Analiza finansowa – J. Wartini - Twardowska

WYKLAD I - 03.10.2015r

Bibliografia podstawowa:

-Bednarski L. Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1994

-Sprawozdawczość i analiza finansowa - praca zbiorowa pod red. Haliny Buk, AE Katowice 2005

-Wartini-Twardowska J, Twardowski Z., Systemowe ujęcie procedur analizy finansowej, UE Katowice, Katowice 2011

-Bednarski L. I in. Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, Wrocław

Egzamin - test jednokrotnego wyboru, bez punktów ujemnych, zaliczenie od 60%, około 30 pytań.

Konsultacje - 422A od 16 do 17 wtedy kiedy mamy wykłady.

Analiza - metoda postępowania naukowego - dzielenie danej całości na części i rozpatrywanie każdej z nich osobno, a następnie badanie powiązań pomiędzy tymi elementami, szczególnie zależności przyczynowo skutkowych.

Miejsce analizy finansowej w funkcjonalnej strukturze rachunkowości:

Raport finansowy a sprawozdanie finansowe - jakie są różnice?

Raport w spółkach giełdowych sporządzany obligatoryjnie kwartalnie, półrocznie i rocznie.

Sprawozdanie jednostkowe (dot. Jednego przedsiębiorstwa), sprawozdanie skonsolidowane, łączne (dla centrali i oddziałów), zintegrowane (obecnie 3 spółki, od przyszłego roku obligatoryjne - związane z pracownikami i odpowiedzialnością przedsiębiorstwa).

Rachunkowość zarządcza - sprawozdanie finansowe adresowane jest do interesariuszy

Wyjaśnienia przez:

- analizę strukturalna - poznanie elementów składowych całości, ustalenie relacji i powiązań występujących pomiędzy elementami strukturalnymi oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością

- analizę przyczynowo-skutkową - poznanie mechanizmu funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą

Synteza - (zestawienie) - łączenie różnych części w całość po uprzednim zbadaniu tych części.

Analiza ekonomiczna:

- analiza techniczno-ekonomiczna

- analiza finansowa

Analiza ekonomiczna - badanie zjawisk i procesów gospodarczych w skali:

- całej gospodarki - analiza makroekonomiczna

- w poszczególnych jednostkach gospodarczych - analiza mikroekonomiczna

Analiza techniczno-ekonomiczna - badanie wielkości ekonomicznych w wyrażeniu rzeczowym i osobowym. Koncentracja na ocenie poszczególnych odcinków działalności firmy.

Skład, analiza:

- produkcji (ilość i asortyment, metody, wyposażenie techniczne),

- wydajność pracy,

- zatrudnienia,

- gospodarki materiałowej,

- środków pracy,

- postępu technicznego,

- systemu motywacyjnego.

Analiza otoczenia

- Ocena warunków społecznych i prawnych

• Analiza konkurencji

• Analiza rynku

Klasyfikacja analiz ekonomicznych

Kryterium	Rodzaj analiz
Przeznaczenie analiz	Analiza zewnętrzna, analiza wewnętrzna
Czas	Analiza retrospektywna, Analiza bieżąca, prospektywna
Zastosowane metody badawcze	Analiza funkcjonalna, kompleksowa, decyzyjna
Szczegółowość opracowania	Analiza ogólna, szczegółowa
Zakres przedmiotowy badan	Analiza całościowa, odcinkowa
Zakres przestrzenny badan	Analiza pojedynczego przedsiębiorstwa, międzyzakładowa
Forma badan	Analiza wskaźnikowa, analiza rozliczeniowa

Analiza finansowa

Czasowa Przedmiotowa

Płynność finansowa

Rentowość

Retrospektywna ex post Sprawność działania

Prospektywna ex ante (krótko-, długoterminowa) Zadłużenie

Sprawozdania finansowe podstawowym obszarem analizy

1. Analiza sytuacji majątkowej

2. Analiza sytuacji finansowej

3. Analiza sytuacji dochodowej

Analiza finansowa - wielkości ekonomiczne charakteryzujące działalność jednostki gospodarczej, wyrażone w jednostkach Pieniężnych

Klasyfikacja metod analizy ekonomicznej:

Kryterium	Metody
Metodologia nauk	Ogólne, specyficzne
Kolejność badan	Dedukcja, indukcja
Etapy analizy	Analiza wstępna (porównawcza), analiza pogłębiona (przyczynowa)
Formy opisu	jakościowa, ilościowa

Podstawowe narzędzia analizy finansowej

- podstawowe relacje wielkości bezwzględnych (odchylenia, dynamika, struktura)

- syntetyczne zestawienia finansowe w ciągach czasowych

(trendy badane na podstawie bilansu, rachunku zysków i strat, przepływów pieniężnych)

- wskaźniki ekonomiczno-finansowe

- relacje miedzy wskaźnikami (układy piramidalne, nierówności)

- modele symulacyjne, wycinkowe bądź kompleksowe (np model dźwigni finansowej, operacyjnej) Stymulanty Dystymulanty

/ nominanty

Metody ilościowe - klasyfikacja:

Deterministyczne Stochastyczne

- kolejnych podstawień - statystyczne

- reszty - ekonometryczne

- wskaźnikowa - taksonomiczne

- różnic cząstkowych - dyskryminacyjne

- logarytmowania

- funkcyjna

- podstawień krzyżowych

- proporcjonalnego podziału

Benchmarking

1. Metoda porównania wewnętrznych rozwiązań danej firmy z rozwiązaniami innych przedsiębiorstw, które maja najlepsze wyniki lub wyznaczają kierunki rozwoju (analiza porównawcza)

2. Ciągły i systematyczny proces analizowania i oceny produktów oraz działań firmy

3. Metoda poszukiwania wzorcowych sposobów postępowania, umożliwiających osiąganie najlepszych wyników poprzez uczenie się od innych i wykorzystywanie ich doświadczeń

Rodzaje porównań:

Wewnętrzne:

- porównanie z wielkościami postulowanymi (planem, kalkulacjami wstępnymi, kosztorysami)

- porównanie w czasie:

Zwykłe - uwzględniające stałą bazę odniesienia, czyli wielkości z tego samego okresu ustalenie wskaźników dynamiki

- łańcuchowe - wykorzystujące zmienną podstawę odniesienia, polegająca na odniesieniu wielkości osiągniętych każdorazowo z wielkościami okresu poprzedniego

Zewnętrzne (przestrzenne):

- porównanie ze średnim zakładem z branży

- porównanie z danymi kilku zakładów z branży

- porównanie ze średnimi wielkościami branży

- porównanie wskaźników różnych branż

- porównanie ze standardami krajowymi, zagranicznymi

Czynniki zakłócające porównywalność:

- czynniki przedmiotowe (rzeczowe) - dotyczące przedmiotu działalności jednostki gospodarczej, np. Doskonalenie procesu produkcji, usprawnienia konstrukcyjne i technologiczne. Zmiany te traktuje się jako czynniki kształtujące badane zjawisko

- czynniki metodologiczne - dotyczące zmian zakresu wskaźników gospodarczych, sposobów ich liczenia lub zasad ewidencji i rozliczania kosztów

- czynniki finansowe - spowodowane zazwyczaj inflacją oraz wynikające z innych przyczyn np. Zmian przepisów prawa (zmiany cen, stawek amortyzacji, opodatkowania, składek ubezpieczeń, taryf przewozowych. Doprowadzenie do porównywalności poprzez przeliczenie danych roku poprzedniego na warunki cenowe roku bieżącego.

- czynniki organizacyjne - skutek przekształceń restrukturyzacyjnych przedsiębiorstw, przekształcenia własnościowe, podział i tworzenie nowych podmiotów. Doprowadzenie do porównywalności poprzez przeliczenie danych okresu ubiegłego na warunki organizacyjne okresu bieżącego).

Klasyfikacja odchyleń:

- odchylenia bezwzględne - różnice występujące w cechach tych samych zjawisk ustalone przez porównanie z wzorcami w czasie lub przestrzeni

Δ A=A1-A0

gdy A0< >0

Wynik przedstawiony w wartości bezwzględnej (absolutnej) obrazuje zmianę (zmniejszenie lub zwiększenie) wielkości badanej A1 w porównaniu z wartością bazowa A0.

- odchylenia względne - różnice występujące przy porównaniu cech dwóch różnych zjawisk, z których jedno jest zjawiskiem podstawowym, a drugie towarzyszącym. Tempo rozwoju zjawiska podstawowego określa lub limituje tempo rozwoju drugiego zjawiska towarzyszącego.

Δ A’ = A0 x (C-B)

gdzie:

A1 - badane zjawisko w okresie sprawozdawczym

A0 - badane zjawisko w okresie bazowym

B - wskaźnik dynamiki (wykonania planu) zjawiska towarzyszącego

C - wskaźnik dynamiki (wykonania planu) zjawiska badanego

Liczba względna, otrzymana jako wynik porównania, to wskaźnik dynamiki określający procentowo stosunek pomiędzy wielkością badaną a wielkością bazową.

Metoda kolejnych podstawień (podstawień łańcuchowych):

Umożliwia określenie wpływu poszczególnych czynników na wielkość badanego zjawiska (odchylenie całkowite) tylko wtedy, gdy współzależności maja charakter związku funkcyjnego wyrażonego iloczynem, ilorazem lub suma algebraiczna.

Od kolejności podstawianych czynników zależy wielkość odchyleń cząstkowych. W metodzie przyjęto podstawienie czynników ilościowych w pierwszej kolejności, zaś w następnej kolejności wartościowych.

Zalety:

- prostota

- łatwość i niska pracochłonność

Wady:

- wyniki obliczeń uzależnione od kolejności podstawień

Metoda kolejnych podstawień (podstawień łańcuchowych)

Kolejność postępowania w przypadku, gdy badane zjawisko może zostać przedstawione za pomocą iloczynu trzech wielkości (Z=a x b x c) jest następująca:

1. Ustalenie wielkości odchylenia bezwzględnego badanego zjawiska

Z1-Z0= Δ Z= a1 xb1 xc1

2. Obliczenie wpływu czynnika a na odchylenie całkowite

Δ Za= (a1-a0) x b0 x c0 = a1 x b0 xc0 - a0 x b0 x c0

3. Obliczenie wpływu czynnika b na odchylenie całkowite

Δ Zb= a1 x (b1-b0) x c0 = a1 x b1 x c0 - a1 x b0 x c0

4. Obliczenie wpływu czynnika c na odchylenie całkowite

Δ Zc = a1 x b1 x (c1-c0) = a1 x b1 x c1 - a1 x b1 x c0

Suma odchyleń cząstkowych badanego zjawiska jest równa łącznemu odchyleniu badanego zjawiska, co wyraża się wzorem:

Δ Z= Σ Δ Z= Δ Za + Δ Zb + Δ Zc

Metoda kolejnych podstawień (podstawień łańcuchowych)”

Kolejność postępowania w przypadku, gdy badane zjawisko można przedstawić za pomocą ilorazu dwóch wielkości (Z=a/b) jest następująca:

1. Ustalenie wielkości odchylenia bezwzględnego badanego zjawiska

Z1-Z0 = Δ Z=(a1/b1) - (a0/b0)

2. Obliczenie wpływu czynnika a na odchylenie badanego zjawiska

Δ Za= (a1/b0) - (a0/b0) = (a1-a0) / b0

3. Obliczenie wpływu czynnika b na odchylenie badanego zjawiska

Δ Zb= (a1/b1) - (a1/b0) = ((a1xb0)-(a1xb1)) / b0xb1) = (a1 x (b0-b1) / (b0xb1)

Metoda reszty:

metoda oparta na takich samych założeniach, jak przyjęte w metodzie kolejnych podstawień. Metodę stosuje się do obliczeń związanych z ustaleniem wpływu dwóch czynników określających dynamikę badanego zjawiska.

Zalety:

- prostota

- łatwość i niska pracochłonność

Wady:

- wyniki obliczeń uzależnione od kolejności podstawień

- możliwa analiza tylko dwóch czynników

- kolejność postępowania w przypadku gdy dane zjawisko może zostać przedstawione za pomocą iloczynu dwóch wielkości (Z= a x b) jest następująca:

1. obliczenie wskaźników dla

- czynnika a

Δa= (a1/a0)

Δa% = (a1-a0) x 100

- czynnika b

Δb = (b1/b0)

Δb% = (b1/b0) x 100%

- badanego zjawiska z

ΔZ = (Z1/Z0)

ΔZ% = (Z1/Z0) x 100

2. Obliczenie wpływu czynników na badane zjawisko

- odchylenie wyrażone %

Oa% = ((Δa% - 100%))/ ΔZ% - 100%)) x 100

Ob% = 100% - Oa%

- odchylenie wyrażone w wartości bezwzględnej

Oa = (Z1-Z0) x Oa%

Ob = (Z1-Z0) x Ob%

Metoda różnic cząstkowych: umożliwia wyodrębnienie odchyleń indywidualnych i cząstkowych wyrażających łączny wpływ czynników oraz traktowaniu ich jako oddzielnych elementów badania analitycznego.

Zalety:

- prostota

- łatwość i niska pracochłonność

- wyniki są jednakowe bez względu na kolejność podstawiania

Wady:

- wykorzystanie przy dwóch lub trzech czynnikach

kolejność postępowania w przypadku, gdy badane zjawisko może zostać przedstawione za pomocą iloczynu trzech wielkości (Z=a x b x c), a każdy czynnik oddziałuje na odchylenie całkowite, jest następująca:

1. Obliczenie wpływu każdego czynnika oddzielnie, przyjmując przy każdym podstawianiu, ze pozostałe czynniki są uwzględniane w wielkościach stanowiących podstawę odniesienia (odchylenie indywidualne)

1.1. Obliczenie wpływu czynnika a na odchylenie całkowite

Δ Za= (a1-a0) x b0 x c0= a1 x b0 x c0 - a0 x b0 xc0

1.2. Obliczenie wpływu czynnika b na odchylenie całkowite

Δ Zb= a0 x (b1-b0) x c0= a0 x b1 x c0 - a0 x b0 x c0

1.3 obliczenie wpływu czynnika c na odchylenie całkowite

Δ Zc= a0 x b0 x (c1-c0)= a0 x b0 xc1 -a0 x b0 xc0

2. Obliczenie łącznego wpływu czynnika a i b przy stałym czynniku c na odchylenie całkowite

Δ Zab= (a1-a0) x (b1-b0) x c0

3. Obliczenie łącznego wpływu czynnika a i c przy stałym czynniku b na odchylenie całkowite

Δ Zac= (a1-a0) x b0 x (c1-c0)

4. Obliczenie łącznego wpływu czynnika b i c przy stałym czynniku a na odchylenie całkowite

Δ Zbc= a0x (b1-b0) x (c1-c0)

5. Obliczenie łącznego wpływu czynników a, b i c na odchylenie całkowite

Δ Zabc= (a1-a0) x (b1-b0) x (c1-c0)

Metoda logarytmowania - umożliwia ustalenie dokładnych wyników zbliżonych do wartości odchyleń ustalonych metoda podstawień krzyżowych.

Zalety:

- łatwość i niska pracochłonność nawet przy większej od trzech liczby czynników

- wyniki są jednakowe bez względu na kolejność podstawiania

Etapy postępowania:

1. Obliczenie odchylenia łącznego badanego zjawiska

2. Ustalenie dynamiki w wartościach bezwzględnych poszczególnych czynników kształtujących badane zjawisko (wpływających na łączne odchylenie)

3. Zlogarytmowanie równości stronami (otrzymane wyniki dla poszczególnych czynników mniejsze od 1 przyjmują znak ujemny)

4. Podzielenie równania przez wynik zlogarytmowania odnoszący się do badanego zjawiska

5. Zinterpretowanie wyników

Wskaźniki finansowe we wstępnej analizie płynności finansowej

Wskaźniki - określenie wszelkiego pomiaru ilościowego konkretnego zjawiska (obiektu bądź procesu):

- cząstkowe - do oceny wąskich odcinków działalności gospodarczej, wspierają przede wszystkim decyzje bieżące (operacyjne)

- syntetyczne - reprezentują szerszy obszar zjawisk ekonomicznych (w stosunku do wskaźników cząstkowych) mogą być wskaźnikami wartościującymi

Celem analizy powinna być diagnoza umożliwiająca podejmowanie konkretnych decyzji biznesowych. Wskaźniki cząstkowe często dublują informacje o zjawiskach wyrażonych we wskaźnikach syntetycznych

Wybór wskaźników podczas analizy:

Koncentracja na wskaźnikach wiodących. Reakcja wskaźnika wiodącego pozwala na obserwacje skutków zdarzeń z nim powiązanych, wyrażanych poprzez wskaźniki cząstkowe.

Selekcja zdarzeń mających istotny wpływ na zachowanie wskaźnika wiodącego. Eliminacja z niego zdarzeń mało istotnych

Wyniki wskaźników a interpretacja zjawisk:

„czytanie wskaźników rożni się od interpretacji zjawisk przez nie reprezentowanych i jest jedynie zabiegiem pomocniczym służącym do interpretacji i oceny zjawisk gospodarczych.” nie istnieje sytuacja, w której stan obiektu i/lub procesu gospodarczego mógłby być odwzorowywany przez wartość jednego wskaźnika, w stopniu umożliwiającym podejmowanie racjonalnych decyzji biznesowych.*

*j. Wartini-twadowska, z. Twardowski - systemowe ujęcie procedur analizy finansowej. Wybrane zastosowania w zarządzaniu grupa kapitałowa.

Wyniki wskaźników a interpretacja zjawisk:

Nie istnieje żaden poprawny wskaźnik, który odnosiłby się do każdej firmy z dowolnej branży. Kierownictwo musi dokonać oceny wskaźnika w świetle celów i strategii firmy, jak również norm branżowych.

Zestaw wskaźników charakteryzujący kluczowe procesy biznesowe organizacji będzie rożny i zależy min od branży, modelu biznesowego przedsiębiorstwa.

Co oznacza płynność?

- płynność aktywów

• możliwość szybkiej i łatwej zamiany aktywów na inne jej składniki bez utraty wartości

• możliwość łatwej i szybkiej zamiany poszczególnych aktywów na środki pieniężne (bez ponosze­nia dodatkowych kosztów lub zaniżania ceny w stosunku do rzeczywistej wartości zamienia­nych aktywów)

- płynność finansowa

• zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania bieżących (krótkoterminowych) zobo­wiązań.

płynność z perspektywy horyzontu czasowego

- płynność długoterminowa

• łączy się z pojęciem wypłacalność

• dotyczy oceny działalności inwestycyjnej, źródeł finansowania oraz realizacji zobowiązań długo­terminowych

- płynność krótkoterminowa

• dotyczy relacji miedzy aktywami obrotowymi a zobowiązaniami bieżącymi

Dlaczego płynność finansowa jest ważna?

Brak płynności uniemożliwia terminowe wywiązywanie się z bieżących zobowiązań.

Nieterminowe regulowanie zobowiązań wobec wierzycieli przedsiębiorstwa (spowodowane utrata płynności finansowej) prowadzi do zmniejszenia zaufania banków oraz kontrahentów, a w konsekwencji do kurczenia się aktywności firmy na rynku.

Odbiorcy nie mogąc liczyć na uzyskanie odroczonego terminu płatności rezygnują z zakupów na rzecz podmiotu oferującego korzystniejsze warunki.

Utrzymująca się utrata płynności pociąga za sobą utratę reputacji firmy i spadek jej wiarygodności oraz prestiżu - bezpośrednie przyczyny upadłości.

Po co zarządzać płynnością finansowa?

- CEL - utrzymywanie w dyspozycji przedsiębiorstwa takiej ilości środków pieniężnych pozwalającej na terminowe regulowanie bieżących zobowiązań.

- zbyt wysoki poziom płynności finansowej powoduje zamrożenie części kapitału obrotowego, a tym samym zmniejszenie rentowości przedsiębiorstwa.

Metody analizy płynności finansowej

- zasobowe - podstawowym źródłem danych jest bilans

- strumieniowe - wykorzystujące dane rachunku przepływów pieniężnych

WYKŁAD II – 21.11.2015r.

Kapitał obrotowy a płynność (UoRN):

- Kapitał obrotowy brutto - aktywa bieżące

- Kapitał obrotowy netto (kapitał pracujący) – część aktywów bieżących finansowana kapitałami stałymi (kapitały własne + kapitały obce długoterminowe)

Kapitał obrotowy netto = aktywa bieżące – zobowiązania krótkoterminowe

Kapitał obrotowy netto = kapitał stały – aktywa trwałe

Poziom kapitału obrotowego a zabezpieczenie płynności finansowej

- Dodatni kapitał obrotowy

I kategoria pomiaru płynności finansowej metodą zasobową

- brak kapitału obrotowego

- ujemny kapitał obrotowy

Wskaźnik bieżącej płynności:

$$W = \frac{aktywa\ biezace}{zobowiazania\ krotkoterminowe\ (biezace)}$$

Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy (ZKO)

Zapasy + należności – zobowiązania bieżące (bez kredytów i pożyczek)

Saldo środków pieniężnych netto

KO – ZKO

Ujemne saldo – utrata płynności finansowej

Dodatnie saldo – zachowanie płynności finansowej

Metody analizy płynności finansowej:

Podejście zasobowe (statyczne)

- Bazuje na danych zawartych w bilansie

Podejście strumieniowe (dynamiczne):

- Bazuje na RZIS oraz rachunku przepływów pieniężnych

- Opiera się na strumieniach przepływów środków pieniężnych w okresie, za który sporządzono analizę.

Metoda zasobowa:

Wybrane najczęściej stosowane wskaźniki:

- wskaźnik bieżący

- wskaźnik szybki (podwyższony)

- wskaźnik gotówkowej płynności

- wskaźnik zobowiązań natychmiast wymagalnych

Wskaźnik płynności bieżącej:

$W = \ \frac{aktywa\ biezace}{zobowiazania\ biezace}$

- Stopień pokrycia pasywów bieżących aktywami obrotowymi

- Optymalny poziom wskaźnika 1,2-2,0 (uzależniony od branży)

- niski poziom wskaźnika – zagrożenie wystąpienia trudności płatniczych związanymi z obsługą zadłużenia

- zbyt wysoki poziom wskaźnika – nadpłynność, nieefektywna polityka lokowania wolnych środków pieniężnych, powodująca powstanie kosztów alternatywnych, uniemożliwiająca zwiększenie dochodów.

Wskaźnik podwyższonej płynności:

$$W = \frac{plynne\ aktywa\ biezace}{zobowiazania\ biezace}$$

$$W = \ \frac{aktywa\ biezace - (zapasy + RMK\ czynne)}{zobowiazania\ biezace}$$

- Wyeliminowanie z aktywów obrotowych najmniej płynnych składników (które nie mogłyby być odpowiednio szybko upłynnione)

- Pokazuje jaka część zobowiązań może być uregulowana natychmiast, gdyby stały się one natychmiast wymagalne.

- Optymalny poziom to 1,0

- Wynik mniejszy niż 1,0 może oznaczać problemy finansowe ze spłatą bieżących zobowiązań

$$Wg = \ \frac{krotkoterminowe\ aktywa\ finansowe,\ udzialy,\ akcje\ wlasne\ (B.III.1)}{zobowiazania\ biezace}$$

$$W = \frac{srodki\ pieniezne\ \left( B.III.1.C \right)}{zobowiazania\ biezace}$$

Obliczanie wskaźnika gotówki (WG) jest zalecane zwłaszcza w warunkach zatorów płatniczych. Przedsiębiorstwo może wskazywać wysoki stopień płynności (wskaźnik szybki), ale środki mogą być zamrożone w nieściągalnych należnościach.

Wskaźnik (W) określa stosunek zasobów gotówkowych do bieżących zobowiązań, wykorzystywany jest w celu kontroli

stanu gotówki w firmie.

Optymalny poziom to 0,2-0,4.

Korekta pozycji zapasy

Zapasy koryguje się o ich część niepłynną, tj:

- zaliczki na poczet dostaw

- surowce i materiały zbędne

- wyroby gotowe i towary nie znajdujące nabywców.

Korekta pozycji należności

Z należności ogółem powinny zostać wyłączone należności nieściągalne i sporne, ponieważ prawdopodobieństwo zamiany ich na środki pieniężne jest niewielkie.

Korekta pozycji środki pieniężne

Gotówkę w kasie i na rachunku bankowym należy skorygować o następujące wielkości: kwoty, które na mocy umów zostały wyodrębnione na inny cel i muszą być utrzymywane na rachunku bankowym (nie mogą być wykorzystywane do regulowania bieżących zobowiązań, np. rachunki czeków potwierdzonych).

Korekta pozycji zobowiązania krótkoterminowe

Najczęściej ze wszystkich zobowiązań krótkoterminowych (do roku) wybiera się pilne (do 3 miesięcy).

Analiza rentowności

RENTOWNOŚĆ

Renta – zysk od kapitału

Relacja

Zysk Różne podstawy odniesienia

Wskaźniki rentowności

Sprzedaży majątku kapitału

Rentowność sprzedaży – wynik finansowy ze sprzedaży do przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów.

Rentowność sprzedaży operacyjnej – wynik finansowy z działalności operacyjnej do przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów powiększonych o pozostałe przychody operacyjne.

Rentowność sprzedaży netto/brutto – wynik finansowy netto (brutto) do przychodów ogółem.

Rentowność sprzedaży obliczona na podstawie danych z kalkulacyjnego wariantu rachunku zysków i strat musi przedstawiać tę samą wartość, uzyskaną przy wykorzystaniu danych z wariantu porównawczego tego sprawozdania.

Do przychodów netto ze sprzedaży nie zalicza się pozycji z nimi, tj. zmiany stanu produktów oraz kosztu wytworzenia świadczeń na własne potrzeby, występujących w wariancie porównawczym rachunku zysków i strat.

Poziom wskaźników rentowności sprzedaży a struktura produkcji i sprzedaży, specyfika branży

Poziom wskaźnika rentowności sprzedaży – sposoby kształtowania

- wielkość sprzedaży zmniejsza się, a wyższa marża od dotychczasowej gwarantuje osiągnięcie zaplanowanego poziomu zysku,

- wielkość sprzedaży wzrasta dzięki niższej marży, co w efekcie umożliwia wygenerowanie zaplanowanego poziomu zysku.

Porównanie w czasie oraz na tle branży

Rentowność majątku

Różne kombinacje formuły wskaźnika rentowności majątku, przykłady:

Wynik finansowy netto/aktywa trwałe

Wynik finansowy netto do aktywów obrotowych

Wynik finansowy netto do aktywów ogółem

Podobne formuły liczenia rentowności majątku wyprowadzić można dla wyniku finansowego z działalności operacyjnej.

Inna formuła obliczania rentowności majątku

Stan aktywów ogółem na dany dzień analizy zastąpiony ich średnią arytmetyczną na początek i koniec roku

Układ strukturalny jest określany mianem piramidy wskaźników

Rotacja majątku (aktywów) informuje ile razy w ciągu badanego okresu aktywa jednostki podlegają transformacji w przychody ogółem.

ROA zależy zarówno od wzrostu zysku jednostkowego, jak i od wielkości sprzedaży przypadającej na jednostkę zaangażowanych aktywów.

Im wyższa wartość tego wskaźnika tym wyższa rentowność majątku oraz stopa zwrotu z kapitału własnego.

Poziom rentowności można zwiększyć dzięki:

- redukcji kosztów poprzez poprawę wydajności, automatyzację,

- przyśpieszeniu rotacji aktywów (usprawniając windykację należności, kontrolując stan zapasów celem uniknięcia zapasów trudno zbywalnych),

- doborowi sposobu pozyskania nowego środka trwałego (zakup za gotówkę lub na podstawie umowy leasingu),

- zwiększeniu sprzedaży przy utrzymaniu dotychczasowej marży.

Piramida DU POINTA – rozpoznanie słabych stron w zarządzaniu przedsiębiorstwem, np.

1. zbyt mała rentowność sprzedaży,

2. wydłużona rotacja aktywów.

ROA = ROS * WRA

ROS = W_soper : S

WRA = S : M

Gdzie:

ROA – rentowność majątku (aktywów),

W_soper – skorygowany wynik finansowy z działalności operacyjnej,

S – przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, pozostałe przychody operacyjne oraz przychody finansowe,

M – aktywa ogółem.

Dodatnia marża brutto inaczej marża pokrycia stopnia pierwszego (M_b) stanowi warunek konieczny lecz niewystarczający wygenerowania dodatniego wyniku finansowego.

Mbw = S − Kz

Gdzie:

M_bw – marża brutto wyrażona wartościowo,

S – wartość przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów,

K_z – koszty zmienne.

$$Mb = \frac{\text{Mbw}}{S}\ x\ 100\%$$

M_b – marża brutto wyrażona procentowo.

Skorygowana marża pokrycia

Pomiar stopnia zabezpieczenia przed ryzykiem utraty dochodowości

MSbw = Ss − Kz

Gdzie:

M_Sbw – skorygowana marża brutto wyrażona wartościowo,

S_S – wartość przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, pozostałych przychodów operacyjnych oraz przychodów finansowych,

K_z- koszty zmienne (operacyjne).

Ryzyko operacyjne a dźwignia operacyjna – Im większy jest udział kosztów stałych w kosztach całkowitych, tym większe ryzyko operacyjne.

Wskaźnik dźwigni operacyjnej informuje, o ile procent wzrośnie skorygowany wynik finansowy z działalności operacyjnej jednostki, jeżeli jej sprzedaż i zdolności produkcyjne wzrosną o 1%.

$$DOL = \frac{S - Kz}{S - Kz - Ks}\ x\ 100\%$$

DOL – stopień dźwigni operacyjnej,

K_s – koszty stałe operacyjne powiększone o pozostałe koszty operacyjne i finansowe z wyjątkiem kosztów obsługi zadłużenia.

Próg rentowności – Minimalny poziom sprzedaży, niezbędny do pokrycia kosztów całkowitych, rozumianych jako suma kosztów działalności operacyjnej, pozostałych kosztów operacyjnych oraz kosztów finansowych, z wyjątkiem kosztów obsługi długu, powyżej którego przedsiębiorstwo osiąga lub pomnaża zyski.

Próg rentowności wyrażony wartościowo oznacza wartość przychodów ze sprzedaży pokrywającą koszty całkowite.

Ilościowy próg rentowności:

$$BEPi = \frac{\text{Ks}}{Cj - Kzj}\ $$

BEP_i – próg rentowności wyrażony ilościowo.

Ilościowy próg rentowności wyraża liczbę jednostek sprzedaży, niezbędnych do wygenerowania zysku w celu pokrycia poniesionych kosztów stałych i zmiennych, przy założeniu, że cała produkcja jest zbywana na bieżąco, nie występują zapasy, a ceny wyrobów są jednakowe w całym analizowanym okresie i niezależne od wielkości sprzedaży. Poziom jednostkowych kosztów stałych i zmiennych jest stały.

Zrównanie przychodów z kosztami oznacza, że przedsiębiorstwo wprawdzie wprawdzie nie osiąga zysku, ale też nie ponosi straty.

Poniżej progu rentowności produkcja i sprzedaż wyrobów są nieopłacalne z powodu straty, natomiast po jego przekroczeniu każde zwiększenie sprzedaży zapewnia przedsiębiorstwu zysk.

$$BEPw = \frac{\text{Ks}}{1 - (Kzj\ :Cj)}$$

BEP_w – próg rentowności wyrażony wartościowo dla produkcji jednoasortymentowej,

K_zj – koszt jednostkowy zmienny,

C_j – jednostkowa cena sprzedaży.

Ustalanie progu rentowności dla produkcji wieloasortymentowej:

$$BEPiao = \frac{\text{Ks}}{\sum_{i}^{}(Cji - kzji)x\ Ui\%}$$

BEP_iao – próg rentowności produkcji wieloasortymentowej wyrażony ilościowo,

I – rodzaj produktu w asortymencie,

U_i% - udział procentowy i-tego rodzaju produktu,

C_ji – jednostkowa cena sprzedaży i-tego rodzaju produktu,

K_zji – jednostkowy koszt zmienny i-tego produktu.

Obliczenie poziomu sprzedaży czy ceny, przy którym przedsiębiorstwo osiąga oczekiwany skorygowany zysk z działalności operacyjnej za pomocą progu rentowności:

$$MSi = \frac{Ks + Wsoper}{Cj - kzj}$$

MS_i – minimalna sprzedaż wyrażona ilościowo,

W_soper – planowany skorygowany wynik z działalności operacyjnej.

$$Cp = \frac{Kzj\ x\ MSi + Ks + Wsoper}{\text{MSi}}$$

C_p – cena progowa (minimalna cena).

Margines bezpieczeństwa – wskazuje o ile może obniżyć się sprzedaż, zanim przedsiębiorstwo zacznie ponosić stratę. Im wyższy margines bezpieczeństwa tym niższe ryzyko zdolności dochodowej.

$$WMb = \frac{S - BEPw}{S}x\ 100\%$$

WM_b – margines bezpieczeństwa wyrażony procentowo,

S – przychody.

Próg rentowności dla stanu aktualnego, tj. przed rozpoczęciem akcji promocyjnej.

$$BEPi = \frac{6928}{144 - 130} = 495\ szt.$$

Rozpoczęcie akcji promocyjnej – zmianie ulega cena sprzedaży.

$$BEPi = \frac{6928}{134 - 130} = 1732\ szt.$$

Założenie osiągnięcia z planowanej akcji promocyjnej oczekiwanego zysku z działalności operacyjnej w wysokości 5000zł/ miesiąc.

6928 + 5000

WYKŁAD III – 12.12.2015r.

Analiza zadłużenia

Historia zadłużenia:

- W latach 50 XXw. niski poziom zadłużenia – oznaka silnej struktury finansowej

- W latach 70 XXw. – „normalne” zadłużenie się, nacisk na rolę dźwigni finansowej, w warunkach stałego wzrostu gospodarczego i silnej inflacji

- Pod koniec lat 80 XXw. – zmniejszenie zadłużenia, zwiększenie rentowności i wzrost własnych źródeł finansowania

- Obecnie silne jednostki zamiast korzystać z długów zakładają instytucje finansowe.

Do oceny zadłużenia oraz obsługi długu wykorzystywane są dwie grupy wskaźników:

- wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia przedsiębiorstw

- wskaźniki obrazujące zdolność przedsiębiorstwa do obsługi długu

Podstawowe wskaźniki oceny stopnia zadłużenia obejmują (Sierpińska M.):

- wskaźnik ogólnego zadłużenia

- wskaźnik zadłużenia długoterminowego

- wskaźnik zadłużenia środków trwałych

Druga grupa wskaźników – wskaźniki zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu. Wyróżnić można (Gajdka, Walińska):

- wskaźnik pokrycia obsługi długu

- wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych

- wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z Cash flow

Podstawowe wskaźniki oceny stopnia zadłużenia obejmują:

- wskaźnik ogólnego zadłużenia

Kapitał obcy / aktywa ogółem

- wskaźnik zadłużenia długoterminowego

Zobowiązania + rezerwy na zobowiązania długoterminowe / kapitał własny

- wskaźnik zadłużenia środków trwałych

Rzeczowe aktywa trwałe / zobowiązania + rezerwy na zobowiązania długoterminowe

Druga grupa wskaźników – wskaźniki zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu:

- wskaźnik pokrycia obsługi długu

Zysk brutto + odsetki / raty kapitałowe + odsetki

- wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych

Zysk brutto + odsetki / odsetki

- wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z Cash flow

Zysk netto + amortyzacja / raty kapitałowe + odsetki

Interpretacja wskaźników oceny stopnia zadłużenia nie jest jednoznaczna. Przykładowo wg standardów zachodnich w firmie, w której nie została zachwiana równowaga między kapitałem obcym a kapitałem własnym wskaźnik ogólnego zadłużenia powinien oscylować w przedziale 0,57-0,67.

$$ROE = \ \frac{\left\lbrack ROA + \left( \left( ROA - OKO \right)*WSZ \right) \right\rbrack*Wn*Wdzg}{EFEKT\ DZWIGNI\ FINANSOWEJ}$$

Wdzg – wynik finansowy z działalności gospodarczej

Wb – wynik finansowy brutto

Wn – wynik finansowy netto

ROA – rentowność majątku (kapitału)

OKO – oprocentowanie kapitału obcego

POZYTYWNA RELACJA – rentowność majątku musi przewyższać OKO, żeby osiągnąć dźwignię.

Pozytywną relację wzmacniamy wskaźnikami zadłużenia.

OKO WSZ (wskaźnik stopnia zadłużenia)	ZWIĘKSZENIE OKO	ZMNIEJSZENIE OKO
ZWIĘKSZENIE WSZ	Negatywny wpływ	Pozytywny wpływ
OBNIŻENIE WSZ	Kompensujący się lub negatywny wpływ	Kompensujący się lub pozytywny wpływ

Wpływ zadłużenia na rentowność kapitału własnego

Dźwignia finansowa – narzędzie pomiaru poziomu ryzyka finansowego przedsiębiorstwa.

Zastosowanie efektu dźwigni finansowej wymaga korzystania ze źródeł finansowania majątku kapitałem obcym.

Wpływ dźwigni finansowej na rentowność kapitału własnego (ROE) jest uzależniony od wskaźnika stopnia zadłużenia (Wsz) oraz relacji występującej między rentownością majątku (ROA) a oprocentowaniem kapitału obcego.

Dźwignia finansowa – oddziałuje pozytywnie na RKW.

Maczuga finansowa – wpływa negatywnie na RKW (rentowność kapitału własnego) ROE

Rentowność kapitału własnego – zmniejsza się tym gwałtowniej, im wyższy jest poziom kapitału obcego i koszty jego obsługi. W efekcie pogłębia się negatywne oddziaływanie struktury zadłużenia na ryzyko struktury finansowania.

W sytuacji kryzysowej najlepsze jest utrzymanie działalności operacyjnej.

Efekt dźwigni połączonej

Przedsiębiorstwu wykorzystującemu dźwignię operacyjną i finansową towarzyszy wyższy poziom ryzyka całkowitego. W branżach kapitałochłonnych wysokie ryzyko operacyjne ogranicza swobodę kształtowania struktury kapitałowej. Podjęcie dodatkowego ryzyka finansowego przez wzrost zadłużenia może prowadzić do:

- wyższego zwrotu z zaangażowanego kapitału własnego przy wysokim poziomie tego ryzyka lub

- sytuacji, w której obsługa długu jest niemożliwa i zagraża dalszemu funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.

Ryzyko a strategie finansowania

Niskie Niskie Ryzyko Finansowe Wysokie

Marnotrawstwo kapitału	Maksymalizacja rentowności kapitału własnego
Kompensujące się ryzyko	Spekulacja

Ryzyko

Operacyjne

Wysokie

Wrażliwość zysku netto na zmianę popytu ujęta w poniższej formule:

DTL = DOL * FLE

1. Dźwignia połączona jest uzależniona od zmiennych oraz stałych kosztów działalności operacyjnej i pozostałych kosztów operacyjnych oraz kosztów finansowych, a także strat nadzwyczajnych i podatku dochodowego wraz z pozostałymi obowiązkowymi zmniejszeniami zysku (zwiększeniami straty).

2. Przyrost (zmniejszenie) przychodów ogółem prowadzi do podwyższenia (obniżenia) dźwigni operacyjnej a w przypadku braku zadłużenia także do analogicznej zmiany zysku netto.

Wartość – termin wieloznaczny

R.B. Perry - „wartością jest każdy przedmiot budzący jakiekolwiek zainteresowanie”

R.H. Lotze – „wartość” w ujęciu filozofii to wszakże co jest, nie stoi na własnych nogach, ale otrzymuje formę i wartość swego istnienia jedynie od tego, co równocześnie jest..”

Do określenia wartości zajmują się działy filozofii zwłaszcza aksjologia.

Wartości w wybranych nurtach:

Absolutyzm aksjologiczny – wartości – samodzielne, ponadczasowe, niezmienne, ponadczasowe.

Absolutyzm antropologiczny – wartości – takie same w całej historii i we wszystkich typach kultur.

Relatywizm umiarkowany – wartości – uniwersalne (trwałe) zależne od miejsca, czasu i okoliczności.

Relatywizm antropologiczny – wartości determinuje aktualna sytuacja, w której znajduje się decydent.

Ksenofont – pomnażanie bogactwa utożsamianego z wartością jako celem gospodarowania -> użyteczność jest traktowana jako istotny parametr pomiaru wartości.

Platon – sens istnienia jednie dobra ekwiwalentnego i potępienie wymiany generującej zysk

Arystoteles – bogactwo społeczeństwa tworzą wartości użytkowe dzięki dokonywanej wymianie (poprzez pieniądz)

Tomasz z Akwinu o koncepcje wartości wymiennej, tj. wartość wymienna – cena sprawiedliwa -> zysk kupca jest proporcjonalny do jego wkładu.

A. Smith wartości: użytkowa i wymienna koncentracja na wartości wymiennej. Elementy składowe: płaca, zysk, renta gruntowa.

D. Ricardo – bogactwo suma wartości wytworzonych w przeszłości, a sumą jego obecnej wartości.

- Ani kapitał, ani wymiana nie tworzą nowej wartości.

J.B. Say – użyteczność jako źródło wartości – górna granica wartości wymiennej, dolną granicą są koszty.

C. Menger – użyteczność i rzadkość dobra jako źródła wartości.

A. Marshall – wartość – stosunek zachodzący między, dwoma dobrami w określonych warunkach i czasie.

V. Pareto – ograniczył subiektywizm w marginalistycznej teorii wartości odrzucając mierzenie użyteczności (wartości użytkowej).

Wartość kont jest bliski cenie, Koszt < >

a cena jest bliska wartości Cena -> wartość