DLACZEGO POMAGAMY INNYM?

OBSERWACJA NAGŁEGO WYPADKU WYWOŁUJE SILNĄ REAKCJE EMOCJONALNĄ. POJAWIA SIĘ NIEPRZYJEMNE POBUDZENIE I ŚWIADEK JEST ZMOTYWOWANY DO ZREDUKOWANIA NEGATYWNEGO STANU EMOCJONALNEGO PRZY MOŻLIWIE NAJNIŻSZYM POZIOMIE KOSZTÓW.

TEORIA SPOŁECZNEJ WYMIANY POTWIERDZA, ŻE LUDZIE DZIAŁAJĄ POWODOWANI DĄŻENIEM DO MAKSYMALIZACJI ZYSKÓW I MINIMALIZACJI KOSZTÓW. Angażujemy się w pomoc w sytuacji, gdy zyski z nią związane przewyższają ewentualne koszty. Formą nagrody w tym przypadku jest:

•zmniejszenie własnego dyskomfortu wywołanego cudzym cierpieniem

•uznanie i pochwały ze strony otoczenia.

Do kosztów należy bezpośrednie zagrożenie własnego zdrowia i życia.

2. HIPOTEZA EMPATII – ALTRUIZMU TRAKTUJE ZACHOWANIA POMOCNE JAKO AKTY CZYSTO ALTRUISTYCZNE, MOTYWOWANE EMPATIĄ I WSPÓŁCZUCIEM

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE:

•OBECNOŚĆ INNYCH OBSERWATORÓW,

•JEDNOZNACZNOŚĆ / NIEJEDNOZNACZNOŚĆ ZDARZENIA,

•CECHY OFIARY,

•ANONIMOWOŚĆ,

•REGUŁA WZAJEMNOŚCI

Wg Latané i Darley do podjęcia decyzji o przyjściu z pomocą konieczne jest spełnienie pięciu warunków:

1. Potencjalny wybawca musi zauważyć zdarzenie.

2. Zinterpretować je jako nagły wypadek.

3. Zaakceptować swoja odpowiedzialność za dalszy rozwój sytuacji.

4. Wiedzieć jak pomóc.

5. Podjąć decyzję o pomocy.

Pomoc psychologiczna

H. Sęk (1991) określa pomoc psychologiczną jako „… zachowanie społeczne, działalność prospołeczną, która jest uwarunkowana motywacją empatyczno-autoteliczną, i w której wykorzystuje się wiedzę psychologiczną, aby w interakcji z człowiekiem potrzebującym zmierzać do rozwiązania problemów życiowych osoby wspomaganej…”.

Tak rozumiana pomoc wymaga od pomagającego specyficznej postawy, która określana jest jako gotowość do działań prospołecznych, w której skład wchodzą trzy aspekty:

Percepcyjny – zdolność spostrzegania potrzeb i emocji innych (trafnośd);

Motywacyjny – chęć podejmowania działań na rzecz innych;

Operacyjny – umiejętność programowania czynności zmierzających do tego celu.

Ten ostatni obejmuje:

•Wiedzę,

•Umiejętności praktyczne,

•Przygotowanie osobiste.

Cechy pomagającego

•Zachowanie własnej odrębności

•Przyzwolenie na odrębność osoby wspomaganej

•Umiejętność jasnego komunikowania się

•Plastyczna zmiana strategii

Psychologia kliniczna

Obszar

Zdrowie-----------Choroba

Normalność – Nienormalność

Przedmiot

Opis zdrowych i zaburzonych funkcji psychicznych, somatycznych i zachowań

Wyjaśnienie przyczyn zdrowia i zaburzeń oraz ich biopsychiczny mechanizm

Podstawa psychologicznej diagnozy

Zasady postępowania mającego na celu promocję i ochronę zdrowia, prewencje zaburzeń i pomoc psychoterapeutyczną.

Zasady postępowania w ostrej reakcji na stres (wg Kokoszki, 1998)

1. Umieszczenie pacjenta/pacjentów w możliwie komfortowych warunkach.

2. Zapewnienie pacjentowi/pacjentom stałej możliwość kontaktu z lekarzem lub psychologiem, nie zostawiać pacjenta samego!

3. Podanie posiłku lub napoju.

4. Umożliwienie wyrażenia uczuć związanych z doświadczoną trudną sytuacją.

5. Umożliwienie komunikowania się z bliskimi (przyjaciele, rodzina)

6. Podanie leków tylko w sytuacjach wyjątkowych.

7. Kierowanie do specjalistów osób przejawiających poważniejsze zaburzenia psychiczne.

Zasady postępowania w zaburzeniach adaptacyjnych (wg Kokoszki, 1998)

1. Zachowanie postawy zrozumienia dla sytuacji pacjenta, unikanie oceniania.

2. Podjęcie próby ustalenia przyczyn utraty równowagi psychicznej.

3. Umożliwienie wyrażenia emocji negatywnych.

4. Podanie leków mających na celu unormowanie nastroju.

5. Stworzenie warunków, poprzez wsparcie ze strony personelu medycznego i interwencje w środowisku, dla rozwiązania problemów przez pacjenta.

6. Skierowanie do dalszej psychoterapii lub leczenia psychiatrycznego.

Interwencja Kryzysowa

•Działanie pomocne zmierzające do odzyskania zdolności do samodzielnego rozwiązania kryzysu przez osobę nim dotkniętą; polega na wsparciu emocjonalnym i podtrzymaniu; ma charakter pomocy psychologicznej, medycznej, socjalnej i prawnej

•Podstawą jest szybka diagnoza sytuacji kryzysowej - poziomu zagrożenia życia i zdrowia osoby w kryzysie i jej najbliższych. Składa się na nią diagnoza i interwencja (podtrzymanie emocjonalne, informacje obniżające lęk i dające nadzieję na rozwiązanie)

• Gdy kryzys jest konsekwencją przewlekłego stresu potrzebna jest psychoterapia

•W sytuacji działań kryzysowych lekarz lub psycholog w całości przejmuje odpowiedzialność za proces interwencji. Osoby znajdujące się w stanie kryzysu rzadko szukają pomocy, często też w ogóle nie chcą jej przyjąć.

•W nawiązywaniu kontaktu i później podczas udzielania pomocy należy kierować się zdecydowanym działaniem i odpowiednimi zasadami postępowania.

Wskazówki do wstępnych interwencji psychoterapeutycznych

1. Zaakceptowanie ograniczonych możliwości radzenia sobie z problemami.

2. Łagodzenie poczucia winy z powodu dekompensacji.

3. Zaakceptowanie oczekiwań pacjenta, zapewnienie że otrzyma odpowiednią pomoc – zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa.

4. Wyjaśnienie chorobowego charakteru objawów i omówienie możliwości leczenia.

5. Pomoc w znalezieniu rozwiązania trudności, które wyzwoliły objawy.

6. Wzmacnianie obrazu siebie u pacjenta w zakresach, w których jest on nieadekwatnie obniżony.

7. Ułatwienie odreagowania przykrych emocji przez „wygadanie się” i „wypłakanie się”.

8. Podjęcie działań w najbliższym otoczeniu chorego, zmierzających do złagodzenia trudności, które przyczyniły się do wyzwolenia objawów.