dochód nar. Y=C+I+G+Ex-Z NX – różnica pomiędzy Ex a I, saldo bilansu handlowego

ΔI=ΔIw+ΔIz (przyrost inwestycji zewn. + wewn.)

k=$\frac{1}{1 - \frac{\Delta C}{\Delta Y}}$ (mnożnik inwestycyjny w gospodarce zamkniętej)

$\frac{\Delta C}{\Delta Y} = \frac{\Delta\text{Cw}}{\Delta Y} + \frac{\Delta\text{Iw}}{\Delta Y}$ (koncowa sklonnosc do konsumpcji, okreslajaca jaka czesc dochodu przeznaczona jest na konsumpcje a jaka na inwestycje)

k=$\frac{1}{1 - \frac{\Delta C}{\Delta}}$ - $\frac{\Delta\text{Im}}{\Delta Y}$ (krancowa sklonnosc do importu-ostatni ulamek-jaka czesc jest przeznaczona na zakupy towaru z importu)

NSp=c/p (nominalna stopa protekcji)

RSp=Wc-W/W *100% (realna stopa protekcji)

MIERNIKI ROLI HANDLU ZAGRANICZNEGO:

- udział eksportu w PKB(jaka część PKB

pochodzi z wyeksportowanych towarów

(Polska 25-26%)) - wskaźnik dla średniootwartej

gospodarki; /dużo większa rola eksportu

(Singapur, Chiny)tam eksport tworzy połowę

PKB-gosp. otwarta; niski udział eksportu w

PKB-USA, Niemcy-napędzają gospodarkę poprzez

konsumpcję wewnętrzną/- udział w światowym

handlu danego kraju - wielkość eksportu

przypadająca na jednego mieszkańca

Bilans płatniczy kraju

RACHUNEK OBROTÓW BIEŻĄCYCH

- bilans handlowy - zestawienie importu i eksportu; z kazdym krajem sporzadza się go, analizuje się saldo +/-

b. w ujeciu branżowym - ile towaru przywozimy, ile wywozimy; dodatni nazywamy nadwyżka handlowa

a ujemny deficytem handlowym;

b. w ujęciu geograficznym – z jakim krajem, jak wygląda handel PL z UE

2 efekty:kreacja-stworzenie nowych

typow obrotow oraz przesunięcie-

obrotów polski z krajow wschodnich na kraje

UE) - bilans usługowy – rozróżnienie sektorów usług, na które środki były wydatkowane lub zanotowano wpływy (przedmiotem transakcji są uslugi; im bardziej rozwiniety kraj tym bardziej rozwiniete uslugi)

- bilans procentów i dywident - wpływy i wypłaty odsetek; przekaz alimentow, rent, zasilkow, emerytur;

dywidenda - czesc wyplacanego zysku -odsetki od udzielanych kredytow, zarobki uzyskane za granica, dywidenty od inwestycji bezpośrednich.

- bilans transakcji jednostronnych - jednostronne przepływy dóbr, usług lub środków finansowych ujętych w rachunku bieżącym; transakcjom tym nie towarzyszy przepływ płatności lub dóbr i usług w drugą stronę np. po kataklizmie.

RACHUNEK OBROTÓW KAPITAŁOWYCH

- rachunek kapitałowy transfery kapitałowe o charakterze bezzwrotnym przeznaczone na finans.środków trwałych, umorzenie długu i nabywanie i zbywanie aktywów niefinansowych i nieproduktywnych (np. przekazanie ziemi pod ambasadę) - rachunek finansowy – napływy i odpływy bezpośr.inwest.przez granicę, pośred inwest., przepływy złota monetarnego, np. kredyty udzielane i uzyskane przez rezydentów kraju

RACHUNEK TRANSAKCJI WYRÓWNAWCZYCH - transakcje mające na celu zrownowazenie bilansu płatniczego

- autonomiczne – podejmowane niezależnie od syt.płatniczej w danym kraju

- wyrównawcze – nakierowane na zrównoważenie bilansu płatniczego, obejmują zmianę rezerw walutowych, zaciąganie kredytów

(Zależy od stosowanego w kraju kursu walutowego)

DETERMINANTY POZIOMU ZADŁUZENIA ZAGRANICZNEGO:

Wielkość zadłużenia, okres spłaty, średni okres, wielkość PKB, struktura handlu

KRYZYS W POLSCE-lata 80. Ponad 100% wartości eksportu nie wystarczała na obsługę zadłużenia. Polska wpadła w

pułapkę zadluzenia zagranicznego wysoki poziom zadluzenia, którego kraj nie jest w stanie obslugiwac; kraj zaciąga nowe kredyty na splate starych. PL zadluzona w 130 bankach. Zaczęto przygotowywac strategię.

KONWERSJA POLSKIEGO ZADLUZENIAZAGRANICZNEGO:

1.restrukturyzacja zadluzenia, miala na celu zmniejszenie ciezaru splat i wielkosci tych splat pod katem mozliwosci, 2.zamiana czesci zadluzenia na papiery wart., obligacje skarbowe oraz akcje przedsiębiorstw,

3.utworzenie rynku odsprzedaży kredytu i sprzedaz dlugu zagranicznego,

4. zamiana czesci dlugu na na wydatkizwiazane z ochrona srodowiska w kraju dłuzniczym, 5.umozenie czesci dlugu - PL zaczela dochodzic do bezpiecznego poziomu zadluzenia. (ok.30-32%).

PLUSY ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI BEZPOSREDNICH

- oddzialowuja na zatrudnienie

- bezposredni inwestorzy dbaja o kariere pracownikow tzw. „sciezka kariery”

- inwestorzy dbaja o jakosc zatrudnienia (szkolenia)

- oddzialowuja na poziom techniczny danego kraju

- oddziałowują na bilans platniczy kraju

- inwestycje wplywaja na jakosc, strukture towaru, wprowadzaja nowe produkty

MINUSY ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI-

- zagrozenia dotyczace bankowosci

- zagrozenia zwiazane z firmami ubezpieczeniowymi

- zagrozony handel firm malych, rodzinnych

EUROPEJSKI SYSTEM ŚWIATOWY

Utw. 1978r. ,wszedł w 1979r.; Beneluks, Francja, Włochy, Niemcy, Dania, WB, Irlandia. Opieral się na stabilnosci kursow i kredytowania oraz jednostce ECU-oparta na koszyku walut (oprocz WB)kurs ECU oparty o tzw. srednia wazona zmiany kursow; każdy z krajow miałstaly przelicznik-nie powinien się wiecej odchylic niż 2,25%; wszystkieobroty przeliczone przez ECU; 1982/83/85 poszerzenie o grecje, hiszpanie, portugalie; 11 walut w koszyku – zaszkodzilo to europie; 1988r. system już zle dzialal. Lata 80. rozszerzono pasmo wahan do plus minus 15%-ryzyko walutowe wzroslo; zaczeto przygotowywac się do wprowadzenia wspolnego pieniadza-KOMITET DELORSA powolany przez Rade Europejska; potrzeba powolania unii gospodarczo-walutowej.

UNIA GOSPODARCZO-WALUTOWA- Pierwszy etap unii gospodarczej i walutowej (UGW) rozpoczął się 1 lipca

1990r. Obejmował przede wszystkim zniesienie wszelkich barier wewnętrznych w swobodnym przepływie osób,

towarów, usług i kapitału pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Drugi etap rozpoczął się 1 stycznia 1994r.

Etap ten obejmował przygotowania techniczne do ustanowienia wspólnej waluty (kryteria budzetowe, monetarne). EBC powstał w czerwcu 1998r.,przeliczenie walut narodowych na euro.Etap trzeci i ostatni rozpoczął się 1 stycznia 1999r. Ustalono wtedy nieodwołalne kursy wymiany na euro walut jedenastu państw członkowskich przystępujących do unii oraz wprowadzono euro jako wspólną walutę. Od tego momentu Rada Prezesów EBC przejęła odpowiedzialność za prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej strefy euro. Wcześniej, w maju 1998r., Rada UE obradująca w składzie szefów państw i  rządów potwierdziła, że 11 z 15 ówczesnych państw członkowskich Unii – Belgia, Niemcy, Irlandia, Hiszpania, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia, Austria, Portugalia i Finlandia – spełnia kryteria przyjęcia

wspólnej waluty. 1 stycznia 2001r. do strefy euro weszła Grecja. 

3. KRYTERIA MAKROEKONOMICZNE traktatu/unii

a)Budżetowe - kryterium deficytu budżetowego -k.długu publ.

b) monetarne- k.inflacji- k.wyrównania stóp%

c) przynależności danego kraju do EMK (ERM2) – test na stabilność waluty danego kraju

OPTYMALNY OBSZAR WALUTOWY-ROBERT MUNDELL- największy pod względem zasiegu geograficznego obszar w którym efektywnosc ekonomiczna bylaby zmaksymalizowana gdyby panstwa zrezygnowaly ze swoich walut na rzecz jednej wspolnej waluty. Teoria ta polegla u podstaw systemu euro.

ZA euro:- wyeliminowanie ryzyka kursowego

- niższe koszty transakcyjne - spadek st.proc.

- wzrost stabilności i wiarygodności ekonomicznej

- spadek ryzyka makroekonom.- wzrost wymiany handlowej

- wzrost inwestycji

PRZECIW euro:- utrata niezależnej polityki polit.

- ryzyka zw.ze złym ustaleniem kursu wymiany zł na eu

- ryzyko zbyt dużego wzrostu akcji kredytowej

- ryzyko wzrostu cen - ryzyko pogorszenia konkurencyjności gospodarki

CZYNNIKI DETERMINUJACE KURS WALUTOWY

A.ekonomiczno-gospodarcze *strukturalne-poziom rozwoju, struktura gospodarcza, poziom konkurencyjności gospodarczej oraz sytuacja w bilansie platnicz.*techniczne - intensywnosc i struktura przemian technicznych, poziom rozwoju zaplecza technicznego.*koniunkturalne - tempo inflacji, wzrostu PKB,poz. stopy %.

B.pozaekonomiczne:*polityczne - poziom stabilizacji politycznej kraju, poziom ryzyka polit.*instytucjonalne – stosowane rozwiazania systemowe, stopien liberalizacji rynkow, polityka monetarna*psychologiczne - oczekiwania społ.i swiata biznesu, poziom ryzyka finansowego.

SYSTEM WALUTOWY- zbior zasad, procedur, instrumentow i instytucji niezbędnych do wykonania platnosci narodowych.

MSW stanowi czynnik intesyfikujacy miedzynarodowa wymiane dobr, uslug, ulatwia przeplywy kapitalowe, zmniejsza zwiazanie z tym ryzyko.

ZADANIA MFW: stabilizacja kursów walutowych, wspieranie mn. współpracy monetarnej, wspieranie rozwoju zrównoważonego wzrostu wymiany mn., kształtowanie wzajemnego zaufania członków, przekazywanie członkom środków do korygowania bilansów płatniczych

MFW pełni cztery istotne funkcje:

regulacyjną – polegającą na ustanawianiu

norm i wzorców działania w sferze

międzynarodowych stosunków finansowych,

kredytową – przez dostarczenie krajom

członkowskim dodatkowych źródeł

finansowania w postaci różnych kredytów,

konsultacyjną – przez usługi konsultacyjne

i współpracę krajów członkowskich oraz

jako forum wymiany doświadczeń między

krajami w radzeniu sobie z problemami,

kontrolną – polegającą na nadzorowaniu

przez MFW uzgodnionych programów

dostosowawczych i weryfikacji celów,

na jakie przeznaczane są środki kredytowe.

INTEGRACJA GOSPODARCZA – scalanie różnych gosp.,proc.tworzenia nowej jakości Etapy:1.tworzenie stref wolnego handlu – obszar bez ceł, barier handl.w przepływie towarów i usług między krajami 2.unia celna – strefa wolnego handlu ze wspólną polityką polityką celną 3. wspólny rynek – towarów, usług, kapitału oraz siły roboczej 4. unia gospodarcza (1992), fiskalna – integracja w zakresie wspólnego pieniądza5.unia ekonomiczna i polityczna – monetarna/fiskalna i super rząd w Europie

GLOBALIZACJA – proces pogłębiania międzynarodowego podziału pracy, zwiększania obrotów handlu mn., zj.ponadregionalne, w którym motorem są korporacje mn.

MICHAEL PORTER- amerykański ekonom. badal konkurencyjnosc oraz twierdzil, ze trzeba poddawac analizie jakosc

otoczenia firmy, mierzyc ja i porównywać pomiedzy krajami. Niektóre kraje sa bardziej przyjazne dla przedsiębiorców a inne mniej. Firma musi wziąć pod uwage 4 kategorie (ROMB PORTERA): strategia, struktura i rywalizacja firm, warunki i czynniki produkcji, sektory pokrewne i wspomagajace oraz warunki popytu. Przewaga konkurencyjna firmy stanowi kombinacje czynnikow tworzacych krajowe otoczenie firmy i strategii firmy. Przewaga konkurencyjna nie zalezy tylko od jakości dzialania firmy, od jej strategii i sprawności operacyjnej, ale bardzo duzy wpływ na konkurencyjnosc firmy wywiera otoczenie.

SYSTEM WALUTOWY PL:

1/01/1990 do 5/1991 - sztywny kurs walutowy jako narzędzie walki z inflacją

1991- kurs nadal sztywny, ale oparty na koszyku 5 walut

Koniec 1991- dewaluacja pełzająca Co jakiś czas urzędowo obniżano kurs złotego w stosunku do innych walut 11/04/200 – data upłynnienia złotego

KLAUZULA NAJWYŻSZEGO

UPRZYWILEJOWANIA-określone zniżki

cen w kwestii nakładania ceł na towary;

cło podnosi koszt towarów i zmniejsza

opłacalnosc. Państwo przyznające tę

klauzulę innemu państwu, zapewnia mu

uprawnienia i udogodnienia nie mniejsze

niż jakiemukolwiek innemu państwu,

z którym handluje. Jest nadana na

zasadzie wzajemności.

OPŁATY WYRÓWNAWCZE-istotą jest

zrównanie ceny towaru importowanego

z ceną towaru krajowego. Eliminują

one cenową konkurencyjnośc towaru

sprowadzonego. Jest to rygorystyczne

narzędzie, obecnie zakaz wprowadzenia

nowych opłat.

BILANS TRANSAKCJI WYRÓWNAWCZYCH-

transakcje mające na celu zrownowazenie

bilansu platniczego- autonomiczne,

wyrownawcze; autonomiczne są

podejmowane niezaleznie od sytuacji

platniczej w kraju; wyrownawcze

nakierowane sa na wyrownanie bilansu

platniczego kraju; rownowaga bilansu

zalezy od stosowanego w danym kraju

kursu walutowego-kurs staly ustalony

odgórnie przec Bank Centralny oraz

kurs płynny, który kształtowany jest

przez popyt i podaz; transakcje

wyrownawcze maja charakter

ograniczony a ujemne saldo na rachunku

obrotow bieżących finansowane jest

saldem dodatnim na rachunku obrotów

kapitaowych.

SYSTEM DOLAROWO-ZŁOTY- rola

swiatowego pieniadza w rozliczeniach

swiatowych-waluty wszystkich krajow

które naleza do MFW mialy staly

kurs do dolara. Nie było lepszego systemu

bo do 1979 roku nie było z nim

problemow. Lata 70 USA zaangazowaly

się w wojne koreanska co zrodzilo

potrzebe na dodatkowa ilosc pieniadza.

Doszlo do deficytu budzetowego, nastapila

obnizka wartosci dolara. 1971r. dewaluacja

o 8%, 1973r. o 11%. Kryzys systemu z

Bretton Woods, ogromne konsekwencje

dla krajow czlonkowskich tego systemu.

GASTARBEITER- termin uzywany w zwiazku

z gwaltownym rozwojem gospodarki

(zabraklo rąk do prac zwlaszcza gorzej

platnych, nie wymagajacych fachowego

wyksztalcenia lub niechetnie podejmowanych

przez niemcow); zaczeto sprowadzac

pracownikow z zagranicy. Pochodzili

glownie z hiszpanii, wloch, plw.

Balkanskiego.