1. Czym zajmuje się współczesna epidemiologia?

Jest gałęzią nauki, która zajmuje się badaniem wpływu różnych czynników i warunków środowiskowych na częstość i rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych i nie zakaźnych lub w ogóle różnych stanów fizjologicznych wśród ludności.

Według Kostrzewskiego epidemiologia jest nauka o rozpowszechnianiu, czyli o częstości występowania i rozmieszczenia chorób, inwalidztwa, zgonów i ewentualnie innych zjawisk biologicznych w populacjach ludzkich oraz o czynnikach wpływających na ich rozmieszczenie lub warunkujących ich występowanie.

 

 

2. Proszę wymienić trzy główne czynniki odpowiedzialne za występowanie choroby.

Elementy odpowiedzialne za występowanie chorób:

•        Odporność gospodarza ( zależy od dziedziczności, płci, ogólnego stanu zdrowia, odporności, przebytych chorób i innych)

•        Czynniki środowiskowe / swoiste czynniki chorób – biologicznych i fizykalnych

•        Środowisko społeczne ( wzajemne relacje pomiędzy jednostkami a grupami osób )

 

3. Co oznacza termin zapobiegania chorobom?

Oznacza przeciwdziałanie rozwojowi choroby za pomocą działań, których celem jest przerwanie lub zahamowanie dalszego rozwoju choroby. Może występować na różnych poziomach:

Zapob. I fazy- zwiększanie odporności osobniczej (swoistej- szczepienia, dbałość o stan sanitarno-higieniczny, zapobieganie wypadkom ; nieswoistej )  na zachorowanie oraz działania wzmacniające stan zdrowia. Ukierunkowana na osoby zdrowe.

Zapob. II fazy ( stadium przed kliniczne choroby)- polega na możliwie najwcześniejszym wykryciu choroby i jej skutecznym leczeniu, co może zapobiec powstawaniu powikłań. Przykładem są choroby nie zakaźne, tj. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, rak sutka itp.

 

4. Na ilu poziomach może występować zapobieganie chorobom?

Zapobieganie chorobom może występować na 3 poziomach (fazach).

 

5. Na czym polega zapobieganie chorobom na I poziomie?

Zapobieganie pierwszej fazy(podstawowe) - jest nie tylko przeciwdziałaniem powstawaniu choroby przez zwiększenie odporności osobniczej na zachorowanie, ale również ma na celu działanie wzmacniające stan zdrowia.

Jest ukierunkowane na osoby zdrowe i polega na podejmowaniu działań zmierzających do wzmocnienia zarówno ogólnego stanu zdrowia(odporności nieswoistej), jak i odporności swoistej.

Wzmocnieniu ogólnego stanu zdrowia sprzyjają korzystne warunki mieszkaniowe, prawidłowo funkcjonująca rodzina, dobre warunki w pracy i w szkole, stosowne odżywianie, właściwe ubranie, odpowiedni wypoczynek i rekreacja, samokontrola stanu zdrowia itp.

Swoiste działania ochronne obejmują szczepienia, dbałość o stan sanitarno- higieniczny środowiska (np. Uzdatnianie wody do picia), zapobieganie wypadkom i szkodliwościom występującymi w środowisku pracy. Najbardziej dotkliwe i nierozwiązane do dzisiaj problemy zdrowotne to głównie choroby przewlekle, likwidowanie szkodliwych czynników osobniczych, jak żywienie, aktywność fizyczna, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu lub leków.

 

6. Na czym polega zapobieganie chorobom na II poziomie?

II poziom dotyczy przeciwdziałania skutkom choroby (w stadium przedklinicznym).

Zapobieganie, to:

a) wczesne rozpoznanie i leczenie (badania przesiewowe, badania okresowe)

b) poprawa skuteczności lecznictwa

c) poprawa skuteczności rehabilitacji.

 

7. Na czym polega zapobieganie chorobom na III poziomie?

Zapob. III fazy ( stadium zaawansowane choroby )- zmierza do przywrócenia choremu pełnego zdrowia lub całkowitej sprawności czynnościowej. Zmniejszenie inwalidztwa poprzez odpowiednie działania rehabilitacyjne.

 

8. Jakie elementy są konieczne do pojawienia się epidemii choroby zakaźnej? Wymień te czynniki.

Do pojawienia się epidemii choroby zakaźnej konieczne są trzy elementy:

- źródło zakażeń

- drogi szerzenia się zakażenia

- osoby wrażliwe na zakażenie.

Wyeliminowanie któregokolwiek z trzech wymienionych elementów procesu epidemiologicznego prowadzi do likwidacji epidemii.

 

9.Proszę wymienić nosicieli choroby zakaźnej?

Chory człowiek wydalający zarazki. Największa ilość zarazków jest wydalana głównie w początkowym okresie lub w pełni rozwoju choroby.

Nosiciel- rozróżniamy nosicielstwo różnego typu: zdrowych, okresu wylęgania, ozdrowieńców. Nosicielstwo może być krótkotrwałe(kilkudniowe, spotykane najczęściej u ludzi zdrowych, którzy przeszli zakażenie bezobjawowo)lub przewlekłe trwające wiele lat. Nosicielstwo przewlekłe rozwija się przeważnie po przebyciu choroby zakaźnej. Szczególne zagrożenie epidemiczne u (pracownicy zakładów żywnościowych, wodociągów itp.)

Zakażone zwierzęta- przeniesienie się choroby ze zwierzęcia na człowieka dokonuje się bezpośrednio, pośrednio lub w drodze kontaktu z surowcami pochodzenia  zwierzęcego (mięso, skóra, sierść)

 

10. Proszę wymienić 4 drogi szerzenia się zakażenia.

Drogi szerzenia się zakażenia: kontaktowa, inhalacyjna, pokarmowa, żywi przenosiciele (stawonogi: muchy, komary, pchły, wszy, kleszcze )

 

11. Proszę wymienić 2 rodzaje epidemii wyróżniane z uwagi na mechanizm szerzenia się epidemii oraz scharakteryzować je.

a)      E. punktowa- pochodząca  z jednego wspólnego źródła zakażenia np.: e. wodne (szerzą się gwałtownie, obejmują obydwie grupy płci i wszystkie grupy wieku) ograniczają się tylko do osób, które korzystają  z danego ujęcia wodnego. E. Mleczne: (źródłem jest skarżone drobnoustrojami mleko- np. gruźlica bydlęca, bruceloza)  lub od ludzi (infekcje paciorkowcami, dury, błonnica). E mleczne charakteryzuje się: gwałtownym początkiem i wysokim współczynnikiem zachorowań, częściej dotyczą dzieci i kobiet, ograniczone są do osób, które otrzymują mleko od określonych dostawców.

b)      E. Progresywna- pełzająca- jest wynikiem przeniesienia zarazków droga bezpośrednią z chorego na osoby wrażliwe lub pośrednia np. przez przenosicieli np. stawonogi

 

12.  Czym charakteryzuje się epidemia wodna, epidemia mleczna i do jakich grup ludności się ograniczają?

Epidemia wodna i mleczna to przykłady epidemii punktowych, czyli takich, które pochodzą z jednego wspólnego źródła zakażenia

Epidemie wodne:

-szerzą się gwałtownie

-obejmują obydwie grupy płci i wszystkie grupy wieku

-ograniczają się tylko do osób, które korzystają z danego ujęcia wodnego

 

Epidemie mleczne: ich źródłem jest skażone drobnoustrojami mleko (gruźlicą bydlęcą, bruceloza ) lub od ludzi (infekcje paciorkowcami, dury, błonnica i inne) charakteryzują się:

-gwałtownym początkiem i wysokim współczynnikiem zachorowań

-częściej dotyczą dzieci i kobiet

-ograniczone są do osób, które otrzymują mleko od określonych dostawców.

 

13. Na czym polega epidemia progresywna?

Epidemia progresywna / pełzająca jest wynikiem przeniesienia zarazków drogą bezpośrednią z chorego na osoby wrażliwe lub pośrednią, np. przez przenosicieli (stawonogi).

 

14. Proszę podać pojęcie zdrowia.

Obecna definicja zdrowia przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia jest następująca:
Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia).

Definicja ta jest bardzo ważna i postępowa, ponieważ nie poprzestaje na samym negującym ujęciu, że zdrowie jest brakiem choroby, ale bardzo mocno akcentuje, że zdrowie ma w sobie aktywny aspekt, którym jest dobrostan.
Oznacza to, że w kwestiach zdrowia nie mamy jedynie koncentrować się na chorobach i próbach ich zwalczania, ale powinniśmy zwłaszcza koncentrować się na samym zdrowiu - na jego wzmacnianiu. Pojawia się zatem bardzo duża rola prewencji - zapobiegania chorobom. Jeżeli chcemy być zdrowi, to drogą do tego celu nie jest jedynie pójście do lekarza wtedy, gdy jesteśmy chorzy, aby ten pomógł nam zwalczyć chorobę (ponieważ jest to skupianie się jedynie na chorobach),
ale powinniśmy koncentrować się także na samym zdrowiu - wzmacniać je przez odpowiedni tryb życia (np. odpowiednie żywienie, ruch fizyczny), sposób myślenia i właściwe radzenie sobie z naszymi emocjami.

Współczesna definicja zdrowia WHO bardzo mocno podkreśla połączenie kwestii zdrowia z życiem wewnętrznym i społecznym człowieka oraz jego osobistą troskę o kondycję fizyczną.

 

15. Jakie są pozytywne i negatywne mierniki zdrowia?

Mierniki zdrowia:

•        pozytywne – określają sprawność i działanie poszczególnych narządów i całego ustroju.

•        negatywne – określają częstość występowania chorób, urazów i ich następstw w postaci inwalidztwa (miernik natężenia chorób w populacji).

 

16. Co to sa markery biologiczne (biomarkery) choroby?

Biomarkery- czynniki które biorą udział w patogenezie choroby ; określają zmiany komórkowe, biochemiczne, molekularne, wskazują zaburzenia w systemie biologicznym, informują wcześnie o zdarzeniach biologicznych. Maja duże znaczenie w epidemiologii chorób nowotworowych

 

17. Co to jest zapadalność i chorobowość i jak się oblicza współczynniki (zapadalności i chorobowości) rozpowszechniania się chorób w populacji?

-Zapadalność - jest to liczba nowo zarejestrowanych przypadków konkretnej choroby w okresie czasu (roku) na 100 tys. osób badanej populacji.

Współczynnik zapadalności (zachorowalności) – liczba nowych zachorowań na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu obecnego * współczynnik (1000, 10000 czy 100000).

-Chorobowość - liczba chorych w danym okresie czasu (roku) na konkretną chorobę na 100 tys. mieszkańców. Współczynnik ten obejmuje zarówno osoby chorujące już wcześniej, jak i nowo stwierdzone przypadki.

Współczynnik chorobowości– liczba aktualnie chorych na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu obecnego * współczynnik (1000, 10000 czy 100000).

 

18. Jakie są źródła informacji o stanie zdrowia ludności?