rachunkowość wykłady

15.02.2012 Wykład 1

konsultacje: pon A i B

śr B 15:20 – 17:00

egzamin (jednokrotny wybór; bez punktów ujemnych; zadania sytuacyjne)
literatura:
- Messner, Pfaff, Podstawy rachunkowości (2003)
- Gmytrasiewicz, Rachunkowość. Podstawowe założenia i zasady
- Olchowicz, Podstawy rachunkowości tom. 1 (wykłady), tom 2 (zadania)
- Zysnarska, Rachunkowość bez tajemnic
- Konstur, Otręba, Podstawy rachunkowości – zbiór ćwiczeń

rachunkowość – system przetwarzania informacji; w formie pieniężnej przedstawić, co się dzieje w podmiotach gospodarczych; dział nauki; wyraża się w pieniądzu (złote polskie); wskazuje na pewne jedyne rozwiązanie, jak zrobić

inwentaryzacja – czy to, co jest na papierze, jest w firmie (pieniądze, towary); aktywa i pasywa; efektywność; cel – weryfikacja pracowników, trendu na rynku

elementy składowe rachunkowości:

księgowość – cel → zbieranie informacji
rachunek kosztów i wyników
sprawodawczość (bilans) – dostarczanie informacji
analiza
planowanie

funkcje rachunkowości:

informacyjna – dostarczenie informacji
analityczna – interpretacja informacji
kontrolna – weryfikacja
rozliczeniowa
dowodowa

przedmiot rachunkowości – zajmuje się majątkiem (zasoby, źródła finansowania); co firma ma? co się z tym dzieje?

wyrażanie wartościowo zdarzeń gospodarczych: kto nim jest? (jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość np. kiosk ruchu, kopalnia; majątkowo wyodrębniamy – on za ten majątek odpowiada – za jakąś część)

banki muszą; inne, mniejsze firmy mogą, nie muszą

metody rachunkowości:

podmiotowa – potrzebuję pieniędzy → kredyt → zgoda → dostaję środki → zobowiązanie → bank: nie ma pieniędzy, ale ma należność z tytułu kredytu
bilansowa – poszukiwanie równowagi (co mam? skąd to mam?)
momentów i okresów sprawodawczych
grupowania

zasady rachunkowości: (jak w danej sytuacji postąpić?; rama – wyznacza obszar)

zasada kontynuacji działalności
zasada ciągłości
zasada memoriału

struktura majątku:

co mam?
skąd to mam?

15.02.2012 Ćwiczenia 1

zbiór zadań
konsultacje:
- śr A 13:15 – 15:00
- śr B 09:50 – 10:20 sala 423A
- NST 20.04 – Sb 16:15 – 17:45
dwa kolokwia:
- I – połowa semestru (zadania, teoria)
- II – ostatnie lub przedostatnie zajęcia
zaliczenie – poprawa kolokwium w I terminie; 60%
literatura:
- wykład
- Kostur, Otręba, Podstawy rachunkowości. Zbiór ćwiczeń (2007)
- Messer, Pfaff, Rachunkowość finansowa. Część 1. Podstawy rachunkowości (2011 – jak najnowsze)
- Kuzior, Rówińska, Podstawy rachunkowości. Komprendium wiedzy (2008)
- Klicherda, Podstawy rachunkowości. Aspekty teoretyczne i praktyczne (2010)
- Gierusz Barbara, Podręcznik samodzielnej nauki księgowania (2011)
- Gierusz Jerzy, Pałka, Zakładowy/Wzorcowy plan kont
- Ustawa z dn. 29.09.1994
- Tekst – jednolity dziennik ustaw nr 152, pozycja 1223 z 2009 z późniejszymi zmianami

22.02.2012 Ćwiczenia 2

bilans – pokazuje ogólnie, co jest nasze, co od kogoś innego; sprawozdanie o sytuacji majątkowej i kapitałowej przedsiębiorstwa; wartościowe zestawienie środków gospodarczych (majątku i źródeł pochodzenia tych środków), sporządzony na ściśle określony dzień, w określonej przez normy prawne formie

cechy formalne bilansu:

nazwa jednostki sporządzającej bilans
dzień, na który sporządzono bilans (moment bilansowy)
zgodność sumy aktywów i sumy pasywów
data opracowania (przepisanie na czysto bilansu)
podpisy kierownictwa zarządu, dyrekcji

suma bilansowa – suma aktywów i suma pasywów

bilans otwarcia – stan początkowy; bilans otwarcia danego okresu jest zarazem bilansem zamknięcia okresu poprzedniego

bilans zamknięcia – stan końcowy; bilans zamknięcia danego okresu jest zarazem bilansem otwarcia następnego okresu

zasady ułożenia aktywów i pasywów w bilansie:

aktywa (zasada wzrastającej płynności)
pasywa (zasada wzrastającej wymagalności)

płynność – zdolność do regulacji zobowiązań; zdolność do zamiany danego elementu aktywów na gotówkę

wymagalność – wymaga spłaty (np. kredyt)

okres sprawozdawczy – okres/czas, za który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe (może być roczny, półroczny, kwartalny, miesięczny)

rok obrotowy – kolejne dwanaście miesięcy w przedsiębiorstwie; nie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym (ale jest wygodniej, jeśli się pokrywają)

moment bilansowy – data; dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe

podmiot rachunkowości – jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość z formalnego obowiązku lub z wyboru

przedmiot rachunkowości – kapitał zaangażowany w działalność podmiotu gospodarczego; zjawiska gospodarcze występujące
w jednostkach gospodarczych, wpływające na stan i strukturę majątku, źródła jego finansowania oraz efekty działania

podejście wartościowe rachunkowości – wszystko wyrażone w pieniądzach

metody rachunkowości:

bilansowa – równoważne ujęcie aktywów i pasywów (źródeł pochodzenia aktywów) bilansu; główna, podstawowa metoda; równanie bilansowe: A = P; przedstawienie majątku przedsiębiorstwa i wszystkich zjawisk gospodarczych
podmiotowa – obserwacja aktywów i pasywów bilansu przedsiębiorstwa z uwzględnieniem specyfiki jego działalności; rachunkowość jest prowadzona odrębnie dla każdego podmiotu gospodarczego

np. samochód:

dla przedsiębiorstwa → produkt gotowy

dla dealera → towar

dla odbiorcy → środek trwały

grupowania – bierze pod uwagę ekonomiczną treść

elementy (system) rachunkowości:

księgowość – ewidencja; cześć rejestracyjna systemu rachunkowości; buduje bazę danych; prowadzenie ksiąg rachunkowych: bieżąca rejestracja faktów i zdarzeń gospodarczych, pomiar wartości majątku podmiotu gospodarczego, sporządzanie bieżącej dokumentacji księgowej; dane wykorzystuje się w rachunku kosztów i sprawozdawczości
rachunek kosztów (lub rachunek wyników) – zbiór informacji o kosztach; możliwość oceny sytuacji decyzyjnych, podejmowania decyzji i ich kontrolowania; obowiązują w nim wszystkie metody i zasady rachunkowości
sprawozdawczość z analizą – różnorodne informacje wyjściowe z systemu rachunkowości; kluczowa i finalna
- obligatoryjne sprawozdania zewnętrzne – jedyna forma komunikowania się rachunkowości podmiotu, który gospodaruje z otoczeniem
- dowolnie redagowane zestawienia sprawozdawcze – ukierunkowane na zaspokajanie potrzeb informacyjnych poszczególnych hierarchicznych szczebli zarządzania podmiotem gospodarczym; duża różnorodność zakresu i rodzaju informacji oraz częstotliwości ich sporządzania

typy przedsiębiorstwa:

produkcyjne / wytwórcze – kupuje materiały → produkuje i sprzedaje produkty gotowe
handlowe / obrotu handlowego – kupuje i sprzedaje towary

pasywa – źródło pochodzenia aktywów; skąd mamy aktywa?

aktywa trwałe – cykl krążenia, zużycia powyżej dwunastu miesięcy

aktywa obrotowe – cykl krążenia, zużycia do dwunastu miesięcy

okres krótki – do dwunastu miesięcy

okres długi – powyżej dwunastu miesięcy

jednostki powiązane – jednostki kapitałowe

1/9

informacje, dzięki którym podmioty podejmują decyzje gospodarcze (w szczególności finansowe)
sprawdza i opisuje, jak działa działalność gospodarcza
informuje i kontroluje
pokazanie powstawania, podziału i przepływu aktywów oraz pasywów za pomocą liczb
przedstawienie, grupowanie, analizowanie danych liczbowych o działalności gospodarczej / jednostki gospodarczej

2/9

kryterium porównawcze	rachunkowość zarządcza	rachunkowość finansowa
użytkownicy	menadżerowie różnych poziomów zarządzania	zewnętrzni partnerzy, inwestorzy, rząd, organizacje menadżerów, zarząd i pracownicy
dowolność rozwiązań	nie ograniczona przepisami; kryteria kosztów i cen dla polepszenia decyzji	standardy, dyrektywy, ustawa o rachunkowości, rozporządzenia organów rządowych
zastosowanie użytkowe	informacje relewantne; tylko pomiary i raporty przydatne przy podejmowaniu decyzji	mierzy i obserwuje zjawiska ekonomiczne kompletnie i kompleksowo; użyteczność drugorzędna dla bieżącego zarządzania
główny podział czasowy	przyszłość; używane są plany na równi z przeszłością	orientacja na przeszłość – porównanie stanów rzeczywistych
częstotliwość	zmienna: lata, miesiące, dekady, dni i godziny	mniej zmienna: rok, kwartał
sprawozdania	szczegółowe	sumaryczne, syntetyczne
przedmiot i metody	nieostro określone; ekonomia, decyzje i zastosowanie interdyscyplinarne	ostro zakreślone; mniej wykorzystuje się uboczne dyscypliny

4/11

BILANS

Aktywa	Pasywa
Aktywa trwałe	100 000
Aktywa obrotowe	200 000
Aktywa razem	300 000

29.02.2012 Wykład 2

AKTYWA	PASYWA
I AKTYWA TRWAŁE II AKTYWA OBROTOWE	I KAPITAŁY WŁASNE II ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA
SUMA AKTYWÓW	SUMA PASYWÓW

I AKTYWA TRWAŁE

II AKTYWA OBROTOWE

I KAPITAŁY WŁASNE

II ZOBOWIĄZANIA I REZERWY

NA ZOBOWIĄZANIA

SUMA AKTYWÓW

SUMA PASYWÓW

RÓWNOWAGA BILANSOWA

aktywa muszą mieć swoje pokrycie finansowe w pasywach

A = P

konto księgowe – miniaturka bilansu

zasada wzrastającego stopnia płynności – możliwość zamiany na płynną gotówkę

zasada wzrastającego stopnia wymagalności – termin, jaki upływa do momentu zwrotu kapitału

funkcje bilansu:

wewnętrzne – osoby, które zarządzają firmą
zewnętrzne – wszystkie firmy (przedstawienie potencjalnym klientom, przedsiębiorstwom)

procedury (kryteria wynikające z definicji aktywów trwałych, aktywów obrotowych i pasywów)

aktywa:

kontrolowane (kupiłam, wytworzyłam, sprzedałam, ale mam własne możliwości korzyści, płynących z tego produktu)
wiarygodne (muszą być spełnione wszystkie cztery warunki)
aktywa trwałe – wszystko, co nie ma być w aktywach obrotowych

ruch obrotowy środków w przedsiębiorstwie handlowym

29.02.2012 Ćwiczenia 3

koszty pozytywnie zakończonych prac rozwojowych

np. auto → licencja

→ opracowany nowy model auta

inne wartości niematerialne i prawne – najczęściej; programy, licencje

wartość firmy – portal internetowy np. 10 mln (budynek, samochody, serwer)

wyceniony na 100 mln

wartość firmy – 90 mln (wartość marki, która została wypracowana)

czek – forma płatności; czek obcy – jednostka otrzymała od kontrahenta; nie wiąże się z oprocentowaniem

weksel – forma płatności

A – nie ma środków → dogaduje się z kontrahentem, że kupuje towar za 100 tys. → gwarantuje, że zapłaci 101 tys. (dyskonto), ale z odroczonym terminem wpłaty

budowla – most, wiadukt, droga, radiostacja, pomnik

środek trwały w budowie – budynek, który się buduje; maszyna

półprodukty – stanowi całość, ale można ją jeszcze dalej wykorzystać do produkcji

półprodukty w toku – np. samochodów na taśmie / w trakcie produkcji

produkt gotowy – dla przedsiębiorstwa produkcyjnego (produkuje i sprzedaje)

towar – dla przedsiębiorstwa handlowego (kupuje i sprzedaje)

kapitał (fundusz) zapasowy – pokrywa ewentualne straty na całokształcie działalności jednostki

kapitał (fundusz) rezerwowy – pokrywa szczególne straty lub wydatki na cele rozwojowe

07.03.2012 Ćwiczenia 4

operacje gospodarcze (przeczytać)

kredyt bankowy na 10 lat

długoterminowy – spłata po 12 miesiącach
krótkoterminowy – spłata do 12 miesięcy

aport – wkład wspólników do przedsiębiorstwa

16/23

BILANS

przedsiębiorstwa X, sporządzony na dzień 31.12.2011 r.

Aktywa	Pasywa
Aktywa trwałe	362 000
Wartości niematerialne i prawne	-
Rzeczowe aktywa trwałe (6 + 7)	362 000
Należności długoterminowe	-
Inwestycje długoterminowe	-
Aktywa obrotowe	145 250
Zapasy (1 + 8)	130 000
Należności krótkoterminowe (5)	15 000
Inwestycje krótkoterminowe (2 + 4)	250
Aktywa razem	507 250

zakładowy fundusz świadczeń socjalnych – gdy pracownik na etat; pracodawca zobowiązany zbudować taki fundusz (dofinansowanie na wakacje, wyjazdy, półkolonie, środki na remont, na imprezy pracownicze, basen dla pracownika i jego rodziny); stworzony obligatoryjnie; zobowiązanie krótkoterminowe (fundusze socjalne)

17/23

BILANS

przedsiębiorstwa X Sp. z o.o. , sporządzony na dzień 31.12.2011 r.

Aktywa	Pasywa
Aktywa trwałe	315 000
Wartości niematerialne i prawne	-
Rzeczowe aktywa trwałe	315 000
Środki trwałe	315 000
budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej	100 000
urządzenia techniczne i maszyny	200 000
środki transportu	15 000
Należności długoterminowe	-
Inwestycje długoterminowe	-

Aktywa obrotowe	68 500
Zapasy	38 000
Towary	14 000
Półprodukty i produkty w toku	2 000
Produkty gotowe	18 000
Materiały	4 000
Należności krótkoterminowe	10 000
Z tytułu dostaw i usług	2 000
Z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń	8 000
Inwestycje krótkoterminowe	20 500
Krótkoterminowe aktywa finansowe	20 500
kasa	500
rachunek bankowy	20 000
Aktywa razem	383 500

18/24

BILANS

przedsiębiorstwa X Sp. a. , sporządzony na dzień 31.12.2011 r.

Aktywa	Sp 01.01	Sk 31.12	Pasywa	Sp 01.01	Sk 31.12
Aktywa trwałe	473 000	458 800	Kapitał własny	454 000	449 000
Wartości niematerialne i prawne	3 000	2 800	Kapitał zakładowy (akcyjny)	390 000	300 000
Inne wartości niematerialne i prawne	3 000	2 800	Kapitał zapasowy	160 000	160 000
Rzeczowe aktywa trwałe	400 000	380 000	Kapitał rezerwowy	-	-
Środki trwałe	400 000	380 000	Wynik finansowy (strata)	- 6 000	- 11 000
budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej	200 000	180 000
urządzenia techniczne i maszyny	80 000	90 000	Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	42 000	29 000
środki transportu	120 000	110 000	Zobowiązania długoterminowe	31 000	20 000
Należności długoterminowe	-	-	Kredyty bankowe	31 000	20 000
Inwestycje długoterminowe	70 000	76 000	Zobowiązania krótkoterminowe	11 000	9 000
Długoterminowe aktywa finansowe	70 000	76 000	Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	4 000	6 000
udziały i akcje	60 000	70 000	Zobowiązania z tytułu wynagrodzenia	5 000	3 000
inne długoterminowe aktywa finansowe	10 000	6 000	Inne	2 000	-

Aktywa obrotowe	23 000	19 200
Zapasy	15 000	13 200
Materiały	7 000	6 000
Produkcja w toku	2 000	1 200
Produkty gotowe	6 000	5 400
Należności krótkoterminowe	1 000	3 000
Z tytułu dostaw i usług	1 000	3 000
Inwestycje krótkoterminowe	7 000	3 000
Krótkoterminowe aktywa finansowe	7 000	3 000
kasa	4 000	2 000
rachunek bankowy	3 000	1 000
Aktywa razem	496 000	478 000	Pasywa razem	496 000	478 000

14.03.2012 Wykład 3

konto księgowe – urządzenie, które służy do ewidencji; przyjmuje dowolną formę

nazwa konta księgowego – mówi, co w tym urządzeniu jest ujmowane

każde konto ma dwie strony; inaczej funkcjonuje konto aktywów i pasywów

obroty – bez salda początkowego

Wn	Konto Aktywów		Wn
Dt	Ct	Dt	Ct
Stan początkowy (Sp)			Stan początkowy (Sp)
Obroty zwiększające	Obroty zmniejszające	Obroty zmniejszające	Obroty zwiększające
(Obroty Dt)	(Obroty Ct)	(Obroty Dt)	(Obroty Ct)
	Stan końcowy (Sk)	Stan końcowy (Sk)
∑	∑	∑	∑

stan konta początkowego i końcowego pasywów → kredytowe

stan konta początkowego i kocowego → debetowe

operacje gospodarcze:

środki pieniężne na rachunku bankowym maleją i zobowiązania maleją; zmiana struktury bilansów
zmiana struktury aktywów
zmiana zobowiązań na akcji własnej firmy; zmiana struktury pasywów
wzrost sumy bilansowej

gdy otwarcie kont saldami początkowymi, a następnie ewidencje operacji gospodarczych odbywa się

zgodnie z zasadą dwustronnego zapisu, to w rachunkowości przedsiębiorstwa musi wystąpić równość

uwzględniając stany początkowe kont, wynikające z bilansu otwarcia,

które zostały ujęte w sposób bilansowy, można przedstawić w rozbudowanej postaci

do sprawdzenia, czy ktoś się nie pomylił

kontrolna – najistotniejsze; wyłapuje błędy (np. niewłaściwe wpisanie stanu początkowego w bilansie otwarcia)

informacja – obrót na koncie … , wyrobami gotowymi

w rozwiniętym możemy określić moment powstania błędu:

złe wprowadzenie sald początkowych z bilansu otwarcia
ujawnienie błędów, wynikających z naruszeniem zasady dwustronnego zapisu

poprawa błędów księgowych

rodzaje błędów księgowych:

błędy naruszające zasadę dwustronnego zapisu
- zapis operacji jedynie na jednym koncie

lub

zapis operacji na dwóch kontach, w tej samej kwocie, ale po dwóch tych samych stronach kont (np. dwa razy po stronie Dt, czy dwa razy po stronie Ct)

lub

zapis operacji na dwóch kontach, po dwóch różnych stronach kont (Dt i Ct), ale w różnych wartościach

błędy nie naruszające zasady dwustronnego zapisu – operacja gospodarcza została ujęta w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą dwustronnego zapisu, tzn. na dwóch kontach, po dwóch przeciwstawnych stronach kont, w tej samej wartości, ale niezgodnie z ekonomiczną treścią operacji (np. zakupione za gotówkę materiały zostały ujęte na koncie wyrobów gotowych

metody poprawiania błędów księgowych:

skreślenie wadliwego tekstu lub kwoty i wpisanie właściwych danych bezpośrednio nad skreśleniem; tekst skreślony powinien być czytelny; obok skreślenia umieszcza się parafkę osoby dokonującej poprawy błędu i datę dokonania zapisu księgowego; przy każdego rodzaju błędów
storno – może być użyte tylko (i wyłącznie) do poprawiania błędów nie naruszających równości bilansowej (!); polega na dwustronnym i równoważnym zapisie kwoty operacji błędnej tak, aby wyeliminować … błędnego zapisu na saldo konta, na którym błędnie zapisano operację
- storno czarne – polega na dwustronnym zapisie kwoty błędnie umieszczonej operacji po stronach przeciwstawnych do pierwotnego jej ujęcia
- storno czerwone – polega na dwustronnym zapisie kwoty błędnie ujętej operacji, ale po tych samych stronach, na których wystąpił błąd, lecz jako wartości ujemnej; zapis liczby ujemnej’ na czerwono lub w ramkę; efektem zastosowania storna czerwonego jest wyeliminowanie wpływu błędu zarówno na salda jak i obroty konta

(s) – storno (na czerwono)

(p) – poprawny zapis

14.03.2012 Ćwiczenia 5

amortyzacja – można wpisać na koszty firmy → mniejszy podatek

odzwierciedlenie działalności gospodarczej w zestawieniu bilansowym – klasyfikacja operacji gospodarczych (księgowych)

operacje gospodarcze (księgowe) – w codziennej działalności przedsiębiorstwa zachodzi szereg zdarzeń (zjawisk, procesów) gospodarczych; nie wszystkie one jednak stanowią przedmiot zainteresowania rachunkowości, a tylko te, które spełniają poniższe kryteria (posiadają poniższe cechy):

powodują określone, nawet najmniejsze zmiany w aktywach i pasywach bilansu
są wyrażone w pieniądzu (wartościowo)

(muszą być te cechy!)

każda operacja gospodarcza jest zdarzeniem gospodarczym, natomiast nie każde zdarzenie gospodarcze jest operacją gospodarczą

każda operacja księgowa prosta musi zostać ujęta w co najmniej dwóch pozycjach bilansu

typy (rodzaje, grupy) operacji księgowych prostych:

A + O – O = B brak zmiany sumy bilansowej
A = P + O – O
A + O = P + O zmiana sumy bilansowej
A – O + P – O

A – wartość aktywów

P – wartość pasywów

O – wartość operacji gospodarczych

Wf – wynik finansowy

+ K, + S - Wf + P, + Z + Wf

- P, - Z - K, - S

P – przychód

Z – zysk

K – koszt

S – strata

27/30

BILANS

Przedsiębiorstwa „A”, sporządzony na 31.01.2011 r.

Aktywa	Sp 01.01	Zmiany wartości	Sk 31.12	Pasywa	Sp 01.01	Zmiany wartości	Sk 31.12
Środki trwałe	380 000		380 000	Kapitał zakładowy (udziałowy)	280 000		280 000
Materiały	10 000	+ 2 000 (2) + 500 (10)	12 500	Kapitał zapasowy	108 000	+ 2 000 (3) - 2 000 (11)	108 000
Produkty gotowe	6 000	- 3 000 (6)	3 000	Strata	- 2 000	+ 2 000 (11)	-
Należności z tytułu dostaw i usług	2 000	- 1 500 (1) + 3 000 (6)	3 500	Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	4 000	+ 2 000 (2) - 3 000 (5) - 8 000 (8)	- 5 000
Rachunek bankowy	-	+ 1 500 (1) + 2 000 (3) + 1 500 (4) - 3 000 (5) - 8 000 (7) - 3 000 (9)	4 500	Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń	3 000	- 3 000 (9)	3 000
Kasa	3 000	+ 8 000 (7) - 8 000 (8) - 500 (10)	2 500	Kredyty bankowe	-	+ 15 000 (4)	15 000
				Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń	8 000		8 000
Razem	401 000		406 000	Razem	401 000		406 000

21.03.2012 Ćwiczenia 6

28/32

sprzedano i wydano towary; zapłata nastąpi w późniejszym terminie
otrzymano przelew środków na rachunek bankowy tytułem regulacji należności za sprzedane towary

wynik finansowy (ze sprzedaży towarów) = 0

a1) towary -280 000 zł / należności z tytułu dostaw i usług +280 000 zł; I

a2) należności z tytułu dostaw i usług -280 000 zł / rachunek bankowy +280 000 zł; I

wynik finansowy (ze sprzedaży towarów) = 30 000 zł (zysk)

b1) towary -280 000 zł / należności z tytułów dostaw i usług +310 000 zł / wynik finansowy +30 000 zł; III

b2) należności z tytułu dostaw i usług -310 000 zł / rachunek bankowy +310 000 zł; I

wynik finansowy (ze sprzedaży towarów) = -20 000 zł (strata)

c1) towary -280 000 zł / należności z tytułu dostaw i usług +260 000 zł / wynik finansowy -20 000; IV

c2) należności z tytułu dostaw i usług -260 000 zł / rachunek bankowy +260 000 zł; I

kredyt bankowy:

rata kredytu – rata
odsetki

umorzenie środków trwałych – zmniejszenie wartości środków trwałych na skutek upływu czasu i eksploatacji; nie rozerwanie związane z powstawaniem kosztów (amortyzacja)

zysk

wypłacany
kapitał rezerwowy

strata; uzupełniana z:

kapitału rezerwowego
kapitału zapasowego

dotacja przedmiotowa – dofinansowanie na określony przedmiot, cel

wynagrodzenie to koszt (wf)

w rachunkowości mamy do czynienia z dwoma typami weksli:

weksel własny – wystawiany przez jednostkę; odsetki dyskontowe stanowią dla jednostki koszt finansowy, powodujący zmniejszenie wyniku finansowego; ujmujemy go w pozycji zobowiązania wekslowe
weksel obcy – otrzymywany przez jednostkę; odsetki dyskontowe stanowią dla jednostki przychód finansowy, powodujący zwiększenie wyniku finansowego; ujmujemy go w pozycji inne środki pieniężne → weksle obce

30/34

BILANS

Spółki „ALFA”, sporządzony na 01.01.200^{x + 1} r.

Aktywa	Sp 01.01	Zmiany wartości	Sk 31.01	Pasywa	Sp 01.01	Zmiany wartości	Sk 31.01
Aktywa trwałe	828 000		935 000	Kapitał własny	928 000		906 000
Inne wartości niemateria-lne i prawne	20 000		20 000	Kapitał podstawowy (akcyjny)	700 000		700 000
Środki trwałe	800 000	+ 110 000 (2) + 10 000 (7) - 15 000 (8)	905 000	Kapitał zapasowy	200 000	+ 28 000 (1)	228 000
Długoter-minowe aktywa finansowe	8 000	+ 2 000 (6)	10 000	Kapitał rezerwowy	-	+ 10 000 (7)	10 000
				Wynik finansowy	28 000	- 28 000 (1) - 40 000 (3) - 2 000 (4b) + 5 000 (5b) - 15 000 (8) + 20 000 (12b)	- 32 000
Aktywa obrotowe	392 000		413 000
Materiały	70 000	+ 18 000 (4a) - 30 000 (10)	58 000	Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	292 000		442 000
Produkcja w toku	10 000	+ 30 000 (10) - 35 000 (11)	5 000	Kredyty bankowe	77 000		77 000
Produkty gotowe	157 000	- 50 000 (5a) + 35 000 (11) - 100 000 (12a)	42 000	Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	103 000	+ 110 000 (2) - 20 000 (9)	193 000
Towary	30 000		30 000	Zobowiązania wekslowe	-	+ 20 000 (4)	20 000
Należności z tytułu dostaw i usług	80 000		80 000	Zobowiązania z tytułu podatków	25 000		25 000
Rachunek bankowy	40 000	- 2 000 (6) - 20 000 (9) + 120 000 (12)	138 000	Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń	87 000	+ 40 000 (3)	127 000
Kasa	5 000		5 000
Inne środki pieniężne (czeki, weksle)	-	+ 55 000 (5)	55 000
Razem	1 220 000		1 348 000	Razem	1 220 000		1 348 000

28.03.2012 Ćwiczenia 7

ujmowanie operacji księgowych:

konto księgowe – podstawowe urządzenie księgowe (rachunek zwiększeń, zmniejszeń), służące do ewidencji i rozliczania operacji księgowych
zasada dwustronnego (podwójnego) zapisu – każda operacja księgowa musi zostać ujęta na co najmniej dwóch kontach w taki sposób, aby zapisy po stronie debet były równe zapisom po stronie kredyt
korespondencja kont – konta korespondujące to co najmniej dwa konta, na których ujmujemy tę samą operację księgową
otwarcie konta – polega na wpisaniu nazwy konta oraz ujęciu na nim stanu początkowego lub pierwszej operacji
konta bilansowe – pochodzą od pozycji aktywów i pasywów bilansu

konto aktywne A

Wn	nazwa konta	Ma	Wn – winien
Dt		Ct	Ma – ma
Sp + (obroty debetowe)	- (obroty kredytowe) Sk	Sp – stan początkowy Sk – stan końcowy (debetowy) + – zwiększenie - – zmniejszenie
		stan = saldo debetowe +, - – obroty (suma wartości operacji z danego okresu)

Ma – ma

(obroty debetowe)

(obroty kredytowe)

Sp – stan początkowy

Sk – stan końcowy (debetowy)

+ – zwiększenie

- – zmniejszenie

stan = saldo debetowe

+, - – obroty (suma wartości operacji z danego okresu)

(układ teowy konta – T)

konto pasywne P

	nazwa konta
Dt		Ct	+ – zwiększenie zawsze po stronie stanu początkowego
- (obroty debetowe) Sk	Sp + (obroty kredytowe)	stan = saldo kredytowe

+ – zwiększenie zawsze po stronie stanu początkowego

(obroty debetowe)

(obroty kredytowe)

stan = saldo kredytowe

$\frac{Sp.0}{\text{Sp.X}}$ nie było tego konta, nowe konto

pisać wszystko, np. Sp. (1); po zewnętrznej

aktywne

Sp Dt + Obr Dt ≥ Obr Ct

pasywne

Obr Dt ≤ Sp Ct + Obr Ct

35/39

	A
Dt	środki trwałe	Ct
Sp	300 000
(6)	80 000
	380 000	0
		380 000
	380 000	380 000

Dt	materiały	Ct
Sp	60 000
(3)	30 000
(5)	5 000
	95 000	0
		95 000
	95 000	95 000

Dt	należności z tytułu dostaw i usług	Ct
Sp	20 000	15 000
	20 000	15 000
		5 000
	20 000	20 000


Dt	kasa	Ct
Sp	7 000	5 000
(4)	10 000	2 000
	17 000	7 000
		10 000
	17 000	17 000

Dt	rachunek bankowy	Ct
Sp	40 000	17 000
(1)	15 000	10 000
(10)	100 000	15 000
	155 000	42 000
		113 000
	155 000	155 000
Dt	inne należności od pracowników	Ct
Sp	0
(9)	2 000
	2 000	0
		2 000
	2 000	2 000

04.04.2012 Ćwiczenia 8

37/43

	A				P
Dt	środki trwałe	Ct		Dt	fundusz założycielski	Ct
Sp	240 000	12 000	(10)

Dt	długotrwałe aktywa finansowe	Ct		Dt	fundusz przedsiębierstwa	Ct
Sp	80 000
(5)	10 000
(10)	20 000

Dt	materiały	Ct		Dt	wynik finansowy	Ct
Sp	50 000				(3)	8 000
					(4)	32 000

Dt	produkty gotowe	Ct		Dt	kredyty bankowe	Ct
Sp	70 000


Dt	należności z tytułu dostaw i usług	Ct		Dt	zobowiązania z tytułu dostaw i usług	Ct
Sp	20 000	10 000	(1)		(2)	20 000
		10 000	(5)		(6b)	5 000

Dt	kasa	Ct		Dt	zobowiązania z tytułu wynagrodzeń	Ct
Sp	4 000	12 000	(9)		(9)	12 000
(8)	12 000

Dt	rachunek bankowy	Ct		Dt	inne zobowiązania	Ct
Sp	36 000	20 000	(2)
(1)	10 000	5 000	(6b)
(6a)	5 000	12 000	(8)
(7)	18 000	15 000	(11)

Dt	krótkoterminowe aktywa finansowe	Ct		Dt	inne zobowiązania wobec pracowników	Ct
Sp	0
(11)	15 000

konta korespondencyjne – korespondujemy tę samą operację księgową

42/48

	A				P
Dt	środki trwałe	Ct		Dt	kapitał zakładowy (akcyjny)	Ct
Sp	2 800 000

Dt	długoterminowe aktywa finansowe	Ct		Dt	kapitał zapasowy	Ct
Sp	0				(1)	10 000

Dt	materiały	Ct		Dt	wynik finansowy	Ct
Sp	65 000				Sp	10 000
(5)	15 000
(9a)	1 500

Dt	produkty gotowe	Ct		Dt	kredyty bankowe	Ct
Sp	80 000

Dt	należności z tytułu dostaw i usług	Ct		Dt	zobowiązania z tytułu dostaw i usług	Ct
Sp	94 000	50 000	(10)		(6)	5 000


Dt	kasa	Ct		Dt	zobowiązania z tytułu podatków	Ct
Sp	6 000	28 000	(3)
(2)	28 000	2 000	(8)
(6b)	500

Dt	rachunek bankowy	Ct		Dt	zobowiązania z tytułu wynagrodzeń	Ct
Sp	85 000	28 000	(2)		(3)	28 000
(4)	500	5 000	(6)
(10)	50 000	10 000	(7)

Dt	inne środki pieniężne (czeki obce)	Ct		Dt	inne zobowiązania	Ct
Sp	900	500	(4)

Dt	inne należności od pracowników	Ct
Sp	0	2 000	(9)
(8)	2 000

25.04.2012 Ćwiczenia 9

elastyczność kont księgowych

podział kont:

poziomy – konto analityczne (szczegółowe) i konto syntetyczne (ogólne)
pionowy – konto główne (korygowane) i konto pomocnicze (korygujące)

łączenie kont:

aktywnego z aktywnym = aktywne
pasywnego z pasywnym = pasywne
aktywnego z pasywnym = aktywno-pasywne
- jednosaldowe
- dwusaldowe

podział poziomy:

zobowiązania z tytuł dostaw i usług		materiały

zobowiązania z tytułu dostaw i usług		rozliczenie zakupu materiałów		materiały
		(1) lub (2) FV Fa

(1) lub (2)

rozliczenie zakupu materiałów – konto rozliczeniowe o charakterze pośredniczącym, służące do ewidencji i rozliczenia procesu zakupu materiałów. Konto 2 saldowe, którego salda zwiększają/tworzą (?) pozycję aktywów i pasywów bilansowych

48/57

S – ewidencja syntetyczna

A – ewidencja analityczna

S	księgujemy fakturę	PODZIAŁ POZIOMY		S
zobowiązania z tytułu dostaw i usług		rozliczenie zakupu materiałów		materiały
	320 000 60 000	(1) (3)		(1) (3)

A zobowiązania z tytułu dostaw i usług wobec M			A materiały podstawowe
	320 000	(1)

A zobowiązania z tytułu dostaw i usług wobec W			A części zapasowe maszyn i urządzeń
	60 000	(3)

koszty działalności (produkcyjnej)
(5)

konto wynikowe; zastąpi nam konto:

produkty w toku; wynik finansowy

w części dotyczącej kosztów

suma zapisów na kontach analitycznych = suma zapisów na koncie syntetycznym

podział pionowy

Wz – wydanie na zewnątrz

produkty gotowe		należności z tytułu dostaw i usług

produkty gotowe		KONTO WYNIKOWE sprzedaż produktów		należności z tytułu dostaw i usług
		(1) lub (2) Wz	Kwsp (koszt wytworzenia sprzedanych produktów)	Pzsp (przychody ze sprzedaży produktów)

produkty gotowe	Kwsp		Pzsp
	(1) lub (2) Wz
			te salda przenosimy na Wynik finansowy

Wzs (wynik ze sprzedaży brutto) = Pzsp – Kwsp

48/57

produkty w toku			koszty działalności produkcyjnej		produkty gotowe
(10)	330 000			na początek okresu	S
	księgowane na koniec okresu

Kwsp			Pzsp		należności z tytułu dostaw i usług
(2) (6)	60 000 80 000	15 000 125 000	(4) (9)

wynik finansowy ze sprzedaży brutto
(9) Sk Z Ct	125 000 14 000	139 000	(8)

S – stan z okresu sprawozdawczego = suma obrotu z okresu

50/60

umorzenie środków trwałych – zmniejszenie wartości środków trwałych na skutek upływu czasu eksploatacji nierozerwalnie związanej z powstaniem kosztów – amortyzacja; podział pionowy, poziomy konta – środki trwałe; konto podzielone nie funkcjonuje dalej; funkcjonują tylko te konta, które są efektem podziału

środki trwałe		wynik finansowy


środki trwałe		umorzenie środków trwałych

środki trwałe w budowie		S środki trwałe		S umorzenie środków trwałych
Sp.	X	300 000	(1)

zobowiązania z tytułu dostaw i usług		A budynki		A umorzenie budynków
	220 000	(2)		(1)

amortyzacja		A maszyny		A umorzenie maszyn
(3)	50 000			(2)

długoterminowe aktywa finansowe
(4b)	180 000

wycena aktualna netto = wycena – umorzenie

09.05.2012 Ćwiczenia 10

ŁĄCZENIE KONT

rozrachunki – połączenie należności i zobowiązań

Sz. – stan zamknięcia

Z – zobowiązania

N – należności

należności i zobowiązania tego samego typu

	Aktywa
Dt Rozrachunki Ct		Dt Rozrachunki Ct
Sp. N	N –		– Z	Z Sp.
+ N	N Sz.		Sz. Z	Z +

	Konto Aktywno Pasywne dwusaldowe
	Dt Rozrachunki Ct
	Sp. N + N – Z Sz. Z	Z Sp. Z + N – N Sz.

konto aktywno-pasywne rozrachunki – powstaje z połączenia konta wotywnego należności i pasywnego zobowiązania; konta te muszą być tożsame co do typu należności zobowiązań; może być również kontem jednosalowym, jeżeli należności i zobowiązania dotyczą jednego (i tego samego) kontrahenta, pracownika, instytucji, np. Urząd Skarbowy

52/61

Dt Ct
. . .
Z Sk.

Z Sk.

53/62

aktywno-pasywne dwusaldowe

rachunek bankowy		rozrachunki z tytułu Dt dostaw i usług Ct		produkty gotowe
Sp. (1) (6)	200 000 180 000 100 000	140 000	(3)

rozliczone zakupy materiałów			760 000	760 000
(2)	200 000

koszt wytworzenia sprzedanych produktów		przychód ze sprzedaży produktów
(4)	200 000

		wynik finansowy

54/63

Dt aktywno-pasywne Ct
(1) (2) (3)
Sk. Ct

(1)

(2)

(3)

Sk. Ct

saldo debetowe konta rachunek bieżący oznacza posiadanie wolnych środków na rachunku bieżącym, natomiast saldo kredytowe oznacza zaciągnięty kredyt w rachunku bieżącym

rachunek bieżący to konto powstałe z połączenia konta aktywnego rachunek bankowy oraz konta pasywnego kredyty bankowe krótkoterminowe

55/63

aktywa/pasywa jednosaldowe rachunek bieżący		aktywno-pasywne dwusaldowe rozrachunek z tytułu dostaw i usług
(2) (5)	80 000 150 000	150 000 250 000 60 000 12 000
Z Sk. Ct	230 000 242 000	472 000
	472 000	472 000

koszty działalności		wynik finansowy
(4)	12 000

57/64

Dt rachunek bieżący Ct		Dt kasa Ct		S inne rozrachunki Dt z pracownikami Ct
Sp	460 000			Sp N (5)
	Z Ct Sk	10 000 1 700	9 700 2 000	Sz Dt N
materiały			11 700	11 700
(3) (6)	3 500 1 200
	A inne rozrachunki z pracownikiem W
	N (1)	3 000	3 000 500	(3a) N (3b) W

	A inne rozrachunki z pracownikiem D
	N (2)	5 000	5 000	(5) N

	A inne rozrachunki z pracownikiem P
	N (4)	2 000

	A inne rozrachunki z pracownikiem Z
			1 200	(6) Z

16.05.2012 Ćwiczenia 11

obrót materiałowy – ewidencje i rozliczenie procesu zakupu materiałów

rozchodu / wydania do zużycia materiałów

(stosujemy ceny rzeczywiste zakupu)

cena nabycia = cena zakupu + koszty zakupu (wszystkie koszty zawiązane z zakupem; koszty: transportu, załadunku, rozładunku, ubezpieczenia transportu, opakowań nie nadających się do dalszego użytkowania → bezzwrotnych; opłaty manipulacyjne)

Pz – przyjęcie z zewnątrz (z zakupu do magazynu)

Wz – wydanie na zewnątrz

Rw – rozchód wewnątrz

ZW – zwrot wewnątrz

64/71

dowody (dokumenty obrotu materiałowego)

zobowiązania/rozrachunki z tytułu dostaw i usług	Fv, Fa	rozliczenie zakupu	Pz, Kz (koszty zakupu), VAT	materiały
	5 000 15 990 2 300	(1) (3) (4)		A (1) ~~B (3)~~ C (4)
	Ct Sk	33 290 80 000	95 990 17 330	Sk Dt
		113 290	113 290
	(3’a)	1 000
dostawa jest, faktury nie ma; dostawy niefakturowane (Dnf); w bilansie: zobowiązania krótkoterminowe/zobowiązania z tytułu dostaw i usług	(Mwd) materiały w drodze; w bilansie: zapasy materiałów, zapasy, materiały); fakturę mamy, dostawy nie mamy
		VAT naliczony
		(3’b)	2 990

66/71

RZM
. . .
Dnf Ct Sk

Dnf Ct Sk

67/73

RZM
. . .
Dnf Ct Sk

Dnf Ct Sk

zobowiązania/rozrachunki z tytułu dostaw i usług	Fv, Fa	rozliczenie zakupu	Pz, Kz, VAT	materiały
	22 386 4 305 1 722	(1) (4) (6)	Mwd	A Sp M (1) P (4)
Dnf	Ct Sk	51 291 7 000	53 986 4 305	Sk Dt
		58 291	58 291
	(2a) (2b) (6a)	500 1 700 1 400

		VAT naliczony
		(2c) (6b) (7)	4 186 322 4 600

wartość zapasu materiałowego wycenionego wg ceny rzeczywistej nabycia = stan końcowy materiałów + stan końcowy kosztu zakupu (27 000 + 3 600 = 33 600)

79/80

rozchód materiałów:

materiały	.	zużycie materiałów
Sp. x

	metoda rozchodu – FIFO
Lp.	data rozchodu
1.	05.02
2.	15.03
∑ rozchodów 502,80 + Sk 610,20 = 1 113

	CIFO
1.	5.02
2.	15.03
suma rozchodów 554 + Sk 559 = 1 113

	cen przeciętnych (wg średniej ważonej)
1.	5.02
2.	15.03
suma rozchodów 325 + 585 = 1 113

$$\text{Cp}_{1} = \frac{100 \times 2,75 + 50 \times 3,20}{150} = 2,90$$

$$\text{Cp}_{2} = \frac{200 \times 3,39 + 80 \times 2,90}{280} = 3,25$$

23.05.2012 Ćwiczenia 12

KOSZTY PODSTAWOWEJ DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ JEDNOSTKI

ewidencja kosztów podstawowej działalności operacji jednostki może być pracochłonne/pracodawcze (?):

na kontach kosztów układu rodzajowego (zespołu 4 planu kont)
na kontach kosztów układu funkcjonalno-kalkulacyjnego (zespołu 5 planu kont)
równolegle na kontach kosztów obu układów (zespołów) przy wykorzystaniu konta: ROZLICZENIE KOSZTÓW

rozliczenie kosztów – konto rozliczeniowe o charakterze pośredniczącym

konto 4 zespołu planu kont nie będące kontem kosztów – nie występuje w sytuacji ujęcia równoległego (na obu zespołach) kosztów podstawowej działalności operacyjnej dla zachowania zasady podwójnego (dwusalowego) zapisu

rodzaj kosztów: jakie jednostka ponosi koszty?

konta kosztu układu rodzajowego:

amortyzacja
zużycie materiałów i energii
usługi obce
wynagrodzenia
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
podatki i opłaty – nie dotyczy to VATu i podatku dochodowego
pozostałe koszty

konta kosztów układu funkcjonalno-kalkulacyjnego – zespołu 5 planu kont

produkcja podstawowa lub też (koszty działalności produkcyjnej/podstawowej)
koszty wydziałowe
produkcja pomocnicza (koszty działalności pomocniczej) – wydział remontowy, naprawczy, emerytalny; gdzie? miejsce powstawania kosztów
koszty zakupu
koszty sprzedaży
koszty zarządu (koszty ogólnego zarządu)

produkcja podstawowa – koszty bezpośredniego wytworzenia:

koszty zużycia materiałów
płace bezpośrednie
materiały bezpośrednie
obróbka obca (?)
przygotowanie nowej produkcji

koszty wydziałowe-pośrednie wytworzenia – energia na wydział; amortyzacja na maszyny; utrzymanie soli

87/85

konta kosztów układu rodzajowego = bezpośrednio element wyniku finansowego obliczonego metodą porównawczą

konta kosztów układu funkcjonalno-kalkulacyjnego = bezpośrednio i pośrednio element wyniku finansowego obliczonego metodą kalkulacyjną

różne konta korespondencyjne (z kontami kosztów)

materiały		rozrachunki z tytułu dostaw i usług		VAT naliczony
Sp	37 500	13 400	(1)

umorzenie środków trwałych		rozrachunki z tytułu wynagrodzeń		rozrachunki z ZUS z tytułu ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych
		9 000	(3)

konta kosztów układu rodzajowego (zespołu 4 planu kont)

zużycie materiałów i energii		usługi obce	amortyzacja
(1) (7a)	13 400 900

wynagrodzenia		ubezpieczenia społeczne	rozliczenie kosztów
(4)	24 200

konta kosztów układu funkcjonalno-kalkulacyjnego (zespołu 5 planu kont)

S produkcja podstawowa		A wyrób X	A wyrób Y
(1a) (4a) (5a)	11 000 19 000 3 555

koszty wydziałowe		koszty sprzedaży	koszty zarządu
(1b) (2a) (3a) (4b) (5b) (7a’)	1 000 4 000 7 000 3 000 562 700

koszty zakupu
(4c’’) (5c’’)	500 93

suma 4 = suma rozliczeń kosztów = suma 5