Modele ustrojowe państw:

1.Parlamentarny

•władza wykonawcza ma charakter dwuczęściowy-składa się ona z głowy państwa, obok której istnieje rząd z premierem na czele, tworzący ciało kolegialne, czyli gabinet
•głowa państwa jest neutralna politycznie, nie bierze aktywnego udziału w polityce, a określone akty polityczne podejmuje jedynie na wniosek lub za zgodą rządu
•głowa państwa nie ponosi politycznej odpowiedzialności przed parlamentem i nie może być przez parlament odwołana
•rząd mianowany formalnie przez głowę państwa, musi mieć poparcie większości parlamentarnej, która udziela mu wotum zaufania
•rząd ponosi za swoją działalność odpowiedzialność polityczną przed parlamentem i może być przez parlament obalony w drodze uchwalenia wotum nieufności
•egzekutywa (głowa państwa działająca na wniosek rządu) ma prawo rozwiązania parlamentu przed upływem kadencji

2.Kanclerski

•nadaje silną pozycję kanclerzowi (premierowi) jako szefowi rządu i podporządkowuje mu pozostałych członków gabinetu
•ogranicza możliwość rozwiązania parlamentu przez głowę państwa do przypadków wyraźnie wskazanych w konstytucji •przyjmuje instytucję wotum nieufności jako formy parlamentarnej odpowiedzialności premiera (wraz z wnioskiem o wotum nieufności jest głosowana kandydatura nowego premiera)
3.Przezydencki
•władza wykonawcza w całości jest skupiona w gestii prezydenta

•rozdzielenie władzy ustawodawczej i wykonawczej:
-w powoływaniu prezydenta w wyborach
-w ścisłym rozdzieleniu funkcji legislatywy i egzekutywy
-w ochronie władzy wykonawczej przed ingerencją parlamentu
• wzajemna kontrola i równowaga władz widzimy ja:

-w prezydenckim prawie weta zawieszającego wobec ustaw uchwalonych przez parlament, które to weto może jednak być przełamane, gdy parlament ponownie uchwali ustawę kwalifikowaną większością głosów
-w wymaganej zgodzie parlamentu na obsadę przez prezydenta szeregu wyższych stanowisk państwowych (sędziów Sądu Najwyższego itp)
-w zgodności prawa z konstytucją
-w istnieniu specjalnej procedury dla konstytucyjnej odpowiedzialności prezydenta przed parlamentem, którą to odpowiedzialność prezydent, wiceprezydent i sekretarze stanu ponoszą za naruszenie konstytucji, zdradę stanu lub inne ciężkie przestępstwo

4.Mieszany

W procesie dziejowym wytworzyły się modele mieszane. Przyjmują one postać albo systemu parlamentarno-prezydenckiego (dominacja elementów modelu parlamentarnego), albo systemu prezydencko-parlamentarnego, zwanego też często semiprezydenckim (przewaga cech modelu prezydenckiego nad parlamentarnym)

Trójelementowa koncepcja formy państwa

I Formy rządu:

1.monarchia:

-władzę obejmuje monarcha w drodze dziedziczenia

-monarcha sprawuję swoją władzę dożywotnio

-monarcha tradycyjnie skupia w swojej gestii pełnię władzy

Monarchie dzielimy na:

-absolutne-władza monarchy nie jest ograniczona prawem

-konstytucyjne-władza monarchy jest ograniczona prawem

-parlamentarne-władza monarchy jest znacznie ograniczona prawem, pełni w państwie rolę reprezentatywną

2.republika:

-głowa państwa jest wyłaniania w drodze wyborów,może mieć charakter jednoosobowy

-głowa państwa wybierana jest na czas określony i często ograniczona pewną ilością kadencji

Republiki dzielimy na:

-arystokratyczne-naczelne organy państwowe powoływane są przez wąską grupę ludności państwa, wyróżniających się swoim „szlachetnym” pochodzeniem

-demokratyczne-naczelne organy państwowe są powoływane bezpośrednio lub pośrednio przez szerokie rzesze obywateli

II Ustruj terytorialny:

1.jednolite:

-jednostki podziału terytorialnego mają charakter administracyjny

-jednolite jest obywatelstwo tego państwa

-jednolity jest system prawny

-ilość szczebli podziału terytorialnego może być różna

2.złożone:

-unia personalna-gdzie czynnikiem wiążącym dwa lub więcej państw jest głównie osoba wspólnego monarchy

-unia realna-związek dwóch lub więcej państw, złączonych nie tylko osobą wspólnego monarchy ale też podobieństwami ustrojowymi

-konfederacja-związek państw, powołany w celu realizacji wspólnych zamierzeń

-federacja-to rodzaj związku państw, które częściowo zrzekły się swojej suwerenności na rzecz państwa federalnego

III Reżim polityczny:

1.demokratyczny:

-w państwie istnieją instytucje i procedury dające obywatelom wpływ na działalność organów państwowych

-organy państwowe realizują cele i zadania wytyczone przez większość społeczeństwa

2.niedemokratyczny Wg. T. Langera to taki w którym brak formalnych gwarancji jego demokratyczności

Organ państwowy-instytucja, utworzona na podstawie przepisów prawnych, wykonuje zadania w imieniu państwa

Podział organów:

ze względu na strukturę organizacyjną

-jednoosobowe

-wieloosobowe

ze względu na charakter powierzonych zadań i funkcji

-przedstawicielskie

-sądownicze

-administracyjne

-kontroli

ze względu na sposób powoływania

-pochodzące z wyboru

-pochodzące z nominacji

ze względu na czas trwania pełnomocnictw

-kadencyjne

-powoływane na czas nieokreślony

ze względu na terytorialny zasięg działania

-centralne

-terenowe

ze względu na sposób działania w imieniu państwa

-samoistne

-niesamoistne