Ekologiczna rola pasożytów – wykład 6.03.2013

Drogi inwazji pasożytów:

• Choroby odzwierzęce (antropozoonozy) – 4/5 inwazji u człowieka

• Bąblowica

• Toksokaroza

• Choroby przenoszone między ludźmi lub z człowieka na zwierzęta (zooantroponozy)

• Balantidioza

• Choroby przenoszone w obu kierunkach: człowiek-zwierzę; zwierzę-człowiek (amfiksenoza)

• Włośnica

• Toksoplazmoza

1. Droga pokarmowa – cysty, jaja i larwy helmintów

• Aktywne stadia inwazyjne przez CO₂, kwas węglowy, redoks, temperatura, enzymy, składniki żółci

1. Droga płciowa – pasożyty nie wytwarzające form przetrwanych

2. Droga inhalacyjna – (gardziel, nos, spojówki) cysty,

3. Bezpośrednie wniknięcie przez skórę (uszkodzoną lub aktywnie penetrowaną – gruczoły cytolityczne), larwy przywr, nicieni

Zarażenie pionowe matka-płód, matka-noworodek:

• Wraz z krwią w przypadku zaburzenia krążenia łożyskowego do płodu dostają się zarodźce malarii

• Inwazja przez żyłę pępkową

• Z jamy otrzewnej matki przez ścianę macicy

• Inwazja przez siarę

Wartości opisujące rozmiary populacji pasożytów:

1. Od czego zależy sukces pasożytów

• Od liczby potomstwa – produkować więcej

• Od wskaźnika transmisji – produkować lepiej

• Od liczebności żywicieli

1. Płodność zarodźców

• Sporogonia

• Schizogonia pozakrwinkowa

• Marulacja

1. Płodność pasożytów

• Ameba czerwonki – 50mln cyst/dzień

• Glista ludzka – 64mln jaj/rok

• Tasiemiec uzbrojony – 80mln jaj/rok

• Tasiemiec nieuzbrojony – 10mld jaj/rok

Typy strategii rozrodczej pasożytów:

1. Wysoka płodność – nie tracą energii na poszukiwanie pokarmu („r”)

2. Długowieczność form dorosłych („K”)

3. Potomstwo przystosowane do transmisji i manipulowania żywicielami („K”)

Optymalizacja transmisji:

1. Wybór żywicieli – jeśli jest kilku w cyklu powinni być związani zależnościami troficznymi

2. Skomplikowanie cyklu – w celu optymalnego wykorzystania zasobów środowiska (np. bruzdogłowiec szeroki)

3. Miejsce spotkania żywiciela – reakcja pasożytów na bodźce wysyłane przez żywiciela lub przez makrohabitat:

• Światło

• Grawitacja

• Temperatura

• Natlenienie

• Drgania

• Ciśnienie

1. Czas spotkania żywiciela – synchronizacja aktywności pasożytów z cyklem dobowym