Socjologia wsi:
-Jest nauką o zajmującą się życiem społecznym na wsi
-Powstała ze względu na specyfikę wsi jako rzeczywistość społecznej, w której zachodzących procesów nie da się w pełni wytłumaczyć za pomocą ogólnych teorii socjologicznych. Socjologia wsi wymaga własnych teorii,
-Jak można rozumieć socjologię wsi?
1. jako zastosowanie socjologii ogólnej, różnych teorii socjologicznych, - inspiracje wynikające z różnych teorii socjologii ogólnej.
2. Jako podejście holistyczne, stawiające sobie za cel interdyscyplinarne badanie różnych wymiarów życia wiejskiego
-Socjologia wsi definiuje się bardziej przez przedmiot swoich badań (społeczności wiejskie) niż przez teorie.

W. Kwaśniewicz->2 style uprawiania socjologii wsi w Polsce:
1. Styl retrospektywny socjologii wsi - takie postępowanie badawcze, które zorientowane jest na to wszystko, co w życiu zbiorowym wsi jest kontynuacją wartości odziedziczonych po przeszłości. Taki styl da się odnaleźć w wielu dziedzinach badania życia wiejskiego, np. badania tradycyjnej kultury wsi, obrzędów, gwary, itp. Koncentruje się on na wydobywaniu z rzeczywistości społecznej wytworów przechodzących w drodze tradycji z pokolenia na pokolenie poprzez przekaz ustny i naśladownictwo. Ważne miejsce zajmują w takim ujęciu przeżytki, relikty minionych epok historycznych. Badania takie ukazują ich funkcjonowanie w zmienionych warunkach społecznych, modyfikacje i trwanie. Szeroki nurt badań monograficznych jest przykładem takich ujęć oraz badania socjologów międzywojennych. Styl retrospektywny odnaleźć można w pracach J. St. Bystronia, J. Chałasińskiego, St. Czarnowskiego, K. Dobrowolskiego. Po II wojnie styl ten utrzymywał się nadal, chociaż tracił na znaczeniu, gdyż zmieniali się mieszkańcy wsi i ich kultura. Zainteresowanie przeszłością wsi, "podłożem historycznym". Badacze starają się odnaleźć korzenie teraźniejszości w przeszłości i interpretują procesy społeczne oglądając się wstecz w nadziei, że znajdą tam przyczyny i klucz do interpretacji tych procesów. Wokół jakich problemów badawczych koncentrował się ten styl uprawiania socjologii:
- swoistość wiejskiego systemu wartości, - J. Chałasiński J. Styk,
- szczególne cechy osobowości społecznej mieszkańców wsi,
- właściwości struktury i sposób funkcjonowania rodziny wiejskiej - D. Markowska, L. Kocik,
- odmienność położenia społecznego ludności wiejskiej, B. Gałęski,
Jako zalety stylu retrospektywnego można wymienić:
- poszukiwanie tego, co różnorodne i niepowtarzalne w życiu wsi,
- konstruowanie bogatych faktograficznie opisów rzeczywistości wiejskiej,
- konkretność tych opisów,
wady stylu retrospektywnego:
- czasochłonność badań, które opierają się głównie na technikach jakościowych,
- niejasny status epistemologiczny wykorzystywanych materiałów, problem ich reprezentatywności,
- problemy porównywalności uzyskanych wyników, związane z brakiem formalizacji stosowanych narzędzi badawczych.
1. Styl prospektywny - badacze zorientowani przede wszystkim na to, co zmienne w warunkach życia wiejskiego, pojawianie się nowych elementów w kulturze materialnej wsi, nowych instytucji społecznych, wartości, wzorów zachowania się, itp. Styl ten koncentruje się na wydobywaniu procesów modernizacyjnych, ukazywanie wsi jako areny przeobrażeń społecznych i gospodarczych. Koncentracja raczej na elementach "podłoża aktualnego". W okresie międzywojennym taki styl charakteryzował badaczy o orientacji ekonomicznej -F. Bujaka, A. Bronikowskiego, Władysława Grabskiego. Po wojnie ten styl dominował w Polskiej socjologii wsi. Zwolennicy stylu prospektywnego podzielają pogląd:
- że procesy modernizacji, a współcześnie globalizacji wsi mają charakter nieuchronny,
- że unowocześnienie wsi przebiega pod wpływem czynników zewnętrznych, egzogennych wobec świata wiejskiego, który coraz bardziej zmienia się w biernego odbiorcę zewnętrznych oddziaływań, badania skupiają się na przełamywaniu się ogólnych procesów, takich jak urbanizacja, uprzemysłowienie, globalizacja w środowisku wiejskim,
- badania empiryczne prowadzone zazwyczaj z użyciem technik badań masowych, pozwala to porównywać wyniki badań i gromadzić wiedzę o całym społeczeństwie.
Wady stylu prospektywnego:
- programowy ahistoryzm,
- jednostronne ujmowanie determinant procesów przeobrażeń wsi,
- minimalizm poznawczy, prowadzenie badań pod kątem wąskich zagadnień, co gubi bogactwo treści i różnorodność życia wsi. 

-Socjologia wsi musi zmagać się z:
1. Historycznym uwikłaniem badacza, które oznacza uwikłanie podwójne:
zmieniający się przedmiot badań dynamika przemian szybsza niż koncepcje i ich wyjaśnianie, warsztat badawczy socjologa nie pozwala dostrzec, opisać, zrozumieć, wyjaśnić nowego, złożonego obrazu wsi.
2. ze zmianami samej socjologii, jej założeń teoretycznych i metod badawczych