1. WSTĘP DO INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Integracja gospodarcza- proces scalania gospodarek narodowych w odrębny podmiot wyróżniający się spójnością spośród innych podmiotów gospodarki światowej

 

Cechy integracji gospodarczej:

 

1. Charakter dobrowolny

2. Przynosi korzyści dla członków integracji

3. Korzyści muszą być większe niż te możliwe do osiągnięcia na drodze zwykłej współpracy

4. Ugrupowanie integracyjne musi cechować się wyższą intensywnością relacji gospodarczych między państwami członkowskimi niż z otoczeniem

5. Dopasowanie strukturalne gospodarek krajów integracyjnych pozwalające na stworzenie trwałych podstaw strukturalnych powiązań gospodarczych

 

Podejścia do procesu rozwoju integracji:

 

1. Liberalne - do rozwoju procesów integracji wystarczy zniesienie barier handlowych oraz wszelkich utrudnień w przepływach gospodarczych; marginalizacja roli państwa do biernego uczestnika procesów integracyjnych (ma nie przeszkadzać)

2. Pro integracyjna polityka gospodarcza - założenie o aktywnej roli państwa w procesach integracyjnych (bliższe realiom)

 

Strefa wolnego handlu to jedyne ugrupowanie integracyjne mogące funkcjonować przy biernej polityce państwa

 

Etapy integracji:

 

1. Strefa wolnego handlu:

   • Wyeliminowanie przeszkód w handlu między członkami strefy

   • W relacjach państw członkowskich z państwami trzecimi panuje pełna swoboda

↓

Oznacza to różne poziomy ochrony strefy (niejednolita granica strefy) → niebezpieczeństwo niemożności obrony przed produktami zewnętrznymi → rozwiązaniem świadectwo pochodzenia towaru

1. Strefa wolnego handlu jest najczęściej występującą dziś formą integracji

 

1. Unia celna

   • Likwidacja barier handlowych

   • Unormowanie relacji handlowych z krajami trzecimi: wspólna taryfa celna

= konieczna aktywna polityka gospodarcza w państwach członkowskich

 

1. Wspólny rynek

   • Zawiera w sobie unię celną (likwidacja barier handlowych + wspólna taryfa celna)

   • Swoboda przepływów usług i czynników wytwórczych: swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i siły roboczej

 

1. Unia walutowo-gospodarcza:

   • Zawiera w sobie wspólny rynek (likwidacja barier handlowych + wspólna taryfa cela + swoboda przepływu czynników wytwórczych i usług)

   • Wspólna polityka gospodarcza, szczególnie monetarna

   • Wspólna waluta

   • Euroland jedynym przykładam unii walutowo-gospodarczej

 

1. Unia polityczno-gospodarcza:

   • Jest to połączenie unii walutowo-gospodarczej z unią polityczną = utworzenie wielonarodowego państwa

   • Nie istnienie we współczesnym świecie; odrzucony traktat konstytucyjny Unii Europejskiej był nieudaną próbą utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy

 

*Unia gospodarczo-walutowa:

Nie da się rozdzielić tej fazy na dwie - te procesy są ze sobą zbyt ciasno powiązane

 

Warunki konieczne do procesów integracyjnych:

 

1. Warunki o charakterze ekonomicznym:

1. Osiągnięcie odpowiednio wysokiego rozwoju gospodarczego: konieczność posiadania ofert wzajemnie interesujących, by spełnić warunek o wzajemnych korzyściach; potrzeba dywersyfikacji

 

1. Wysoki poziom rozwoju infrastruktury ekonomiczno-technicznej:

   1. Ekonomiczna - bankowość, ubezpieczenia, doświadczenie handlowe,

   2. Techniczna - drogi, koleje, telefonia, instytucje integracyjne (warstwa administracyjna/instytucjonalna)

 

1. Warunki pozaekonomiczne

 

1. Wspólnota celów politycznych: wrogich politycznie państw nie da się zintegrować gospodarczo

 

1. Wspólne podłoże cywilizacyjne, religijne, kulturowe (problem Turcji w UE)

 

Podział integracji pod względem:

 

1. Przedmiotowym:

   1. Integracja sektorowa - procesy dotyczą tylko wybranych sektorów gospodarki, np. Europejska Wspólnota Węgla i Stali

   2. Integracja ogólnogospodarcza, obejmująca większość gospodarki, np. Unia Europejska

1. Geograficznym:

   1. Integracja ponadnarodowa: przekazanie na rzecz wspólnych instytucji integracyjnych niektórych elementów suwerenności państw; np. Euroland, Unia Europejska

   2. Integracja nie-ponadnarodowa: suwerenność państw członkowskich jest w pełni zachowana; występuje w strefach wolnego handlu

1. Realnego zaawansowania procesów

   1. Integracja realna: obserwowalne są realne procesy i postęp integracyjny

   2. Formalna integracja: istniejąca tylko na papierze

 

EFEKTY HANDLOWE INTEGRACJI GOSPODARCZEJ:

 

1. O charakterze statycznym: inaczej krótkookresowe:

• Efekt kreacji handlu

• Efekt przesunięcia handlu

• Korzyści skali

• O charakterze dynamicznym (długookresowe):

  • Wzmocnienie konkurencji i efektywności

  • Korzyści skali działania

  • Rozwój handlu wewnątrzgałęziowego

  • Korzyści z krzywej uczenia się

 

Efekt kreacji handlu:

 

• Wprowadzenie wolnego handlu = zniesienie ceł → część krajowej produkcji staje się nieefektywna → powstaje nowy strumień handlu: eksport towarów od najefektywniejszego producenta do pozostałych państw → zanik rodzimej, nieefektywnej produkcji

• Efekt konsumpcyjny: niższe ceny produktu = większa siła nabywcza konsumenta, korzyść konsumenta

• Efekt ekspansji handlu: korzyść całej gospodarki, bo dodatkowa siła nabywcza może być przeniesiona na produkty spoza unii celnej (większy popyt → większy dochód, więcej miejsc pracy)

• Efekt produkcyjny: zanikająca produkcja krajowa uwalnia zasoby produkcyjne, które mogą być wykorzystane efektywniej

 

Efekty kreacji handlu przyczyniają się do poprawy dobrobytu i rozwoju gospodarki światowej, uruchamia dodatkowe przyrostu eksportu i importu, co umożliwia realizowanie korzyści z handlu zagranicznego (przy założeniu szybkiego mechanizmu dostosowawczego)

 

Efekt przesunięcia handlu:

 

• Ma miejsce, gdy handel wewnątrz ugrupowania zwiększa się kosztem importu od bardziej efektywnych producentów spoza ugrupowania

• Przyczyną jest zniesienie cła, co może uczynić bardziej konkurencyjnym produkt od mniej efektywnego wytwórcy:

 

Efekt przesunięcia oznacza więc:

• Dyskryminację dostawców z państw trzecich

• Zmianę kierunku handlu

• Stratę w dobrobycie ekonomicznym: mniej efektywne wykorzystanie czynników produkcji

 

Czynniki sprzyjające przewadze efektu kreacji nad przesunięciem handlu:

 

1. Wysoki poziom rozwoju gospodarczego oraz duże podobieństwo struktury produkcji integrujących się państw: konkurencyjność, specjalizacja wewnątrzgałęziowa

1. Wysoki wyjściowy poziom stawek celnych między integrującymi się państwami

2. Wysokie koszty transportu z państw trzecich

1. Liczba integrujących się państw i ich wielkość (=poziom zamożności na mieszkańca): różnorodność producentów, skala rynku

2. Wzajemne znaczenie ekonomiczne partnerów

3. Rozwinięta infrastruktura gospodarcza

4. Polityka gospodarcza krajów członkowskich: eliminowanie obchodzenia cła itp.

 

Korzyści ze skali:

 

• Zależność między wielkością stawek/barier, które były przed utworzeniem unii jest wprost proporcjonalna do korzyści dla wewnętrznych producentów

• Cenowa elastyczność popytu na rynku wewnętrznym - im większa, tym większe korzyści - niewielkie obniżenie cen towarów powoduje duże ożywienie na rynku

• Duże zróżnicowanie rynku jest bodźcem rozwojowym

• Im wyższa elastyczność podaży na rynku zintegrowanym, tym większe efekty - gospodarki integrujące się muszą być elastyczne, by w pełni wykorzystać efekty (najlepiej działa w gospodarkach rozwiniętych)

• Efekty zależne od zachowań zewnętrznych dostawców po utworzeniu unii celnej:

  • Incydencja celna: przejmowanie przez dostawców z krajów trzecich ciężarów związanych z przekraczaniem granic celnych krajów importujących (nie występuje w przypadku towarów unikalnych)

  • Jeśli incydencja wystąpi to jest ona odwrotnie proporcjonalna do efektów dodatnich - im większa incydencja, tym mniejsze korzyści wewnętrze

  • Np. Polska wstępowała do UE: ożywienie wymiany handlowej dóbr rolnych i żywności → efekt kreacji handlu → mała kreacja w handlu przemysłowym; teraz inaczej z dobrami rolnymi - wysokie bariery celne wokół UE

 

1. POCZĄTKI ZJEDNOCZONEJ EUROPY

Niemiecki Związek Celny

 

• 1834r. pierwsza unia celna (ogniem i mieczem wymuszona)

• Związek zrzeszający 18 państw niemieckich pod przewodnictwem Prus

• Był to raczej kolejny krok do jednoczenia rozbitego państwa niż międzynarodowa integracja gospodarcza

• Jednak integracja Niemiec (1871r.) powiodła się właśnie dlatego, że rozpoczęto od integracji gospodarczej

• XIX w.: Rewolucja Przemysłowa wprowadziła produkcję masową, co spowodowało gwałtowny rozwój idei integracji gospodarczej

 

Środkowoeuropejska Wspólnota Gospodarcza

 

• Proponowana przez Austrię, mająca zrzeszać Niemcy, państwa Bałkańskie, Turcję, Węgry, Belgię, państwa skandynawskie (czyni to z Turcji państwo najdłużej oczekujące na integrację europejską)

• 1866r. Wojna austriacko-pruska (rozwiązanie Związku Niemieckiego, dotąd pod przewodnictwem Austrii)

 

• Pod koniec XIX w. Austria ponownie postulowała integrację europejską, do której jednak nie chciała włączyć potężnej wtedy Rzeszy Niemieckiej

• 1895r. cesarz niemiecki ogłasza Rzeszę mocarstwem światowym: rozpoczyna się okres ekspansji, kolonii, więc brak motywacji do integracji wewnątrz Europy

• Do idei wspólnego obszaru gospodarczego powrócono dopiero po 1 Wojnie Światowej, gdy przegrana Niemiec znacznie je osłabiła

 

Okres międzywojenny

 

• 1918r. porozumienie Niemiec i Austrii o integracji gospodarczej, (do której miała być też włączona Polska)

• Ruch Paneuropejski: Richard Coudenhove-Kalergi; powstanie Stanów Zjednoczonych Europy; koncepcja zyskuje popularność wśród elit ówczesnej Europy; 1926. Wiedeń, 1927 r. Bruksela kongresy Paneuropejskie; 1929 r. Briand przedstawił ideę Stanów Zjednoczonych Europy na obradach Ligi Narodów – zaproponował ideę federacji narodów europejskich opartej na solidarności i współpracy politycznej i społecznej, co spotkało się z poparciem wielu ekonomistów, wśród nich Johna Maynarda Keynesa; wielki kryzys gospodarczy w latach 1929-1933, rozwój faszyzmu i późniejsza II wojna światowa na długie lata zahamowały jednak ruch na rzecz unifikacji Europy;

• Do Stanów Zjednoczonych Europy miałaby nie wejść Rosja pod pretekstem bycia bardziej "azjoeuropejska" niż europejska (chodziło w rzeczywistości o ochronę przed rozlaniem się komunizmu) oraz Wielka Brytania, która będąc światowym mocarstwem niekoniecznie działała zawsze dla dobra Europy

 

Dlaczego w okresie międzywojennym nie rozwinęła się integracja gospodarcza?

1. Dominował ruch pozarządowy - mimo że wielu polityków aktywnie działało na jego rzecz, brakowało formalnego wsparcia przedstawicieli krajów

2. Znaczne różnice interesów między krajami europejskimi, głębokie podziały powstałe w wyniku I Wojny Światowej

 

W latach '30 inicjatywa przygasła - Hitler prześladował ruch paneuropejski, który przenosił się z krajów faszystowskich do Szwajcarii, a potem do USA.

 

Lokalne ugrupowania integracyjne w okresie międzywojennym:

 

• Unia belgijsko- luksemburska oparta na unii celno-ekonomicznej (1922r. pierwsze w historii ugrupowanie oparte na 2ch różnych państwach)

• 1932r. miała dołączyć do nich Holandia, lecz GB i USA sprzeciwiły się, twierdząc, iż byłoby to niezgodne z międzynarodowym prawem handlowym i krzywdzące dla państw zachodnich/bałtyckich; unia dopełniła się dopiero po IIWŚ

• 1922-24 zawarto 3 unie celne o znaczeniu lokalnym:

  • Gdańsk i Polska

  • Kłajpeda i Litwa

  • Szwajcaria i Lichtenstein, która przetrwała do dziś

 

 

W latach '20 powstały kartele stalowe najpierw hutnictwa francusko-niemieckiego, potem brytyjskiego

 

USA

Amerykanie w okresie międzywojennym uważali, że integracja gospodarcza Europy uniemożliwi im wejście na rynki. Jednak po II Wojnie Światowej USA stały się mocarstwem i w zasadzie jedynym liczącym się krajem. Stanowisko USA zmieniło się na pro integracyjne - dla gospodarki amerykańskiej kluczowym problemem było odbudowanie europejskiego i japońskiego popytu → plan Marshalla, 1947r., obejmujący pomoc w postaci surowców mineralnych, produktów żywnościowych, kredytów i dóbr inwestycyjnych[.

 

Kilka lat po wojnie ostry konflikt z ZSRR, początek zimnej wojny: USA zaczynają widzieć Europę jako zaplecze militarne.

 

1960r. Powstanie OECD (organization for Economic Cooperation and Development)

 

Budowa Europejskiej Unii Płatniczej

 

Integracja Europejska posuwała się na przód bardzo powoli, bo pomoc amerykańska była niewystarczająca.

3. POWSTANIE UNII EUROPEJSKIEJ

Od lat 40 Wielka Brytania podkreślała własne interesy próbując prowadzić politykę mocarstwową, nie mogąc pogodzić się z utratą pozycji mocarstwa światowego. Prawdę zaakceptowała podczas greckiej wojny domowej* (1946-1949), gdy ekspedycyjnemu korpusowi brytyjskiemu musiały pomóc Stany.

 

W latach Wielka Brytania zmienia front - wspieranie integracji europejskiej pod dwoma warunkami:

1. Wielka Brytania miałaby mieć kontrolę nad integracją

2. Sprawowanie tej kontroli nie wymagałoby od Wielkiej Brytanii akcesji do czegoś zobowiązującego

 

*wojna między narodową armią grecką, wspieraną przez Wielką Brytanię i USA, a Demokratyczną Armią Grecji, militarnym odłamem komunistycznej partii, którą poparły m.in Jugosławia, Serbia,

 

Wspólnoty europejskie - od 1957 do 2002r EWWiS, Euroatom, EWG, po 2002r. Euroatom i EWG

 

FRANCJA

 

1. USA

Francja widziała potrzebę integracji Europy w zupełnie innej formie, niż USA integracja europejska miała być przeciwwagą dla rosnącej siły Stanów Zjednoczonych i próbą powstrzymania ich rosnących wpływów w Europie.

 

1. Niemcy

Francuzi początkowo nie chcieli dołączyć do integracji europejskiej Niemiec. Pragnęli okupować Niemcy jak najdłużej, czemu sprzeciwiały się USA, które widziały w Niemczech podstawę "swojej" integracji europejskiej. Francja zmienia zdanie pod koniec lat '40. Rezygnuje z koncepcji "Francita", integracji opartej na Francji i Włochach - Włochy nie były wystarczająco silnym partnerem. Na jej miejsce powstał więc "Fritaluks", zakładający współpracę Francji, Włoch i Beneluksu. Plany Francji upadły, gdy w 1949r. powstały Niemcy Zachodnie, które trzeba było włączyć do integracji, by pozostały pod kontrolą ("topienie Niemiec w procesach integracyjnych").

 

NIEMCY

 

1. Niemcy były silnie pro integracyjne- widziały w zjednoczonej Europie szansę na uwolnienie się od widma II Wojny Światowej, na wzmocnienie swojej pozycji i dorównanie państwom zwycięskim.

 

We Francji traktat nie został początkowo ratyfikowany, lecz odrzucony po 1. czytaniu w 1951r. przez partię socjalistyczną; przyjęty został pod koniec '51r. po 2. czytaniu

 

 

I Europejska Wspólnota Węgla i Stali

 

1. Maj 1950r R. Schuman proponuje utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), co spotkało się z szybkim odzewem pozostałych państw.

1. 1951r. Zostaje podpisany traktat paryski, ustanawiający EWWiS

1. 23 lipca 1952r. Traktat Paryski, po ratyfikacji przez 6 państw członkowskich, wchodzi w życie; przewidywany na okres 50 lat.

2002r. Europejska Wspólnota Gospodarcza "wchłonęła" EWWiS po wygaśnięciu Traktatu.

1. Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy, RFN, Francja

 

Sukces EWWiS, z założenia wolnego rynku, zapewnił fakt, iż była to integracja sektorowa, nie ogólna.

 

Do 1956r. udało się wprowadzić w życie kluczowe założenia Traktatu Paryskiego:

• Zniesienie barier handlowych w obrocie węglem i stalą (surowce konieczne do odbudowy powojennej Europy)

• Wprowadzenie jednolitych stawek celnych

• Umożliwienie swobodnego przepływu czynników wytwórczych w przemyśle węglowo-stalowym

• Implementacja procesów dostosowawczych dla pracowników tego sektora (przekwalifikowania, zwalczanie bezrobocia itp.)

 

EWWiS była finansowana z wpływów podatkowych od firm działających w tym sektorze - 1% dochodów.

 

Aparat instytucjonalny był bardzo (za bardzo) rozbudowany:

• Wysoka Władza: organ wykonawczy (odpowiednik Komisji Europejskiej); kadencja na 6 lat; daleko idące kompetencje międzynarodowe; każde państwo ma po 1 przedstawicielu, Niemcy, Francja i Włochy po 2

• Rada Ministrów EWWiS: mniejsze kompetencje niż najwyższa władza, choć też znaczące

• Zgromadzenie EWWiS: organ przedstawicielski, 78 posłów

• Trybunał Sprawiedliwości: rozstrzyga spory konkurencyjne, jest wykładnią prawa, dba, by prawo UE było wszędzie jednakowo interpretowane

 

W połowie lat '60 nastąpiła fuzja Wysokiej Władzy i Rady ministrów

 

II EUROPEJSKIE WSPÓLNOTY: OBRONNA I POLITYCZNA

 

Już jesienią 1950r. Francja zgłasza propozycję utworzenia dwóch kolejnych wspólnot: 1.Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO) oraz 2.Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP).

 

1. Europejska Wspólnota Obronna miała być w założeniu wspólną armią; w 1952r. udało podpisano traktat ustanawiający EWO, lecz nie został on nigdy ratyfikowany (idea włączenia do wspólnej armii jednostek niemieckich zasądziła o jej fiasku)

2. Europejska Wspólnota Polityczna: rozmowy rozpoczęły się w 1952r., choć idea ta nawet dziś wydaje się odległa, w 54r. rozpoczął się proces ratyfikacyjny, przerwany przez Francję

 

Francja odrzuciła oba traktaty, mimo iż była ich pomysłodawcą - próbowała prowadzić politykę mocarstwową, lecz w '54r. wygasł konflikt koreański i zagrożenie starcia z ZSRR minęło, więc Francja nie miała już potrzeby tworzenia sobie "pleców".

 

EWWiS doszła do skutku jako jedyna, ponieważ nie poruszała drażliwych politycznych wątków i skupiała się na wąskich sektorach gospodarki, które jednocześnie były kluczowe w powojennej Europie

 

III EUROPEJSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA

 

1954r. Wspólne Zgromadzenie EWWiS wychodzi z propozycją powołania w miejsce EWP i EWO nowego tworu. Beneluks powołuje roboczą komisję pod kierownictwem ministra spraw zagranicznych Holandii Beyena (Komisja Beyena, Plan Beyena).

 

Założenia Planu Beyena:

1. Utworzenie dwóch nowych wspólnot: Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej

2. EWG miała objąć całą gospodarkę; Euroatom został wyodrębniony, by zachować ściślejszą kontrolę nad energią atomową

 

Beneluks był w tym okresie największym entuzjastą integracji, gdyż będąc małymi krajami, "ściśniętymi" przez Francję i Niemcy, z gospodarkami opartymi na handlu zagranicznym, Belgia, Holandia i Luksemburg widzieli w integracji szansę nie tylko rozwoju gospodarczego, lecz też na "rozwodnienie" siły potężnych sąsiadów; ponadto Benelux miał już pewne pozytywne doświadczenie integracyjne.

 

W czerwcu 1955r. w Messynie zwołano konferencję, na której został ogłoszony i wstępnie zaakceptowany plan Beyena. Rozpoczęto też prace nad planem ekonomicznej integracji Europy pod przewodnictwem ministra spraw zagranicznych Belgii, H. Spaak (Raport Spaaka).

 

Marzec 1957r. w Rzymie zostaje podpisany Traktat Rzymski ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Wszystkie kraje (6) szybko ratyfikowały ów traktat, który nabrał mocy od 1958r.

 

Razem z traktatem EWG został podpisany traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

 

Od 1958r. działy w Europie 3 wspólnoty wymuszające ciaśniejszą współpracę gospodarczą, lecz nieporuszające kwestii politycznych. Wspólny rynek ostatecznie urzeczywistni się pod koniec lat '60 i '70.

 

IV EUROPEAN FREE TRADE ASSOCIATION

 

Wielka Brytania była kolejno zapraszana do EWWiS, do EWG i EWEA, lecz propozycje odrzuciła. Chciała, by EWWiS była poddana kontroli międzynarodowej (w zamyśle - brytyjskiej), była też przekonana, że organizacje te nigdy się nie udadzą. Sukces EWWiS zmusił GB do zmiany jej polityki.

 

1954r. GB zrzesza się z EWWiS oraz powołuje Radę Stowarzyszenia (naciągnięcie Traktatów Rzymskich).

GB brała też udział w pracach Spaaka, próbując rozwodnić integrację europejską, ale po odniesieniu porażki wycofała się na przełomie '56 i '57r.

 

GB postanawia więc stworzyć ugrupowanie konkurencyjne - wraz z krajami skandynawskimi przystępuje do stworzenia EFTA - Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. EFTA zakładała powstanie wyłącznie strefy wolnego handlu dla artykułów przemysłowych oraz liberalizację handlu dla produktów rolnych na zasadzie umów bilateralnych.

 

1959r. podpisanie Protokołu Sztokholmskiego, powołującego do życia EFTĘ, która weszła w życie w roku 1960 i trwa do dzisiaj.

 

Ewolucja EFTY:

1. 7 krajów założycielskich: Wielka Brytania, Dania, Norwegia, Szwecja, Austria, Szwajcaria i Portugalia (pod presją Skandynawów odrzucono kraje biedne, takie jak Irlandia czy Islandia; członkostwo Portugalii wymogła GB, utrzymująca z nią rozbudowane kontakty handlowe)

2. Następnie dołączały Finlandia, Islandia, Lichtenstein

3. Dziś EFTA składa się z Islandii, Lichtenstein, Szwajcarii i Norwegii, gdyż większość członków wstąpiła do EWG/UE

 

Przyczyny niepowodzenia EFTY:

1. Przypadkowy zestaw krajów

2. Dysproporcje gospodarcze wewnątrz EFTA

3. Sztuczność tworu: związki członków EFTA były często silniejsze z krajami EWWiS niż ze sobą nawzajem

4. Polityka brytyjska: GB uznała, że kontrolowanie EWG z zewnątrz nie jest możliwe, więc w rok po utworzeniu EFTA złożyła wniosek akcesyjny do EWG

 

V EWOLUCJA EWG

 

W 1960r. Wielka Brytania składa wniosek o akcesję do EWG, lecz Francja de Gaulle'a odrzuca ów wniosek tłumacząc, że GB jest zbyt proamerykańska (w rzeczywistości i całkiem słusznie de Gaulle uważał GB za konia trojańskiego EWG)

 

Dopiero po odejściu de Gaulle'a i przejęciu władzy przez Pompidou w 1969r. GB odważyła się złożyć kolejny wniosek. Na szczycie w Hadze w 1969r., gdzie Francja głosiła hasła pogłębienia, rozszerzenia i wzmocnienia Wspólnot, GB otrzymała zgodę przystąpienia do EWG.

 

Wraz z GB negocjacje podejmują Dania, Irlandia i Norwegia, traktat akcesyjny podpisują w 1972r., jednak na skutek referendum w roku '73 Norwegia wycofuje się. Wspólnoty liczą teraz 9 krajów.

 

Wspólnoty powoli tworzą strefy wolnego handlu z krajami EFTA na mocy umów bilateralnych.

 

1981r. Grecja

1986r. Hiszpania i Portugalia

1995r. Austria, Finlandia, Szwecja

2004r. Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry

2007r. Bułgaria, Rumunia

 

Na dzień dzisiejszy w Unii Europejskiej pozostaje 27 krajów. Akcesję w perspektywie mają Chorwacja, Macedonia, Albania i Turcja.

 

Europejski Obszar Gospodarczy

 

• 1994r.

• EEA - European Economic Area

• Strefa wolnego handlu i wspólny rynek obejmujące kraje unii europejskiej i kraje EFTA prócz Szwajcarii

• Opiera się na 4 fundamentalnych wolnościach: przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług

 

Traktat z Maastricht

 

• Tzw. TUE Traktat o Unii Europejskiej

• Podpisany w 1992, wszedł w życie od 1993r.

• Ustanowił Unię Europejską (utworzenie unii gospodarczo-walutowej)

• Określenie kryteriów konwergencji i zapowiedzenie wejścia euro w 1999r.

• Rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych

• Zniesienie granic zewnętrznych

• Umocnienie kohezji (spójności gospodarczej i społecznej)

• Realizacja wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa

• Ustanowienie obywatelstwa Unii - wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli krajów członkowskich

• EWG zmienia nazwę na Wspólnota Europejska, która potrwa do 2009r.

 

Traktat lizboński

 

• Traktat reformujący Unię Europejską

• Podpisany w 2007r.

• Ratyfikowany w Polsce w 2009r.

 

3. EWOLUCJA UNII EUROPEJSKIEJ

Euroatom nie jest częścią Unii Europejskiej, mimo że posiada podobną strukturę, instytucję i władzę

 

Unia Europejska 1993 - 1999

 

• Powstaje na mocy traktatu z Maastricht w 1993r.

• Nie ma osobowości prawnej, jest bardziej konstrukcją polityczną niż formalną: nie może np. podpisywać żadnych zobowiązań

• Bazuje wciąż na Wspólnotach Europejskich, które są kluczowym elementem tworzącym Unię

• Unia Europejska opiera się na 3 filarach:

  1. Filar gospodarczy (unia gospodarcza): oparty na Wspólnocie Europejskiej; zakładał wspólny rynek, wspólną politykę rolną i strukturalną, unię walutową i rozwój regionów

  2. Filar polityczny (unia polityczna): zakładający wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa; Unia w stosunkach zewnętrznych występuje jako jeden podmiot

  1. Filar sądowniczy (unia policyjno-sądownicza): współpraca polityczna i sądownicza w sprawach karnych, wspólne rozwiązywanie problemów imigracji, przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i patologii społecznej

• Duże skomplikowanie struktur unijnych

 

Traktat amsterdamski

 

• 1999r. Amsterdam, pierwszy traktat rewizyjny

• Przeniesienie części zadań znajdujących się dotychczas w III filarze UE do filaru I (polityka wizowa, azylowa, imigracyjna, współpraca sądowa w sprawach imigracyjnych)

• Zmiana nazwy filaru III: Współpraca polityczna i sądowa w sprawach karnych

• Sformułowanie zasad ściślejszej współpracy: kraje chętne mogą zacieśniać więzy i przyśpieszać procesy integracyjne z wybranymi członkami pod 3 warunkami:

  • Współpraca nie może być sprzeczna z celami bądź zasadami unii

  • Współpraca musi mieć charakter otwarty: każdy, kto chce, może wziąć w niej udział

  • W tej ściślejszej współpracy musi uczestniczyć większość, (co najmniej 8) krajów Unii

• Utworzenie urzędu Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do Spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, który ma pełnić sekretarz generalny Rady UE:

  • Reprezentowani Unii "na zewnątrz"; pozycja wykonawcza, wykonuje wolę UE

  • Wspieranie prezydencji (przewodniczeniu Unii przez kraj członkowski)

• Ustanowienie hymnu UE ("Oda do Radości" Beethovena), flagi UE (12 gwiazdek), święto 9 maja

• Wzmocnienie pozycji Parlamentu Europejskiego

 

 

 

Traktat Nicejski 2003

 

• Podpisany w 2001r., wchodzi w życie od 2003

• Wprowadzenie nowej zasady głosowania większościowego w Radzie UE: krajom przydzielono liczbę głosów proporcjonalną do liczby mieszkańców, lecz nie dokładnie

 

 

Traktat konstytucyjny

 

 

3. PODSTAWY PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ

Porządek prawny UE charakteryzuje się:

 

• ???

• Autonomiczność

• Pierwszeństwo stosowania

• Przewaga w stosowaniu prawa unijnego???

• Bezpośrednie stosowanie: prawo unijne może być bezpośrednio stosowane w krajach członkowskich, nie wymaga "dodatkowych zabiegów" prawnych takich jak np. zamieszczanie w dzienniku ustaw

• Bezpośrednia skuteczność prawa: możemy przed sądem skutecznie dochodzić prawa; dane prawo jest na tyle jasne i precyzyjne, że sądy lokalne mogą na nim bazować (dyrektywa nie wykazuje się bezpośrednią skutecznością - jest wiążąca co do celu, a nie sposobu jego osiągnięcia i staje się bezpośrednio skuteczna dopiero po upływie czasu przewidzianego na jej realizację)

1. Równość wobec prawa: niedyskryminowanie płci, ras, narodowości itp.

2. Solidarność: wszystkie kraje członkowskie są zobowiązane do wprowadzenia dorobku prawnego UE w pełni i bez ociągania się na całym swym terytorium

3. Subsydiarność: zasada pomocniczości - UE wszędzie tam, gdzie nie ma wyłącznych kompetencji, podejmuje działanie tylko wtedy, gdy może coś zrobić lepiej, niż państwo członkowskie (a wyłączność UE obejmuje: zewnętrzną politykę handlową, konkurencję, rybołówstwo, organizacja rynków rolnych); działanie to ma przybliżyć UE do obywatela

 

Źródła prawa Unii Europejskiej

 

1. Prawo pierwotne

Tworzone przez państwa członkowskie poprzez traktaty prawne i porozumienia na najwyższym szczeblu rządowym; m.in.

1. Traktaty założycielskie (prócz paryskiego)

2. Wszystkie traktaty modyfikujące traktaty założycielskie (Maastricht, amsterdamski, nicejski, lizboński)

3. Niektóre akty niższego rzędu (np. uchwały dotyczące wprowadzenia bezpośrednich wyborów do parlamentu europejskiego)

1. Akty wtórne

Tworzone przez instytucje Unii Europejskiej w oparciu o ich kompetencje zapisane w prawie pierwotnym

1. Prawo zwyczajowe

Jego zaczątki powoli zaczynają się tworzyć, czego przykładem jest występowanie zarówno konstytucyjnych jak i niekonstytucyjnych ministrów w radzie UE (acquis communautaire)

 

Umowy między krajami członkowskimi, a państwami trzecimi są różnie klasyfikowane:

• Traktaty akcesyjne oraz wszelkie, które wiążą UE jako całość oraz są zatwierdzane zarówno przez instytucje Unii, jak przez kraje członkowskie, mają rangę traktatów założycielskich i stanowią część prawa pierwotnego

• Umowy pozostałem takie jak umowy handlowe, należą do prawa wtórnego

 

Instrumenty prawne Unii Europejskiej

 

1. Akty prawne wiążące

 

1. Rozporządzenia - kierowane do wszystkich podmiotów (osoba prawna, obywatel, kraj członkowski), bezpośrednio stosowane, bezpośrednio skuteczne

   1. Rozporządzenia bazowe/podstawowe - wydawane przez radę UE i Parlament Europejski

   1. Rozporządzenia wykonawcze - wydawane przez Komisję Europejską

 

1. Dyrektywy - kierowane wyłącznie do państw członkowskich; określają cel, ale pozostawiają pełną dowolność w sposobie jego osiągnięcia

 

1. Decyzje - bezpośrednio stosowane i bezpośrednio skuteczne; dotyczą konkretnych problemów, są bardzo szczegółowe

 

1. Akty prawne niewiążące:

 

Opinie i zalecenia - teoretycznie można je zlekceważyć, choć oznacza to zwykle konsekwencje polityczne i nie tylko

 

1. Opinie są delikatniejszym sposobem "wyrażenia myśli Unii Europejskiej"

2. Zalecenie jest bardziej wprost, bardziej konkretne i też bardziej wiążące niż opinia

 

 

 

Interpretacja prawa unijnego

 

Wykładni prawnej dokonuje Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Sąd Pierwszej Instancji.

 

Np. wątpliwość → prośba kraju o wydanie orzeczenia wstępnego → jedna z w/w instytucji dokonuje wykładni:

 

1. Wykładnia gramatyczna: problem niechlujstwa językowego, braku precyzji

↓

1. Wykładnia celowościowa:, jaki był cel stworzenia tej normy prawnej? O co chodziło ustawodawcy?

↓

1. Wykładnia systemowa: próba osądzenia niejasnej normy jako część systemu prawnego Unii tak, by była funkcją prawa pierwotnego i jednocześnie funkcjonowała na poziomie prawa szczegółowego

↓

1. Wykładnia historyczna: rozważanie okoliczności tworzenia danej normy by określić jej cel

 

Okoliczności tworzenia prawa UE

 

• Lobbying jest nierozłącznie związany z prawem Unii

• Lobbying ma dostarczać instytucjom UE informacji

• '90 lata: powstają pierwsze instytucje kształcące lobbystów: 1994r. Europejski Instytut Spraw Europejskich i Lobbyingu, 1997r. Europejskie Centrum Spraw Publicznych

 

Podział lobbyingu ze względu na podział działania:

 

• Lobbying techniczny: żmudne utrzymywanie kontaktów osobistych z niższymi urzędnikami instytucji Unii, np. Komisji UE, w celu zdobycia informacji o celach i zamiarach tych instytucji

• Lobbying parlamentarny: działający od lat '90, wzmógł na sile, gdy funkcje legislacyjne parlamentu urosły

• Lobbying polityczny: na szczytach UE, w otoczeniu Rady UE,

1. Lobbying instytucjonalny: realizowany przez opiniotwórcze instytucje doradcze: Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów; tu uczestniczą silne grupy interesów

 

1 i 2. skupienie na Brukseli

3 i 4. skupienie na rządach państw członkowskich

3. INSTYTUCJE UNII EUROPEJSKIEJ

Rada Europy

 

• Inaczej: szczyt europejski

• Zajmuje kluczową rolę spośród wszystkich instytucji

• Składa się z szefów państw i rządów krajów członkowskich oraz z przewodniczącego Rady i szefa Komisji Europejskiej

• Po zmianach ustanowionych w traktacie lizbońskim przewodniczący Rady oraz szef Komisji Europejskiej nie mają prawa głosu na szczycie

• Traktat lizboński zakładał też "przemianowanie" przewodniczącego Rady na prezydenta, jednak zapis ten został odrzucony

• Pierwszy szczyt w latach '60

• '61/'62r. za prezydentury de Gaulle'a, organizowane przez Francuzów; 6 państw członkowskich, w celu stworzenia Europejskiej Wspólnoty Politycznej

• Grudzień 1969r. szczyt w Hadze:

  • Decyzja o rozszerzeniu EWWiS

  • Postanowienie utworzenia unii gospodarczej i walutowej (niepowodzenie)

  • Rozszerzenie kompetencji Parlamentu Europejskiego i źródeł finansowania Wspólnot

  • Propozycja instytucjonowania szczytów: ostrożne podejście, gdyż brak zapisu w traktacie

• Kolejne szczyty w 1972r., 1973r., i 2 szczyty w 1974r.

• 1974r. Paryż dokonano instytucjonalizacji rady europejskiej, zaakceptowano ją jako spotkanie najwyższych przedstawicieli państw członkowskich i najwyższą instancję wyznaczania kierunki rozwoju UE

• Wtedy rada instytucją przede wszystkim polityczna, dziś w zasadzie też

• Rada Europy nie jest instytucją ustawodawczą, ale ma bezpośrednia przełożenie na instytucje tworzące to prawo (przede wszystkim parlament europejski), gdyż członkom rady Europy towarzyszą zwykle ministrowie spraw zagranicznych, a ci tworzą najwyższą konfiguracje rządów; ustalenia polityczne na radzie, co daje postawy do wytworzenia strategii

• '74r. 2 szczyty w Paryżu:

  • Uregulowanie spotkań rady, co najmniej 2 razy na rok

• 77r. Szczyt londyński, który przyjął Deklarację londyńską:

  • Uporządkowano zakres spraw, którymi rada miała się zajmować

  • Wytypowano 3 obszary zainteresowań rady:

    1. Dyskusja nad luźnymi problemami, niezobowiązująca wymiana informacji, opinii, rozpoznanie stanowisk innych państw na temat jakieś sprawy konkretnej

    1. Spotkania w celu wypracowanie wspólnego stanowiska i jego publiczne ogłoszenie, dot. samych wspólnot UE problemów międzynarodowych

    2. Spotkania poświęcone rozstrzygania spraw, z którymi nie mogła sobie poradzić rada ministrów (dziś rada unii europejskiej)

 

 

Jeżeli na 3 płaszczyźnie działały głowy państwa, to mogli się przekształcić w szczególny przypadek rady unii europejskiej, co im daje prawo tworzenia prawa

Rada unii europejskiej działająca w składzie szefów rządów (rada Europy przekształcona w potrzebie w legislacyjny organ)

 

Można tak zrobić:

• Gdy trzeba nałożyć sankcje na któryś kraj członkowski za niewywiązywanie się z zasad unijnych

• Kwalifikacja do unii walutowej jakiegoś kraju

 

 

Dlaczego rada Europy nie może stanowić prawa? Bo zbyt rzadko się spotyka.

 

 

 

Członkowie rady Europy przekształcają się w radę unii bardzo rzadko, bo za rzadko się spotykają.

 

• Dochodziło z godnie z ustaleniami 2 szczyty na rok

• 83r. Szczyt w Stuttgart:

  • Przyjęto po 1 pierwszy deklarację utworzenia unii europejskiej (wiążąca tylko w kategorii politycznej, nie miała mocy prawnej)

  • Instytucjonowania sprawozdawczość ze szczytów - po każdym szczycie państwo organizujące szczyt () miały dostarczyć do parlamentu europejskiego i raz w roku sprawozdanie z całorocznej działalności rady Europy

 

Obrady rady:

• Od 1 do 2 dni

• Jeśli szczyt 2ndiowy, to zaczyna się od lunchu, od południa, potem obrady, wieczorem 2 obiady: jeden dla szefów państw i rządów, drugi dla osób towarzyszących (zwykle ministrowie spraw zagranicznych)

• Przewodniczący unii europejskiej towarzyszy mu jeden z komisarzy

• Mogą być inni goście zapraszani

• Po obiadach: rozmowy przy kominku, prowadzone na najwyższym szczeblu kuluarowe rozmowy, ministrowie pracują nad końcowymi komunikatami

• Następnego dnia obrady, po południu koniec

• Szczyty mogą się kończyć różnie, nie koniecznie wspólną pozycją i komunikatem

• Wspólny komunikat końcowy jest znany 2-3 tygodnie wcześniej

• Nie są oficjalnie stenogramowane, gdyż jest to ciało, gdzie wszyscy powinni mieć swobodę wypowiedzi bez skrępowania, tylko komunikat końcowy jest pewnym "skryptem"

• Po każdym szczycie, nawet zakończonym fiaskiem, każdy rozjeżdża się do siebie i mówi, że osiągną sukces :) marketing polityczny, jest to niesprawdzalne, obrady objęte tajemnicą

 

 

 

ZMIANY TRKATATU LIZ DO RADY EUROP

• Do grud 2009 osobą kierującą pracami rady był szef państwa człon które przewodniczyło radzie ministrów

• Lizbona wprowadza instytucję przewodniczącego rady europejską, stała funkcja wybierana przed radę europejską na 2,5 letnią kadencję 1krotnie odnawialną

• Przewodniczący rady europejskiej wg traktatu kont miał się nazywać prezydentem unii

• Przewodniczący nie głosuje, bo nie reprezentuje żadnego państwa

• Zwołuje posiedzenia, agenda obrad, techniczne dopilnowanie sprawnego przebiegu obrad

• Sekretariat rady unii europejskiej zajmuje się stroną techniczną obrad rady Europy

 

 

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

 

• Przed Maastricht rada ministrów

• Po Traktacie lizbońskim: nazwa brzmi "rada", bez niczego

• Jest to trochę mylące

• Kluczowy organ ustawodawczy

• Jest organem, który ma charakter międzyrządowy (jak rada europejska)

• Nie obraduje permanentnie, lecz na sesjach, w różnych konfiguracjach personalnych i merytorycznych

• Brak stałego składu personalnego

• 10 konfiguracji personalnych

• Członkowie rady spotykają się średnio 2 razy w tygodniu,

• Konfiguracja osobowa zelży od przedmiotu obrad

• Np. rolnictwo, to min rolnictwo, sprawy gospodarcze, ministrowie gospodarki lub finansów

• Rada do spraw ogólnych: rada unii europejskiej, jedna z konfiguracji, złożona z min spraw zagranicznych, którzy mają funkcję koordynującą obrady od strony merytorycznej

• Reprezentują interesy państw członkowskich, lecz odpowiadają wobec Europ Tryb Sprawiedliwości (Tryb Spraw UE dziś) - muszą tworzyć prawo zgodnie z traktatami, podwójna odpowiedzialność

• Podstawą rady unii są kompromisy - można mieć własne interesy, ale wszystko ma się kończyć kompromisem

• Najczęściej spotykając się min spraw zagranicznych, min rolnictwa i min gospodarki i finansów, inne konfiguracje spotykają się 2-6 razy w roku

 

 

 

 

Ogóle kompetencje rady:

1. Tworzenie prawa

1. Jest władna tworzyć wszystkie akty prawne przewidziane w traktatach, jest ograniczona tylko prawem pierwotnym

2. Rozporządzenia: rada unii europejskiej wydaje rozporządzenia bazowe = podstawowe, rozporządzenia wykonawcze przygotowuje komisja europejska (z zasady, lecz nie zawsze)

3. Tworzy akty prawne, wspólnie najczęściej z parlamentem, w oparciu o projekty aktów prawnych nadsyłanych z komisji europejskiej w przeważającej liczbie przypadków

4. Dość rzadko, opisanych w prawie pierw, radzie przysługuje tworzenie aktów prawnych bez wcześniejszego projektu komisji

5. Komisja ma terminy, jeśli ich nie dotrzymuje, to komisja może być zaskarżona, więc nie ma problemu opóźniania prac legislacyjnych

1. Kompetencje koordynacyjne:

   • Nie wszystko, co dzieje się w unii, jest kontrolowane przez prawo wspólnotowe, w tych dziedzinach, gdzie nie ma prawa wspólnotowego rada koordynuje

   • Poprzez akty prawa niewiążącego

1. Kompetencje wykonawcze

   • W wyjątkowych sytuacjach

   • Może sama sobie przygotować projekt

1. Kompetencje budżetowe

   • Razem z parlamentem odrzuca lub przyjmuje przygotowany przez komisję budżet

   • Prowizorium budżetowe - na każdy miesiąc 1/12 budżetu rocznego, uciążliwość techniczna - gdy budżet nie zostanie zatwierdzony

1. Kompetencje personalne:

   • Rada unii, często z parlamentem i krajami członkowskimi, ale głównie rada, mianuje urzędników najważniejszych instytucji unii europejskiej;

   • Parlament musi wydać wzode np. na członków komisji

1. Zawieranie umów międzynarodowych

   • Z podmiotami 3cimi podpisuje formalnie rada unii, a technicznie jej przewodniczący oraz sekretarz generalny w imieniu państw członkowskich

   • Jeśli kompetencje mieszane (akcesje) to po kolei wszystkie kraje podpisują + w imieniu unii przewodniczący rady i sekretarz generalny

   • Umowy dot. handlu: kraje członkowskie nie, bo w handlu wyłączne kompetencje unii

   • Negocjacje prowadzi komisja w oparciu o pełnomocnictwa udzielone przez radę w oparciu o wytyczne przygotowane przez radę unii

1. Kompetencje dot. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

   • Te wykonawcze wyjątkowe kompetencje dotyczą polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i jurysdykcji

   • Gdyż są to sprawy strategiczne, kluczowe; nikt zwykłym urzędnikom (komisji) nie da takich kompetencji

   • Uważane to jest za najbezpieczniejsze rozwiązanie, rządy państw członkowskich chcą mieć te zagadnienie pod pełną kontrolą

 

 

Sekretariat:

 

• 3000 zatrudnionych na stałe

• Obsługuje obraduj rady i rady europejskiej

• Szef sekretariatu (sekretarz generalny unii) do Lizbony miał podwójną funkcję - był szefem sekretariatu oraz na mocy traktatu amsterdamskiego był powołany na stanowisko wysokiego przedstawiciela unii do spraw polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

• To dawało mu za mało czasu zajmować się sekretariatem, więc jego zastępca robił czarną robotę

• Po Lizbonie: powołano stałą, odrębną funkcję wysokiego przedstawiciela do spraw polityki zagranicznej i bezpieczeństwa; w traktacie konstytucyjnym miał się nazywać ministrem spraw zagranicznych unii

• Wysoki przedstawiciel wg Lizbony jest wiceprzewodniczący komisji europejskiej i z urzędu przewodniczy ministrom spraw zagranicznych w obradach rady unii; w pozostałych obradach przewodniczy przedstawiciel kraju prezydenckiego

 

System podejmowania decyzji w radzie:

 

Sama rada jako ciało zbierające się z sposób sesyjny (2 razy w tygodniu), w taki systemie nic tak naprawdę nie dała rady zrobić - musi mieć przygotowane projekty, przedyskutowane już i przepracowane przez inne ciała; robocze dyskusje i obróbka odbywa się w innych ciałach.

 

Ciała te są różnej rangi:

1. Komitety wspomagające radę, koło 10, najważniejszy Komitet stałych przedstawicieli, tzw. COREPER (Commite des representats permanentes), złożona ze stałych przedstawicieli państw członkowskich w unii europejskiej (ambasad przy Brukseli); przygotowuje agendę pod obrady rady;

W 62r. Ten COREPER podzielono na 2: pierwszy rzymski (zastępcy ambasadorów państw) drugi rzymski (ambasadorzy państw członkowskich), lecz nie ma rozróżnienie pod względem ważności między nimi, różnią się tylko zainteresowaniami, COREPER II zajmuje się najważniejszymi sprawami: polityki zagranicznej itp.

 

 

 

 

Projekt płynie z Komisji do Rady Unii, która spycha sprawę albo do COR Peru I lub II, który z kolei wspomagany jest przez grupy robocze (jakieś 300); w grupach roboczych odbywa się właściwa praca nad projektem; potem grupa robocza przedstawia wszystkie projekty na jednej z dwóch list - jeśli projekt, który do niej spłyną nie budzi kontrowersji to wpisują go na 1. Listę, jeśli eksperci są podzieleni w opiniach wpisują na 2. listę, wymieniają powody kontrowersji

Listy idą do COREPERu odpowiedniego; pierwsza lista idzie od razu pod obrady rady (choć COREPER może nie zgodzić się z pracą grup roboczej); druga lista: jeśli COREPER się dogada ponad głowami grup roboczej, to może sprawa być dopisana do lity 1., jeśli zaś nie ma wspólnego stanowiska, to ponownie sprawa spychana jest do grup roboczych, a jak kontrowersje nie się zbyt silne, to można to wpisać na 1. listę, lista problemów do szczególnego przyjrzenia się podczas obrad;

Rada unii dostaje listę A, czyli problemów niebudzących zastrzeże n w opinii COREPERu, na liście B problemy wymagające dyskusji

 

Zbiera się rada unii, ma gotowy materiał pod obrady; lista A jest z reguły przyjmowana cała za 1 głosowaniem ("lista zdecydowanych aktów prawnych"), a Rada unii skupia się na liście B; choćby tylko 1 członek rady miałby zastrzeżenia do listy A, to trzeba ten problem wyjąć z listy A, przełożyć na listę B lub odesłać do COREPERU, chyba, że kontrowersje są tak duże, że prosi się komisję o nowy projekt

W ten sposób radzie unii udaje się ustanowić tyle aktów prawnych, ok. 80% aktów prawnych unii jest na liście A i jest przyjmowanych od razu

 

Przyjmując akty prawne rada może być obligowana do zasięgnięcia opinii prawnej przygotowywanej w 2 komitetach ogólnych; te 2 komitety mają prawo wydawać TYLKO opinie i te opinie mogą być ignorowane, ale nie można ich ominąć w sensie formalnym; wydłużanie procesu legislacyjnego; na szczeblu COREPERu

 

To nie są komitety obsługujące tylko radę, lecz też inne instytucje, wszystkie główne instytucje; 2 ważne: Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów;

 

Komitet Ekonomiczno-Społeczny działa od początku, od traktatów rzymskich, od traktatu nicejskiego liczy 344 osoby (do Komitety Regionalnego też), polska ma 21, największe państwa mają po 24

Członkowie mianowani przez radę unii, członkami przedstawiciele pracodawców, pracobiorców, przedstawiciele wolnych zawodów itp.,

 

Komitet regionów ta sama struktura, ale powstał po Lizbonie, przedstawiciele regionów państw członkowskich, powołano po Maastricht, polityka wspólności, zbliżanie państw pod względem poziomu życia itp., opiniuje wszystkie akty prawne dotykające rozwoju regionalnego (ściana wschodnia na liście najbiedniejszych regionów unii europejskiej, Bułgarzy i Rumunii tylko biedniejsi)

 

Dochodzenie do porozumienia rady unii:

• Nieoficjalne, próbne, orientacyjne głosowanie nad projektami z listy B, by sprawdzić, jak to wygląda, jakie są szanse przyjęcie; nie ma mocy wiążącej

• Najczęściej jednodniowe spotkania radu UE, ale jeśli na liście B to bywają spotkania UE

• Czasami teatralny charakter, szczególnie, jeśli projekt ma deadline, a nie ma porozumienia, czasami zatrzymywano zegary przez ostatnim dniem przed deadlinem; potem projekt antydatowany, albo nie zrywano kartek z kalendarza

 

System głosowania:

1. Zwykłą większością głosów: dotyczą rozstrzygnięć natury technicznej, np. w sprawach regulaminowych

2. Kwalifikowaną większością

3. Jednomyślne: najbardziej kluczowe zagadnienia, np. zatwierdzenia traktatów akcesyjnych itp.

 

Ad 2. kwalifikowaną większością: obecnie obowiązują zasady nicejskie:

jest to system oparty na 2 kryteriach obowiązkowych i 1 kryterium dodatkowe

1. Trzeba osiągnąć odpowiedni próg liczy głosów za przyjęciem lub odrzuceniem

1. Za decyzją musi stać odpowiednia liczba krajów członkowskich

2. Fakultatywnie: kryterium ludnościowe - za głosami popierającymi projekt powinna stać odpowiedni odsetek krajów w unii

Do przyjęcia wymagane są a i b, a c niekoniecznie

Jednak można zażądać kryterium ludnościowego i wtedy musi być ono spełnione, by uchwalić akt prawny

 

 

Pula głosów: dla unii 27 państwowej jest łącznie 345 głosów, przy czym aby projekt przeszedł, to musi być za decyzją 255 głosów; by zawetować, musi być 91 głosów (tzw. mniejszość blokująca)

 

Polska liczbą głosów zalicza się do wielkiej szóstki unijnej: po 29 głosów dla Niemiec, W.B., Francji i Włoch; po 27 głosów dla polski i Hiszpanii; za takim podziałem Francja najbardziej walczyła (francuzi pewnie myśleli: po co zachęcać nowe kraje, bój toczył się o Polskę, francuzi zakładali, że za rogiem jest traktat konstytucyjny, co inaczej miałoby rozłożyć głosy i francuzi trochę się przejechali)

 

Czy ważniejsze są zdolności koalicyjne? Taka ilość głosów nam daje dopiero zdolności koalicyjne, szybciej się z nami zrzeszą, niż z posiadającym parę głosów Luksemburgiem

 

Potem Rumunia 15 głosów - przepaść

 

Liczba państw członkowskich stojących "za projektem": jeśli podejmowany jest projekt idący od komisji, to przynajmniej 1 krajów musi za projektem stać

Jeżeli jednak rada stanowi bez projektu komisji europejskiej (w tych wyjątkowych sytuacjach): wtedy potrzeba 2/3 krajów członkowskich + większość kwalifikowana

 

 

Ludnościowe: 62% ludności musi być wg Nicei za projektem

 

Kompromis luksemburski, 66r. W Luksemburgu podjęto decyzje, że wprawach o strategicznym znaczeniu dla jakiegokolwiek z państw członkowskich rada będzie obradować do skutku; wymuszony przez francję, wbrew większości państw popierających większość kwalifikowaną; wystarczy, że jakieś państwo zgłosi, że jest to sprawa dla nich kluczowa, to można obradowac miesiącami; ruch w przeciwnym kierunku niż nurty unii; na szczęście rzadko używano bo wspólnoty byłyby sparaliżowane

Kilka razy powoływano się;

Nie chciano jednak odejść od tego kompromisu, na jego podstawie ustanowiono kompromis z Joanniny (94r, zmodyfikowana w 95, zachowana w nicei i lizbonie), rozwiązanie nawiązujące do kompromisu luksemburskiego, nieco jednak rozluźniono zasady, na których zmusza się unię do osiągnięcia kompromisów w sprawach kluczowych: jeżeli zbierze się znacząca część mniejszości blokującej (3/4 liczby głosów lub liczby państw), to już rada jest zobowiązana do negocjowania, aż do osiągnięcia kompromisu, nie przepowadzamy głosowania, tylko dyskusja nad projektem

 

Jak traktat lizboński zmienia zasady głosowania:

3 okresy z różnymi zasadami głosowania:

1. Pierwszy okres nadal trwa, od traktatu lizbońskiego do 31.10.2014; w tym okresie obowiązują zasady nicejskie (2 kryteria obowiązkowe i 1 fakultatywne): tą część uchwalono pod wpływem polski ze wsparciem hiszpanii itp.

1. Drugi okres, przejściowy, od 01.11.2014 do 31 marca 2017: będzie obowiązywać nowa zasada głosowania, obowiązująca na innych zasadach niż nicejskie: rezygnacja z głosowania kwalifik większością w oparciu o pulę głosów, lecz 2 obowiązkowe kryteria: państw i ludności

Kryterium liczby państw: co najmniej 55% liczby państw

Ludnościowe: 65% ludności unii europejskiej

+ przy miejszości blokującej muszą w niej być co najmniej 4 kraje (a nie np. niemcy i jeszcze jeden kraj, bo niemcy mają 20% ludności unii)

Okres przejściowy lobbowany przez polskę; w tym okresie na żądanie któregoś kraju, można będzie głosować zasadą nicejską

1. Od 01. kwietnia 2017 okres docelowy na tą chwilę, nieodwołalnie głosowanie kryteriami lizbońskimi, nicea przejstaje obowiązywać

 

KOMISJA EUROPEJSKA

 

Komisja: ciało złożone z urzędników, to nie jest ciało międzyrządowe; członkowie komisji nie reprezentują państw członkowskich, reprezentują interesy unii; jeden kraj, jeden człowiek, komisarze,

Skład komisji: komisarze, aż do nicei była zasada 1 kraj 1 człowiek z wyjątekim 5 największych krajów (wielka 4 + hiszpania), od nicei 1 kraj 1 człowiek (nie reprezenat! Urzędnik!)

 

By zostac komisarzem trzeba mieć kompetencje merytoryczne i muszą być niezależni od kogokolwiek (od rządów, instytucji, instytucji lobbyingowych)

 

Komisarze są wybierani obecnie wg nicei (do 2014) najpierw wym=bierami kandydata na przewodniczącego komisji zatwerdzanego większością kwalifikowaną rady i musi być przyjęty przez parlament europ

 

Potem państwa członkowskie proponują s=kandydatów na komisarzy i reszta pańtw człokowskich na radzie muszą być zaakceptowane i zaakcepotowane przez przewodniczącego komisji

 

Przesłuchania kandydatów na komisarzy w parlamencie europejskim; parlament może przyjąć całą komisję i wtedy formalne mianowanie przez radę unii; jeśli w wyniku przesłuchania kandydat podpadnie i parlament jeśli odrzuci jednego kandydata, to odrzuca całą resztę; wtedy kandydat na przewodniczącego, rada i parlament szukają zastępcy na tego odrzuconego; przyjmuje ich parlament, potem

 

12/2/2010 8:00 AM

 

Przewodniczący komisji:

 

• Większość czasu funkcjonowania komisji, do lat 90s, przewodnniczący nie miał większych kompetencji czy obowiązków spośród innych, on poporostu organizował obrady

• Od lat 90s, podkreślone przez amsterdam: komisja ma działać pod politycznym przywództwem przewodniczącego komisji

• Traktat nicejski: nadaje przewodniczącemu istotne uprawnienia:

  • Rozdział prac wewnątrz komisji; najważniejsze kraje próbują zawsze najważniejsze "resorty" obsadzić; ale przedwodniczący może dokonywać zmian nawet w czasie trwania prac komisji

  • Przewodniczący proponuje wiceprzewodniczących komisji i może ich mianować za zgodą innych członków komisji; podtrzymane w lizbone

  • Na wniosek przewodniczącego komisji może być zmuszony do demisji członek komisji który nie wypełnia swoich obowiązków, nie jest niezależny, jest nieetyczny; przed niceą takie prawo miał tylko trybunał sprawdiedliwości; musi być zgoda reszty członków

 

 

Kmisja europejska może być odwołana w komplecie przez parlament europejski, jeśli przedstawi się jej zarzuty; pełni funkcję do powołania nowej; próbowano 2 razy w historii odwołać komisję:

• Ostatnio w 99r pod przewod. Jacques saunter; komisja sama się zdymisjonowała (zarzuty korupcyjne)

 

Pojedynczych posłów może odwołać trybunał sprawiedliwości lub przewodniczący ze współpracy z całą komisją;

Teraz przewodniczący (spawdzić ostatnich)

 

Sankcje za działania nieetyczne: pozbawienie funkcji, części dodatków, emerytur itp..

 

 

 

Struktura komisji europejskiej:

 

Podzielona na dyrekcje generalne, które dzielą się na dyrecje, a te na wydziały

 

• Ponad 20 dyrekcji generalnych; prace merytoryczne, projekty aktów prawnych, merytoryczne propozycje do zajęcia przez komisję stanowiska w danej sprawie; odpowiednik ministerstwa, swoiste resorty unijne

• Dyrektor generelany na ich czele + 1 komisarz sprawuje polityczno-merytoryczny nadzrór, nie może pochodzić z tego samego kraju co dyrektor generalny

• Gabinety polityczne: zespoły ludzi, którzy należą do najbliższych współpracowników komisarza; tak jak w polsce przy każdym ministerstwie

• Są złożone z 6 osób finansowanych z budżetu unijnego i jeśli ktoś chce więcej niż 6, to za 2 dodatkowe płaci kraj

• Na czele gabinetu politycznego stoi szef gabinetu poliyvznego

• Gabinety ważne bardzo:

  • Odpowiedzialne za informowanie komisarza tym, co się dzieje we wszystkich generalnych dyrekcjiach i w całej komisji; członkowie gabinetów wciąż się spotykają nawzajem i informujĄ (niższa instancja)

  • Spotkania te są organizowane przez szefa gabinetu przewodniczącego komisji

  • Min raz w tyg spotykają się szefowie gabinetów politycznych poszczególnych komisarzy pod przewodnictwem sekretarza generalnego komisji europejskiej (wyższa instancja)

 

Odpowiednikiem coreperu w komisji są gabinety polityczne

 

Na spotkaniach szefów gabinetów politycznych powstają 2 listy spraw do

 

Na liście A szefowie gabinetów politycznych umieszczają sprawy, które nie budzą zastrzeżeń i mogą być przyjęte przez komisję en blanc

 

Na liście B sprawy kontrowersyjne, które wymagają głosowań w trakcie obrad komisji unii; oczywiście, na obradach można też poddać w wątpliwość sprawę z listy A

 

Gabinety pełnią ważną rolę informacyjną

 

Kwestie wizerunkowe: kreują image komisjarza, pracują na jego korzyść, współpracują z mediami;

 

Większość członków gabinetów pochodzi z kraju komisarza, ale obowiązkowy jest proces umiędzynarodowienia (by nie tworzyć ghett); 1 członek musi być z innego kraju; ludzi najbradziej zaufani w gabinecie z kraju komisarza

 

 

Służby specjalne: wszystkie komórki ogranizacyjne które są włączone w działanie komisji europejskiej, np. służby statystyczn, lingwistyczne, mediowcy itp.

 

 

 

Sekretariat generalny komisji europejskiej: biurowo-administracyjna obsługa

 

Podejmowanie decyzji w komisji europejskiej

 

• Stale obraduje w brukseli, choć i są spotkania w luksemburgu

• Jest to organ stały, ale nie obraduje codziennie: 1-2 w tygodniu

• 3 podstawowe metody podejmowania decyzji

  • Tryb ustny

  • Pisemny

  • W trybie delegacji uprawnień

 

Ustny - niewielka część decyzji, 5-6% wszystkich decyzji komisji; dyskusja zwyczajna nad sprawami, które nie są na liście A

 

Tryb pisemny: 25% decyzji; gabinet jakiś na podstawie materiałów dostarczonych przez dyrekcję generalną rozsyła projekt do wszystkihc innych gabinetów i są 3 daty, do kiedy reszta gabinetów może się odezwać; normalny 5 dni, termin szybki 3 dni lub tryb pilny 12 godzin

 

Jeżeli w tychterminach nie zareaguje sprzeciwem żadnen komisarz, nikt nie zareaguje, to decyzja jest prawomocna i jest przyjęta

 

Jeśli 1 gabinet się sprzeciwi, to ten gabinet, w którego dyrekcji projekt stworzono, kontaktuje się ze sprzeciwiającym się i próbuje go przekonać i jeśli mu się uda, to projekt przechodzi

Jeśli więcej niż 1 sprzeciwia się, to albo przeniesiebnie do trybu ustnego, albo wycofanie projektu z wzniosku gabinetu, kótry rozsyłał

 

Delegacji uprawnień - poszczególni komisarze dostają od komisji uprawnienia do podejmowania decyzji w imieniu całej komisji w jakieś określonej sprawie; zwykle sprawy techniczne, najczęściej polityka rolna; najwięcej decyzji tak podejmowanych

 

Komisja jest ciałem kolegialny: jeśli nie cała komisja jest na obradach, to i tak decyzja jest uważana za decyzję całej komisji, nieważne jaki jest stosunek poszczególnych komisarz - ma obowiązek bronienia tej decyzji, nie wolno komisarza powątpiewać w przyjęte decyzje ani ich krytykować

 

Kompetencje komisji europejskiej:

• Inicjatywa legislacyjna; mimo zmian traktatowych komisja od zawsze jest kluczowym organem z inicjatywą ustawodowaczą, w większości przypadków prawo stanowione przez radę europejską musi być na na podstawie projektu z komisji; rzadkie wyjątki

• Kompetencja wykonawcza:

Przede wszystkim organ wykonawczy; mechanizj komitologiczny/mechanizm komitetowy: w ramach kompetencj wykonawszych komisja może wydawać decyzje, rozporządzenia, opinie, zalecenia (akty prawne o CHARAKTERZE WYKONAWCZYM = akty niższego rzędu)

 

Procedura komitetologiczna - kontrola komisji w dziedzinie tworzenia aktów wykonawcznych (bo projekty kontroluje i tak parlament ue i rada);

Pod koniec lat 80, w 90s udoskonalono ten mechanizm

Utworzono specjalne ciała, komitety; są złożone z przedstawicieli krajów członkowskich - organ międzypaństwowy niższego rzędu, przedstawiciele na niższych stopniach urzędniczych

1. Komitet doradczy:

1. Komitet wykonawczy

1. Komitet regulacyjny

Członkowie tych ciał dysponują kwalifikowaną większością (do wygaśnięcia nicei i wejścia lizbony); takie same miechanizmy głosowania jak w radzie (polska 27 głosów)

 

W przypadku spraw ,mniej istotnych, komisja zanim przygotuje własny projekt, MUSI skonsultować się z komitetem doradczym; jeżeli komitet sprzeciwi się projektowi, to komisja może wprowadzić i tak te projekt, ale musi komietowi doradczemu wyjaścienia

 

Sprawy średnio ważne komisja przedstawia pod obrady komitety wykonawczemu; jeśli się nie zgodzi na projekt, to komijsa może wydac taki akt prawny, ale musi powiadomić komijsa radę i parlament o sprzeciwie komitetu doradczego i jeśli rada i parlament uzna, że sprzeciw był słuszny, to rada i parlament ue może dokonać zmian lub wycofać projekt i przygotować własny (ma 1 lub 3 miesiące); są dziedzin, które wymagają jakiegokolwiek stanowiska, szczególne sprawy techniczne, wspólna polityka rolna, lepsza zła decyzja, niż żadna, po prostu ta decyzja obowiązuje 1 m lub 3 miesiące, tyle, ile radzie potrzeba na stworzenie nowego aktu prawnego, ale taka sytuacja jest plamą na komisji, więc liczy się ona bardzo z opinią komitetu wykonawczego i stara się uwzględnić jego uwagi

 

Sprawy najważnijesze, najistotniejsze: podlega obradom wstępnym komitetu regulacyjnego; sprzeci komitetu regulacyjnego w zasadzie unimożliwa wprowadzenie tego aktu w życie; rada dzieli w zasadzie stanowisko komitetu regulacyjnego

 

Utrzymana przez traktat lizboński

 

 

 

Komitety wspierające działa rady unii, komitety ogólne (gosp-społ i regionów), komitety wspierające działania komisji europejskiej

 

Dalsze kompetencje komisji:

 

• Negocjowanie umów międzynarodowych, które UE zawiera z podmiotami zewnętrznymi, otrzymuje najczęściej mandat negocjacyjny, prowadzi techniczne negocjacje, rada unii wyznacza agendę negocjacyją, którą ma wypełnić komisja; jeśli negocjacje idą źle, wszystkie zmiany agendy zatwerdzać musi rada unii; KOMISJA nie podpisuje zwykle umów, zwylke o chatakterze techicznym; ważne umowy wynegocjowane przez komisją przyjmuje urząd przewodnicząecego rady unii i jeśli dotyka sprawa kompetencji państw członkowskich to też wszystkie kraje składają podpis (np. akcesja)

• Kompetencje kontrolne: "strażniczna trkatatów"; dbanie o to, by wszyskie podmioty działające w opRCIU O prawo unijne; może interweniowac i zaskarżać podmioty łamiące prawo do trybunału

• Przygotowywanie budżetu, inspirowana jest komijsa przez państwa, przez różne instytucje; po przyjęciu projektu budżetu przez radę unii i parlamentu komisja ma obowiązek realizowania tego budżetu i ubiega się o absolutorium z wykonania swoich zadać w paramencie

 

5 LETNIA KADENCJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ

 

Zamiany lizobony w komisji

• Od1 list 2014 r będzie komisja europejska mniej liczna, będzie obejmowała miej komisarzy niż państw członkowskihc (max 2/3 państw członkowskich), czyli wg dzisiejszej liczby 18 komisarzt (teraz 27 komisarzy), rotacyjne wybieranie komisarzy

 

 

Biurokracja komisji:

• Najwięcej z instytucji unii ma pracowników: dla komisji ue pracuje ok 24 000 osób; łącznie całą unię obsługuje ok 35 000 urzędników, głównie skupionych w Brukseli

• Cały aparat urzędniczy UNII CAŁEJ:

  • Podzielony na 4 kategorię

    • A: dykektorzy generalnii, najwyższy perosonel zarządzający; trzeba mieć studia wyższe magisterskie; znajomość co najmniej 1 języka obcego ale nie na poziomie super,

    • B: średni personel zarządający, kierownicy itp.; podstawowym warunkiem jest licencjat,

    • C: pracownicy obsługi administracyjnej, sekretariat, asystencji itp.; wystarczy matura

    • D: obsługa techniczna, np. hydraulicy, stolarze, sprzątaczki, itp.; nie pytają o wykształcenie

Każda ma podział drobniejszy na stanowiska, a stanowiska na szczeble

zarobki

A: dyrektorzy generalni: maksymalnie 16 000 euro miesięcznie (zależy od rodziny, dzieci, podatek europejski tylko, DUŻO dodatków) Sędziowie trybunału sprawiedliwości i komisarze, to dostają 20-30% więcej od dyrektorów generalnych

B:

C:

D: minimalnie 2 500 euro miesięcznie

Dziennik urzędowy unii seria C, tam ogłoszenia i naborze; konkursy na wszystkie stanowiska prócz 2, dyrektor i dyrektor generalny komisji, ogłoszenie na 2 miesiące przed datą egzaminów konkursowych

1. Test preselekcyjny, by wyeliminować… kompletnie przypadkowe osoby

2. Egzamin pisemny: szczegółowy, pytania szczegółowe pod stanowiska, o które się ubiegamy; realizowane w krajach członkowskich

3. Egzamin ustny, w Brukseli, 40 min rozmowa kwalifikacyjna i po rozmowie decyzja

1. Lista rezerwowa

1. Można czekać nawet 2-3 lata

Około 80% z listy rezerwowej dostaje pracę w przeciągu roku

Potem 3/4 roczny staż, który trzeba zaliczyć

 

 

 

12/9/2010 8:08

 

Parlament europejski:

 

Podział mandatów zgodnie z lizboną; minimum 6 europarlamentatrzystów do 96 max z jednego kraju; najwięcej mają Niemcy, polska i hiszoania mają po 50 przedstawicieli; (sprawdzić 5 największych krajów)

 

Członkwie parlamentu nie mogą łączyć przedstawicielstwa z wysokimi pozycjami w swoich krajach, lecz można łączyć parlament europejskim z parlamentem narodowym jeśli prawo danego narodu na to pozwala, rzadkość

 

Członkom parlamentu nie wolno przyjmować instrukcji od nikogo poza swoimi wyborcami; w praktyce nieco inaczej; kraje silne, szczególnie niemcy, mają wypracowane sposoby współpracy z rządami

 

Struktura:

• Przewodniczący, wybierany na 2,5 letnią kadencję (kadencja całego parlamentu trwa 5 lat); jest możliwość ponownego kandydowania

• 14 zastępców przewodniczącego; tworzą wraz z przewodniczącym tzw prezydium lub biuro parlamentu europejskiego; kierują pracami parlamentu

• Prace w parlamencie odbywają się na 2 płaszczyznach: politycznej i metrytorycznej

• Polityczna: przedstawiciele poszczególnych narodów zasiadają w parlamencie nie wg krajów, lecz opcji politycznych, w teorii socjaliści siedzą razem, liberałowie razem itp.; w praktyce posłowie naciągają swoje poglądy, by wejść do takiej opcji, frakcji, które są znaczące, te bardziej liczne; najsilniejsi socjaliści i chadecy, także trochę liberałowie, a polacy są wszędzie

• Merytoryczna: realizowa w ramach tzw stałcyh komisji parlamentarnycn; wyłonienie stałcyh komisji i w nich dokonuje się ocena projektów, aktów prawnych; równa liczba komisji, kilkanaście komisji: 17-18 komisji, choć różna liczba; odpowiadają podziałowi merytorycznemu komisji europejskiej, co jest bardzo praktycznym rozwiązaniem, bo od komisji spływają projekty,

• Mogą być powoływane komisje tymczasowe, ad hoc, tzw komisje śledcze, m.in. Do spraw zbadania nadużyć komisji jacques's sauntiera lub komisje ds. nadzwyczajnych wydarzeń, np. w okresie zjednoczenia niemiec, do zbadania skutków zjednoczneia niemiec dla ue;

• Komisje międzyparlamentare: delegacje międzyparlamentarne, powoywane do rozwoju współpracy między parlamentem europejskim a parlamentami narodowymi państw trzecich, szczególnie traktowanie dla krajów kluczowych dla unii

• Sekretariat generalny parlamentu europejskiego - obsluga techniczno-administracyjna

• Siedziba parlamentu od 92r. Po szczycie edynburgu 1 siedziba parlamentu; Strassburg

• W brukseli jest budynek parlamentu europejskiego, jedno z miejs obrad parlamenu, caprice des dieus

• Koszty przemieszczania oceniana jest na ćwierć miliarda euro; jeżdżą między brukselą i Strassburgiem

• Sekretariat zaś znajduje się w luksemburgu

• Każdy kraj chce mieć coś ważnego w swoim kraju i raczej nie pozwalają na skoncentrowanie instytucji

• W polsce jest ? Ochrona granic zewnętrznych; każdy kraj coś musi mieć

 

 

 

 

 

Organy władzy

 

• Prezydium

• Szefowie grup politycznych + prezydium = rozszerzone prezydium; ma ważne kompetencje: decyduje o agendzie, może zgłaszac wnioski min dot wotum nieufności wobec komisji

• Bo same prezydium wykonuje tylko to, co rozszerzone prezydium zaplanmuje

• Kolegium kwestorów, 4-5 parlamentarzystów, którzy zajmują się obsługą finansową działania wszystkich członków prezydium, rozliczają diety itp. Od strony merytorycznej

• Szef kolegium + szefowie stałych komisji uczestniczą w obradach konferencji przewodniczących

•  

 

Kompetencje merytoryczne parlamentu europejskiego:

• Znaczenie systematycznie rośnie w tworzeniu prawa europejskiego od połowy lat 80 od wejścia w życie jednolitego aktu europejskiego

• 87r. Przed tym parlament praktycznie nie miał nic do powiedzenia, jego rola polegała wyłącznie na konsultacjach, rada ministrów miała obowiazek zwrócić się do parlamentu o radę, ale mogla go zignorować

• 87r. Wprowadza 2 procedury: współpracy i zgody

• Współpracy: w ściśle określonych traktatowo sytuacjach; rada musiała skierować projekt wraz z komisją do parlamnetu i jeśli zostałala tam odrzucona, to odrzucenie sprzeciwu parlamnetu wymagało jednogłośnego głosowania na radzie

• Procedura zgody: w określonych traktatowo sytuacjach wymagana była zgoda parlamentu; nie można było przesłosować sprzeciwu parlamenntu; jednak bardzo rzadko obowiązywała procedura zgody

• Maastricht jeszcze bardziej wzmacnia oparlament: nowa procedura: współdecydowania (domyśle rady i parlamenut): jeżeli parl nie godzi się z projektem komisji i rady, to była powoływany komietet pojednawczy złożony z przestawicieli wyskoich rady i parlamentu europejskiego, by znaleźć kompromis, dopracowywanie projektu, to taki projekt był przedmiotem obrad obu organów; jeśli któraś ze stron nie była zadowolona to projekt był odrzucany;

• Lepsze niż procedura zgody, która nie przewidywała wprowadzania wspólnie zmian

• Traktat amsterdamiski, nicejski spowodowały, że coraz więcej spraw wcześniej podlegających pod procedurę współpracy była przesuwana do procedury współdecydowania

• Obecnie procedura współpracy zanika i znaczenia nabiera zgody i współdecydowania, teraz zwana zwykła procedura prawodawcza

• Specjalne procedury prawodawcze = stara zasada współpracy

• Po lizbonie wzmocnione znaczenie parlamentów narodowych, szczególnie jeśli chodzi o projekty związane z zasadą subsydiarności lub ze zmmianą kompetencji

• Parlamenty narodowe mają określony czas na działanie, zwykle 6 tyg, jeśli nie zageagują, to uznaje się, że wyrażają zgodę

• Traktat lizoboński wzmocnił i parlament europejski i parlamnetu narodowe

• Parlament pełni funkcje kontrolne: sprawowane pośrednio, poprzez możliwość składania interpelacji, nawet rada składa; ma prawo do przesłuchań kandydatów na człokków komisji europejskiej, Komisja europejska co roku składa sprawozdanie z przebiegu działań do parlamentu, wotum nieufności wobec komisji europejskiej,

• Funkcje budżetowe: parlament europejski musi się zgodzić na projekt budżetu, na perspektywę budżetową, jest przymowany w ramach specjalnych procedur przyjmowania prawa; budżet to podstawa finansowa działania unii europejskiej

 

3. UNIA WALUTOWO-GOSPODARCZA

Najbardfzije zaawansowany projekt integracyjny na świecie

rodiodziła się ta idee w bólach i długo,

W traktatach założycielskich nie mówiono ani słowem o tworzeniu unii w-g, tylko o zacieśnianiu unii gospodarczej, ponieważ:

1. Polityka: krótki okres po wojnie, ludzi nie chcieli tracić swojego symbolu suwerennośći jakim jest pieniądz; lata 50 to zbyt którki okres od wojny i niezależności państw, by się zrzekać suwerenności

2. Ekoomiczny: Od 44r. Bank światory i IMF, które skutecznie stały na straży światowej stabilizacji walutowej, stabilizacja kursów walutowych - usiłowano zrealizować projekty utworzenia wspólnych rynków, najpierw rolny, od lat '60s; warunkiem działania wspólnuch rynków było stworzenie swobodnego obrotu i gry sił rynkowych, zbyt głębokie wahania kursów mogły zniekształcać porównywalność rynków, cen itp.

1. MFW dp początku lat 70 prowadził politykę staych kursów walutowych, +/-1%, ciaśniutko, waluty trzymane w ryzach; brak presji ekonomicznej na tworzenie unii walutowej

2. 67-68 zmiana, ekspasywna polityka pieniężna USA pozwala na odbudowanie zasobów walutowych w innych krajach, dolar słabnie, coraz trudniej urzymywać sztywny kurs walutowy wobec dolara; dopiero teraz zaczyna się problem habdllu wewnątrz unii, tzw kursy zielnone, gmatwanie sytuacji,

3. Marka się umacniała, funt i frank fr leciały w dół, wspólny rynek się rozpadał, potrzeba własnej stablizacji kursowej

1. Po koniec lat 60 pojawia się we wspólotach idea utworzenia unii w-g

1. Sczyt w hadze w 69r., postanowiono, że unia gosp-walutowa będzie utworzona do końca roku 1980.

2. Powołano specjalną komisję ekspertów, komisja vernera, nakazano im utowrzenia projektu wdrożeniowego unii gosp-walutowa;

3. Plan vernera 3 etapy tworzenia unii g-w: 1 okres miał przynieść, przywrócić stabilizację walutową w krajach wspólnoty europejskiej czemu miało towarzyszyć przywracanie stabilności makroekonomicznej; próba zawętrzenia wahań kursów walut w unii europejskiej, co się nie udało, gdyż podjęto się tego w 70r, gdy w 71 r MFW odszedł od polityki sztywnych kursów walutowych

4. W 2 i 3 etapie miano twrzyć postawy instytucjonalne dla unii gosp-walut

5. Mało różnić między planem vernera, a dellora

1. Plan vernera się nie powiódł ponieważ

   1. Destabilizacja walutowa z przełomu 60/70 została wzmocniona kryzysem naftowym 73/74, potężne tendencje dezinflacyjne, ogromna presja na kursy walutowe

   2. Różnice między stopami inflacji w 70s we wspólnotach wynosiły kilnanaście punktów procentowych

   3. Błędy popełnione przy planowaniu:

      1. planowano od 80r nie tylko wspólną na szczeblu centralnym politykę monetarną, ale też uwspólnienie budżetu europy, co oznaczałoby całkowitą utratę stymulowania gosp w sytuacjach kryzysowych przez rządy - nie do przepchnięcia w naznaczonych kryzysami latach 70;

      2. planowano dalego idące podatkowe uwspólnienia w celu uwspólniania budżetu, do dziś tego nie da się wprowadzić;

      1. projekt unii gosp-walut nie miał żadego umocowania traktatowego, więc nie było żadnego zobowiązania prawnego, by to realizować, więc kraj, który np. miał akurat problemy, mógł się w każdej chwili wycofać, więc była to tylko idea polityczna; plan dellora zaczął się od podstawy prawnej

1. Sytuacja piętrowych przeliczników (zielone kursy, przeliczniki korygujące) nie do utrzymania, po 1. kryzysie nafotowym kolejna próba stabilizacji; powołano twz europejski system walutowy, który odegrał ogromną rolę w integracji; zaczyna funkcjonować w 79r.; eur sys walutowy oparty na 3ch elementach, utworzony został pieniądz do rozliczeń, ecu, pieniądz elektorniczny wyłącznie, jego wartość określona na podstawie kombinacje koszyka walut krajów; zamrożony na poziomie 12 walut członkowskich przy traktacie akcjecynym austrii, szwecji itp. (kolejne waluty już nie wchodziły do koszyka), poszczególne wagi walut, udział walut zależał od stanu gosp danego kraju, największą wagę marka zachodnioniemienicka; wprowadzenie kursów stałych z amplitudą 2.25%, kraje najsłabsze jak włochy mogły się wachać 6% tylko przejściowo; wsparcie kredytowe: system wspierania wzajemnego kredytami członków w ramach stabilizowania kursów walutowych

2. Eur sys walutowy działał do 93r., gdy był kryzys potężny w tym systemie, przetrwal dzięki rozszerzeniu amplitudę wahań do poziomu dzisiejszego: +/- 15%

1. Przyczyny tego kryzysu: państwa już wtedy myślały o wprowadzaniu unii gosp-walutowej i sztucznie próbowały podtrzymać stabilność swoich walut i w końcu system nie wytrzymał; zjednoczenie niemiec, które wywołało potężne zawirowania na rynkach finansowych, bo niemcy potrzebiwali kupę kasy, do sfinasowania zjednoczenia, podniesienie stóp procentowych; system przestał funkcjonowa cw momencie utworzenia unii

1. Szczyt w hanowerze, 88r., jacques dellore; w 89r zaprezentowanie koncepcji, podastawa do porawnycch zobowiązań traktatu z maastricht

 

Unia gosp-wal wg dellora:

• 3 etapy, unia miała być powołna do końca lat 90, czyli 10 lat zakładał

• 1 etap rozpoczęto 1 lip 1990, etap przygotowawczy, zbliżenie krajów eu, które chciałby brać udział w unii gorp-wal; utworzenie wspólnego, jednolitego rynku i stworzenie czterech swobót obrotów: towarow, usług, kapitału i siły roboczej; 1 etap miał potrwać do końca 1992; udało się dokonać, prócz przepływów kapitału, słabsze kraje miały wydłużenie liberalizacji przepływów kapitałowych do 1994r.; próba stworzenia silnych podstaw prawno - traktatowych, które miały być warunkiem przejścia do kolejnego etapu (porażka planu vernera): do końca 1992 udało się taki traktat podpisać, lecz traktat maastrich weszła w życie dopiero 1999 - ratyfikacja potrwała; współpraca walutowa: pełna liberalizacja rynków finansowych i ustabilizowanie polityki kursowej, od 87 do 1992r państwa unii nie dokonywały istotnych zmian kursów walut

• 2 etap: zaczął się formalnie od wejścia w życie traktatu z maastricht, 1993r., choć liczy się od stycznia 1994r.

  • Określono daty, gdzie najpóźniej powinno dojść do utworzenia unii walutowej, 1 stycznia 1997, a jeśli nie wypali, to najpóżniej 1 stycznia 1999, jak było w rzeczywistości

  • Osiągnięcia wskaźników konwergencji - wskaźników zbliżenia gospodarczo-walutowego państwa chcących utworzyć unię gosp-wallutową; w tekście głównym traktatu z maastrich zapisano ogólnie, jakie warunki mają być spełnione, bez wskazania konkrestnych liczb, np. że trzeba trzymać pod kontrolą dług publiczny i deficyt; liczby konkretne określające wartości progowe wskaźników zostały opisane w jednym z protokołów do traktatu z maastricht - gdyby te wskaźniki były naruszone, to wymagałoby to całej procedury zmieniania traktatów, nie chciano takiego usztywnienia, jak wpisanie konkretnych liczb do traktatu; te wskaźniki wzasadzie dyktowały Niemcy,

    • Deficyt budżetowy: maksymalnie 3% PKB w cenach rynkowych

    • Skumulowany dług publiczny: maksymalnie 60% PKB w cenach rynkowych;

    • Stabililzacja kursów walut: +/- 15% (po zmianach w 1993); podczas rekrutacji do unii walutowej kraje miały około +/- 1%; kurs ofcjalny

ERM 2 - mechanizm przyjęcia do strefy euro, trzeba go utrzymać co najmnniej 2 lata

• Stopy procentowe długookresowe nie wyższe niż o 2 punkty procentowe w stosunku do storpy średniej w 3 krajach unijnych o najniższej inflacji

• Inflacja: nie wyższa niż 1,5 punktów procentowych od średniej inflacji w 3 krajach unii o najniższej inflacji

• Niezależność banków centralnych (by swobodnie wykonywały zalecenia europejskiego banku centralnego)

• Stworzenie instytucji do zbierania doświadczeń pod funkcjonowanie europejskiego banku centralnego; powołanie Europejskiego Instytutu Monetarnego, który nie był bankiem eurolandu, ale instytucja, które miała się przekształcić w bank centralny, by podjąć natychmiast po utworzeniu unii działania; od 1 stycznia 1994, więc od pierwszych chwil 2 etapu; przygotowania prawne, kadrowe, organizacyjne; 1 czerwca 1998r. Przekształcenie w EBC - był to jeszcze 2 etap, mimo że bank miał wejść w 3 etapie dopiero; EBC przez ten okres 7 miesięcy na wyrost nie prowadził jeszcze polityki pieniężnej przyszłego eurolandu, lecz już pod marką EBC szykowano się do przejęcia obowiązków EBC

• Przyjęcie w 1997 Paktu Stabilności i Wzrostu, niemcy obawiali się, że traktatowe postanowienia sa zasłabe pod względem postanowień o zadłużeniu, wzrostu - bali się, że niektóre zdesperowane kraje "sprężą się" po to tylko, by wejsć do unii, a po wejściu odpuszczą; niemcy chcieli nie jednrazowego osiagnięcia konwergencyjnych kryteriów, lecz by była to stała kotwica; zobowiązanie krajów urnijnych do przestrzegania szczególnie 2ch kryteriów: zadłużenia publicznego i decficytu budżetowego; zapisano te same wskaźniki konwergencji, ale zapisano też konsekwencje załamania tych granicznych wielkości:

  • Decyzja komisji europejskiej stwierdzała, czy ten kraj przekroczył nadmiernie wskaźniki

  • Rada unii decyduje, czy komisja ma racje i czy te wskaźniki zostały naruszone

  • Jeśli tak, to rada kieruje zalecenia do kraju, określająca czas, w jakim kraj ma się dostosować

  • Jeśli kraj się nie stosuje, to rada unii może ujawnić publicznie te zalecenia

  • Jeśli to nie pomaga, to możliwe sa utrudnienia na zlecenie rady w pomocy kredytowej: Europejski Bank Inwestycyjny może stawiać twardsze warunki, problemy z lokowaniem obligacji danego kraju

  • Jeśli to nie pomaga, to rada może zmusić kraj do złożenia nieoprocentowego deficytu minimum 2/10% PKB

  • Jeśli to nie pomaga, to nałożenie kary finansowej w wysokości max 0.5% PKB

Nikt jeszcze nie został tak daleko ukarany, choć wielokrotnie komisja wszczynała dochodzenia, lecz ani komisja, ani rada unii nie miała odwagi stosować kar; brak automatyzmu stotowania, decyzja polityczna, jeśli przekroczy limit duże państwo z dużą ilością głosów sami siebie nie ukarają

Dziś niemcy zgłaszają propozycje ostrego traktowania krajów niewypełniających kryteriów konwergencji

W momencie kwalifikowania do unii prawie połowa krajów się nie kwalifikowała wg kryteriów konwergencji; przyjmowano, naciągano (begia, włochy) - obserwacja, w jakim kierunku jest tendencja

Do eurolandu nie załapali się: docelowo wszystkie kraje unii powinny się tam znaleźć; nie można nie chcieć tam być :) tylko trzeba mówić, że nie radzimy sobie z warunkami; tylko 2 kraje starej unii wynegocjowały sobie prawo decyzji, czy będą w eurolandzie: GB i Dania; ze starej unii nie dostała się do eurolandu grecja, lecz dokonano cudów nad statystykami i po 2ch latach, w 2001 weszła do eurolandu; szwecja też nie należy do eurolandu, nie chce przystąpić i świadomie nie spełnia kryteriów (kursowego. Nie to, że mają za duże wahania, ale po prostu nie przystąpili); kraje nowej unii to w eurolandzie jest słowacja, cypr, słowenia, malta; niedługo Estonia

Litwa: kilka lat temu prawie spełniła wszystkie warunków, tylko o kilka dziesiętnych punktów procentowego mieli przekroczoną inflację (praktycznie wielkość błędu statystycznego), lecz była to podstawą do odrzucenia ich kandydatury

Drugi etap realizajcji był b. trudny, bo wymagał sporej dyscypliny od krajów

• 3 etap: 1 stycznia 1991, miał trwać do najpóźniej połowy roku 2002 r. wg traktatów:

  • Miała obowiązywać wspólna waluta i EBC i tak się stało; w trakcie z maastricht wspólną walutą miało być Ecu, co stanowiło spory problem, groziła rewizja traktatu; na szczycie w madrycie w 1995r. Dokonano cudu i "zinterpretowano" odpowiednio Ecu i uznano, że Euro to rozwinięcie nazwy

  • Euro zostało stworzone w stosunku 1:1 do Ecu, ale w trzecim etapie euro nie występowało w postaci fizycznej, było tylko w obiegu elektronicznym; regulowanie płatności, rozliczenia itp. W postaci bezgotówkowej; banknoty i bilon miano zacząć wprowadzać w styczniu 2002r.' usztywniono przez te 3 lata kursy wymiany walut krajów unii do euro; płacono walutami narodowymi eurolandu w latach 1999-2001, a kurs był sztywny; czyli w obrocie gotówkowym btak euro nie miał żadnego wpływu; pieniądze narodowe eurolandu zaczęto wycofywać na początku 2002, miało potrwać 6 miesięcy, a potrwało 2 miesiące - od 1 marca 2002 w obiegu było euro

  • Plusy eurolandu:

    • Wprowadzenie wspólnej waluty = obniżenie kosztów tranzakcyjnych wymiany walut między krajami unii; prowizje od wymiany kosztowały ok 0.5% PKB eurolandu

    • Uzyskanie skokowo wyższą przejrzystość cen przez uczestników rynku

    • Powstaje strefa, która stwarza możliwości zintegrowania większego rynków finansowych → łatiwejsze pozyskiwanie środków przez inwestorów i lokowania środków

  • Minusy:

    • Utrata kontroli nad polityką pieniężną, co w dzisiejszych czasach ostrożnego monetaryzmu nie ma większego znaczenia

    • Utrata kontroli nad polityką kursową: ogromne znaczenie; dzięki temu, że mamy własna walutę, mamy większe możliwości obrony w kryzysie (oddziaływanie kursami na PKB: eksport netto)

    • Koszty dostosowawcze: mogą być dotkliwe konsekwecje społeczne spełniania kryterium konwergencji (ale w zasadzie kryteria konwergencji w długim okresie sa korzystne dla gosp)

    • Narażenie się na asymetryczne szoki, gdy gospodarka nie jest dostatecznie przygotowana do człokostwa w eurolandzie, gdy jest to sztuczne przygotowanie, gdy jest orzygotowana nominalnie, a nie REALNIE uzasadzmienie; kluczowe wskaźniki makroekonomiczne jak np. stopy procentowe są pewną przeciętną, która niewiele zależy od krajów o kiepskiej gospodarce, co znaczy, że wielkości, które będzie określał EBC będą czasami przeszkadzać w rozwoju zamiast pomagać; by polska mogła "bezpieczenie" weszła do eurolandu trzeba dużo pracy, by choć zbliżyła się do średniej

    • W tym momencie jedynym łączącym spoiwem jest waluta; koordynacja polityki gospodaczej jest niewystarczająca, miękkie akty prawne; nie udało osiągnąć integracji fiskalnej czy polityki gospodarczej, co wymagałoby stworzenia państwa wspólnego, na co nie jesteśmy gotowi, i przez to mogą nas czekać następne kryzysy, chyba że najsilniejsi zaczną albo wywalać najsłabszych, albo tak silnie ich sankcjonować, że sami odejdą

 

 

 

 

EBC: banki centralne narodowe nie mają już samodzielności, są po prostu wykonawcami decyzji EBC

 

Umacnianie wspólnego rynku: ciągłe eliminowanie 3ch rodzajów barier:

1. Bariery fizyczne związane z pononywaniem granic wewnętrznych unii; te zostały już praktycznie wyeliminowane

1. Bariery techniczne, nadal problemem: stosowanie różnych norm w krajach unijnych; udało się bardzo dużo tych norm zharmonizować, ale nie wszystkie; ciągły postęp; wzajemne uznawanie wielu norm techicznych

2. Bariery fiskalne; poczyniono postępy, ale za mało; obciążenia podatkowe; są określone minimalne podatki, ale nie ma wspólnych podatków, więc jest konkurencja w zakresie podatkowych (Irlandia); nie widać nigdzie na horyzoncie zgody co do ujednolicenia podatków

 

3. POLITYKA OCHRONY KONKURENCJI

Polityka konkurencji:

 

Samo stworzenie rynku wspólnego nie jest wystarczające; wypracowano w ue politykę ochrony konkurecji, reguły dla przedsiębiorstw i panstw członkowskich;

 

Polityka realizowana na 2 poziomach: dla firm oraz dla państw członkowskich

 

1. Dla firm

3 kluczowe reguły, zasady postępowania:

1. Zakaz zawierania wszelkich porozumień które mogłyby zakłócać, utrudniać lub potencjalnie ograniczać swobodną konkurencję na rynku wewnętrznym; kluczowe znaczenie ma zakres stosowania tych reguł: na tynku wewnętrznym, wspólnym, lecz w domyśle porozumienia uderzające w rynki trzecie nie stanowi głównego przedmiotu zainteresowania unii, gdyż obrona przez taką dominacją leży w domenie państw trzecich; rynek wew ma działać jak rynek państwowy; zakaz porozumień prowadzących do podziału rynku, ustalania cen, ograniczenia produkcji, zmuszały partnerów do zaakceptowania zobowiązań wykraczających poza zwykłe zobowiązania (np. do kupna towaru)

2. Nie wolno wykorzystywać pozycji dominującej na rynku: nie jest zabronione posiadanie pozycji dominującej, lecz narzucanie postępowań niezgodnych z zasadami wolnej konkurencji, czylli np. narzucanie cen,

3. Zakaz nadmiernej koncentracji; sprowadza się ten zakaz do działań prewencyjnych, jeśli ma dojść do fuzji, przejęć, to jeśli dotyczy to znaczących graczy na rynku, to musi być to zgłoszone albo państwowym organom antymonopolowym, lub do Komisji, jeśli ma to wymiar międzynarodowy; koncentracja musi być zaakceptowana; czasami bada się także istniejące firmy już po fuzji, bada się legalność takiej przeszłej fuzji

 

1. Dla państw członkowskich:

   1. Zakaz udzielania pomocy publicznej niezgodnej z regułami konkurencji: co do zasady pomoc publiczna jest zakazana, ale z pewnymi wyjątkami; wyjątków jest b. dużo; pomoc świadczona wbrew regułom musi być zwrócona; pomoc publiczna = pomoc finansowana, świadczona z środków publicznych, nie jest istotne kto bezpośrednio dostarcza te środki - czy instytucje publiczne, ale też niepubliczne podmioty, które "przekazują" środki pochodzące z budżet i ta pomoc musi oznaczać jednoznaczne korzyści dla podmiotu korzystającego;

wyjątki:

1. Z mocy prawa (zastrzeżone w traktatach):

1. pomoc przeznaczona na indywidualne wsparcie konsumpcji, wsparcie o charakterze socjalnym, np. paczki, wsparcie dla bezdomnych, kuchnie polowe itp.,

2. Pomoc pub mająca na celu zneutralizowanie negatywnych skutków zdarzeń losowych: powodzie, inne kataklizmy,

3. Klauzula niemiecka: (polska chciała ją wykluczyć z prawa traktatowego): dzięki niej niemcy mogli wspierać regiony dotknięte podziałem (NRD), a po zjednoczeniu niemiec reinterpretacja: można wspierać te regiony, które zostały dotknięte konsekwencjami transformacji ustrojowej; polska się przed tym broni, gdyż byliśmy głębiej dotknięci komunizmem, a nie mamy klauzuli środkowoeuropejskiej; niemcy wiedzą, że jest to kontrowersyjne, więc rzadko z tego korzystają

1. Wyjątki "dozwolone", które wymagają akceptacji Rady UE lub Komisji Europejskiej:

   1. Wsparcie regionów szczególnie zacofanych w krajach członkowskich (Polska Ściana Wschodnia)

   2. Wsparcie regionów o szczególnie wysokim poziomie bezrobocia, np. różne enklawy, np. przemysł włókienniczy w Łodzi byłby dobrym materiałem

   3. Na realizację projektów o znaczeniu ogólnowspólnotowych lub ogólnoeiropejskich, głównie infrastruktura tu wchodzi, telekomunikacja

   4. Wielkie projekty w zakresie ochrony środowiska

   5. Projekty dotyczące ochrony dóbr kultury, zabytków

   6. Pomoc sektorowa: szczególnie rolnictwo, które w UE ma niewiele wspólnego z wolnym rynkiem, wpierane z budżetu wspólnotowego i z budżetów państwowego

   7. Także transport, telekomunikacja,

   8. Pomoc świadczona w ramach pomocy horyzontalnej, czyli udzielanie wsparcia dla badań naukowych, na ochronę środowiska, wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw, szkolenia dostosowania zawodowego, przezwyciężanie losowy sytuacji kryzysowych w ważnych dla danego regionu firmach lub sektorach, restrukturyzacja postindustrialnych centrów dużych ośrodków miejskich (Łódź, Śląsk),

      • Pomoc bagatelna: niewielka, określone są w prawie wspólnotowym pułapy, świadczenie tylko raz na jakiś czas, dla ratowania ważnych firm, pod warunkiem że firmy przedstawią wiarygodne projekty restrukturyzacji

      • Pomoc na walkę z bezrobociem

 

rada unii europejskiej może też zaakcepotować dowolny inny projekt, jeśli bardzo się chce; problemem są pieniądze

Pomoc jest absolutnie zakazana w ekporcie, lecz i tu były wyjątki: subwencjonowanie eksportu rolnego

1. Nakaz dostosowania działalności monopoli państwowych do warunków rynkowych w taki sposób, by monopole nie dyskryminowały podmiotów należących do różnych ? Na wspólnotowym rynku

Monopole zawsze mają tendencje do preferowania swoich podmiotów

1. Zakaz wykorzystywania wbrew regułom rynkowym firm, przedsiębiorstw publicznych; np. koncerny energetyczne

 

Wspólna polityka handlowa:

 

Na szczeblu Brukseli, a nie na szczeblu krajowym, kształtowane są narzędzia tej polityki, jak i warunki traktatowe

 

Przedmiotowy zakres:

• Obrót towarami

• Znaczna część obrotu usługami

• Handlowe aspekty własności intelektualnej: ściganie łamania praw autorskich, handel podróbkami

 

Instrumenty tej polityki:

• Środki taryfowe = środki celne; są wykorzystywane zgodnie z regułami GAT?; cła są dziś na bardzo niskim poziomie, ok. 4%, kilkunastoprocentowe cła maja artykuły rolne, wszystkie materiały i środki do produkcji mają 0% stawkę celną; większość krajów świata korzysta z preferencji celnych w Unii, 180 państw prócz USA, Korea Poł., Japonia, Kanada i wszystkie inne wysokorozwinięte; stosowane w ramach różnych porozumień; unia celna między UE, a Turcją (tylko artykuły przemysłowe), San Marino, Andorą; preferencje udzielone najbiedniejszym krajom typowanych przez UN

• Instrumenty pozataryfowe = instrumenty uwarunkowanej protekcji:

  1. Postępowania i cła antydumpingowe (ograniczenia ilościowe, zobowiązania cenowe - zobowiązanie zewnętrznego dostawcy do sprzedaży po wyższej cenie w UE)

  1. Postępowania i cła antysubwencyjne (ograniczenia ilościowe, zobowiązania cenowe)

  1. Ochrona przed nadmiernym importem (ograniczenia ilościowe)

Cła wyrównawcze = cła antydumpingowe

• Obrona przez praktykami niedozwolonymi krajów partnerskich UE na rynkach międzynarodowych: jeśli rywale na rynkach obcych zrobią coś nie tak, to UE może karać poprzez uchylenia preferencji celnych itp.

 

Dlaczego protekcja uwarunkowana? Bo te instrumenty nie mają waloru powszechnego, czasowo i ściśle opisane sytuacje

 

Od ustanowienia światowej org handlu dąży się do tego, by jedynym środkiem ochrony były cła, prócz szczególnych wyjątków

 

Strona prawno-traktatowo w stosunkach UE z krajami trzecimi; różny poziom traktatowych regulacji

EO, umowy stowarzyszeniowe, przykłady wprowadzania unii celnych itp., warunki stosowania preferencji w stosunku do państw AKP, konwencje z koloniami, konwencja kotonu (stolica Beninu)

Partnerstwo eurośródziemnomorskie

Sąsiedztwo europejskie, polityka sąsiedztwa europejskiego

+budżet: źródła wpływów, budżet roczny, struktura budżetu

Polityka spójności i rolna