data powstania — ok. 15 000–10 000 p.n.e.

technika — malowidło naskalne

miejsce przechowywania — Lascaux (Francja)

Odkrycie pierwszych paleolitycznych malowideł naskalnych nastąpiło jeszcze w latach 70. XIX w., jednak najbogatszy zespół malowideł z tego okresu ukazał się oczom badaczy w 1940 r. W departamencie Dordogne we Francji bawiący się chłopcy przypadkiem odkryli wejście do groty Lascaux, która miała się stać jedną z największych sensacji archeologicznych XX w. Ściany groty pokryte są wspaniałymi przedstawieniami zwierząt, które człowiek z epoki kamienia wykonał przy pomocy naturalnych barwników, wykorzystując jedynie tlenki żelaza oraz węgiel kostny i drzewny, i posługując się najprostszymi narzędziami oraz własną dłonią.

Grota Lascaux składa się z szeregu pomieszczeń, a centralne, z którego rozchodzą się drogi do następnych, nazywane jest Wielką Salą Byków czy też Rotundą Byków. Środkową część malowidła pokrywającego jej ściany stanowi kompozycja przedstawiająca konia, byka i rena. Ogromny centkowany byk o prostych rogach, wsparty na potężnych nogach, widoczny jest najgłębiej. Jego sylwetkę częściowo przykrywa postać rdzawego rena o wspaniale wydobytych kształtach. Dołem ukazane zostały niewielkie brunatne konie. Wszystkie zwierzęta są przedstawione w ruchu, a dynamika tej sceny jest efektem aktu twórczego niewątpliwie utalentowanego artysty.

Podstawowym zajęciem człowieka epoki kamienia było myślistwo i przedstawianie zwierząt łownych na ścianach jaskiń było niewątpliwie z tym związane. Realistyczne wizerunki zwierząt pełniły zapewne funkcje magiczne, ale jednoznacznie nie da się odpowiedzieć jeszcze na wiele pytań dotyczących tych dzieł. Badacze wciąż spierają się o cel i czas ich powstania, a przed wszystkim o ich znaczenie dla człowieka epoki kamienia. Ekspresja i wysoka klasa artystyczna tych przedstawień porusza jednak wyobraźnię widza po dziś dzień, niezależnie od stopnia zaawansowania wiedzy na ich temat.

Małgorzata Omilanowska

Encyklopedia PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA

Lascaux, malowidło naskalne