1. Cel ćwiczenia.

Celem ćwiczenia jest poznanie i sprawdzenie działania podstawowych komend wraz z ich parametrami w systemie Linux.

1. Wykonane zadania.

man - pomoc systemu linux (ang. manual)

wywołanie: man polecenie_systemowe

Komenda man pokazuje składnie oraz opis innych komend.

pwd - określenie w jakim aktualnie znajdujemy się katalogu

wywołanie: pwd

cd - zmiana katalogu bieżącego

wywołanie: cd [katalog]

ls - wyświetlenie zawartości katalogu

wywołanie: ls [opcja] [katalog]

opcje:

-a - wyświetl wszystkie pliki

-l - wyświetl długi format informacji o zawartości katalogu

-R - wyświetl rekursywnie zawartości katalogów

-S - posortuj w zależności od rozmiaru plików

-1 - wyświetl każdy plik w nowej linii

cat - wyświetlenie zawartości pliku

wywołanie: cat [opcja] plik

opcje:

-n - wyświetlaj (dodatkowo) numery linii

mkdir - utworzenie katalogu

wywołanie: mkdir [opcja] katalog

opcje:

-p - utwórz drzewo katalogów

rmdir - usuniecie katalogu

wywołanie: rmdir [opcja] katalog

opcje:

-p - usuń drzewo katalogów

cp - kopiowanie plików

wywołanie: cp [opcja] źródło cel

opcje:

-i - tryb interaktywny (z potwierdzeniem)

-r - kopiuj rekursywnie

-R - kopiuj rekursywnie (również pliki specjalne np. fifo)

-u - update (tylko gdy źródło jest nowsze niż cel)

-f - kopiuj bezwarunkowo (nawet gdy cel już istnieje)

rm - usuwanie plików (lub katalogów)

wywołanie: rm [opcja] plik(i)

opcje:

-i - tryb interaktywny (z potwierdzeniem)

-r, -R - usuwaj rekursywnie (katalog z zawartością)

mv - zmiana nazwy/przeniesienie plików

wywołanie: mv [opcja] źródło cel

opcje:

-i - interaktywnie (z potwierdzeniem)

touch - utworzenie pustego pliku/zmiana ustawień istniejącego pliku (godziny i daty

utworzenia)

wywołanie: touch plik

alias - "skrót" do polecenia

wywołanie: alias [symbol="znaczenie"]

vi - legendarny edytor dla Unix-ow

wywołanie: vi [plik]

wybrane komendy vi:

ESC - zakończenie edycji

: - przejście w tryb poleceń vi

exit - wyjście z vi z zapisaniem pliku

q! - wyjście bez zapisu

wq - wyjście z zapisem

d - usuniecie bieżącej linii

pico - edytor tekstu (używany przez pine)

wywołanie: pico [plik]

Obsługa pico jest bardzo prosta, ponieważ zdefiniowane są klawisze skrótu, których znacznie

jest opisane w dolnej części edytora. Prowadzący pokrótce je wyjaśni.

joe - edytor tekstu

Joe również obsługiwany jest skrótami, np. Ctrl+x kończy program i zapisuje dane, Ctrl+w

zapisuje dany, Ctrl+r wczytuje plik do edytora.

find - szukanie plików

wywołanie: find sciezka wyrazenie

opcje dane są poprzez wyrażenie:

–name nazwa – szukanie wg. nazwy pliku (np. –name doc),

–iname nazwa – j.w. ale przy nieuwzględnianiu duże/małe litery (np. –iname doc),

–perm prawa – wg. praw dostępu (np. –perm 644),

–size [+/–]n – wg. rozmiaru w blokach (1blok = 512 bajtów), (np. –size +10),

–type type_name – wg. typu pliku określonego parametrem type_name, gdzie

type_name

oznacza:

c – specjalny plik znakowy,

d – katalog,

p – łącze nazwane (link twardy),

l – link symboliczny,

f – zwykły plik,

–user nazwa – wg. właściciela pliku (np. –user student),

–group nazwa – wg. grupy pliku, (np. –group VIP),

–amin [+/–]n – wg. czasu ostatniego dostępu, n–liczba minut (np. –amin –10),

–mmin [+/–]n – jw. ale dotyczy czasu ostatniej modyfikacji (np. –mmin +10),

grep - szukanie ciągu znaków w pliku

wywołanie: grep [opcja] wzorzec plik

opcje:

–c – wypisz liczbę linii zawierającej wzorzec,

–i – ignoruj małe/duże litery

–n – przed wypisaniem linii zawierającej wzorzec wypisz jej numer,

–v – szukaj linii nie zawierającej wzorca

–w – szukaj linii, w których wzorzec stanowi odrębny token,

sort - sortowanie zawartości pliku

wywołanie sort [opcja] plik

opcje:

–d – porządek słownikowy (typu "książka telefoniczna" )

–r – porządek odwrotny do słownikowego

–n – porządek numeryczny,

–i – ignorowanie znaków innych niż ASCII (z zakresu 32-126),

–o plik – posortowaną zawartość wysyła do pliku plik,

chmod - zmiana praw dostępu do pliku

wywołanie: chmod [opcja] prawa plik

opcje:

–c – wyświetla tylko nazwy plików, których prawa zostały zmienione,

–R – plik jest traktowany jako katalog (i jego zawartość), zmiana jest

rekursywna,

Prawa dostępu do plików w Linux-ie rozróżniane są w kategoriach:

u – właściciel pliku,

g – grupa pliku,

o – "inni", czyli nie będący właścicielami i nie należący do grupy pliku.

Prawa, jakimi można dysponować względem pliku to:

r – prawo odczytu,

w – prawo zapisu,

x – prawo uruchamiania.

Parametr prawa może być podany na jeden z dwóch sposobów:

1. w sposób symboliczny – tutaj prawa wymienia się, w jakiej kategorii zmieniane są prawa,

jakie prawa są zmieniane i czy prawo zostaje nadane, czy też zabrane. Składnia jest bardzo

prosta:

chmod kategoria±prawo,kategoria±prawo,..., kategoria±prawo plik(i)

np.:

# chmod o+x plik – dla "plik" nadaje prawo uruchamianie w kategorii

"inni",

# chmod g-r plik – dla "plik" zabiera prawo czytania w kategorii grupa,

# chmod o+r,g-x plik – dla "plik" nadaje prawo czytania w kategorii "inni" i

jednocześnie zabiera prawo

uruchamiania w kategorii grupa

2. w sposób ósemkowy – tutaj prawa zmieniane są jednocześnie w każdej kategorii. Aby tak

zrobić konstruuje się tzw. maskę binarną.

Jeśli np. plik ma prawa:

właściciel grupa inni

r w x r - x r - - prawa pliku

1 1 1 1 0 1 1 0 0 maska binarna

7 5 4

liczba ósemkowa

W masce binarnej w miejscu, gdzie prawa mają być nadane stawiane są dla danej kategorii

"1", a gdzie mają być zabrane – "0". Następnie w każdej kategorii liczbę binarną zapisujemy

w postaci ósemkowej. Tej postaci ósemkowej używamy jako argumentu dla polecenia

chmod, np.

# chmod 754 plik

Aby żądane prawa ustawić dla wszystkich plików w wybranym katalogu, należy polecenie

chmod uruchomić w sposób:

# chmod –R 754 katalog

ln - utworzenie dowiązania (linku) do pliku

wywołanie: ln [opcja] nazwa_pliku nazwa_linku

opcje:

–s - utworzony zostanie link symboliczny,

wc - wypisanie liczby bajtów, słów lub linii w pliku,

wywołanie: wc [opcja] plik

opcje:

–c - wypisanie liczby bajtów/znaków,

–l - wypisanie liczby linii

–L - wypisanie długości najdłuższej linii,

–w - wypisanie liczby słów

echo - wyświetlenie napisu/zawartości zmiennej

wywołanie: echo [opcja] ciag_znakow

opcje:

–e - włącza interpretację dodatkowych znaków formatujących (np. "\n",

"\t",...),

cut - wycinanie sekcji z każdej linii pliku,

wywołanie: cut [opcja] plik

opcje:

–c n - jw., dotyczy znaku

–b n - wycięcie n-tego bajtu z pliku

–f n - jw., dotyczy pola o numerze n podanego opcją –d,

–d delimiter - określenie znaku oddzielającego sekcje (pola).

1. Wnioski

Ćwiczenie to pozwoliło mi poznać podstawowe polecenia systemu Linux wraz z ich parametrami. Większość zadań nie sprawiła żadnych problemów przy ich wykonywaniu. Dzięki ich poznaniu administrowanie systemem Linux będzie dużo łatwiejsze.