PATOFIZJOLOGIA WYKLADY

Wykład 1

Temat: choroby środowiskowe, genetyczne, alergiczne, kolagenozy, oparzenia, gorączka

Patos – cierpienie Logos – nauka

Nauka o chorobach – patologia

Choroby:

Pochodzenia zewnętrznego – engzogenne np. rany

Pochodzenia wewnętrznego – andogenne np. Zawały

Czynniki środowiskowe:

- chemiczne

- fizyczne

- biologiczne

Czynniki genetyczne:

Mutacje DNA,

Mechanizmy jednogenowe np. albinizm, hemofilia, wrodzona łamliwość kości, hiperholesterolemia,

Choroby autoimmunologiczne czyli kolagenozy

Tworzenie przeciwciał które atakują nasze własne komórki

Na ustrój działają czynniki:

1.Fizyczne

2.Chemiczne

3.Biologiczne

Ad. 1 Fizyczne : !!!

1.Uraz (wstrząs, stłuczenie, wylewy krwawe)

2.Wibracja – czyli choroba wibracyjna, jest to zespół zaburzeń w układzie naczyniowym, nerwowym, i kostno-stawowym powstających w następstwie drgań mechanicznych. Źródłem drgań są narzedzia udarowe, mechaniczne i elektryczne.

Postacie choroby:

- okres zwiastunów (mrowienie, drętwienie, nocne bóle palców – napadowe blednięcie palców skóra blada, chłodna, zaburzenie czucia. W kościach zmiany zwyrodnieniowe ->torbiele zesztywnienie stawów łokciowych nadgarstkowych, barkowych, obojczykowo-mostkowych, tkanka kostna traci zdolność wiązania wapnia

3.Promieniowanie jonizujące – stymuluje tworzenie wolnych rodników które uszkadzają układ krwiotwórczy -> niewydolność szpiku

W obrazie klinicznym wyróżniamy:

-zespół mózgowy – zapalenie mózgu

-zespół żołądkowo-jelitowy – odwodnienie

-Działanie promieni na skórę – owrzodzenia

4. Ciśnienie (halny) – powoduje obniżenie szybkości reakcji -> wypadki drogowe i wzrods wrażliwości -> samobójstwa

5. Jonizacja powietrza

jony ujemne( wodospady) –korzystnie wpływają na samopoczucie

Jony dodatnie (wysuszenie powietrza) – zły wpływ, bóle w bliznach

Ad. 2 Chemiczne :

1. Dwutlenek siarki

   1. Kwaśne deszcze – obumieranie lasów bo obniżenie pH wody i gleby

1. Tlenki azotu – gromadzą się w roślinach powiększają ilośc azotynów, azotanów – tworzenie nitrozoamin – właściwości mutagenne

2. Fluorki

3. Tlenek wegla

4. Metale ciężkie

5. Węglowodory aromatyczne – rakotwórcze

6. Drobny pył zawieszony – pylice węglowe, krzemowe, azbestowe – dają odczyny zapalne tj. włóknienie, tkanka włóknista wypiera tk. Płucną -> niewydolność oddechowa-> pojawia się obrzęk śluzówek -> kaszel, duszność

Zatrucie ostre substancjami chemicznymi prowadzi do:

- pylic płuc

- przewlekłych chorób oskrzeli

- rozedmy płuc

Ad. 3 Biologiczne :

• Pasożyty

• Bakterie

• grzyby

• Pleśnie

• Wirusy -> wirusy onkogenne – nośniki aktywnych onkogenów

Stres prowadzi również do wystąpienia choroby stresowej:

-urazy

-wstrząsy

-szoki

-infekcje

-pośpiech

-tłok

-itp.

Etapy stresu!!!:

-nagłe wydzielanie adrenaliny oraz hormonu ACTH (h. adrenokortykotropowy) czyli kortykoidów

• -zmiany fizjologiczne – skurcze i tiki twarzy

• -przyśpieszenie akcji serca

• -częstsze oddawanie moczu

• -Nadmierne pocenie

• -zaburzenie apetytu

• - biegunki

• - suchośc w ustach

• - bezsenność

- zmiany fizjologiczne

• Trudność w koncentracji

• Poirytowanie

• Depresje

• Wrażliwość

- problemy zdrowotne

• Utrata odporności na infekcje

• Owrzodzenia żołądka

• Choroby serca

• Bóle krzyża!

Długotrwałe przeżywanie stresu prowadzi do załamania.

Choroby genetyczne

Mutacja jest wynikiem błędu w procesie kopiowania DNA

1.Mutacje chromosomowe np. zespół Downa

1. Objawy :

   • Niedorozwój umysłowy

   • Wada serca

   • Wzrost ryzyka białaczek

   • Spadek odporności na infekcje

2.Choroby jednogenowe!!

1. Fenyloketonuria – brak hydroksylazy fenyloalaniny – upośledzenie umysłowe

2. Wrodzona rozedma płuc – niedobór antytrypsyny i niszczenie pęcherzyków – rozedma płuc

3. Hemofilia – brak czynnika 8- częste krwawienia i zaburzenia krzepnięcia krwi

4. Wrodzona łamliwość kości – zaburzenia produkcji kolagenu – niedobór wzrostu, liczne złamania

5. Rodzinna hiperholesterolemia – defekt receptora dla LDL i wzrost LDL we krwi – objawy miażdżycowe i choroba niedokrwienna serca

6. Moczówka nerkowa – zaburzenie receptora dla wazopresyny – wielomocz

3.Choroby wielogenowe !!!

większość z nich ujawnia się stopniowo. Dla ujawnienia choroby ma znaczenie dziedziczenie + czynniki egzogenne (zewnętrzne).

1. Choroby atopowe (alergie)

2. Nadciśnienie tętnicze

3. Cukrzyca I

4. Cukrzyca II typu

5. Choroby tarczycy

6. Stwardnienie rozsiane

7. Padaczka

8. Schizofrenia

Choroby alergiczne

Alergia – pochodzenie

Allos – inny

Ergos – praca, reakcja

Alergia – stan nadmiernej wrażliwości na obce substancje zwane alergenami ujawniający się przy powtórnym zetknięciu.

Alergeny:

• Wziewne

• Pokarmowe

• Kontaktowe

• Bakteryjne

• Roślinne

• Zwierzęce

• Leki – np. penicylina -> wstrząs anafilaktyczne

MACHANIZM ALERGII:

1. Wytworzenie stanu uczulenia – powstają swoiste przeciwciała IgE

1. Wyzwalanie odczynów alergicznych przy ponownym zetknięciu:

   1. Zwiększenie przepuszczalności śródbłonków naczyń włosowatych – wysięk, pęcherz

   2. Skurcz mm. Gładkich np. oskrzeli -> astma

2. W alergii bierze udział histamina.

PODZIAŁ ALERGII (KLASYFIKACJA):

1. TYP – ANAFILAKTYCZNY – bardzo szybki np.

   1. katar sienny,

   2. astma oskrzelowa -> dychawica oskrzelowa polega na napadowych skurczach drobnych oskrzeli + obrzęk + gęsty śluz -> zwężenie oskrzeli prowadzi do duszności wydechowej -> rozedma płuc -> niewydolność prawej komory serca.

   3. Wstrząs anafilaktyczny – najgroźniejsza alergia, nagły początek, objawy zagrażające życiu. Uwalnianie histaminy, spadek ciśnienia krwi, wzrost lepkości, skurcz oskrzeli. Np. po penicylinie

   4. Obrzęk naczynioruchowy jamy ustnej, gardła, krtani -> uduszenie; skóra napięta połyskująca

1. TYP – CYTOTOKSYCZNY:

   1. Niedokrwistość hemolityczna – przetoczenie grup krwi niezgodne

2. TYP – KOMPLEKSY IMMUNOLOGICZNE -> kolagenozy

3. TYP (KOMÓRKOWY) -> przeszczepy, gruźlica, kontaktowe zapalenie skóry

KOLAGENOZY jest to grupa chorób dotyczących tk łącznej. Mechanizmy autoimmunologiczne tk. łącznej pojawiają się przeciwciała lub limfocyty T reagujące z własnymi antygenami proces uruchamiany przez leki bakterie, wirusy. Proces zapalny toczy się w tk łącznej . objawy dotyczą narządu ruchu, wzroku, narządów wewn.. wspólną cechą jest:

• Zwyrodnienie włóknikowate

• Nacieki

• Martwica

• Uszkodzenie śródbłonka

• Przewlekły odczyn zapalny

U podstaw tych chorób są autoprzeciwciała i uszkodzenie narządu.

Mamy 2 typy chorób autoimmunologicznych:

1. Narządowo-swoiste – odpowiedź skierowana jest przeciwko antygenom w określonym narządzie np. cukrzyca jako wynik uszkodzenia trzustki. Choroby tarczycy jako wybik uszkodzenia tarczycy

1. Narządowo-nieswoiste – tzn. proces toczy się w skórze w nerkach, w mm., Stawach

Do chorób tych zaliczamy:

1. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – przewlekła choroba błony maziowej stawu, pochewek ścięgnistych -> tworzenie zgrubień -> niszczenie chrząstek-> sztywność poranna i zaburzenia ukrwienia palców. Guzki reumatyczne występują w obszarze okołostawowym. Inne objawy:

   • Pocenie

   • Stany podgorączkowe

2. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – zapalenie stawów krzyżowo biodrowych – bóle krzyża nocą lub rano w obszarze piersiowo lędźwiowym a potem ograniczenie ruchomości kręgosłupa (występuje rodzinnie)

3. Zespół Sjo’grena – uszkodzenie gruczołów egzokrynnych (łzowe, ślinowe)

Triada objawów:

• Suche zapalenie rogówki i spojówek

• wysychanie błony śluzowej w jamie ustnej,

• nacieki limfocytowe ślinianek

  1. Toczeń rumieniowaty układowy – choroba skóry i tkanki łącznej nazwany jako toczeń trzewny -> liszaj

Objawy:

-zmiany skórne -> rumień o kształcie motyla na policzkach

-owrzodzenia jamy ustnej

-zapalenia mm. I stawów

- zapalenia kłębuszków nerkowych

-nacieki płucne

-dolegliwości ogólne:

-gorączka

-osłabienie

-utrata ciężaru ciała

1. Zapalenie wielomięśniowe i skórnomięśniowe -> uogólniona choroba mm. Szkieł z naciekami limfocytowymi wokół naczyń

2. dystrofie mięśniowe – to grupa zaburzeń genetycznych

   • osłabienie mięśni obręczy barkowej i miedniczej

   • nieprawidłowy chód, trudności w czasie wchodzenia po schodach i wstawanie z pozycji leżącej

   • zaniki mm. Twarzy, karku i ramion

3. Twardzina postępująca uogólniona tj. dotycząca tkanki łącznej zgromadzeniem się kolagenu i złuszczaniem skóry – o charakterze łupiny cebuli -skóra mocno napięta, wygładzona nie daje się ująć w fałd

OPARZENIE

• jest urazem fizycznym z miejscowym i ogólnym odczynem ustroju powstałym w wyniku wzrostu temperatury, kwasów i zasad,

• o ciężkości oparzenia decydują:

• rodzaj,

• głębokość,

• powierzchnia,

• wiek,

• lokalizacja.

Objawem oparzenia jest odczucie gorąca, pieczenia, bólu

Mamy w zmianach miejscowych 4 stopnie oparzenia a w zmianach ogólnych chorobę oparzeniową.

Stopnie oparzenia: !!!

1. rumień- zachowane poczucie bólu. ma wszystkie cechy zapalenia tj. zaczerwienienie > rozszerzenie naczyń, podwyższona ciepłota > wzrost przemiany materii, obrzęk > zwiększenie przepuszczalności naczyń, bolesność > podrażnienie zakończeń nerwowych typu czuciowego, upośledzenie czynności.

2. pęcherze- zachowane poczucie bólu, przechodzenie do tkanek płynu surowiczego, wysiękowego (przechodzą albuminy).

3. martwica- brak poczucia bólu, denaturacja białka, unieczynnienie enzymów,.

4. zwęglenie tkanki- spalenie > węgiel (szybkie parowanie wody i powstanie węgla)

Przy oparzeniu dużej powierzchni ciała powyżej 15% mamy ciężkie zmiany ogólnoustrojowe tj. chorobę oparzeniową.

Choroba oparzeniowa:

• 3 okresy choroby:

1. wstrząs oparzeniowy do 72h
2. Okres kataboliczny (rozpadu)
3. okres anaboliczny

Wstrząs oparzeniowy:

• ostra niewydolność krążenia, rozwija się w sposób ciągły.

• Spadek ciśnienia poniżej 100, tachykardia czyli przyspieszenie akcji serca powyżej 100/min

• Wysięk płynu po pęcherzy powoduje

• spadek objętości osocza

• spadek objętości krwi

• wzrost adrenaliny do krwi (adrenolinemia)

• skurcz naczyń obwodowych

• tachykardia tj. przyspieszenie akcji serca, przesunięcie krwi do narządów ważnych życiowo serca i mózgu tj. centralizacja krążenia

• niedotlenienie tkanek z następową kwasicą

• zwolnienie przepływu krwi i możliwość wystąpienia tzw. DIC tj. koagulopatia ze zużycia lub inaczej rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe. DIC rozwija się na skutek zwolnienia przepływu tkankowego i kwasicy obwodowej z uszkodzonych i niedotlenionych tkanek uwalnia się histamina, serotonina, która pogłębia wstrząs

Wstrząs kataboliczny:

• uwalnia się oś przysadkowo- nadnerczowa,

• zwiększa się produkcja adrenaliny i sterydów-> rozpad masy komórkowej i białka,

• rozpad masy mięśniowej,

• rozpad krwinek pod wpływem temperatury

• miejsce oparzenia to wrota infekcji.

Okres anaboliczny:

• odbudowa zniszczonych tkanek,

• gojenie rany,

• dodatni bilans azotowy, białkowy.

Gorączka:

• podwyższenie temperatury ciała przy zachowanej w pełni sprawności ośrodków i mechanizmów termoregulacji, które ulegają przestawieniu do wyższej temperatury ciała

!!!!

Przyczyny gorączki:

• zakażenie,

• uszkodzenie tkanek( zawały, urazy)

• nowotwory,

• zaburzenia immunologiczne (AIDS, choroby układu tkanki łącznej)

• endokrynologiczne (przełom nadnerczy)

• inne (choroby ziarniakowe, leki, odwodnienie)

Gorączkę wywołują pirogeny egzogenne:

• wirusy,

• grzyby,

• pasożyty,

• pierwotniaki czyli ich fragmenty błon,

• kompleksy immunologiczne,

• leki,

• te pirogeny są „zjadanie” przez makrofagi,( monocyty, komórki śródbłonka, które z kolei produkują pirogeny endogenne (interleukinia I >gorączka, VI; interferon)

Mechanizm powstania gorączki : !!!

• na skutek oddziaływania pirogenów egzogennych ( bakterie, wirusy, itd.) zjadanie przez makrofagi, monocyty, komórki śródbłonka

• priogeny endogenne ( interferon, interleukina, TNF)

• wzrost aktywności prostaglandyn

• prostaglandyn zwiększa SETPOINT w podwzgórzu

• powstaje różnica między SETPOINT a temperaturą krwi i tą różnice ocenia ośrodek termoregulacji i pobudza mechanizmy wytwarzania ciepła

Aspiryna hamuje prostaglandyny i obniża gorączke.

Pirogeny endogenne – polipeptydy powstające w wyniku interakcji pirogenów egzogennych z makrofagami, monocytami, tu powstaje interferon.

Biologiczne działanie gorączki:

• w mięśniach proteoliza( rozkład mięśni)

• w wątrobie produkcja białek ostrej fazy

• wyrzut hormonów

• rozrost limfocytów i produkcji granulocytów

• granulopoeza - wzrost neutrofili

Okresy rozwoju gorączki: !!!

1. wzrost gorączki tzn. bilans cieplny dodatni, skurcz mięśni szkieletowych(termogeneza drżeniowa), termogeneza bezdrżeniowa wzrost hormonów T3, T4 i aktywacja układy współczulnego, wzrost podstawowej przemiany materii,

2. okres trwania gorączki-> bilans cieplny wyrównany

3. okres zejściowy-> bilans cieplny ujemny, obniżenie podstawowej przemiany materii, przewaga napięcia układu przywspółczulnego, pocenie, blednięcia, rozszerzenie naczyń. (p.p.m. podstawowa przemiana materii)

Objawy towarzyszące gorączce:

• systemowe- wzrost częstości akcji serca, bóle mięśni, stawów, głowy, spadek apetytu

• dreszcze-> mięśnie szkieletowe mają wzmożone napięcie

• poty

• zmiany psychiczne-> majaczenie

• drgawki-> u dzieci poniżej 5 m-ca życia, u osób z padaczką

• opryszczka- Herpes labiais

Pozytywne skutki gorączki: !!!

-pogorszenie środowiska dla bakterii,

-obniżenie poziomu żelaza, cynku i miedzi, które potrzebne są dla bakterii,

-pobudzenie produkcji syntezy przeciwciał i produkcji interferonu;

Niekorzystne : majaczenia, utrata świadomości, odwodnienie , rozpad białka – chudnięcie, białkomocz gorączkowy.