Rolnictwo ekologiczne- jest określane również jako: biologiczne, organiczne, biodynamiczne. Jest to system gospodarowania, w którym wyklucza się stosowanie syntetycznych nawozów mineralnych, pestycydów, regulatorów wzrostu i syntetycznych dodatków paszowych. GOSPODARSTWA EKOLOGICZNE ZNAJDUJĄ się w czystym środowisku co pozwala wykluczyć lub maksymalnie ograniczyć zanieczyszczenia których źródłem jest przemysł lub drogi szybkiego ruchu. HISTORIAZielona rewolucja – wprowadzenie nowych gatunków zależnych od: *nawozów, *nawadniania i melioracji, * środków ochrony roślin, *zabiegów agrotechnicznych. Nowe praktyki wywołały wiele skutków dla środowiska i spowodowały wzrost kosztów produkcji, oraz wiele problemów społecznych i socjalnych. Intensyfikacja – ulepszanie gatunków, ulepszanie maszyn, nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych, pogarszanie stanu środowiska. Cechy rolnictwa konwencjonalnego – *energia kopalin, *sterowanie określonymi uprawami, eksploatacja aż do degradacji, produkcja średniej jakości biologicznej, zła jakość przechowalnicza, maksymalizacja plonów, intensywność gospodarowania i obszar nieskoordynowany z warunkami produkcji i środowiska, zalecenia specjalizacji oparte głównie na kalkulacji ekonomicznej, znaczna chemizacja czyli nawozy mineralne, biocydy, syntetyczne regulatory wzrostu, mechanizacja głównie w aspekcie ułatwienia sobie pracy, skażenie środowiska, jakość przypadkowa. 2.Rozdrobnienie gospodarstw – średnia powierzchnia gospodarstw w kraju- 8,4ha, przeciętne gospodarstwo składa się z 6-7 działek ewidencyjnych, w południowej Polsce nawet kilkadziesiąt, 6% gospodarstw składa się z więcej niż 10 działek. 3.Zróżnicowanie regionalne- A) Polska południowa i południowo-wschodnia: największe rozdrobnienie gospodarstw, największa liczba zatrudnionych na jednostkę powierzchni, B) Polska zachodnia i północno-zachodnia: gospodarstwa większe o 50-100% od średniej krajowej, względny dostatek ziemi, koncentracja i lepsze wykorzystanie specjalistycznych maszyn. 4. Niedoinwestowanie- *niskie nakłady na nawożenie mineralne 2-3 razy mniejsze niż w krajach UE, * niskie nakłady na stosowanie mikroelementów, kwalifikowanego materiału siewnego, regulatorów wzrostu, * 7-krotnie mniejsze zużycie pestycydów niż w krajach UE 0,4 kg/ha. 5. Słabość ekonomiczna- niekorzystne relacje między cenami środków produkcji, a cenami zbytu spowodowały m.in.: *spadek parytetu dochodów rolniczych z 92% w 19990r do 38% w 2003r, *zmniejszenie pow UR wg Spisu rolnego w Polsce było 3,5 mln ha nieprodukcyjnej ziemi. Gospodarstwa wielkoobszarowe- intensyfikacja, monokultury, irygacja-nawadnianie, pestycydy, nawozy chemiczne, ciężki sprzęt rolniczy, odpady z produkcji rolniczej, organizmy modyfikowane genetycznie, zanieczyszczenie gleby, wody i powietrza. Intensyfikacja- rolnictwa, ma na celu podniesienie wydajności, popycha rolników zajmujących się uprawą do częstego używania, a nawet nadużywania środków produkcji, takich, jak maszyny rolnicze, nawadnianie, stosowanie chemikaliów rolniczych itd. WADY- nadużywanie środków produkcji, zagęszczenie inwentarza, rozprzestrzenianie się chorób i szkodników, szybka degradacja gleby, ugniatanie oraz zniszczenie jej struktury, obniżanie żyzności, wzrost zawartości soli i kwasów, zanieczyszczenie chemikaliami, pestycydami oraz erozja, przeciążenie ekosystemów i uszczuplanie zasobów naturalnych. Monokultura- system rolniczy polegający na wieloletnim uprawianiu na tym samym obszarze roślin jednego gatunku: *roślin pokarmowych np. zbóż, trzciny cukrowej, * roślin w uprawach specjalistycznych np. uprawy szklarniowe, * roślin przemysłowych np. bawełny, tytoniu. WADY- zmiana krajobrazu rolniczego, szybka degradacja gleby, rozprzestrzenianie się chorób i szkodników, przeciążenie ekosystemów i uszczuplanie zasobów naturalnych, bioróżnorodność. Los pestycydów w środowisku- pestycydy po tym jak zostaną użyte na rośliny,, albo glebę, przechodzą cykl przemian, fizycznych chemicznych i biologicznych i zanieczyszczają glebę, wody a wraz z nimi zostają przeniesione do tkanek roślinnych i zwierzęcych a nawet ludzkich. Obecnie mamy wystarczająco dużo dowodów na to, ze cząsteczki wielu pestycydów a szczególnie pestycydy chlorowe, pozostają w glebie i wodzie przez lata albo dziesięciolecia a ich stężenie w bardzo małych ilościach w wodzie mogą być zwielokrotnione biologicznie 105-107 razy w tkankach bezkręgowców, ryb, ptaków, i ssaków, a ostateczne stężenie osiąga milionowe ilości u zwierząt. ## Innym problemem wynikającym ze stosowania pestycydów na glebę, jest fakt, ze bardzo często blokują zmianę upraw na wiele lat i stwarzają problemy związane z toksycznymi pozostałościami w produktach rolnych. ## Zatrucie gleby pestycydami zaszło tak daleko, że nawet jeśli ich stosowanie zostało zarzucone, znaleziono gleby, które zawierają powyżej 2 kilo DDT na 0,1 ha, nawet wiele lat po jego ostatnim zastosowaniu. Wpływ stosowania pestycydów – niepożądane efekty po zastosowaniu pestycydów w rolnictwie są ważne z powodu całego szeregu aspektów ekologicznych, na które wpływają, a często znacznie bardziej niż początkowo zakładano: *wpływ stosowania pestycydów na ekosystemy biologiczne, *obniżenie ilości dostępnego pokarmu, obniżenie ilości konkurentów, *obniżenie ilości wrogów biologicznych, *obniżenie bioróżnorodności w bio-społecznościach, *konsekwencje sukcesji gatunków, *wpływ pestycydów na zdrowie.

pastwiskowe żywienie zwierząt w gospodarstwach ekologicznych

Wypas zwierząt stanowi najbardziej naturalna formę ich letniego żywienia zwłaszcza w gospodarstwach ekologicznych. Żywienie pastwiskowe jest swoistym powrotem do naturalnych warunków życia zwierząt.

EKLOGICZNE PASZE Z UZYTKOW ZIELONYCH: ekologiczne pasze przyczyniają sie do zdrowia i dobrej kondycji zwierząt, ponieważ jakość i skład paszy ma zasadnicze znaczenie w produkcji ekologicznego mięsa i innych produktów zwierzęcych. ROLNICY EKOLOGICZNI zapewniając wiec swoim zwierzętom ekologiczne pasze korę nie tylko umożliwiają produkcje zwierzęca ale służą tez utrzymaniu zdrowia zwierząt i ich dobrej kondycji. WSPOLNOTOWE ROZPORZAZENIE W SPRAWIE ROLNICWA EKOLOGICZNEGO- wymaga stosowania wyżywieniu zwierząt min 85% pasz z rolnictwa ekologicznego. Od 1stycznia2008r rolnicy ekologiczni są zobowiązani do żywienia bydła paszami ekologicznymi w100%- taki jest warunek sprzedaży produktów jako ekologiczne zaopatrzone w Unijne logo rolnictwa ekologicznego. ROZPORZADZENIE ZASADY I PRZEPISY- jak i tez przepisy prawne wymagają by zwierzęta miały swobodny dostęp do ekologicznie utrzymywanych pastwisk oraz pasz objętościowych. Zgodnie z zasada wykorzystywania zasobów lokalnych również ekologiczne pasze. PASTWISKO TRWALE- jest to użytek zielony odpowiednio urządzony, na którym zwierzęta swobodnie poruszające po określonych jego częściach, zgryzają run (pobierają zielonkę) wyrośla w warunkach żyzności gleby wspomaganej nawozami oraz zasobami wodnymi gleb.

PASTWISKO EKOLOGICZNE- wykorzystuje naturalne możliwości produkcyjne siedliska (żyzność gleby, zaopatrzenia roślin w wódę) wspomagane nawozami gospodarskimi, pozyskuje mniejsze ilości pasz lecz o wysokich walorach żywieniowych wynikających głownie z dużej różnorodności rosnących gatunków roślin. PASTWISKO- jest to użytek zielony odpowiednio urządzony, na którym zwierzęta swobodnie poruszając sie po określonych częściach pastwiska, same pobierają pasze (zielonkę). ROZNICE PASTWISKO EKOLOGICZNE OD KONWENCJONALNEGO? rodzajem i intensywnością nawożenia Nadrzędny cel:-> pastwiska ekologicznego Produkcja (aspekt produkcyjny) na równi stawiany jest z ochrona środowiska -> pastwiska konwencjonalnego

WYPAS A CO SPASANIE? WYPAS- jest to sposób letniego żywienia zwierząt prowadzony na odpowiednio urządzonych pastwiskach natomiast SPASANIE jest to sposób gospodarczego wykorzystania runi użytków zielonych lub paszowych upraw polowych przez wypasane na nich zwierzętach. Wypas odnosi sie do zwierząt a spasanie do roślin. PASTWISKO PROEKOLOGICZNE- EKSTENSYWNE Pastwiska ekstensywne wymagają użytkowania zgodnie z zasadami Zwyklej Dobrej Praktyki Rolniczej, nie należy tutaj stosować takich praktyk jak: przeorywanie wałowanie budowa nowych systemów melioracyjnych stosowania wapnia ścieków herbicydowych lub pestycydów i dosiewania nasion. Wskazane jest wykaszanie niedojadów w okresie lipca-sierpnia. Konieczne są trwale wodopoje lub należy dostarczać wodę pitna w beczkowozach z zamontowanymi poidłami. ZALETY EKOLOGICZNEGO WYPASU ZWIERZAT- a)zdrowie i kondycje zwierząt (układ krążenia, przemianę materii-> poprzez ruch, większa liczbę czerwonych ciałek krwi, rozwija płuca, wzmacnia kościec (działanie promieni słonecznych) b) produkcyjność zwierząt (zaspakaja potrzeby bytowe + produkcje 15-18l mleka/krowy/dzień, wyższa wartość odżywcza produktów zwierzęcych, lepsze walory smakowe produktów np: serów twardych). UWAGA- krowy utrzymywane w alkierzu żyją przeciętnie o 1/3- 1/4 krócej niz korzystające latem z pastwiska. KORZYSCI Z EKOLOGICZNEGO WYPASU ZWIERZAT- a) gospodarcze- najtańsza ze wszystkich pasz objętościowych np: produkcja pasz w przeliczeniu na jednostkę owsiana (j.o) na gruntach ornych jest ok 2,5- krotnie większa niż na użytkach zielonych b) jakościowe- posiada niezbędne dla zwierząt i w odpowiednich proporcjach składniki żywieniowe: makro i mikroelementy białko (korzystny skład aminokwasowy) cukry witaminy związki hormonalne i inne określane mianem związków czynnych, gwarantuje wydajność zwierząt na poziomie nawet 15l mleka/1krowy, dobowe przyrosty bydła opasowego- to o,5-0,7 kg/1 sztuki dziennie c) zoohigieniczne- np synteza witaminy D odbywa sie tylko w warunkach działania promieni słonecznych d) środowiskowe- korzystny wpływ zwierząt na glebę i darń na skutek pozostawiania odchodów udeptywania itp

Jeżeli żywienie pastwiskowe ma tyle zalet to dlaczego rolnicy rezygnują z wypas? w rolników dlatego, że wypas zaliczany jest do ekstensywnej formy żywienia, zwłaszcza krów wysokomlecznych z uwagi na niską wartość żywieniową zielonki (niska zawartość suchej masy), krowy tracą zbyt dużo energii w związki z pokonywaniem przez zwierzęta dużych odległości, dopędzanie, spędzanie i poruszanie się zwierząt na pastwiskach. Trudno jest utrzymywać stabilną wartość żywieniową zielonki w sezonie pastwiskowym. Wymaga dużego angażowania siły roboczej. Żywienie alkierzowe wygodne jest dla rolnika. Koszt 1kg s.m lub 1 MJ energii w zielonce pastwiskowej 100. w sianie łąkowym 150-200, w kiszonce z kukurydzy ok 150, w burakach pastewnych 250-350, w ziemniakach 350-600

PAKIET: zachowanie lokalnych ras zwierząt (kod: G01) rodzime rasy i odmiany zwierząt są doskonale przystosowane do lokalnych, często bardzo trudnych warunków środowiska. Wypasy opierające się na rodzimych rasach, pozwolą skutecznie zagospodarowanie terenów półnaturalnych o ubogich zasobach paszowych. Rasy rodzime mają także duże znaczenie ze względu na rolę jaką pełniły w historii społeczności. Rasy rodzime powinny być upowszechniane ze szczególnym uwzględnieniem okolic, gdzie żywe są tradycje ich hodowli i chowu ZNACZENIE ochrona różnorodności genetycznej zwierząt gospodarskich, zagrożonych zastępowaniem ich rasami wysokowydajnymi. Minimalna liczna zwierząt w stadzie: 4 krowy lub 2 klacze lub 5 matek owcy kulistej lub 10 owiec matek pozostałych ras, wpisanych do ksiąg zwierząt hodowlanych danej rasy. Preferowane rasy i odmiany to te, których niska liczebność stwarza poważne niebezpieczeństwo wyginięcia. Rodzime rasy i odmiany zasługują na zachowanie i promocje w gospodarstwach ekologicznych o agroturystycznych. ZASADY PROWADZENIE GOSPODARSTWA EKOLOGICZNEGO- gatunki i rasy zwierząt- dobór gatunków i ras zwierząt uzależniony jest od warunków lokalnych , utrzymywanie zwierząt powinno zapewnić odpowiednie warunki dobrostanu zwierząt. Żywienie zwierząt- niedozwolone jest stosowanie w żywieniu zwierząt pasz przemysłowych można stosować pasze właściwe lub ewentualnie z zakupu, które posiadają certyfikat na zgodność z ekologicznymi metodami produkcji. Profilaktyka i leczenie zwierząt. POCHODZENIE ZWIERZĄT- zaleca się hodowlę ras lokalnych, muszą pochodzić z hodowli ekologicznych, zezwolić na odstępstwo przy wprowadzaniu zwierząt pochodzących z hodowli konwencjonalnych. METODY CHOWU I HODOWLI ZWIERZĄT- zakazuje się: nakładanie pierścieni na ogonach owiec ma Mosie trzody chlewnej, usuwania rogów lub zębów itp., kastracji po osiągnięciu dojrzałości płciowej, przenoszenia zarodków. RASY RODZIME- rolnictwo ekologiczne przywraca do łask zwierząt ras lokalnych, charakteryzujące się długowiecznością małymi wymaganiami pokarmowymi i dobrym wykorzystaniem pasz gospodarskich, odpornością na choroby i stres. Na ekologicznych użytkach ekologicznych id początku wegetacji roślin Az do lata przyrost plonu zwiększa się. TERMINY ROZPOCZĘCIA WYPASU- dojrzałość pastwiskowej- 7 t/Sm/ha, plon s.m- ok 10t s.m/ha 1kg s.m zawiera 7,5 MJ energii (wypasy wiosenne zaleca się prowadzić przy niższej wysokości 10-12cm-> mniej niedojadów. Sezon w Polsce 160-180dni roślinność: rośnie przez 210-220 dni od końca marca do końca października. OGÓLNE ZASADY PRAWIDŁOWEGO UŻYTKOWANIA PASTWISK- krótki okres spasania wyznaczonej powierzchni pastwisk 2-3 dni, odpowiednio długi okres odrostu runi między kolejnymi wypasami, zmienne użytkowanie runi(kośno-pastwiskowej) )->zwiększa plonowanie o 10-15%, dostosowanie liczby zwierząt do aktualnego plonu pastwiska ,prowadzenie wypasów na podstawie opracowanego harmonogramu. LOKALIZACJA PASTWISK- powinno być zlokalizowane jak najbliżej zabudowań inwentarskich, nie przy drogach szybkiego ruchu torach olejowych oraz w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów przemysłowych. PASTWISKA DLA OWIEC- podstawa letniego żywienia owiec w gospodarstwach ekologicznych jest pastwisko często trudno dostępne i słabej jakości które inne gatunki zwierząt gospodarskich dobrze nie wykorzystują. System ekstensywny to chów owiec wypasanych na naturalnych użytkach zielonych a także na nieużytkach zielonych , z okresowym utrzymaniem stada w tanich pomieszczeniach przystosowanych do utrzymania tych zwierząt. EKOLOGICZNY WYPAS OWIEC- wybitne walory użytkowe skłaniają do chowu i hodowli owies rasy wrzosówka w gospodarstwach agroturystycznych, do pielęgnacji krajobrazu i na terenach odłogowanych rolniczo. ORGANIZACA WYPASU- grodzenia g ciężaru ciała/dobę, można dokarmiać paszami węglowodorowymi na wiosnę. elektryczne z Organizacja: ogrodzenie elektryczne z 2 drutów na wysokości i 80-90 cm, -,można uzyskać przyrost z 1 ha pastwiska owczego- ok 100 l mleka, 25-27 kg wełny, 120-164 kg przyrostu ciężaru ciała, 1,2-2,8 t siana. USTAWA EKOLOGICZNA-wg ustawy dopuszczalna obsada zwierząt wynosi od 0,5 do 1,5 DJP na 1ha. Uzyskanie tak wysokich plonów z pastwisk w warunkach ekologicznej produkcji wiąże się z dużą dbałością pastwisko, a zwłaszcza o urządzenia melioracyjne, właściwe nawożenie o pielęgnacja, CHÓW KÓZ- dominującą grupą są kozy bezrasowe nazwane też fuzytowymi: rozpowszechnione rasy: koza biała, uszlachetniona , koza barwna uszlachetniona ZALETA: przystosowanie się do istniejącego środowiska i odporność na niekorzystne warunki bytowe. PASTWISKA DLA KONI- rola i możliwość poruszania się, pokrycia potrzeb pokarmowych, organizacja wypasu: system kwaterowy, większe powierzchnie kwater, ogrodzenie stałe dobrze widoczne z żerdzi drewnianych wysokość 80-90cm żywopłotu wysokość ok 140cm szerokość 150cm, bramy wpędowe, drogi dopędowe o szerokości 6-10 cm, powierzchnia pastwisk dla 1 klacz z przychówkiem 0,6-0,7 ha, wielkość kwaer 1,5-11 ha, liczba kwater 9-25.

PASTWISKOWY CHOW SWIN

1). Dużo świeżego powietrza i ruchu niezależnie od pogody to podstawa w ekologicznym chowie Świn. zwierzętom nie ogranicza sie dostępu do wody oraz do karmników z pasza, która pochodzi z własnych zasobów gospodarstwa. Pastwiska są ogrodzone pod pradem Rasa złotnicka pstra- o dużej zawartości tłuszczu wyprodukowanie naturalnych smacznych , bez konserwantów salcesonów, parowek, szynek wymaga wyhodowanie w zgodzie z natura odpow. as swin. hodowla Świn na pastwiskach to hodowla w naturalnych warunkach, które pozwalają zwierzętom na naturalne zachowania +swinie maja potrzebę wybiegania sie i silny instynkt rycia 2) organizacja wypasu: położenie blisko pastwiska, ogrodzenia elektryczne: 2 przewody na wysokości 20-30 cm i 50-60cm, i rozstaw palików 2m, wypas przeprowadzać w godzinach rannych i wieczornych, czas pasienia 4-5 h/ dobę, pobyt w kwaterze <2-4 dni, wypasać prosięta od 14 tyg życia, pastwisko w 100 % pokrywa zapotrzebowanie paszowe lochom zasuszanym i prostym, w 75 lochom w drugiej połowie ciąży, -spasać run o wys 8-12 cm (mniej włókna) najlepsze pastwiska życica trwała wiechlina 3)pastwiska dla drobiu: wypasać na pastwiskach trwałych i krótkotrwałych, powierzchnia na 1kure 5-20m2, kura zielononóżka kuropatwa chow drobiu grzebiącego zgodnie z oczekiwaniami rolnictwa ekol opiera sie na zasadzie poszanowania wysokich standardów. jajo kury utrzyma zgodnie z wymogami rolnictwa cechuje sie mniejszym ale dobrze wybarwionym żółtkiem oraz wysokim białkiem z widocznym podziałem na białko gęste i rzadkie. 1. żółtka jaj pozyskane od kur z chowu ekol. ras zachow. sa mniejsze, lżejsze o 25% 2. stężenie jonów wodorowych jest mniejsze o 0,50 jednostek 3. zawierają mniej tłuszczu 5) hodowla chów według metod ekologicznych uwzględnia samopoczucie gęsi swobodę zachowań korzystanie z nieograniczonych obszarów łąk i pastwisk ekologicznych. Wywarzane w takich warunkach produkty odznaczają się doskonała jakością a mięso gęsi określa się jako zdrową i bezpieczną żywność. strusi: niewolno zakładać w dolinach obniżeniach oraz gdzie sa pociągi lub wieją silne wiatry ogrodzenie plot 2m -strusie afrykańskie to ptaki półpustyń i sawanny, dlatego kochają słonce 6) Daniele- nowe zwierz gosp: -nie potrzebuje dużej przestrzeni do życia , odporny na choroby, -zal. hodow. nie jest przedsięwzięciem trudnym i kosztownym cel: mięso i skory, nie więcej obsada 15szt/ha, zagroda co najmniej 1ha stopień nasłonecznienia terenu- im bardziej nasłoneczniony wybieg tym lepiej 7) Zubry- pokrewieństwo z bizonem, waga 440-920kg. wysokość w kłębie 188cm, waga 16 a 35kg 8) bawoły wodne DANIELE-NOWE ZWIERZĘTA GOSDODARSKIE: ustawa o organizacji i rozrodzie zwierząt gospodarskich z 2002 roku, zwierzęta gatunków jeleń i daniel utrzymywane w warunkach fermowych w celu pozyskania mięsa i skór, oznacza to że ich hodowla Est normalną działalnością rolniczą, daniel nie jest konfliktowy nie potrzebuje dużej powierzchni do życia jest odporny na choroby, założenie hodowli danieli nie jest przedsięwzięciem trudnym an kosztowny. kura zielononóżka:- polska pierwotna rasa znajduj sie na czerwonej liście opracowanej przez FAO (lista zwierząt zagr. wyginięciem), -wykorzystywanie natur warunki środowisk 4) ekologiczny chow gęsi: ges biała Kolbudzka PASTWISKA DLA DROBIU- zapewnić im duży wybieg, możliwość grzebania i kąpieli piaskowych. ORGANIZACJA WYPASU: można wypasać na pastwiskach trwałych i krótkotrwałych powierzchnia na 1 kurę 5-20 m2 1 gęś 100m2, nie wypasać drobiu na pastwiskach przeznaczonych dla innych zwierząt (przenoszenie chorób i zachwaszczenie)

EKOL. CHOW GESI: -duże znaczenie hodowli i chowu gęsi w Polsce wynika z faktu ze prawie 100% jest przeznacza na eksport -równie cennym produktem jest puch i pierze eksport głownie do Niemiec , Japonii, USA Szwajcarii i Tajlandii -produkcja z polskich gęsi sa uznawane jako markowe o najwyższej jakości GESI -najl do prod pierza, puchu - gęsi białe kolbudzkie których udział w eksporcie wynosi około 95%. PASZE STOSOWANE W ŻYWIENIU GESI: -wyłącznie roślinne HODOWLA Danieli – produkcja przyjazna środowisku naturalnemu, chroni krajobraz (zachowanie naturalnych zbiorowisk roślinnych), ochrona wód gruntowych, przyjazny zwierzętom system produkcji swobodny wypas, niska intensywność produkcji w porównaniu do tradycyjnych gałęzi rolnictwa, HODOWLA STRUSI- nie wolno zakładać w dolinach obniżeniach terenu oraz tam gdzie SA przeciągi lub wieją silne wiatry, podczas jesiennych i zimowych chłodów w dolinach często zalega zimne i wilgotne powietrze a silne wiatry i przeciągi mogą znacznie obniżyć odporność ptaków, drugą rzeczą jest stopień nasłonecznienia terenu im bardziej nasłoneczniony wybieg ty lepiej, strusie afrykańskie to ptaki półpustyń i sawanny dlatego kochają słońce. OGRODZENIAELEKTRYCZNE DLA STRUSI- strusie mają tendencję aby sięgać powyżej, poniżej lub przez wszelkiego rodzaju ogrodzenia żeby jeść trawę na drugiej stronie. Ponadto mogą one wzrosnąć do ponad 2 metry wysokości, choć ptaki te nie latają to potrafią skakać, oznacza to że odstęp między drutami musi być mały a płot wysoki na co najmniej 2 metry. CHOW BYDLA W GOSP EKOLOGICZNYCH: produkcja mleka i mięsa wolowego jedna z najważniejszych dziedzin gospodarki, przeciętny eksport roczny szacuje sie na 700 tys szt, kierunek mięsny mleczny, spożycie mięsa wolowego obecne ok3 kg rocznie na osobę, QMP certyfikat zapewniający najwyższa jakość wołowiny Chów BYDŁA MIESNEGO METODAMI EKOLOGICZNYMI- do najważniejszych ras bydła przydatnego do użytkowania mięsnego w warunkach produkcji ekologicznej można zaliczyć rasy: SImentalska, Charolaise, Limousine, Blonde, Hereforfd, Aberden, Angus, Piemontese i Salers. W gospodarstwach ekologicznych prowadzących chow bydła mięsnego w cyklu zamkniętym podstawowa pasze objętościowa w żywieniu krów mamek z cielętami i opasie młodego rosnącego bydła w okresie letnim stanowi pastwisko. MINIMALNA POWIERZCHNIA POMIESZCZEŃ I PRZESTRZENI OTWARTYCH- dopuszcza się także pod pewnymi warunkami trzymanie bydła na uwięzi w małych gospodarstwach, w gospodarstwach można trzymać bydło na uwięzi jeśli nie ma możliwości podzielenia zwierzą na grupy odpowiednie do ich sposobu zachowania się, zwierzęta te muszą mieć dostęp do obszarów na otwartej przestrzeni przynajmniej dwa razy w tygodniu wtedy gdy wypasanie nie jest możliwe. SPOŻYCIE mięsa wołowego w Polsce spada od kilku lat, obecnie wyosi ono około 3kg rocznie na osobę, podczas gdy jeszcze w 2000r przeciętny Polak zjadał 10,7 kg wołowiny. PRODUKCJA WOLOWINY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH miedzy rasami bydła występują różnice które pozwalają wśród bydła mięsnego hodowanego w Europie rozróżnić 3 podstawowe grupy: a) ..

ZIOŁA- definicja stosuje się zarówno w odniesieniu dogrzewów, bylin jak i roślin jednorocznych. zioła odgrywają ważną role w codziennym życiu człowieka, stosowano je w lecznictwie, kosmetyce, w gospodarstwach domowych. produkcja leków spowodowała że rola ziół straciła na znaczeniu. zalicza się do nich niektóre grzyby. Zioła stosowane są w: ziołolecznictwie, aromaterapii i jako przyprawy. Rośliny zielarskie ze względu na sposób użytkowania dzieli się na: rośliny przyprawowe, lecznicze, olejkodajne. Cześć roślin może równocześnie posiadać właściwości lecznicze być stosowana jako przyprawa i dostarczać olejków eterycznych. leki uzyskane z ziół to leki ziołowe. PASTWISKA ZIMOWE- posiadające duży areał pól zielonych. UWARUNKOWAIA KLIMATYCZNE- w Polsce najczęściej stosowany system pastwiskowo-alkierzowy, przezimowanie zwierząt w budynkach. : EKSPANSKA TRZCINY- trzcina świetnie wytrzymuje trwałe podtopienie do 2m, silne falowanie wody, uwarunkowane zasolenie, pożary suchych łanów a także zanieczyszczenia ściekami różnego typu, jako trawa niezwykle żywotna i błyskawicznie się rozrastająca, szybko formuje rozległe, jednogatunkowe zbiorowiska. PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE- bardzo dobrze utrwala brzegi przed erozją wodną, odgrywa ważną rolę w zarastaniu zbiorników wodnych, ma duży udział w tworzeniu torfu, trzcina stosowana jest również w ekologii używana jest do oczyszczania ścieków w oczyszczalniach biologicznych jako utylizator zanieczyszczeń chemicznych, jej wyschnięcie łodygi- źdźbła były na masowa skalę wykorzystane do produkcji mat budowlanych (używanych przy wykonywaniu tynków i ocieplaniu domów), używane są też do krycia dachów- posiada wysokie właściwości termoizolacyjne, wykonuje się z niej podściółkę dla zwierząt hodowlanych, kwiatostany używane są w zdobnictwie, kłącza wykorzystywane są zaś w lecznictwie. TRZCINA POSPOLITA- służy do sporządzania krzeseł, mat, plecionek, na wyściółkę, płotki przeciw erozyjne na wydmach, jako surowiec papierniczy, nawet roślina pastewna (skoszona za młotu nadaje się do stosowania), źdźbło wys do 4-8m i szer 25cm, WALKA Z TRZCINĄ- najskuteczniejszym jest odpowiednio wczesne koszenie- zanim składniki odżywcze wyprodukowane wiosną i wczesnym latem w liściach i pędach przetransportowane zostaną do kłączy i tam schomikowane na zimę. Koszenie czy podpalane wyschniętych źdźbeł zima lub na przedwiośniu powoduje niepożądaną nadkompensację czyli szybszą regenerację trzciny i bujny rozwój całych płatów trzcinowisk (pobudzone zostają pączki i śpiące a równocześnie Gina patogeny rozwijające się na podstawionej trzcinie). umiejętnie prowadzone wykaszanie trzcinowisk sprawia, że rozwijają się one znacznie wolniej. IZOLACJA AKUSTYCZNA TRZCINY- trzcina spełnia również funkcję bardzo dobrej izolacji akustycznej, dzięki porównaniu wnętrzu dach trzcinowych ma właściwości tłumienia i pochłaniania dźwięki. GRUBOŚĆ DACHU Z TRZCINY-według zachodnich doświadczeń optymalną grubością połaci trzcinowej zabezpieczającej jej długotrwałość jest pokrywa w granicach 23-38cm,średnia grubość jaka jest stosowana to 30cm SZEROKOŚĆ DACHY POJRYTEGO STRZECHĄ TRZCINOWĄ- szczelność płotaci trzcinowej jest 100%, jest to możliwe dzięki właściwemu, bardzo ścisłemu ułożeniu i umocowaniu trzciny na dachu, którego kąt nachylenia musi zapewnić sprawny spływ wody spadowej. Ułożona trzcina jest tak ubijana aby woda mogła spływać po samych końcówkach. Wówczas penetracja wody w głąb porywy nie sięga więcej niż kilkanaście milimetrów. Dzięki temu po opadach następuje bardzo szybkie osuszanie powierzchni. Właściwości trzciny- walory trzciny jako surowca naturalnego stosowanego na pokrycia dachowe są wyjątkowe: produkt ekologiczny niczym nie skażony, nie kruszeje od wewnątrz, doskonale harmonizuje się z krajobrazem, izolacyjność 98%, naturalna mineralizacja, 25 lat gwarancji, co najmniej 50 lat wytrwałości,

DLACZEO DACH Z TRZCINY? domy ryte trzcina są: funkcjonalne, zdrowe, ekologiczne, zaspakajają wymagania estetyczne właścicieli, ławo komponują się z naturalnym środowiskiem, odpowiednia konstrukcja dachu/wgłębienia i wybrzuszenia/ okien dachowych, otrzymuje się wręcz bajkowe efekty. TRZCINA- ma bardzo wysoką tolerancję na: ogień, mróz, wysokie pH, zasolenie Te wszystkie cechy powodował, że już od Wików w sposób podświadomy ludzie wykorzystywali ją w budownictwie główne jako materiał pokryciowy.

SORTOWANIE TRZCINY- polega na: oddzieleniu trzciny jednorocznej od dwuletniej, podziale trzcin pod względem grubości i długości, odrzuceniu trzciny krzywej i kolankowej, poszczególne źdźbła trzciny powinny być ułożone prostopadle do wiązania, trzcinę dachowa przygotowana w snopkach zgodnie z wymiennymi zasadami sortowania pakietyzuje się w specjalnie o tego typu przygotowanej półokrągłej wannie w baloty po 25 i 50 sztuk, baloty są spinane taśmą zimnowalcowaną. POZYSK TRZCINY- trzcina pospolita która stanowi podstawowy materiał produkcyjny rośnie na terenach bagiennych i podmokłych oraz okresowo zalewanych woda. Z uwagi na okres wegetacyjny trzciny i ochronę lęgowych ptactwa zalecanych terminem dokonywania zbiorów SA miesiące zimowe a mianowicie listopad grudzień styczeń luty o końca marca. materiał skoszony na trzcinowisku zostaje zawieziony do magazynów przejściowych, gdzie jest poddany sortowaniu i przewiązywany w wiązki o obwodzie 60cm które to stanowią półfabrykat do krycia dachów.

TECHNOLOGIA OBRÓDKI- (jak sortowanie) nad całym procesem sortowania balotowania i załadunku czuwa mistrz produkcji który odpowiedzialny jest za kontrole i egzekwowania w procesie produkcyjnym TRZCINA- zawiera składniki woskowe a dodatkowo dolnej części łodygi tzw knowiu na styku z wodą wytwarza w czasie dojrzewania zwiększona ilość krzemionki powodując pogrubienie i twardość ścianki co z kolei powoduje wysoką odporność a działanie warunków atmosferycznych a także podwyższa w en naturalny sposób odporność ogniową. A właśnie te końce trzciny tworzą zewnętrzną powierzchnię dachu. TRWAŁOŚĆ POKRYCIA TRZCINOWEGO- trzcina może przetrwać na dachu 70-80 LAT. Obecnie w krajach zachodnich spotyka się wiele dachów w dobry stanie których wiek wynosi 50 lat. Trwałość tego naturalnego materiału wynika stąd iż trzcina zawiera składniki woskowe. STRZECHARSTWO- dla celów strzecharskich trzcina musi spełniać określone normy, nie każda trzcina nadaje się bowiem do położenia na dach przede wszystkim musi to być trzcina jednoroczna. Łodyga trzciny nie może być zbyt gruba/ ta nadaje się na maty/ i powinna być bez liści. Pozyskana w okresie zimowym żniw trzcina musi być przygotowana w odpowiedni sposób dokonuje się selekcji odrzucając stare źdźbła i inne zanieczyszczenia. Wiąże się ją w wiązki grubości 60cm. Optymalna długość wiązki wynosi 1,5-1,7m. ZABEZPIECZENIA PPOŻ DACHU ZE STRZECHY TRZCINOWEJ- Dzięki zawartości w trzcinie/ zwłaszcza w jej dolnej cześć stanowiącej zewnętrzną warstwę pokrycia/dużej ilości krzemionki strzecha trzcinowa jest pokryciem trudno zapalny. Trzcina ubita, Ciśle ułożona na dachu i przymocowana drutem chromoniklowym odpornym na wysokie temperatury w istotny sposób utrudnia rozprzestrzeniani się ognia. Dla zwiększenia jednak odporności ogniowej strzechy trzcinowej można ją zagruntować specjalnymi preparatami np.: Pyranova produkcji holenderskiej oraz lub zastosować specjalne przesłony ognioodporne np.: Sepatex produkcji duńskiej. DACH Z TRZCINY A GRYZONIE I INSEKTY- myszy czy też szczury lubią mieszkać w norach i przy okazji coś jeść ułożona przez fachowców prawidłowo ubita i ściśnięta trzcina nie ma nic co by je mogło przyciągać. Trzcina nie może również zaoferować ziarna jakie Ew. można by było napotkać w źle wymłóconej słomie dlatego też an myszy an szczury się nie gnieżdżą. Ptaki mogłyby się ewentualnie zagnieździć przy źle wykończonej kalenicy na to jest jedna sposób- kalenicę dodatkowo chroni się drobną siatką drucianą powlekana która jest niewidoczna. Z wiekowych doświadczeń użytkowników domów z dachami trzcinowymi w krajach zachodnich Anglia Benelux wynika, że pająki nie lubią trzciny i w tym pokryciu nigdy się nie zalegają

KONSERWACJA DACHU Z TRZINY I STRZECHY TRZCINOWEJ- dach trzcinowy nie wymaga szczególnej konserwacji, Starzeje się on w naturalny sposób. Początkowy jasny kolor z czasem zamienia się na kolor mysi i pozostaje w takim stanie na długie lata. Te części dachu które szczególnie SA narażone na działanie warunków atmosferycznych/okap niższe części cały czas zacienione/ wymagają oczyszczenia z liści, gałęzi./ ewentualnie po latach z mchu/zatrzymujących naturalny spływ wody. TRZCINOWISKA- stanowią siedliska występowania wielu gatunków ptaków zwłaszcza: wąsatki, Trzcianka, wodnika, baka, bączka. KOSZTY PRODUKCJI DACHU TRZCINĄ- odmienność elegancja i estetyka a przede wszystkim cechy użytkowe dachu pokrytego trzcina niewątpliwie wpływa na cenę tego rodzaju pokrycia ale nie do tego stopnia znacznie odbiegała ona od kosztów innych materiałów pokryciowych i była niemożliwa do zaakceptowana.

SZUWAR TRZCINOWY- zespół trzciny pospolitej, trzcinowisko, syntakson w randze zespołu budowany przez słodkowodny makrolit; trzcinę pospolitą, należy do klasy zespołów szuwarowych Phragmitetea.

Pasze objętościowe z ekologicznych UZ: zielonka, sino, sianokiszonka, susz, pelet- brykiet energetyczny Pastwiska ekologiczne UZ- krowa zjada do 10% swojej czyli 50-70%

5000 l zjada: 8 t zielonki, 6-7t kiszonki, 1,6 t siana 0,85 t pasz treściwych. Ekstensywne UZ- 1 pokos 1 marca-30 września 2 pokos od połowy kwietnia so sierpnia, nie więcej niż 2 pokosy.. siano- zawartość wody 15-18% wysuszona zielonka z liści krowy mleczne 3-4 kg przeciętnie 2-3 kg zalecane 7kg co najmniej, KISZONKA wilgotne 20-30% s.m

WYMOGI DOTYCZĄCE KŁOSZENIA TERMIN KOSZENIA-

w przypadku łąk koszenie musi odbywać cię corocznie, w terminie od 1 sierpnia d 30 września. Zbyt wczesne koszenie lub zbyt intensywny wypas może oprowadzić do uszkodzenia łęgów. Dopiero tak późno koszenie ogranicza do minimum straty w łęgach błotniaków łąkowych, derkaczy i wodniczek, spowodowane działalnością rolniczą. Inne kluczowe gatunki odbywają łęgi wcześniej i opóźnienie pokosu do lipca byłoby wystarczające w ich przypadku ale wymogi pakietu ptasiego SA wspólne dla wszystkich 1 gatunków. Ponieważ większość rolników realizujących pakiety przyrodnicze ograniczy się tylko do jednego pokosu w rok, lepiej aby odbył się n później.