Obrona w koszykówce

Obrona jest kluczowym elementem przyczyniającym się do odnoszenia sukcesów sportowych w koszykówce. Skuteczna defensywa uniemożliwia zdobywanie punktów przeciwnej drużynie, a tym samym przechyla szalę zwycięstwa na stronę zespołu broniącego. Istnieje wiele publikacji opisujących obronę w koszykówce, moim celem pisząc ten artykuł jest krótki opis rodzajów obrony, a nie dogłębna ich analiza.

Rodzaje obrony w koszykówce:
1)Obrona każdy swego
2) Obrona strefowa
3) Obrona mieszana
4) Obrona „match-up"

I. OBRONA KAŻDY SWEGO
Obrona każdy swego, jak sama nazwa wskazuje, polega na bronieniu przeciwnika na zasadzie jeden obrońca, jeden atakujący. Zawodnicy z zespołu broniącego ustalają, który z nich kryje jakiego zawodnika i stara się w jak najlepszy sposób uniemożliwić przeciwnikowi swobodną grę. Gracze broniący podążają za „swoimi" atakującymi, zapobiegając dokładnych podań, dobrych pozycji rzutowych czy łatwego otrzymywania piłki.
Istnieje wiele różnych opcji obrony każdy swego, między innymi:
- obrona na całym boisku
- obrona na ¾ boiska
- obrona od połowy boiska
- obrona przed linią za 3 punkty
Każda z tych możliwości może zawierać w sobie takie elementy defensywy jak:
- odcięcie pierwszego podania ( uniemożliwienie podań do najbliższych zawodników podającemu)
- ukierunkowanie (spychanie) na jedną ze stron boiska
- uniemożliwienie kozłowania do środka, bądź na zewnątrz boiska
- podwajanie zawodnika z piłką - po wykonaniu przez niego kozła
- podwajanie zawodnika z piłką - przed wykonaniem przez niego kozła
Powyższe możliwości są podstawowymi zadaniami obrony. Mogą występować pojedynczo, jako założenie danej obrony, lub elementy te mogą być łączone, używane w celu zaskoczenia przeciwnika.

II. OBRONA STREFOWA
Obrona strefą polega na defensywie zawodników w określonych strefach boiska. Każdy z graczy obrony ma przydzielony obszar za który jest odpowiedzialny i w którym zobligowany jest do skutecznej defensywy. Podobnie jak w przypadku obrony każdy swego istnieje wiele różnych możliwości bronienia strefą.
Strefy różnią się ze względu na zakres ich występowania na boisku, jak również na sposób ustawienie zawodników w obronie.
Możemy wyróżnić następujące zakresy strefy:
- strefa na całym boisku
- strefa na ¾ boiska
- strefa od połowy boiska
- strefa od linii rzutów za 3 punkty (obrona zaczyna się już przed tą linią)
Rodzaje ustawień zawodników w obronie strefowej:
a) 3-2 (trzech zawodników na „górze" dwóch na „dole")
b) 2-3 (dwóch zawodników na „górze" trzech na „dole")
c) 2-1-2 (dwóch na „górze", jeden w „środku", dwóch na „dole")
Sposób obrony strefą może być dowolnie stosowany przez każdego trenera zarówno ze względu na jej zakres, jak i rodzaj ustawienia zawodników. Strefa na całym boisku, najczęściej w ustawieniu 2-1-2, lub 1-1-2-1, jeśli jest dobrze zorganizowana, z powodzeniem wymusza na przeciwniku niedokładne podania oraz straty piłki. Trenerzy nazywają ją „zona-press".

III. OBRONA MIESZANA
Defensywa mieszana stosowana jest przeważnie w sytuacjach specjalnych, okazjonalnie podczas zawodów. Najczęściej obrona ta ma za zadanie powstrzymanie najlepszego zawodnika (często z pozycji 2-3), uniemożliwiając mu swobodne poruszanie się po boisku, powodując jego zmęczenie, zarówno fizyczne,  jak i mentalne.
Najbardziej popularną obroną mieszaną jest chyba 4+1, tzw. box (z ang. pudełko). Czterech zawodników broni strefą, stojąc w ustawieniu 2-2, jeden natomiast broni najlepszego strzelca drużyny przeciwnej i kryje go w sposób każdy swego.
Defensywa ta może być z powodzeniem stosowana również przeciwko dobremu rozgrywającemu. Broniąc takiego gracza w sposób indywidualny, jednocześnie stojąc strefą 2-2 lub 3-1, wprowadzamy takiego rozgrywającego w zakłopotanie i zmuszamy do niekonwencjonalnego ataku „rozbijającego" naszą obronę. To właśnie zawodnik z pozycji numer 1 odpowiedzialny jest za rozpoznanie rodzaju obrony przeciwnika i umiejętne dopasowanie ataku do sytuacji na boisku. Broniąc go sposobem każdy swego, nie tylko utrudniamy mu kozłowanie i podanie, lecz także nasza obrona nie jest dla niego łatwa do zdefiniowania.

IV. OBRONA MATCH-UP
Obrona match-up jest to defensywa zbliżona do obrony strefą, lecz różniąca się nieco w sposobie poruszania się w obronie. Podobnie jak w strefie zawodnicy stoją na wyznaczonych wcześniej obszarach na boisku, ale podczas trwania ataku drużyny przeciwnej bronią według ustalonych wcześniej zasad. Zasady obrony match-up:
1) zatrzymać piłkę
2) naciska na piłkę za każdym razem gdy posiada ją przeciwnik
3) najbliższy zawodnik dochodzi do gracza z piłką
4) rotacja w prawo - zawodnicy dochodzą do przeciwników stojących najbliżej ich prawej strony
5) krycie zawodnika do momentu „przejęcia" go przez kolegę z drużyny
6) przekazywanie krycia na zasłonach (zawodnik, którego przeciwnik stawia zasłonę, przejmuje gracza ataku zawodnika na którym została postawiona zasłona)
7) prawidłowa rotacja w obronie - zawodnicy wiedzą w jaki sposób zmieniają bronione miejsce w strefie i robią to w sposób płynny i szybki