Rodzina w Religiach świata 8.11.2012
Kierunki w buddyzmie
Hinajana – mały wóz (Therawada) 38% - najstarsza, najbliższa założycielowi, buddyzmem południowym gł. Kraje to: Tajlandia, Sri Lanka. Dlaczego mały wóz kierunek, w którym uznaje się, że zbawienie osiągnąć mogą tylko będąc mnichami i mniszkami. Mala dostepnośc do zbawienia,
Mahajana – wielki wóz 56% - Maha( wielki), kierunek w którym zbawienie jest możliwe także dla wielkich, nazywany buddyzmem północnym, wyłonił się z buddyzmu hinajany,
Wadźrajana – diamentowy Wóz (Tantrajana/Lamaizm/Mantrajana) 6% buddyzm lamaistyczny – wyłoniła się z mahajany, nazywany jest b. lamaistycznym, gdyż mnich nazywa się lama, tantrajana gdyż jest to buddyzm o charakterze tantrycznym, (tantra oznacza napiętą nić), nie można być adeptem tego buddyzmu bez wcielenia do mnichów, przekazania sekretów przez starszych. Mantrajana gdyż posługują się formułami słownymi często (mantra to takiego rodzaju modlitwa). Wadźrajana – dlatego, że bóg miał piorun który nazywa się wadźra, jak piorun uderzy w piasek to powstaje szkło podobne do diamentu, dlatego diamentowy wóz. Tybet, Butan, Nepal
Trzy zakręcenia kołem Dharmy
Ok III w. p.n.e. pomimo usystematyzowania doktryny na zwoływanych w tym celu synodach wykształciły się odrębne szkoły hinajany. – pierwsze zakręcenie kołem …
I w. p.n.e. – I w. .n e. powstała mahajana – drugie zakręcenie kołem …
Ok V w. n.e. rozwój rytualizmu i asymilacja pierwiastwów magicznych doprowadziły do wykształcenia się buddyzmu – wadźrajany. – trzecie zakręcenie kołem …
Hinajana
Hinajana – maluy wóz . hinajane nazywa się także buddyzmem południowym ponieważ pod względem geograficznym rozpowszechniła się przede wszystkim w Azji płd. I płd wsch (birma, sri lanka, kambodza , tajlandia) inna nazwa to buddyzm palijski, gdyż jego swiete pisma tripitaka spisane sa w jezyku pali.
Hanajana jest kierunkiem scisle monastycznym, zbawienie mogą osiągnąć jedynie mnisi i mniszki
Z biegiem czasu powstawały liczne kierunki i szkoły
Przetrwała terawada – szkola starszych
Mahajana
Jest najliczniej reprewzentowanym kierunkiem buddyjskim wyprzedzającym hinajane i wadźrajane
Nazwa oznacza iż wszyscy ludzie mnisi i świeccy, którzy zawierzyli zbawicielowi świata osiągną na wielkim wozie nirwanę
Mahajane nazywa się tez buddyzmem północnym ponieważ skupiska jej wyznawców znajdują się przede wszystkim w Chinach, Japonii,, Korei Mongolii, Nepalu, w płn. Indiach i Tybecie
Ideał religijny stanowi miłosierdzie (maha karuna) Realizują go w sposób wzorowy bodhisattwowie
Zgodnie z tym ideałem człowiek zbliżający się do oświecenia (bodiiisattwa) rezygnuje zdecydowanie z własnego zbawienia tak długo aż wszystkie istoty na wielkim wozie znajda dzięki niemu zbawienna drogę do brzegu tamtego świata (paramita)
Wadźrajana
Wóz diamentowy, nazywana także natrajaną (wóz przysłów tantrajana (sanskr.. tantra nić) lub wóz napiętej nici – symbolizuje słowo określające szereg nauczycielim którzy przekazują swoja nauke jedynie wtajemniczonym, - to nazwa kierunku, którego (tajemna) nauka głosi że nza pomocą rytuałów (tantra) świetych przysłów i formów (mantr) można jak na wozie przekroczyć ocean zamkniętego koła pełnych cierpień egzystencjalnych i na przeciwległym brzegu osiąnąc nirwanę.
Wadźrajana rozpowszechniła się głównie w krajach himalajskich przede wszystkim w tybecei
Wszystkie gałęzie rozwiniętych w tybecie form buddyzmu wadźrajanicznego określane są mianem lamaizmu, która ro nazwa wywodzi się od słowa lama (tyb. Bla-ma wyższy , nauczyciel, dostojny mnich)
Za zalozyciela lamaizmu uważa się indyjskiego mnicha Padmasambhawe (sanskr.. narodzeiny z lotosu) który przybył do tybety za panowania króla Ral-pa-cana (zmarł 836) na początku VIIIw. Tybetańczycy nazywają go zwykle Rinpo-tse „wspaniałym nauczyciele,”
Na zachodzie tybetu najbardziej znany jest czerwony zakon zwany zakonem Czerwonech Czapek” Najwyzsi lamowie klasztoru Saskja stworzyli od XI do połowy XIV w. prawdziwą dynastie: otrzymali od cesarza mong. Kubilaj-chana zwierzchnią władzę nad tybetem. Wraz z załamaniem się dyscypliny zkonnej wyłoniła się szkoła cnotliwości znana także pod nazwą Żółtego Zakonu lub Zakonu Żółtych Czapek, od barwy nakrycia głowy i stroju noszonego przez lamów
Dwoma ośrodkami tej szkoły są klasztor w Lhasie, którego przełożonym jest dalajlama, oraz klasztor Taszilumpo w pobliżu Szigace, którego zwierzchnikiem jest panczenlama
Świete księgi
Ok i w. p.n.e. spisano na Sri Lance w jezyku palijskim kanon pism swietych zwanych Tipitaka (trójkosz)
- wanaja-pitaka (kosz dyscyplikny) zawiera m.in. formuły spowiedzi
Sutta –pittaka(kosz akzań)
Kosz doktrynalny (abhidhamma-piyaka)
Ponadto istnieje niezwykle bogata buddyjska literatura filoz. I rel. Która obejmuje także samodzielne traktaty. Komentarze.
Nauczanie buddy
Gautama Budda GŁOSIŁ NAUKI O CHARAKTERZE etyczno-soteriologicznym
Trudno mówić o dogmatach buddyjskich w sensie ścisłym
Centralnym punktem nauczania sa cztery szlachetne prawdy oraz szlachetna ośmioraka ścieżka która ma prowadzić do ustania cierpienia (dukkha)
4 szlachetne prawdy
Pierwsza szlachetna prawda o Cierpieniu – narodziny są cierpieniem starzenie się jest cierpieniem śmierć jest cierpieniem. Smutek , lament, ból, zgryzota, rozpacz sa cierpieniem. Towarzystwo nielubianych jest cierpieniem, rozłąka z ukochanym jest cierpieniem, niemoc uzyskania tego co się chce jest cierpieniem
Druga szlachetna prawda o przyczynie cierpienia – przyczyna cierpienia jest pragnienie
Trzecia szlachetna prawda o ustaniu cierpienia – ustanie cierpienia to całkowite zanikniecie i ustanie wyrzeczenie się zaniechanie wyzwolenie puszczenie pragnienia
Czwarta szlachetna prawda o ścieżce prowadzącej do ustania cierpienia – droga do ustania cierpienia jest Szlachetna Ośmioraka Ścieżka
Szlachetna osmioraka sciezka sklada się z :
Wlasciwe spojrzenie
Zrozumienie
Mowa
Działanie
Zycie
Wysiłek
Myśl
Skupienie
Podstawowe założenia
Filary buddyzmu określa się jako trzy klejnoty (triratna):
Budda jako propagator
Dharma – nauka Buddy
Sangha – gmina wyznawców
Tritatna
Idę do buddy jako mojego przewodnika
Ide do dharmy (nauki buddy) jako mojego przewodnika
Idę do sanghy (zakonu) jako mojego przewodnika
Kto trzykrotnie powtórzy triratnę jest uważany za wyznawcą buddyzmu
Formuła ta służy podczas każdego zebrania świeckich mnichów i mniszek