intencja- to zamiar, cel przekazu, który nadawca chce osiągnąć w trakcie procesu komunikowania

RODZAJE INTENCJI:

1. intencja powiadamiania, przekazywania informacji o świecie zewnętrznym

- realizowana w skali mikro- o prywatnym życiu

- realizowana w skali makro- o rzeczywistości kulturze

2. intencja przekazywania własnych sadów, odczuć, emocji, postaw, opinii, poglądów i ocen

3. intencja wywarcia wpływu na odbiorcę

- wpływ werbalny

- wpływ pozawerbalny- odpowiednia czynność

- wpływ mentalny- intencja w myślach

4. Intencja społeczna- podkreślenie przynależności do grupy

5. Intencja prywatna- zrealizowanie osobistego celu

Model Westleya i Macleana (1957)

SKŁADNIKI AKTU MOWY:

1. LOKUCJA - jak został wypowiedziany komunikat

2. ILLOKUCJA

3. PERLOKUCJA – skutek

SKŁADNIKI AKTU MOWY Z PERPEKTYWY ODBIORCY:

lokucja – illokucja - perlokucja

Składniki aktu mowy z perspektywy nadawcy:

Illokucja lokucja

Perlokucja

Grupy aktów mowy (Austin)

1. konstatywy (konstatacje, powiadomienia) – akty mowy, których celem jest powiadomienie, przekazanie odbiorcy wiedzy o świecie np. Himalaje są najwyższym górami, świata

2. performatywy (performacje, czynnościowce) – akty mowy, których celem jest wywołanie zmiany w rzeczywistości

- czasowniki performatywne – 1 os. L.poj lub 1 os. L.mn (przyrzekam, obiecuje)

Typy aktów mowy (Searle)

1. asercje – odpowiadają Austinowskim konstatywom. Język rejestruje zmiany w rzeczywistości, ale nie jest sprawcą tych zmian np. Ten pies jest łaciaty

2. dyrektywy – jeden z rodzajów Austinowskich performatyw. Język wywiera wpływ na rzeczywistość, akt mowy zmienia świat np. rozkazy, rady, prośby

3. komisywy – inny rodzaj performatywów. Język zmienia rzeczywistość np. obietnice, przyrzeczenia

4. ekspresywy – kolejna grupa performatywów. Kierunek styku jest obustronny, zarówno od rzeczywistości do języka, jak i od języka do rzeczywistości np. życzenia, podziękowania

- ocieplanie kontaktu- zdrobnienia, pytania

- oziębianie – szybkie żegnanie się

5. Deklaratywy – najbardziej sprawcze spośród wszystkich aktów mowy

Skuteczność aktów mowy zależy od 4 warunków

I. warunek przygotowawczy lub wstępny

II. Warunek szczerości

III. Warunek wyrażony w treści sądu

IV. Warunek podstawowy (treść aktu illokucyjnego)

Zasada kooperacji Gricea:

„UCZYN TWÓJ WKŁAD DO KONWERSACJI TAKIM JAKI JEST WYMAGANY NA DANYM ETAPIE, POPRZEZ AKCEPTACJE CELU LUB KIERUNKU WYMIANY WERBALNEJ, W KTÓRĄ JESTEŚ ZAANGAŻOWANY”

MAKSYMY KOOPERACYJNE:

1. Maksyma ilości - PRZEKAZUJ TYLKO TYLE INFORMACJI, ILE POTRZEBA NA DANYM ETAPIE KOMUNIKACJI, ANI ZA DUŻO, ANI ZA MAŁO

2. Maksyma jakości - MÓW TYLKO PRAWDĘ LUB SYGNALIZUJ STOPIEŃ PRAWDZIWOŚCI. NIE KŁAM

Wyjątki:

- „ białe kłamstwo”

- „kłamstwo za zgodą i wiedzą uczestników komunikacji”

3. Maksyma SPOSOBU/RELEWANCJI – mów na temat

4. MAKSYMA SPOSOBU - MÓW JASNO, JEDNOZNACZNIE, KRÓTKO ORAZ BĄDŹ SYSTEMATYCZNY

Implikatury Gricea:

1. Implikatury semantyczne – odbiorca musi się domyśleć niektórych informacji

2. Implikatury pragmatyczne – odbiorca musi odczytac prawdziwa intencję wypowiedzi, która jest jedynie sugerowana w przekazie

3. Implikatury konwencjonalne – dotyczą znaczenia i intencji wypowiedzi

4. Implikatury konwersacyjne – ich zrozumienia wymaga znajomości nadawcy lub/i kontekstu wypowiedzi

Efekt pierwszego wrażenia:

1. atrakcyjność fizyczna

2. sylwetka (budowa ciała)

- endomorf – puszysta, zaokrąglona

- mezomorf – atletyczna sylwetka

- ektomorf – szczupły

Komunikowanie:

- kto z kim komunikuje

- źródła nadawca- odbiorca

- powód komunikatu (intencje)

- przebieg komunikatu

- zawartość komunikatu (treść rodzaj komunikacji)

- konsekwencje komunikatu (zamierzone lub nie)

Najczęstszym środkiem komunikowania mowa

- naturalnym – opiera się na biologii, wyposażeniu człowieka

- bezpośredni – wymaga bliskości fizycznej

- spersonalizowany – nadawca i osoba występują jako osoby świadome siebie

Pismo – środek sztuczny, pośredni, zdepersonalizowany

KOMUNIKACJA- z łac. Współudział, uczestnictwo, udzielenie komuś czegoś, omawiać coś z kimś

Został wchłonięty w XIV w. przez wspólnotę, komunikacja jako transmisja, przekaz pojawił się w XVI w.

Komunikowanie jako proces:

- wytwarzania

- przekształcania

- przekazywania informacji pomiędzy jednostkami, grupami, organizacjami

Komunikowanie jako:

- proces

- wywoływanie odpowiedzi

- transmisja

- łączenie

- wymiana

Wg. R. Jakobsona schemat komunikowania:

Nadawca- odbiorca

(kontekst, komunikat, kontakt, kod)

Rodzaje komunikowania:

1. Ze względu na sposób przekazywania wiadomości:

- ustne

- pisemne

- bezpośrednie

- pośrednie

- werbalne

- niewerbalne

1. Ze względu na charakter relacji występujących między nadawcą a odbiorcą:

- jednokierunkowa (monolog)

- symetryczny

- niesymetryczny

- formalna

- nieformalna

-obronna

-podtrzymująca

Konteksty komunikowania:

1. Interpersonalny – bez użycia mediów, twarzą w twarz

2. Grupowy- więcej niż 2 osoby

3. Organizacyjny – dotyczący zewnętrznej struktury grupy

4. Publiczny – czy komunikat będzie docierał do szerokiej grupy

5. Masowy – obejmuje media drukowane, multimedia

6. Międzykulturowy

Komunikacje utrudnia również agresja

Czym jest komunikacja?

- porozumiewanie się między ludźmi

- przekazywanie informacji

- rozmowa

- wymiana myśli

Communico – oznacza „czynić wspólnym, coś z kimś dzielić” a także „komuś czegoś uzyczyć, udzielić, dopuścić do udziału”

Komunikacja, komunikowanie to przekazywanie informacji, wiedzy o świecie

Komunikacja obejmuje język naturalny, , gdyż służy on reprezentowaniu rzeczywistości w umyśle ludzkim

- transmisja informacji od nadawcy do odbiorcy

- proces służący rozumieniu innych

- oddziaływanie, wywieranie wpływu

- wymiana znaczeń między jednostkami

- składnik procesu społecznego

KLASYFIKOWANIE KOMUNIKOWANIA:

1.Relacje pomiędzy nadawcą i odbiorcą

- akcyjna

- reakcyjna

- interakcyjna

- transakcyjna

2. Liczba uczestników i typ kanału komunikacyjnego

- interpersonalna/bezpośrednia

- masowa/pośrednia

3. Technika przekazu

- mówiona

- pisana

4. Systemy znaków

- werbalna

- niewerbalna

- parawerbalna

5. Efekt

- skuteczna

- chybiona

FUNKCJE KOMUNIKOWANIA:

1. funkcja sprawcza

2. funkcja ekspresywna

3. funkcja kreatywna

Elementy procesu komunikowania:

1. Nadawca- osoba nadająca komunikat, podmiot komunikacyjny

- osoba, która przygotowuje i przekazuje komunikat odbiorcom

- jest świadomym, a nie mimowolnym czy bezmyślnym, uczestnikiem procesu porozumiewania (Austin,1993; Searle,1980)

- w swoim przekazie projektuje osobę, która będzie, czy może być, jego odbiorcą

KLASYFIKCJACJA NADAWCÓW:

1. ze względu na stopień znajomości

- nadawca znany odbiorcy

- nadawca nieznany odbiorcy

2. Ze względu na jawność

- nadawca ujawniony

- nadawca ukryty (nie jest znany, anonim)

3. Ze względu na autorstwo przekazu

- nadawca bezpośredni

- nadawca pośredni- przekazuje swój komunikat komuś innemu, by ktoś inny przekazał tą inf.

4. Ze względu na rolę społeczną

- nadawca instytucjonalny – np. media

- nadawca jednostkowy- każdy z nas

2. Odbiorca- - „drugi obok nadawcy, podmiot w procesie komunikacji’

- „jeden z uczestników komunikowania”

- ten, do kogo nadawca wysyła przekaz w procesie komunikacji”

- „adresat wypowiedzi

Rodzaje odbiorcy:

1. Odbiorca zamierzony/wyobrażony

2. Odbiorca wirtualny – jest zainteresowany komunikatem, ale nie do niego został skierowany

3. Odbiorca przypadkowy

4. Adresat

5. Obserwator/świadek – na początku stoi z boku, w 2 fazie może stać się odbiorcą zamierzonym

Wyobrażenie odbiorcy (kryterium socjologiczne i psychologiczne):

1. wiek:

- do 16-18 lat

- pomiędzy 19 a 50-60 rokiem życia

- powyżej 50-60 roku życia

2. wykształcenie:

- podstawowe

- średnie

- wyższe

3. płeć:

- kobieta

- mężczyzna

4. miejsce zamieszkania:

- wieś

- miasto 5. stopień samoakceptacji:

- niski

- średni

- wysoki

6. pełniona rola społeczna:

- podwładny

- przełożony

7. orientacja seksualna:

- heteroseksualna

- homoseksualna

- biseksualna

8. zainteresowania, aspiracje i pragnienia

3. Intencja- to zamiar, cel przekazu, który nadawca chce osiągnąć w trakcie procesu komunikowania

RODZAJE INTENCJI:

1. intencja powiadamiania, przekazywania informacji o świecie zewnętrznym

- realizowana w skali mikro- o prywatnym życiu

- realizowana w skali makro- o rzeczywistości kulturze

2. intencja przekazywania własnych sadów, odczuć, emocji, postaw, opinii, poglądów i ocen

3. intencja wywarcia wpływu na odbiorcę

- wpływ werbalny

- wpływ pozawerbalny- odpowiednia czynność

- wpływ mentalny- intencja w myślach

4. Intencja społeczna- podkreślenie przynależności do grupy

5. Intencja prywatna- zrealizowanie osobistego celu

4. Przekaz- - „to co nadawca przekazuje odbiorcy”

- „językowa albo pozajęzykowa forma wyrażania intencji nadawcy, skierowana do odbiorcy”

Ze względu na sposób formułowania przekazu, rozróżnia się następujące jego rodzaje:

1. komunikat językowy

2. komunikat pozawerbalny

3. komunikat językowo- pozawerbalny

Ze względu na sposób percepcji przekazu dzieli się go na:

1. komunikat audio

2. komunikat wizualny

3. komunikat audio-wizualny/multimedialny

Ze względu na wyrazistość przekazu rozróżnia się:

1. komunikat przezroczysty/transparentny

2. komunikat nieprzezroczysty/nietransparentny – odbiorca musi doszukac się intencji

5. Kodowanie- stopień opanowania kodów przez nadawcę

2. przypuszczalny stopień znajomości kodów przez odbiorcę

3. dostosowanie kodu i przekazu do sytuacji komunikacyjnej

4. przedmiot komunikowania

6. Działanie komunikacyjne- zaczyna się od momentu zakodowania przekazu

Kanał komunikacyjny jest to droga, jaką musi pokonać zakodowany przekaz od nadawcy do odbiorcy, aby adresat mógł odczytać jego intencję

Rodzaje kanałów:

1. KANAŁ BEZPOŚREDNI- wspólne teraz i tu

- kanał niemy – powyżej 25 m

- kanał odległy- od 6-25 m

- kanał naturalny- od 1.5 – 6m

- kanał bliski- od 40 cm – 1.5 m

- kanał intymny – poniżej 40 cm

2. KANAŁ POŚREDNI- wspólne teraz ale nie tu

- kanał pisemny i obrazkowy- gazety

- kanał akustyczny- dźwięk np. radio

- kanał wykorzystujący fale elektromagnetyczne – radio, Internet, satelita

- kanał satelitarny

7. Szum komunikacyjny- to wszelkie zakłócenia komunikacyjne utrudniające odbiorcy odkrycie celu komunikacji

Rodzaje szumów:

1. wewnętrzny – niewyraźna mowa

2. zewnętrzny

8. Dekodowanie-

- poznanie

- zrozumienie

- interpretacja

- reakcja

9. Interpretacja- polega na dotarciu do właściwego znaczenia komunikatu, na odkryciu jego intencji przez odbiorcę

10. Efekt komunikacyjny- powinien pokrywać się w pełni z intencją komunikacyjną

Rodzaje efektów komunikacyjnych:

1. efekt zamierzony

2. efekt niezamierzony

3. efekt dodatkowy

11. Sprzężenie zwrotne- Przekaz nadawcy wywołuje kontrprzekaz odbiorcy, który w ten sposób staje się nadawcą. A ten kontrprzekaz odbiorcy prowokuje nadawcę do sformułowania kolejnego komunikatu itd. W efekcie powstaje ciąg replik wypowiadanych przez uczestników komunikowania, w przestrzeni komunikacyjnej pojawia się interakcja.

Schematy i modele komunikacji

1. Model C. Shannona i W.Weavera (1949 r.)

2. Model G. Gerbnera (1956 r.)

3. Model H. Lasswella (1948 r.)

4. model T. Newcomba (1953 r.)

5. Model B. Westleya i M. MacLeana (1957 r.)

6. Model R. Jakobsona (1960 r.)

7. Model J. Austina (1968 r.)

8. Model M. McLuhana (1964 r.)

. Model Shannona i weavera (1949)

Nadawca koduje komunikat przez przekaźnik

Szumy:

- techniczne

- semantyczne – niezrozumienie znaku, nieumiejętne zakodowanie i odkodowanie

- pragmatyczne

RENUNDACJA: wszystko to co w informacji jest przewidywalne, konwencjonalne, lub znane odbiorcy

ENTROPIA- wszystko to co nieznane i zaskakujące dla odbiorcy w przekazie nadawcy

Proporcje pomiędzy redundancją a entropią wahają się od proporcji 3:7 do 6:4

Model Gerbnera (1956)

Jakość percepcji uzależniona jest od 3 czynników:

1. Selekcja – nikt i nic nie jest wstanie odwzorować wiernie i w pełni otaczającej rzeczywistości

2. Kontekst – każde wydarzenie rozgrywa się w jakimś miejscu i czasie

3. Dostępność – najbardziej relatywny aspekt odbioru wydarzenia

Kształt przekazu zależy od:

1. Dostępu do kanałów komunikacyjnych – wpływa na formę komunikatu

2. Kontroli środków przekazu – wpływa na treść przekazu

Model Lasswella ( 1948)

Model Newcomba (1953)

X –zjawisko, wydarzenie, osoba

1. Nadawca

2. - odbiorca

Każdy człowiek A pragnie poznać X i pragnie swoje informacje na temat X wymienić z inną osobą B

Jeżeli opnie się nie zgadzają tworzy się napięcie interakcyjnie

Model znajduje potwierdzenie w relacjach między ludźmi a stacjami

Model Newcomba znajduje potwierdzenie w relacjach pomiędzy ludźmi a stacjami radiowymi i telewizyjnymi czy tytułami prasowymi

Model Westleya i Macleana (1957)

Model Jacobsona ( 1960)

Nadawca wysyła zakodowany komunikat do odbiorcy ten odkodowuje go przez kontekst. Dodał 2 dodatkowe elementy ( kontakt, kod)

Kontakt – stosunki między nadawcą a odbiorca ( może odbywać się na kilku płaszczyznach)

1. Kontakt na płaszczyźnie sztywnej

np. audiencja u Papieża

2. Kontakt na płaszczyźnie oficjalnej

np. rozmowy towarzyskie podczas przyjęcia

3. Kontakt na płaszczyźnie profesjonalnej

np. wymiana poglądów z szefem

4. kontakt na płaszczyźnie prywatnej

Np. rozmowa z kolegą

5. Kontakt na płaszczyźnie familiarnej

np. rozmowa z przyjacielem

Typy kodów:

1. Kod językowy – zbiór wyrazów, reguł gramatycznych i semantycznych, który pozwala na ich prawidłowe łączenie w dłuższe wypowiedzi

2. inne kody semiotyczne – zbiory znaków oraz reguł ich używania

Model Austina

Składniki aktu mowy:

1. ILLOKUCJA – aspekt odpowiedzialny za intencjonalność aktu mowy

2. PERLOKUCJA – dotyczy skutków wypowiedzi

3. LOKUCJA – to postać formalna i semantyczna aktu mowy

Model McLuhana:

Rodzaje komunikacji werbalnej ze względu na kierunek przesyłanych komunikatów:

- Komunikacja pozioma

- Komunikacja pionowa - pracodawca – pracownik

Profesor- student

Język jest używany do:

- - określania myśli, uczuć doświadczeń i wymiany ich z innymi ludźmi

- oceniania rzeczy, ludzi, uczuć

- prezentowania własnych doświadczeń

- mówienia o przeszłych, teraźniejszych , przeszłych wydarzeniach

- mówienia o samym języku (jego składni i strukturze)

Denotacja to bezpośrednie znaczenie, które pozwala zidentyfikować poszczególne słowa

Konotacja ujawnia obszar emocji, uczuć i wartości związanych z poszczególnymi slowami

Przez jakie czynniki może być zdeterminowane komunikowanie werbalne:

1. Kultura

2. Płeć

Dwie formy komunikowania werbalnego:

1. Forma ustna (oralna) - stwarza dogodniejsze warunki do nawiązania kontaktów na poziomie fatycznym, instrumentalnym i afektywnym

BARIERY:

- polaryzacja

- etykietowanie

- mieszanie faktów i wniosków

- przesadna pewność siebie

- klasyfikowanie i generalizowanie

2. Forma piśmienna- stosowana jest na wszystkich poziomach komunikowania

Funkcje komunikatów B. Jakobsona

1. informacyjna (poznawcza) – związana z kontekstem wypowiedzi, info o świecie zewnętrznym,

2. ekspresywna (emotywna) – związana z nadawcą komunikatu

3.impresywna (konatywna) – związana z odbiorcą, wywieranie wpływu na odbiorcę

4. metajęzykowa – związana z kodem, mówienie za pomoca języka o języku

5. poetycka (stylistyczna) – związana z komunikatem

6. fatyczna – w koncepcji Jakobsona związana z kontaktem, a u kontynuatorów jego myśli z kontaktem i kanałem komunikacyjnym, „Muszę się zbierać”

Teoria Austina:

MÓWIENIE JEST TAKĄ SAMĄ CZYNNOŚCIĄ JAK ZROBIENIE CZEGOŚ I PROWADZI DO TAKICH SAMYCH SKUTKÓW, WIĘC KAŻDY PROCES KOMUNIKOWANIA WYWOŁUJE ZMIANY W ŚWIECIE

SKŁADNIKI AKTU MOWY:

1. LOKUCJA - jak został wypowiedziany komunikat

2. ILLOKUCJA

3. PERLOKUCJA – skutek

SKŁADNIKI AKTU MOWY Z PERPEKTYWY ODBIORCY:

lokucja – illokucja - perlokucja

Składniki aktu mowy z perspektywy nadawcy:

Illokucja lokucja

Perlokucja

Grupy aktów mowy (Austin)

1. konstatywy (konstatacje, powiadomienia) – akty mowy, których celem jest powiadomienie, przekazanie odbiorcy wiedzy o świecie np. Himalaje są najwyższym górami, świata

2. performatywy (performacje, czynnościowce) – akty mowy, których celem jest wywołanie zmiany w rzeczywistości

- czasowniki performatywne – 1 os. L.poj lub 1 os. L.mn (przyrzekam, obiecuje)

Typy aktów mowy (Searle)

1. asercje – odpowiadają Austinowskim konstatywom. Język rejestruje zmiany w rzeczywistości, ale nie jest sprawcą tych zmian np. Ten pies jest łaciaty

2. dyrektywy – jeden z rodzajów Austinowskich performatyw. Język wywiera wpływ na rzeczywistość, akt mowy zmienia świat np. rozkazy, rady, prośby

3. komisywy – inny rodzaj performatywów. Język zmienia rzeczywistość np. obietnice, przyrzeczenia

4. ekspresywy – kolejna grupa performatywów. Kierunek styku jest obustronny, zarówno od rzeczywistości do języka, jak i od języka do rzeczywistości np. życzenia, podziękowania

- ocieplanie kontaktu- zdrobnienia, pytania

- oziębianie – szybkie żegnanie się

5. Deklaratywy – najbardziej sprawcze spośród wszystkich aktów mowy

Skuteczność aktów mowy zależy od 4 warunków

I. warunek przygotowawczy lub wstępny

II. Warunek szczerości

III. Warunek wyrażony w treści sądu

IV. Warunek podstawowy (treść aktu illokucyjnego)

Zasady efektywnej komunikacji

1. Zasada rzeczywistości

2. Zasada kooperacji językowej

Podstawy kooperacji językowej Grice’a – warunki:

1. adekwatność – wstęp, rozwinięcie, zakończenie

2. równość – bez względu na status społeczny, role, pochodzenie, płeć

3. autentyczność uczestnictwa – komunikacja świadoma

Zasada kooperacji Gricea:

„UCZYN TWÓJ WKŁAD DO KONWERSACJI TAKIM JAKI JEST WYMAGANY NA DANYM ETAPIE, POPRZEZ AKCEPTACJE CELU LUB KIERUNKU WYMIANY WERBALNEJ, W KTÓRĄ JESTEŚ ZAANGAŻOWANY”

MAKSYMY KOOPERACYJNE:

1. Maksyma ilości - PRZEKAZUJ TYLKO TYLE INFORMACJI, ILE POTRZEBA NA DANYM ETAPIE KOMUNIKACJI, ANI ZA DUŻO, ANI ZA MAŁO

2. Maksyma jakości - MÓW TYLKO PRAWDĘ LUB SYGNALIZUJ STOPIEŃ PRAWDZIWOŚCI. NIE KŁAM

Wyjątki:

- „ białe kłamstwo”

- „kłamstwo za zgodą i wiedzą uczestników komunikacji”

3. Maksyma SPOSOBU/RELEWANCJI – mów na temat

4. MAKSYMA SPOSOBU - MÓW JASNO, JEDNOZNACZNIE, KRÓTKO ORAZ BĄDŹ SYSTEMATYCZNY

Implikatury Gricea:

1. Implikatury semantyczne – odbiorca musi się domyśleć niektórych informacji

2. Implikatury pragmatyczne – odbiorca musi odczytac prawdziwa intencję wypowiedzi, która jest jedynie sugerowana w przekazie

3. Implikatury konwencjonalne – dotyczą znaczenia i intencji wypowiedzi

4. Implikatury konwersacyjne – ich zrozumienia wymaga znajomości nadawcy lub/i kontekstu wypowiedzi

REGUŁY UPRZEJMOŚCI LAKOFF:

1. FORMALNOŚĆ – nie narzuca swojej woli, pozostań z boku

2. ZASTANOWIENIE – pozwalaj adresatowi dokonać wyboru

3. RÓWNOŚĆ – działaj tak, jak byście z adresatem byli równi

Zasady grzeczności komunikacyjnej Leecha:

1. MAKSYMA TAKTU – minimalizuj koszty dla innych, maksymalizuj korzyści dla innych

2. MAKSYMA SZLACHETNOŚCI – minimalizuj korzyści dla siebie, maksymalizuj koszty dla siebie

3. MAKSYMA APROBATY – minimalizuj negatywna ocenę innych, maksymalizuj koszty dla siebie

4. MAKSYMA SKROMNOŚCI – minimalizuj pozytywną ocenę własną, maksymalizuj negatywną ocenę własną

5. MAKSYMA ZGODNOŚCI – minimalizuj niezgodę pomiędzy sobą a innymi, maksymalizuj zgodę pomiędzy sobą a innymi

6. MAKSYMA SYMPATII – minimalizuj antypatię między soba a innymi, maksymalizuj zgodnosć miedzy soba a innymi

REGUŁY GRZECZNOŚCI POLSKIEJ:

1. zasada skromności

2. zasada gościnności

3. zasada wielkoduszności

Komunikacja niewerbalna – definicje:

„Każda komunikacja inna niż słowa”

„Nadanie znaczenia zachowaniu niewerbalnemu lub przedmiotom”

„To system znaków, w skład którego wchodzą uporządkowane i zhierarchizowane podsystemy o mniejszym stopniu skomplikowania. Rządzą nimi określone reguły i zasady”

Różnice pomiędzy komunikacją werbalną a niewerbalną:

werbalna	niewerbalna
nieciągła	ciągła
Mniej wieloznaczna	wieloznaczna
świadoma	Mniej świadoma
Przekazuje myśli, fakty, opinie	Przekazuje uczucia

Dlaczego komunikacja niewerbalna jest ważna:

Funkcje komunikacji niewerbalnej:

1. zastępowanie słów i powtarzanie

- emblemat – ma znaczenie dla pewnych grup kulturowych, zastępuje słowa oraz tłumaczy je bezpośrednio na wyrażenie słowne

2. uzupełnienie i akcentowanie słów

- ilustrator – uzupełnia i akcentuje wiadomość werbalną

3. Regulowanie interakcji

- regulator – pomaga w koordynowaniu i regulowaniu interakcji komunikacyjnej

4. Zaprzeczanie słowom

- mieszana wiadomość – zaprzecza wiadomości werbalnej

Typy przekazów niewerbalnych:

1. wygląd fizyczny i efekt pierwszego wrażenia

2. mimika

3. gesty

4. wokalika

5. kinetyka

6. haptyka – dotyk

. Efekt pierwszego wrażenia:

1. atrakcyjność fizyczna

2. sylwetka (budowa ciała)

- endomorf – puszysta, zaokrąglona

- mezomorf – atletyczna sylwetka

- ektomorf – szczupły

Endomorf:

- zależne od innych

- spokojne

- zrelaksowane

- zadowolone

- beztroskie

- ospałe

- pogodne

- powolne

- chętne do współpracy

- uprzejme

- tolerancyjne

- hojne

- życzliwe

Mezomorf:

- dominujące

- wesołe

- przedsiębiorcze

- porywcze

- pewne siebie

- energiczne

- impulsywne

- wydajne

- pełne entuzjazmu

- skłonne do rywalizacji

- towarzyskie

- chętne do dyskusji

- apodyktyczne

- odważne

Ektomorf:

- niezależni

- spięci

- niespokojni

- skrępowani

- skrupulatni

- zamyśleni

- dokładni

- nieśmiali

- podejrzliwi

- introspektywni

- ostrożni

- czuli

- zamknięci w sobie

3. Ubiór

4. Mimika-

Czoło:

najmniej dostrzegalny przez odbiorcę składnik zachowań mimicznych

ustalono, że 1 zmarszczka na czole jest rezultatem 200 000 zmarszczeń brwi

Oczy:

Najważniejsza część twarzy z perspektywy komunikowania społecznego

• Kontakt wzrokowy

• okulezja – wykorzystywanie kontaktu wzrokowego

Stereotypy – usta:

małe, wąskie usta – nieczułość, złość

wydatne, szerokie usta – dobro, ciepło, namiętność

zaciśnięte usta- złość

rozchylone usta – zaciekawienie, podniecenie

Aby komunikat mimiczny mógł być prawidłowo zdekodowany i zinterpretowany przez odbiorcę – czoło, oczy i usta muszą komunikować dokładnie to samo

Mikroekspresje to krótkotrwałe wyrazy emocji, pojawiają się one bez udziału świadomości i są wyrazem przeżywanego stanu emocjonalnego.

Gesty:

1. gesty nieświadome (nieuświadamiane)

2. gesty świadome (kontrolowane)

3. gesty informacyjne (samodzielne)

4. gesty wspierające (niesamodzielne)

5. gesty negatywne

Gesty mogą komunikować”

1. kontrolę reakcji międzyludzkich

2. stan fizyczny

3. obelgi i obrażanie

4. odpowiedzi

5. odczucia i wrażenia

6. powitania i pożegnania

7.wygląd

Międzynarodowe gesty:

(uniesienie brwi)

- Na Tonga oznacza „tak”

- w Peru oznacza „pieniądze” lub „zapłać”

uszczypnięcie podbródka)

- we Włoszech oznacza „nie obchodzi mnie to”, „spadaj”

-w Brazylii i Paragwaju oznacza „nie wiem”

w południowych Włoszech, na Malcie, w Grecji i Tunezji znaczą negację

- w Niemczech i w Skandynawii – gest przywołania

- w Indiach – „tak”

Wokalika (wokalizacja)

1. barwa głosu

2. ton głosu

3. tempo mówienia

4. intonacja

5. brak dźwięku

Kinetyka – postawa ciała:

- postawy interpersonalne

- cechy osobowości

- pozycja społeczna

- aktualne stany emocjonalne

- fiksacje libidalne i frustracje rozwojowe

- cechy temperamentu

1. otwarta postawa stojąca:

- postawa wyprostowana, lekko pochylona ku rozmówcy

- ręce opuszczone wzdłuż tułowia

- nogi lekko rozsunięte, stopy lekko rozwarte, ustawione równolegle

2. prawidłowa pozycja siedząca:

- tułów i głowa wyprostowane, skierowane lekko ku rozmówcy

- zajęcie pozycji w centrum siedziska

- nogi ugięte pod kątem prostym

- ręce opuszczone wzdłuż tułowia

Haptyka:

1. dotyk relacyjny

2. dotyk agresywny – zły dotyk

2. dotyk wspierający – dobry dotyk

3. dotyk intymny

4. samodotyk

Dotyk nazwano matką wszystkich zmysłów: w każdej kulturze występują normy, które określają kogo można dotykać, kiedy, gdzie i jak

Proksemika:

- jest to nauka zajmująca się badaniem wzajemnego wpływu relacji przestrzennych między osobami oraz między osobami a otoczeniem materialnym na relacje psychologiczne, sposób komunikacji.

- Jest to nauka leząca na pograniczu psychologii i antropologii

Edward Hall

- twórca proksemiki (1966)

- „dystans interpersonalny to sfera ochronna albo sfera izolująca dany organizm od innych”

Rodzaje przestrzeni:

1. przestrzeń trwała

2. przestrzeń na pół trwała

3. przestrzeń nieformalna – dystanse

- dystans intymny

- dystans indywidualny (osobniczy)

- dystans społeczny

- dystans publiczny

Dystans intymny:

• faza bliższa – 0-15 cm

- kontakt wzrokowy ograniczony do minimum

- obraz zamazany, widać tylko kontury twarzy

- wyczuwalny zapach ciała i oddechu

• faza dalsza – 15-45 cm

- widoczne pory twarzy

Dystans indywidualny (osobniczy):

• Faza bliższa – 45-75 cm

- rysy twarzy nie zniekształcone

- można trzymać i obejmować partnera

• Faza dalsza – 75 cm-120 cm

- przy wyprostowanych ramionach możliwość dotyku

- widać siwiznę, brud na odzieży, zmarszczki

Dystans społeczny:

• Faza bliższa – 120-210 cm

- widoczna cała postać

- dystans przy kontaktach nieformalnych

• Faza dalsza – 210–360 cm

- odległość w jakiej załatwia się sprawy urzędowe

Dystans publiczny

• Faza bliższa 360-750cm

- w polu widzenia znajduje się więcej niż jedna postać

- postacie robią się płaskie

- znikają szczegóły twarzy

• Faza dalsza – powyżej 750 cm

- postać spostrzegana wraz z tłem

- niewidoczne szczegóły twarzy

Znaczenie koloru w komunikacji niewerbalnej:

1. znaczenie psychologiczne

2. znaczenie kulturowe

3. znaczenie językowe