BAROK FLAMANDZKI

malarstwo baroku północy to przede wszystkim sztuka niderlandów - podzielonych wówczas na katolicką flandrię pod panowaniem hiszpańskich habsburgów oraz holandii - pierwszej europejskiej republice o wyznaniu protestanckim. oczywiście podział ten miał wielki wpływ na sztukę obu tych państw.

i tak, sztuka flamandzka pozostawała w kręgu baroku potrydenckiego. co najważniejsze, obrazy malarzy flamandzkich - a powiedzmy sobie szczerze, wśród nich prym wiódł oczywiście mistrz rubens - zamawiane były i finansowane przez dwór: królów i arystokrację. stąd malarstwo flamandzkie jest monumentalne, pompatyczne, intensywnego koloru, a co najważniejsze - bogate. bogactwo to nie było jednak rozumiane tak, jak w barokowej architekturze poprzez ilość złoceń i dekoracji. w obrazach baroku flamandzkiego bogactwo wyrażano w sposób rubensowski - poprzez bujne, pełne życia krągłe ciała kobiet i umięśnione ciała mężczyzn. sceny rodzajowe, o tematyce mitologicznej, jak i religijnej, zapełniały całe, ogromne płótna - nie było tam zbędnych elementów, ale też brakowało pustych miejsc (horror vacui). można śmiało powiedzieć, że właśnie twórczość Petera Paula Rubensa była charakterystyczna dla flandrii, a sztuka innych była kopią jego stylu, a na pewno inspiracją.

	Jan Brueghel, Bukiet kwiatów
	Jacon Jordaens, Król pije, 1638 jordaens to także malarz scen obyczajowych; często powtarzany motyw wyboru fasolowego króla, ludowej zabawie polegającej na wyborze  na króla tego, kto najdłużej wytrzyma pijacką zabawę, potwierdza zainteresowanie folklorem, a także ukazuje inne rozumienie rubensowskiego amor vacui. choć u rubensa płótno aż kipi od postaci, istnieje tam jednak pewien porządek i ład. u jordaensa natomiast postaci umieszczone są chaotycznie, każdy robi co chce i niezależnie od sytuacji. widać tu typowo "prostackie" zachowania, przy jednym stole gromadzą się ludzie, którzy jedzą, piją, śpiewają, ale także wymiotują i podcierają dziecku tyłek.
	Snyders, spiżarnia
	Van Dyck, portret Karola l na łowach, 1635 swobodna elegancja i powściągliwa dynamika postaci, jak i kreatywne operowanie dalszymi planami dla pełnej ekspozycji modela.

Rrrubens…… (1577-1640r.)

Rubens umarł z powodu zakażenia ręki w 1640 roku. Mimo że odszedł mając ponad sześćdziesiąt lat namalował około 2000 obrazów, a jego dzieła podawane są, jako najlepszy przykład malarstwa w baroku, czyli przedstawiają to, co dla malarstwa tej epoki najważniejsze, czyli ruch, kolor, granie światłem, żywotność, dynamikę, zmysłowość.

Rubensa można by nazwać malarzem dzieci. Występują one w jego obrazach często i w wielkiej ilości, tak że aż przeszły w przysłowie jako Rubensowskie aniołki. Są to dzieci dobrze odżywione, pulchne i zdrowe, najczęściej jasnowłose. Interesowała go także tematyka religijna, dlatego nie brak i takich obrazów w jego dorobku. Krajobrazy malował Rubens już we wczesnych latach swej twórczości, ale głębiej zainteresował się pejzażem pod koniec życia. Rubens malował także portrety kobiece, męskie wizerunki reprezentacyjne, ponadto sceny z polowań oraz nastrojowe krajobrazy o bogatym kolorycie. Wykonywał też kartony do tkanin, liczne rysunki przeznaczone do rytowania, szkice dla architektów i dekoracje miejskie.

Rubens, Autoportret z Izabellą Brandt, 1609	Rubens, Podniesienie Krzyża
Nastrój obrazy jest spokojny. W pełnym szacunku i wzajemnego oddania, geście rąk lekkim pochyleniu postaci ku sobie uwidocznił artysta uczucia małżonków. Zwraca tu uwagę szczególną wrażliwość Rubensa na kolor. Zestawienia barwne są wyszukane, gama bogata i szeroka.	Ta dramatyczna scena pochodzi z dojrzałego okresu twórczości artysty. Scena została skomponowana po przekątnej. Atletycznie zbudowani mężczyźni ukazani zostali w momencie olbrzymiego wysiłku maksymalnie napinającego mięśnie. Postać Chrystusa – w momencie wielkiego fizycznego cierpienia na właśnie tej postaci artysta skupił całe światło jak również studium ruchu, wysilonego, gwałtownego, dynamicznego. Ruch przenika całą płaszczyzną obrazu.
Rubens, Porwanie córek Leukippa lata 20. XVII w.	Rubens, Helena Fourment w futrze, 1635/40r.
Obraz jest pełen ruchu, dynamiczny ale bez napięcia, dramatu. Uderza tu pewna pogoda „antyczny” dystans i umowność w przestawionej scenie. Ciała są pełne, obfite, ale w rozluźnieniu ruchu. Układ elementów przebiega po przekątnej miedzy dwoma ciałami kobiet. To jest ciepła: różowo-złociste tony ciał, złote i złoto – czerwone szaty. Te nie wielkie plamy czerwieni dość od siebie oddalone decydują o kompozycji barwnej obrazu. Kolor zespolony jest ze światłem, światło nie dominuje, podkreśla przestrzenność brył, przesyca własną jakością całość płaszczyzny.	Dziewczyna wydaje się trochę zawstydzona, zarazem świadoma swych wdzięków. Jej oczy, podobnie jak cała twarz, wyrażają ufność, pogodę, równowagę ducha. Tak oto skromnie, a zarazem zmysłowo prezentowała się najpiękniejsza kobieta Antwerpii przed swym niedawno poślubionym mężem.

	Rubens, Przybycie Marii Medycejskiej do Marsylii 1622-1625 Obraz przedstawia moment zejścia Marii Medycejskiej ze statku w Marsylii. Przybyła ona do Francji, już jako żona króla Henryka IV. Maria w towarzystwie dwóch kobiet schodzi po trapie na ląd, witana jest przez mężczyznę w hełmie i okrytego niebieskim płaszczem ozdobionym fleur-de-lis. Ta bezimienna postać symbolizuje Francję, radość jej mieszkańców z przybycia żony monarchy. Z tyłu za plecami kobiet, stoi dumny mężczyzna, zapewne przedstawiciel Florencji, na kolebkowej konstrukcji przypominającej łuk triumfalny znajdują przedstawienia insygniów koronacyjnych m.in. korony. Płótno Rubensa jest alegorią, w której postacie historyczne znajdują się na drugim planie, a eksponowane odwołania do mitologii rzymskiej podnoszą uroczystość i wyjątkowość wydarzenia. Jest to alegoria radości, łącząca ze sobą niebo, ziemię i morze. Na pierwszy planie dominuje wyłaniająca się z morza grupa Neptuna, który w otoczeniu trytonów i trzech Nereid, stanowi swoistą eskortę chroniącą Marię Medycejską w podróży i uświetniającą moment zejścia z pokładu. Nad głowami zebranych unosi się Fama dmąca jednocześnie w dwie trąby i ogłaszająca ludowi Francji nowinę o przybyciu królowej. Nereidy ilustrują także typ kobiecej urody, który preferował Rubens.
	Rubens, Krajobraz z tęczą 1632 – 1635
	Rubens, Zdjęcie z Krzyża 1611–1614 Każdy z trzech paneli przedstawia odrębną opowieść, poczynając od genialnie zaprojektowanej kompozycji centralnej, w której grupa ludzi zdejmuje o zmroku ciało martwego Chrystusa z krzyża. Pod krzyżem klęczą Maria Magdalena i Maria, żona Kleofasa (przyrodnia siostra Dziewicy). Matka Chrystusa stoi wyprostowana, lecz jej poza i pobladła twarz zdradzają rozpacz. Przedstawienie Madonny w pozycji stojącej Na lewym skrzydle widać scenę nawiedzenia ciężarnej Elżbiety przez jej kuzynkę Marię Dziewicę, również będącej przy nadziei. Na prawym skrzydle ukazane jest ofiarowanie Dzieciątka Jezus kapłanowi w świątyni. Krzysztof, którego greckie imię Christophorus oznacza "niosący Chrystusa", łączy wszystkie sceny ukazane na ołtarzu – każda z nich przedstawia inny epizod z życia Mesjasza, lecz we wszystkich występuje motyw noszenia. Na lewym skrzydle Maria nosi w łonie Jezusa, na prawym zaś trzyma Go najwyższy kapłan. Centralny panel ukazuje ciało Chrystusa spoczywające na barkach jego ucznia Jana (odzianego w szkarłatny płaszcz będący symbolem męki).