Ekonomia-materiały na egzamin

Pojęcie ekonomii:
-nauka o gospodarowaniu
-bada prawidłowości jakie rządzą procesami gospodarczymi
-stara się wyjaśnić jak funkcjonuje gospodarka
Gospodarka-obejmuje proces produkcji, podziału, konsumpcji i wymiany.
Proces gospodarczy-uczestniczą w nim podmioty gospodarcze.
Podmiot gospodarczy-każdy aktywny użytkownik życia gospodarczego np. przedsiębiorstwo, bank, państwo, gosp. domowe.
Triada gospodarcza:

państwo gospodarstwo domowe przedsiębiorstwo
(najstarsze) (najmłodsze)

Ekonomia z j. greckiego:
‘okios’-> gosp. domowe ‘nomos’->prawo

czyli nauka zajmująca się prawem gospodarstwa domowego. Stworzył ja Arystoteles.
Ekonomia dzieli się na:
I.MIKRO: bada fragmenty gospodarki, jakieś konkretne działy/ analizuje poszczególne dobra i usługi/ bada zachowania konsumenta, producenta
II.MAKRO-bada gospodarkę jako całość/stara się odp. na pytanie jak gospodarka funkcjonuje/ opisuje efekt działania przedsiębiorstw na czynniki gospodarcze(np. bezrobocie, inflacja)
inflacja-ogólny wzrost wszystkich cen
deflacja-ogólny spadek wszystkich cen(towarzyszy trudnej sytuacji gospodarczej)
W mikroekonomii posługujemy się wielkościami agregatowymi. (Agregować tzn. sumować).
PKB-podstawowy miernik tego, co w kraju zostało wyprodukowane.
Dlaczego ludzie gospodarują?
Potrzeba-człowiek jako istota biologiczna ma swoje potrzeby np.wypoczynku, głodu. Wynika to z faktu ze jesteśmy jedn. społeczną, organizmem żywym. Potrzeby wynikaja również z indywidualności jednostki. Nasze potrzeby są nieograniczone( czyli że stale rosną), ale środki są ograniczone(czyli nie możemy mieć wszystkiego, musimy dokonywać wyborów).
Hierarcha potrzeb według A. Malsowna
Potrzeby elementarne(pierwszorzędne)
a)potrzeby fizjologiczne
b) potrzeba bezpieczeństwa
c)potrzeba przynależności i miłości
d)potrzeba uznania i szacunku
Potrzeby kulturalne(drugorzędne):
a)potrzeba poznawcza
b)potrzeba estetyczna
c) potrzeba samorealizacji
Dobro-to środki zaspokajania potrzeb ludzi.
Dobra dzielimy na:
a)dobro materialne-to wszystko co nas otacza
dobro niematerialne-wszystkie usługi(np. edukacja)
b)dobro wolne-to dobro występujące w dużej ilości dla wszystkich, jest za darmonp. wiatr, powietrze, słońce
c)dobro odnawialne-dobro które możemy wyprodukować np. zboże
dobro nieodnawialne -np. złoża mineralne. Musimy nim gospodarować-podejmować decyzje
d)dobro rzadkie-to dobro na które popyt przewyższa wstępną podaż. Nie jest ono do wszytkich dostępne.(zazwyczaj jest wytworzone przez człowieka)
e)dobro pierwotne-dobro pochodzące z natury np.woda.
Popyt-to co nabywamy przy danej cenie o danym czasie.
Podaż –to co chcemy nabyć przy danej cenie o danym czasie.
Koszt alternatywny-to wartość najlepszej utraconej szacy(to co tracimy po dokonaniu wyboru).
Czynniki produkcji-to środki rzeczowe i osobowe mające zastosowanie w produkcji. Wyróźnia się trzy czynniki: ziemia, kapitał, praca.
Ziemia-(zasoby naturalne) warunki klimatyczne, ukształtowanie terenu, minerały, woda.
Kapitał-wszystko to co zostało wytworzone przez człowieka i będzie wykorzystywane do dalszej produkcji(półfabrykaty). Efekt działalności człowieka możemy podzielić na rzeczowy – pieniężny.
Praca-świadome, celowe działanie człowieka (np.edukacja). Najbardziej kreatywny czynnik.

Ekonomia-wykład 10.01.15

Funkcje gospodarstwa domowego:
a) ekonomiczna:
-gosp. dom dostarcza czynników produkcji (kapitał, ziemia, praca)
-gosp. dom. jest głównym odbiorca wytworzonych w kraju produkcji, a wiec większości popytu.
-gosp. dom jest nastawione na produkcje dóbr.
b) społeczne:
-funkcja opiekuńcza-wobec członków gosp. dom
-funkcja wychowawcza- wobec kolejnego pokolenia
Cele gospodarstwa domowego:
-zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych członków gosp. dom.

Przedsiębiorstwo
definicja: z punktu widzenia celu jest to instytucja systemy gospodarczego w którym zorganizowane zostały zasoby produkcyjne w celu otrzymania nadwyżki ponad poniesione koszty.
-najmłodszy podmiot gospodarczy

Państwo:
-instytucje i urzędy państwowe których działalność wiąże się z systemem gospodarki społecznej.
-w szczególności rząd ma wpływ na życie gospodarcze
Nurt liberalny-najmniejsza ingerencja państwa w gospodarkę. Twórcą jest A.Smith (koniec XVIII w.) Państwo ma pełnić rolę ‘stróża’, ale nie angażować się w gospodarkę (stworzyć tylko warunki)
Lat 30-te XX w. J.M.Keynes wprowadził państwo do gospodarki. W swojej pracy opisuje potrzebę ingerencji państwa w gospodarkę. Opowiedział się za trwałą obecnością państwa w gospodarce. Od tego czasu mówimy o interwencjonizmie państwowym.
Funkcje państwa :
a)funkcja alokacyjne:
-alokacja zasobów-rozmieszczenie i wykorzystanie zasobów produkcyjnych(decyzje o inwestycjach)
-w gosp. rynkowej do podejmowanie decyzji alokacyjnej potrzebna jest obserwacja rynku.
dobra publiczne- są niepodzielne, mogą być używane przez większą liczbę konsumentów bez dodatkowych kosztów, trudno pobierać opłaty za korzystanie z nich proporcjonalnie do stopnia ich użytkowania(w zamian płacimy podatki). Dobrami publicznymi są np. parki, drogi, parkingi. Może pojawić się odpłatność gdy dobro jest nie reprodukcyjne, a jego użytkowanie powoduje niszczenie go np. kotliny, parki krajobrazowe, zabytki.
-ingerowanie w efekty zewnętrznie negatywne np. zanieczyszczenia środowiska
-polityka antymonopolowa
b) funkcja redystrybucyjna
-ponowna dystrybucja dochodów(państwo angażuje się w podział dochodów ludności). Pierwotnie dokonuje się dochody z pracy, ziemi, kapitału.
narzędzia redystrybucyjne: podatki, składki na ubezp. społeczne, świadczenia np. emerytury, zasiłki., świadczenia rzeczowe np. żywności wyprawki szkolne
-funkcja ta jest najbardziej rozwinięta w państwach opiekuńczych i państwach dobrobytu.
c) funkcja stabilizacyjna:
-zaangażowanie państwa w walkę z bezrobociem, inflacją
-państwo działa na rzecz stabilnego wzrostu gospodarczego, przeciwdziała kryzysowi gosp.
Państwo jest silnie zaangażowane w gospodarkę, tworzy praw:kodeks spółek gospodarczych, prawo handlowe
-powołuje organy np. PIP, urząd ochrony konsumenta, tworzy system pieniężny, nadzoruje funkcjonowanie systemu społecznego.
d)funkcja tworzenia ładu instytucjonalno-prawnego
-tworzy ład

MAKROEKONOMIA
Makroekonomia- odnosi się do całej gospodarki.Państwo jest głównym podmiotem makroekonomii.
Podstawowe cele makroekonomii:
ogólne cele:
-wysoki poziom produkcji i stały jej wzrost
-wysoki poziom zatrudnienia
-niskie bezrobocie
cele naszego państwa:
-spełnienie kryteriów wejścia do strefy euro
-niski poziom deficytu budżetowego
inne:
-stabilny poziom cen (inflacja na niskim poziomie)

nominalna wielkość-wyrażona w cenach bieżących
wielkość realna-wyrażona w cenach stałych z roku przyjętego za bazowy
deflator-wskaźnik zmian cen, dóbr wchodzących w skład PKB. Umożliwia obliczenie PKB realnego.
PKB-inwestycje+konsumpcja+wydatki rządowe+czysty eksport(eksport-import)
-każdy kto wykonuje legalna pracę tworzy PKB
-ograniczenia terytorialne (wszystko to co zostało wytworzone w kraju niezależnie czy zakład jest polski czy zagraniczny)
-nie wliczamy wartości dóbr wytwórców
dobra finalne-dobra z których korzysta ostatecznie użytkownik
dobra pośrednie-stanowią nakład w kolejnym procesie produkcyjnym. Są to wszystkie dobra które kupuje gosp. dom. to dobra finalne, a w przedsiębiorstwie-dobra inwestycyjne.
Do PKB wliczamy wyłącznie wart. dóbr finalnych, po to aby uniknąć liczenia jednego wiele razy.

Wzrost i rozwój gospodarczy
wzrost gospodarczy:
-wyraża nam przyrost wart. wytworzonych dóbr i usług w ciągu ostatniego roku
-bierzemy pod uwagę przyrost produkcji
-miarą wzrostu gospodarczego jest stopa wzrostu gospodarczego
-wyraża o ile więcej wytworzono w stosunku do poprzedniego roku(w %)->PKB realne
rozwój gospodarczy:
-poza wzrostem gospodarczym uwzględnia on zmiany o charakterze jakościowym
-warunki pracy
-miara HDI-wskaźnik rozwoju społecznego-przewidywana dł. zycia, edukacja w szkole w latach, PIKB na osobę

Strategia rozwoju trwałego zrównoważonego wyrosła na fali obaw przyszłością świata, wyczerpaniem się surowców, zasobów, zanieczyszczeń. Raport „Nasza wspólna przyszłość”-wspólny rozwój i wzrost.

Definicja z raportu:
„Równoważy rozwój to rozwój który idzie w kierunku jak najlepszego zaspokojenia potrzeb ludzi obecnie żyjących, ale nie kosztem możliwości zaspokajania potrzeb przez generowanie następnych.”