WRAŻENIA
WRAŻENIA - PROCES DOZNAWANIA WRAŻEŃ PRZEZ CZŁOWIEKA, RODZAJE, CECHY.
Wrażenie – jest elementarnym zjawiskiem psychicznym, powstającym w mózgu w wyniku oddziaływania przedmiotów i zjawisk na zakończenie nerwowe w narządach zmysłowych (receptory). Wrażenie jest odzwierciedleniem w świadomości cech poszczególnych przedmiotów, barw, dźwięków, smaków itp.
Wrażenia ogólne otrzymujemy poprzez zakończenia nerwowe rozsiane w skórze i wewnątrz organizmu i obejmują wrażenia dotyku, ucisku, stawowe, mięśniowe, temperaturowe i bólu.
Wrażenia zmysłowe albo sensoryczne otrzymujemy od specjalnie do tego celu ukształtowanych narządów, jak oko, ucho, język, nos i skóra.
Wrażenia wzrokowe – Wzrok wyróżnia się spośród innych zmysłów w dziedzinie poznawania świata. W miarę rozwoju wzrok uzyskuje wyjątkowo uprzywilejowane stanowisko w procesach poznawania i dostarcza on głównej masy danych zmysłowych, potrzebnych nam do znajomości przedmiotu. Wśród danych tych znajdują się takie, jak wielkość, barwa, kształt i stosunki przestrzenne. Wszystkie zjawiska, których dostrzec nie możemy, gdyż nie mamy odpowiednich analizatorów, staramy się za pomocą przyrządów ujawnić w taki sposób, który by pozwalał stwierdzić obecność tych zjawisk okiem.
Wrażenia słuchowe – ucho nasze reaguje na drgania o częstotliwości 16-20000 Hz. Granica słyszalności jest różna u różnych jednostek, obniża się ona z wiekiem. Dzieci słyszą jeszcze dźwięki o częstotliwości 22 kHz, u ludzi starszych granica ta obniża się do 15 kHz. Znaczenie dźwięku jest bardzo duże. Dzięki niemu komunikujemy się z innymi ludźmi mową, otrzymujemy wiele różnych sygnałów dźwiękowych, możemy zachwycać się muzyką.
Wrażenia węchowe i smakowe – Narządy węchu stanowią zakończenia nerwu węchowego w błonie śluzowej nosa. Informują one o obecności w powietrzu różnych ciał lotnych, cząstek rozpylonych w powietrzu substancji. Węch człowieka jest rozwinięty na ogół słabo w porównaniu do węchu zwierząt, mimo to ma wysoki stopień doskonałości. Potrafimy rozróżniać znaczną ilość rozmaitych zapachów i wykrywać bardzo drobne cząstki substancji. Węch człowieka ma życiowe znaczenie. Wrażenia węchowe są silni zabarwione uczuciowo (są przyjemne lub przykre)
Wrażenia węchowe mają duży udział w tworzeniu się wrażeń smakowych. Narządem wrażeń smakowych są zakończenia nerwowe umieszczone na powierzchni języka, na podniebieniu, na wewnętrznej tylnej powierzchni policzków. Wrażenia smakowe ze względu na jakość dzielą się na cztery grupy: słodkie, kwaśne, gorzkie i słone. Wszystkie inne wrażenia smakowe powstają ze zmieszania tych czterech zasadniczych w różnych proporcjach oraz na współdziałaniu wrażeń węchowych, a częściowo i dotykowych.
Wrażenia skórne – zakończenia nerwowe rozmieszczone w skórze dostarczają wrażeń trzech rodzajów: dotyku, ciepła i zimna (temperatury) i bólu. Dla każdego rodzaju służą inne zakończenia nerwowe. Wrażeniom bólu towarzyszą odpowiednie przeżycia uczuciowe.
Wrażenia mięśniowo ruchowe – zwane inaczej kinetycznymi, pochodzą od zakończeń nerwowych, znajdujących się w mięśniach, ścięgnach i na powierzchni stawów. Donoszą one o skurczach mięśni i zmianach położenia naszych stawów. Dzięki nim wiemy, czy nasz ręka jest wyprostowana czy zgięta. Wrażenia ruchowe odgrywają bardzo ważną rolę przy poznawaniu przedmiotów.
Wrażenia równowagi – pochodzą od zakończeń nerwowych, znajdujących się w uchu wewnętrznym i informują o położeniu naszego ciała. Ma to szczególne znaczenie przy poruszaniu się (piloci, praca nurków, zawody budowlane)
Wrażenia ustrojowe – pochodzą od zakończeń nerwowych, znajdujących się w ściankach rozmaitych narządów wewnętrznych, jak przełyk, żołądek, jelita, naczynia krwionośne itp. Do wrażeń tych należą odczucie głodu, pragnienia, sytości, bólu w narządach, duszności itp.
W każdym wrażeniu można wyróżnić trzy cechy: jakość, siłę lub intensywność i czas trwania.
Jakością – nazywamy podstawową właściwość różniącą jedne wrażenie od innych np. istnieją różnice jakości wrażeń, pochodzących czy dostarczonych przez jeden analizator. Różną jakość mają różne barwy lub różne tony. Jeszcze drobniejsze różnice jakości zachodzą np. między odcieniami tej samej barwy.
Intensywnością – lub siłą wrażenia nazywamy różny stopień nasilenia, występujący przy wrażeniach o tej samej jakości np. taki sam ton może dźwięczeć ciszej głośniej, taka sama barwa może mieć większe lub mniejsze nasycenie.