PATOLOGICZNY HAZARD
Kryteria DSM-4:
- utrzymująca się i powtarzająca niemożność odparcia impulsu poddania się hazardowi lub myślenia o nim
- uczucie narastającego napięcia emocjonalnego przed samym aktem
- doświadczenie przyjemności lub ulgi w trakcie poddania się impulsowi
Cechy hazardzisty, charakterystyczne dla niego:
- narcyzm
- nonkonformizm
- wysoki poziom agresywności/ autodestrukcji
Hazard jest nałogiem ukrytym, bo w przeciwieństwie do innych nałogów nie wywołuje widocznych symptomów. Po drugie z braku pieniędzy można łatwo się wytłumaczyć, po trzecie hazardziści nie wiedzą, że mają problem, kłamią, oszukują. Dopiero gdy pojawiają się niepokojące objawy zachowania, np.: bycie hazardzisty pod wpływem alkoholu, zachowania agresywne, problemy ze snem, itp. najbliżsi zwracają uwagę, zaczynają interesować się problemem.
Symptomy patologicznego hazardu:
- pojawiają się konflikty w relacjach interpersonalnych, których tłem jest brak zainteresowania obowiązkami w szkole, pracy, w domu;
- dające się zauważyć znikanie pieniędzy i cennych rzeczy z domu przy jednoczesnym zgłaszaniu przez hazardzistę ciągłego braku pieniędzy;
- niedające się wyjaśnić sposoby spędzania wolnego czasu;
- późniejsze niż zwykle powroty do domu
- częste wybuchy, poirytowanie, prezentowanie złego nastroju
- niedbanie o higienę osobistą i wygląd zewnętrzny
- kłopoty z koncentracją/ problemy natury poznawczej/ brak przyjaciół
Fazy uzależnienia od hazardu:
Faza wygrywania – hazard jest uprawiany okazjonalnie, towarzyszy wzmożone podekscytowanie, hazardzista ignoruje przegrane, fantazjuje na temat wygranych, skupia się na rzadkich wygranych
Faza przegrywania – wzmaga się fantazjowanie, zwiększa się ilość czasu na granie, coraz więcej się przegrywa, zaciąga się pożyczki, pojawiają się pierwsze problemy w pracy, szkole, domu
Faza degradacji – problemy finansowe są tak duże, że osoba nie może się wydobyć z długów, a jeszcze przybierają na sile do pewnego momentu krytycznego. Wzmaga się depresja, lęk, poczucie winy, osoba zaczyna nadużywać substancji, aż do uzależnienia od nich. Całe życie jednostki podporządkowane jest graniu.
Przyczyny uzależniania się:
uwarunkowania rodzinne – brak rodziców do 16 r.ż., wzorzec hazardu w rodzinie, wartości materialne są najważniejsze w rodzinie
wiek – bardziej podatna jest młodzież
płeć – bardziej podatni są mężczyźni niż kobiety
osobowość – uzależnieniom sprzyja ekstrawertyzm i osobowość współzawodnicząca
symptomy niedostosowania społecznego – korelują z uzależnieniem od hazardu
przestępczość
Motywy bezpośrednie uzależnienia od hazardu:
Na początku hazardziści grają dla zabawy, rozrywki bo jest to pewnego rodzaju wyzwanie, dla dreszczyku emocji, bo potrzebują pieniędzy, pod czyjąś namową, aby wypełnić czas.
Potem grają dla zmiany nastroju i aby uciec od rzeczywistości.
Czynniki zewnętrzne powodujące załamanie samoregulacji:
Tkwią w sytuacji i sprawiają że samoregulacja człowieka jest niedostateczna, np.:
- częstotliwość grania
- pula możliwych wygranych i ich wysokość
- rodzaj miejsca hazardu
- lokalizacja punktu hazardu(czy blisko czy daleko miejsca pobytu)
- karty członkowskie
- wysokość przegranych
- prawdopodobieństwo wygranych
- reklama, kasyna
- efekt światła, barwy, dźwięku
- liczba osób grających(im więcej tym silniejszy wpływ)
- liczba sytuacji w których padła prawie wygrana
- darmowe drinki, posiłki
Motywy wewnętrzne:
Te czynniki, które wchodzą w skład mechanizmu iluzji i zaprzeczenia, a które świadczą o niewłaściwej samoregulacji:
1)kształtowanie fałszywego systemu przekonań, polegający na tym, ze osoby są przekonane, że mają wpływ na wysokość wygranej. U hazardzistów pojawia się zjawisko tzw. złudzenie gracza – polega na tym, że w percepcji hazardzisty funkcjonuje przekonanie, że da się przewidzieć wynik przyszłego zdarzenia losowego.
Hazardzista jest też przekonany, że wygrane zależą od szczęścia, na które on ma wpływ, dlatego, np. chuchają w kostkę itp. Kierują się zabobonami. Oprócz tego mają też poczucie specyficznych umiejętności grania.