EKOLOGICZNA ROLA POROSTÓW

1. Są pionierami życia- zasiedlają skały i środowiska zbyt ubogie dla innych organizmów; torują drogę do zasiedlania skał oraz wydm przez rośliny naczyniowe;

2. Stanowią czynnik glebotwórczy - kwasy porostowe mają duży wpływ na rozwój mikroflory glebowej i tworzenie próchnicy oraz kielkowianie nasion; w istotny sposób przyspieszają wietrzenie skał w wyniku procesów chemicznych i mechanicznych; wietrzenie chemiczne następuje w wyniku długotrwałego oddziaływania na skałę produktów metabolizmu porostów, natomiast wrastające w szczeliny skał fragmenty plech przyczyniają się do wietrzenia mechanicznego; gdy woda w strzępkach zamarza, powstają drobniutkie pęknięcia powierzchni skały zajmowanej przez porost; niektóre substancje porostowe mają również silne właściwości chelatujące, tzn. posiadają zdolność do selektywnego usuwania z podłoża skalnego niektórych jonów,
co narusza jego strukturę; ponadto nierówności powierzchni plech umożliwiają zatrzymywanie się i gromadzenie nanoszonego pyłu oraz martwych szczątków plech; wszystkie te czynniki, działając przez dziesiątki lat, przyczyniają się do powstania warstewki gleby, na której mogą już się zatrzymać zarodniki mszaków i nasiona roślin kwiatowych.

3. Kształtują mikroklimat, szczególnie w lesie - są ogromnym rezerwuarem wody, którą pobierają z rosy, mgły i opadów; mogą w ten sposób powiększyć swój ciężar kilkukrotnie; pobrana woda odparowuje powoli, co zapewnia równomierną wilgotność w lesie przez długi czas, a to jest ważnym czynnikiem warunkującym życie innych organizmów; wodę zatrzymują głównie porosty naziemne, zapewniające ochronę przed przesiąkaniem jej przez piaszczyste podłoże, oraz listkowate i krzaczkowate porosty nadrzewne; obliczono, że 1 ha boru chrobotkowego może wchłonąć w czasie intensywnych opadów około 6 tysięcy dm³ wody.

4. Są znaczącym czynnikiem w życiu zwierząt- wiele bezkręgowców, w większym
lub mniejszym stopniu uzależnione jest od porostów, które stanowią ich pożywienie
i schronienie; niektóre ptaki wykorzystują je do budowy gniazd, gdyż są one ogólnodostępne, łatwe w przenoszeniu i chronią przed pasożytami; są pożywieniem także dla wielu kręgowców, zwłaszcza w tundrze i lasotundrze

GATUNKI CHRONIONE POROSTÓW

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1765), w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej podlegają następujące taksony porostów:

Z rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae):

1. chrobotek alpejski (Cladonia stellaris)

1. chrobotek czarniawy (Cladonia stygia)

2. karlinka brodawkowata (Pycnothelia papillaria)

 Z rodziny chróścikowatych (Stereocaulaceae):

1. chróścik - wszystkie gatunki (Stereocaulon spp)

 Z rodziny czasznikowatych (Icmadophilaceae):

1. czasznik modrozielony (Icmadophila ericetorum)

 Z rodziny granicznikowatych (Lobariaceae):

1. granicznik - wszystkie gatunki (1) (Lobaria spp.)

2. podgranicznik - wszystkie gatunki (1) (Sticta spp.)

3. tarczynka przygraniczna (1) (Lobarina scrobiculata)

 Z rodziny kruszownicowatych (Umbilicariaceae):

1. kruszownica - wszystkie gatunki (Umbilicaria spp.)

2. pęcherzyca nadobna (Lasallia pustulata)

 Z rodziny obrostowatych (Physciaceae):

1. obrostnica - wszystkie gatunki (Anaptychia spp.)

2. turzynka okazała (1) (Heterodermia speciosa)

 Z rodziny odnożycowatych (Ramalinaceae):

1. odnożyca rynienkowata (1) (Ramalina calicaris)

2. odnożyca włosowata (1) (Ramalina thrausta)

3. odnożyca- pozostałe gatunki (Ramalina)

 Z rodziny pawężnicowatych (Peltigeraceae):

1. dołczanka - wszystkie gatunki (Solorina spp.)

2. pawężnica - wszystkie gatunki (Peltigera spp.)

 Z rodziny pawężniczkowatych (Nephromataceae):

1. pawężniczka - wszystkie gatunki (Nephroma spp.)

 Z rodziny puchlinkowatych (Thelotremaceae):

1. puchlinka ząbkowata (Thelotrema lepadinum)

 Z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae):

1. biedronecznik - wszystkie gatunki (Punctelia spp.)

2. brunka Delisa (Neofuscelia delisei)

3. czerniaczek alpejski (Allantoparmelia alpicola)

4. cienik - wszystkie gatunki (Pseudephebe spp)

5. kobiernik - wszystkie gatunki (1) (Parmotrema spp.)

6. koralinka rozgałęziona (Allocetraria madreporiformis)

7. mąklik otrębiasty (Pseudevernia furfuracea)

8. nibypłucnik - wszystkie gatunki (Cetrelia spp.)

9. oskrzelka rynienkowata (Flavocetraria cucullata)

10. pawężnik Laurera (1) (Tuckernaria laureri)

11. płaskotka reglowa (Parmeliopsis hyperopta)

12. płaskotka rozlana (Parmeliopsis ambigua)

13. płucnica płotowa (Cetraria sepincola)

14. płucnica zielonawa (Cetraria chlorophylla)

15. płucniczka Delisa (Cetrariella delisei)

16. płucnik modry (Platismatia glauca)

17. popielak pylasty (Imshaugia aleurites)

18. przylepka - wszystkie gatunki (Melanelia spp.)

19. przystrumyczek pustułkowy (Hypotrachyna revoluta)

20. pustułka - wszystkie gatunki, z wyjątkiem pustułki pęcherzykowatej (Hypogymnia spp., z wyjątkiem Hypogymnia physodes)

21. szarzynka - wszystkie gatunki (Parmelina spp.)

22. tapetka - wszystkie gatunki (Arctoparmelia spp)

23. tarczownica - wszystkie gatunki, z wyjątkiem tarczownicy bruzdkowanej (Parmelia spp., z wyjątkiem Parmelia sulcata)

24. tarczynka dziurkowana (Menegazzia terebrata)

25. wabnica kielichowata (Pleurosticta acetabulum)

26. zeżyca seledynowa (1) (Flavopunctelia flaventior)

27. złotlinka jaskrawa (Vulpicida pinastri)

28. żełuczka - wszystkie gatunki, z wyjątkiem żełuczki izydiowej (Xanthoparmelia spp., z wyjątkiem Xanthoparmelia conspersa)

29. żółtlica chropowata (Flavoparmelia caperata)

30. brodaczka - wszystkie gatunki (Usnea spp.)

31. mąkla odmienna (Evernia mesomorpha)

32. mąkla rozłożysta (1) (Evernia divaricata)

33. rożynka posępna (Cornicularia nomoerica)

34. włostka - wszystkie gatunki (Bryoria spp.)

35. żyłecznik zwisający (Alectoria sarmentosa)

  Z rodziny złociszkowatych (Chrysotrichaceae):

1. złociszek jaskrawy (Chrysothrix candelaris)

 Z rodziny złotorostowatych (Teloschistaceae):

1. błyskotka - wszystkie gatunki (Fulgensia spp.)

2. jaskrawiec morski (Caloplaca marina)