POSTĘPOWANIE Z CHORYM URAZOWYM

Przyczyny nagłej śmierci u chorych urazowych:

• krwotok

• odma prężna

• tamponada serca

• zespół ciasnoty wewnątrzczaszkowej

• niedrożność górnych dróg oddechowych

ZAGROŻENIE ŻYCIA U CHORYCH URAZOWYCH

1. KRWOTOK

* krowtok zewnętrzny (np. urazy kończyn)

* krwotok wewnętrzny (np. urazy tępe, przenikające jam ciała)

OBJAWY:

* bladość, ochłodzenie, zwilgotnienie skóry

* tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego

* uczucie pragnienia

* pobudzenie, lęk przed śmiercią

* wzrost tzw. wskaźnika wstrząsowego

wskaźnik wstrząsowy = częstość tętna/min : skurczowe ciśnienie krwi

1. KRWOTOK

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU

* zatamowanie krwotoku (opatrunek uciskowy)

* dożylne przetaczanie płynów krwiozastępczych

* ogrzanie chorego

* szybki transport do szpitala

* ew. unieruchomienie złamań

POSTĘPOWANIE W SZPITALU

A. DIAGNOSTYKA

* badanie krwi: grupa, krzyżówka, morfologia, układ krzepnięcia

* badania obrazowe: rtg, USG, tomografia, arteriografia

* kontrola ciśnienia, diurezy

* laparopunkcja

B. LECZENIE

* uzupełnienie objętości krwi krążącej

* ostateczne opanowanie krwawienia (zabieg operacyjny)

* drenaż klatki piersiowej

* wyrównanie zaburzeń krzepnięcia, kwasicy, ogrzanie chorego

2. ODMA PRĘŻNA

PRZYCZYNY: tępe i przenikające urazy klatki piersiowej

OBJAWY:

* ból i duszność

* „powłóczenie” klatką piersiową

* odgłos opukowy bębenkowy

* zniesienie szmeru pęcherzykowego

* poszerzenie żył szyjnych

DIAGNOSTYKA: rtg klatki piersiowej

2. ODMA PRĘŻNA

LECZENIE: Drenaż jamy opłucnowej

Technika wykonania drenażu opłucnowego

LECZENIE: Drenaż jamy opłucnowej c.d.

Drenaż bierny Drenaż czynny

3. TAMPONADA SERCA

PRZYCZYNY: tępe i przenikające urazy klatki piersiowej

OBJAWY:

* spadek ciśnienia tętniczego

* nitkowate tętno

* brak lub osłabienie tonów serca

* wypełnione żyły szyjne (wzrost ciśnienia żylnego)

* wstrząs

DIAGNOSTYKA: echokardiografia

3. TAMPONADA SERCA

LECZENIE:

* I pomoc:

nakłucie worka osierdziowego

3. TAMPONADA SERCA

LECZENIE:

* zeszycie rany serca

4. ZESPÓŁ CIASNOTY WEWNĄTRZCZASZKOWEJ

PRZYCZYNY: następstwa urazu czaszkowo-mózgowego

* krwiaki wewnątrzczaszkowe: nadtwardówkowy, podtwardówkowy,

śródmózgowy

* obrzęk mózgu

* wodniak przymózgowy

OBJAWY:

* śpiączka

* nierówność źrenic (anizocoria)

* niedowłady

* bradykardia

* zaburzenia oddechu

* drgawki

4. ZESPÓŁ CIASNOTY WEWNĄTRZCZASZKOWEJ

SKALA GLASGOW (Glasgow coma scale):

Otwieranie oczu	Odpowiedź słowna	Reakcja ruchowa
spontanicznie - 4	zorientowany - 5	spełnia polecenia - 6
na polecenie - 3	splątan - 4	lokalizuje ból - 5
na bodziec bólowy- 2	nieodpowiednie słowa -2	wykonuje ruchy obronne -4
brak otwierania - 1	niezrozumiałe dźwięki - 1	zgięcie kończyny
	na bodziec bólowy - 3
	reakcja wyprostna
	na bodziec bólowy - 2
	brak reakcji - 1
< 8 pkt. - ciężkie uszkodzenie mózgu

4. ZESPÓŁ CIASNOTY WEWNĄTRZCZASZKOWEJ

DIAGNOSTYKA:

* rtg czaszki

* tomografia komputerowa

LECZENIE:

* chirurgiczne: trepanopunkcja, kraniotomia

* leczenie przeciwobrzękowe (środki moczopędne)

5. NIEDROŻNOŚĆ GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

POSTĘPOWANIE:

* udrożnienie dróg oddechowych

• usunięcie ciała obcego z j.ustnej

• odessanie wydzieliny

• intubacja

• konykotomia

• tracheostomia

Tracheostomia

URAZY KLATKI PIERSIOWEJ

1. Urazy powłok klatki piersiowej

* złamanie żebra

* złamanie wielu żeber (okno kostne, oddech opaczny)

* złamanie mostka

2. Odma urazowa (zamknięta, otwarta, zastawkowa)

3. Krwawienie do jamy opłucnej

4. Stłuczenie płuca

5. Obrażenia tchawicy i oskrzeli

6. Obrażenia serca i aorty

* stłuczenie serca

* tamponada serca

* pęknięcie aorty

7. Obrażenia przepony

8. Obrażenia przełyku

Wskazania do otwarcia klatki piersiowej (torakotomii):

* stały przeciek powietrza przez drenaż

* masywne krwawienie do klatki piersiowej > 200 ml/godz.

* podejrzenie uszkodzenia przełyku, pęknięcia przepony,

skojarzone uszkodzenie klatki piersiowej i jamy brzusznej

URAZY JAMY BRZUSZNEJ

Konsekwencje urazu jamy brzusznej:

* krwotok (narządy miąższowe, krezka, przestrzeń zaotrzewnowa)

* uszkodzenie przewodu pokarmowego

Zapalenie otrzewnej

Objawy kliniczne:

1. Objawy wstrząsu krwotocznego

2. Objawy otrzewnowe:

* napięcie powłok brzusznych

* obrona mięśniowa

* objaw Blumberga

* brak perystaltyki

* suchy język

* twarz Hipokratesa

URAZY JAMY BRZUSZNEJ

Diagnostyka:

1. USG, TK jamy brzusznej, urografia, cystografia,

laparopunkcja

2. Morfologia krwi, alfa amylaza, badanie moczu

Leczenie:

1. Laparotomia

* zatamowanie krwawienia (np.usunięcie śledziony,

zeszycie wątroby, podwiązanie naczyń krezki,

„packing”)

* uszczelnienie przewodu pokarmowego

(np. zeszycie jelita, wyłonienie stomii)

2. Wyrównanie objętości krwi krążącej

3. Antybiotykoterapia

4. Profilaktyka p-zakrzepowa

USZKODZENIA UKŁADU MOCZOWEGO

Objawy:

* krwiomocz

* bezmocz

* wstrząs krwotoczny

* objawy otrzewnowe

Diagnostyka

* badanie moczu

* USG

* urografia

* cystografia

* tomografia komputerowa

Leczenie:

* zatamowanie krwotoku (zeszycie nerki, usunięcie nerki)

* uszczelnienie dróg moczowych (zeszycie pęcherza)

ZŁAMANIA KOŚCI

Podział:

1. Złamania bez przemieszczenia

2. Złamania z przemieszczeniem

- kątowym

- spiralnym

- do boku

- ze skróceniem

- z wydłużeniem

a. Złamania zamknięte

b. Złamania otwarte

I. Złamania trzonu

II. Złamania przynasad

III. Złamania przezstawowe

IV. Złamania wyrośli kostnych

Objawy:

* Porażenie czynności, przymusowe ułożenie kończyny

* Ból

* Krwiak, obrzęk

* Zniekształcenie zarysów kończyny

* Patologiczna ruchomość

* Trzeszczenie, tarcie odłamów kostnych

Pierwsza pomoc:

I-sza zasada Potta: aby unieruchomić złamaną kość, należy unieruchomić dwa graniczące z nią stawy

II-ga zasada Potta: aby unieruchomić zwichnięty staw, należy unieruchomić dwie tworzące go kości

Powikłania:

wczesne późne

* złamanie otwarte * zapalenie kości

* zakażenie kości * zaburzenia zrostu

* uszkodzenie stawu * brak zrostu

* uszkodzenie naczyń i nerwów * zrost opóźniony

* uszkodzenie narządów sąsiednich * staw rzekomy

LECZENIE:

1. Leczenie zachowawcze (opatrunek gipsowy)

2. Leczenie operacyjne:

- osteosynteza stabilna

- gwoździe śródszpikowe

ZŁAMANIA KOŚCI -

Wskazania do leczenia operacyjnego

1. Złamania otwarte

2. Złamania śródstawowe

3. Złamania awulsyjne (wyrośli kostnych)

4. Złamania powikłane uszkodzeniem naczyń i nerwów

5. Złamania szyjki kości udowej

6. Złamania kości długich kończyny dolnej

7. Złamania spiralne

8. Złamania z odłamami pośrednimi (wielofragmentowe)

9. Złamania nie dające się zreponować