Czy ktoś widział film „300”?
1 Opowiada on historię tytułowych 300 wojowników, którzy pochodzili z greckiego polis Sparta. Wojownicy w obliczu zbliżającego się niebezpieczeństwa ze strony wojsk perskich, ruszyli na samobójczą wyprawę przeciw wielotysięcznej armii, aby bronić swojej ojczyzny.
Sparta. Położenie i uwarunkowania
2 Sparta, leżąca w południowej części półwyspu Peloponeskiego, wyróżniała się w całej Grecji.
Po pierwsze, leży w południowej części Półwyspu Peloponeskiego. Otoczona jest górami. Nie miała rozwiniętej floty jak ani jazdy konnej.
Po drugie pod względem urbanistycznym Sparta nie przypominała wielkiej metropolii Aten. Była po prostu połączeniem pięciu wiosek.
Po trzecie i najważniejsze - wszystko w Sparcie było podporządkowane wojnie.
Wychowanie spartańskie
3 Wychowanie spartańskie było wychowaniem prowadzonym przez państwo. Było niezwykle surowe, miało bowiem przygotować obywateli do życia w trudnym, górzystym terenie, objętym wpływami państwa spartańskiego, w ciągłym zagrożeniu ze strony miast-państw sąsiednich. Dzieci nie tyle były własnością rodziny, co państwa.
Już od urodzenia o ich losie decydowała rada starszych. Słabe, kalekie porzucano w górach lub zrzucano ze skały. Słabowite dzieci nie nadawały się na wojowników ani na matki.
Zdrowe dzieci do 7 roku wychowywane były w domu pod opieką matek.
Siedmiolatków zabierano od rodziców do antycznego „Eton”, gdzie poddawani byli ciężkim ćwiczeniom fizycznym i wojskowym, uczeni byli prawa, pieśni i tańców wojennych.
W 12 roku życia przyszli obywatele Sparty przenosili się do koszar, w których musieli mieszkać aż do osiągnięcia praw obywatelskich w wieku trzydziestu lat.
W wieku 20 lat chłopców wcielano do wojska na 10 lat. Tam wpajano im bezwzględne posłuszeństwo, bezgraniczną odwagę, pogardę dla śmierci i okrucieństwo. Mężczyźni poświęcali się doskonaleniu sztuki zabijania przeciwników.
Ponieważ w Sparcie praktycznie nie było czegoś, co dziś nazwalibyśmy życiem prywatnym, wychowanie spartańskie trwało przez całe życie. Kolejne jego etapy, jedynie przygotowywały do pełnienia nowych funkcji w państwie i zawsze był ktoś stojący wyżej, kto obserwował, kontrolował lub nakazywał.
Wojsko i falanga
4 Mieszkańcy Hellady wypracowali doskonałą formację wojskową – falangę, Spartanie zaś ćwiczyli się w niej nieustannie, stając się z biegiem czasu najlepszymi wojownikami w basenie Morza Śródziemnego.
Hoplici, czyli obywatele składający się na falangę, walczyli w szyku równoległym, tworząc długą linię frontu.
5 Do uzbrojenia wojownika należało:
długa na mniej więcej 2,5 – 3 metry włócznia
krótki miecz, używany podczas walki wręcz.
ciało wojownika chronił hełm, napierśnik, nagolenniki i tarcza, częściowo osłaniająca walczącego obok po prawej.
6 W czasie starcia hoplici z pierwszych szeregów wysuwali swoje włócznie w kierunku nieprzyjaciela, pozostali opierali własne o ramiona żołnierzy znajdujących się przed nimi, tworząc w ten sposób coś na kształt zasieków, w których najczęściej więzły strzały przeciwnika. 7 Rannych i poległych z pierwszego szeregu zastępowali towarzysze stojący za nimi. Zgodnie ze zwyczajem dowódcy walczyli w pierwszej linii.
Wojna w Persją / Wąwóz termopilski
Bitwa o wąwóz termopilski jest jedną z najznamienitszych w historii. Stała się symbolem bohaterstwa i poświęcenia dla państwa.
Jest rok 480 p.n.e. Wojna z Persją była dla Grecji nieunikniona. Ambitny i despotyczny król Persji, Kserkses 8 pragnie podbić Grecję. Podbój miał być dokonany przez połączone siły lądowo – morskie, które wedle dzisiejszych szacunków wynosiły 1000 okrętów i około 100 tysięcy ludzi, czyli całkiem sporo.
Zwołany w obliczu realnego już niebezpieczeństwa Kongres Hellenów powierzył dowództwo Spartanom. 9 Sierpień 430 p.n.e Grecy postanowili skoncentrować swoje siły na wschodnim wybrzeżu, wysyłając 6 tysięcy hoplitów pod wodzą spartańskiego króla Leonidasa 10 , by bronił przesmyku w Termopilach
Sytuacje militarna stała się skomplikowana, jednak Leonidas 1 1 podjął decyzję o pozostaniu.
1 2 Sceną, na której rozegrała się bitwa była ogromna półka skalna o długości trzech kilometrów, położona między urwiskiem a morzem.
Po „salwie” łuczników Kserksesa 13 , wojownicy greccy odpowiedzieli rzutem oszczepów i kamieni, miotanych przez procarzy. Uderzający Persowie rozbijali się o perfekcyjnie zwartą grecką falangę 14. Widząc klęskę, Kserkses posłał do boju swój doborowy oddział „Nieśmiertelnych” 15. Jednak i oni polegli.
W wyniku zdrady jednego z Hellenów, Persowie dowiedzieli się o ukrytej ścieżce i Termopile były stracone, a utrzymanie ich jak najdłużej oznaczało dodatkowy czas dla Greków na zebranie sił. Leonidas podjął ciężką decyzję o odesłaniu większości sojuszników i zostawił przy sobie tylko 300 Spartan. Rankiem rozpoczął się beznadziejny bój na dwa fronty. 1 6 W tym jakże długim dniu liczyły się tylko kolejne oddechy, przedłużające życie. Wszyscy spartańscy hoplici polegli wraz ze swym królem 17.
Miejsce tej bitwy przeszło do historii jako symbol bohaterskiej postawy żołnierzy 1 8 walczących z oddaniem do końca. 19