SALERS

w sytuacji kiedy się pojawi więcej pożywienia rasa ta odkłada rezerwy, świetnie zbudowane kończyny, rasa terenów górzystych, łatwość wycieleń, dobre wyniki w rozrodzie, rasa mięsna, która z pośród mięsnych produkuje najwięcej mleka 3tys kg mleka, nadają się na mamki, masa ciała 650-800kg krowy, buhaje 1000-1200kg, we Francji w 95% użytkowane mięsnie, a w 5% mlecznie, pogłowie we Francji wynosi 200tys sztuk, jest popularną rasą na całym świecie, w Polsce ok. kilkuset sztuk głównie na Dolnym Śląsku i Pomorzu.

Odchów młodych osobników różnych ras:

• muszą być karmione mlekiem matki co najmniej przez okres 3miesięcy (konie, krowy)

• małe przeżuwacze (owce, kozy) co najmniej 45dni (1,5 miesiąca) karmione mlekiem

• świnie co najmniej 40dni

LIMOUSINE

wysokie walory kulinarne, łatwość porodów, przeciętne wymagania żywieniowe, dobrze nadaje się do ekstensywnego chowu na powietrzu, masa ciała buhaje 1100kg, krowy 650-850kg, umaszczenie od jednolicie czerwonego do ciemnowiśniowego, bardzo dobra wydajność rzeźna, świetna jakość mięsa, płodne i długowieczne krowy (8-12lat)- średnio za życia wydają 7 cieląt, spotykamy to bydło na całym świecie- świetnie się przystosowują do warunków środowiskowych, cielęta można podać różnemu rodzajowi opasu, lekki kościec- posiada delikatne kości w tuszy.

150dni w roku co najmniej na pastwisku powinny spędzić krowy mleczne

Przy wyborze ras bydła bierzemy pod uwagę:

• długowieczność

• czas użytkowania krowy

• wydajność życiową

• odporność na choroby, pasożyty

• użytkowość rozpłodowa

• łatwość wycieleń

• skład mleka od danej rasy krów

• zawartość białka, tłuszczu

Wydajność mleczna w gospodarstwach ekologicznych 5-7 kg rocznie

Wpływ na jakość i ilość pasz:

• warunki glebowo- klimatyczne

• obsada zwierząt

Cykl zamknięty w gospodarstwie ekologicznym:

• liczba ogólna zwierząt nie może przekroczyć wskaźników na 1ha

Żywienie krów mlecznych w gospodarstwie ekologicznym:

• głównie pasze objętościowe (zielonka, siano, sianokiszonka)

System pobierania paszy- bardzo ważna cecha bydła, maksymalna ilość pobierania zależy od:

• składu i budowy roślin, a także od stopnia dojrzałości (zdrewniałe na ile) jest to cecha charakterystyczna dla danego gatunku, ale uzależniona od czynników (rasa, masa ciała, jakość paszy)

Pasze objętościowe są dobrym źródłem substancji mineralnych:

• Ca- wapń- zielonki, makuchy, zielonki z motylkowych- dobre źródło wapnia

• P- fosfor- zboża, nasiona zbóż, nasiona roślin motylkowych, wysłodki buraczane

• Mg- magnez- otręby, otręby pszenne, zielonki z roślin motylkowych

• Na- sód- w niewielkich ilościach w roślinach dlatego stosujemy lizawki solne

ŻYWIENIE CIELĄT

Prawidłowy odchów cieląt:

• zdrowotność

• odpowiedni wzrost i rozwój zwierzęcia

• siara- pierwszy okres, posiada składniki pokarmowe biologicznie aktywne dostarcza przeciwciał- zwierzę nabywa odporności (immunoglobuliny)

• okres odpajania mlekiem- najlepiej mleko pełne zaleca się w poszczególnych tygodniach życia cielęcia (częstotliwości):

• do 6 tygodnia życia 2 razy dziennie mlekiem pełnym

• od 7 tygodnia życia można podawać raz dziennie, 400l (kg)- dzienna ilość

• 8- 9 tygodni (2 miesiące)- powinno podwoić masę ciała jaką miało przy urodzeniu dobrze odchowane cielę

• zaleca się również stosowanie innych pasz (pasze treściwe, siano)

• siano łąkowe przyspiesza rozwój żwacza, zwiększa ilość cykli

• nawet do 3kg paszy treściwej na dzień może pobierać cielę, może jeść gniecione ziarna zbóż

• po 2miesiącu życia- można podawać kiszonkę z kukurydzy i sianokiszonkę (dobrej jakości)

• powinno mieć stały dostęp do czystej wody pitnej

ODCHÓW MŁODYCH JAŁÓWEK HODOWLANYCH

• żywienie energetyczne- zwracamy uwagę na ilość energii w paszy- nadmiar- nadmierne przetłuszczenie wymienia, ograniczenie rozwoju tkanki gruczołowej

• pasze objętościowe bardzo dobrej jakości (zielonki z TUZ, GO, a w zimie siano i sianokiszonka)

• niewielki dodatek paszy treściwej przyspiesza tempo wzrostu, w okresie pierwszych 2tygodni po pokryciu wpływa na płodność w stadzie

ŻYWIENIE KROWY MLECZNEJ

• zależy od zmian jakie zachodzą w produkcji mleka w całym cyklu produkcyjnym

• początek laktacji (2 miesiące)

• środek laktacji 3-6 miesięcy produkcja, 7-10 miesiąca produkcja i odbudowa rezerw

• 10 miesięcy- środek laktacji do początku zasuszenia

• zasuszenie 2 miesiące

• 25- 35% utraty apetytu i wzrostu na składniki pokarmowe- 1 okres laktacji, aby pokryć niedobór energii i białka krowa sięga do swoich rezerw (tłuszczowe 100kg, białkowe 5-10kg, nawet do 15kg)

• odbudowa rezerw powinna się zakończyć w ciągu 2 miesięcy

Pokrycie zapotrzebowania na energię- dodanie większej ilości paszy treściwej powoduje uszczuplenie pobierania pasz objętościowych jest to tzw. zjawisko substytucji czyli wypierania pasz objętościowych przez paszę treściwą. Podając więcej paszy treściwej powoduje to tylko niewielki wzrost produkcji mleka, nie następuje wzrost produkcji mleka przy dalszym podawaniu pasz treściwych.

• rezerwy białkowe- okres korzystania najwyżej od 2-5 tygodni odpowiada to 100-200 kg mleka, a w przypadku tłuszczu 12 tygodni (2 miesiące)

Założenia brane pod uwagę przy bilansowaniu dawek w gospodarstwie ekologicznym:

• 60% pasze objętościowe, 40% pasze treściwe (tylko w 1 okresie laktacji tj. do 3 miesiąca)

• w późniejszych okresach laktacji nie więcej niż 20% s.m. pasz treściwych

• nie wolno wprowadzać półproduktów poekstrakcyjnych z roślin rzepakowych

• zapotrzebowanie krowy w poszczególnych okresach, ale na początku laktacji może być deficyt białka jak w normalnych gospodarstwach

• jakość pasz objętościowych

• przy bilansowaniu należy zwracać uwagę na produkcyjność, jakość

• nie powinien występować ani deficyt, ani nadmiar składników pokarmowych (np. ketoza)

• po wycieleniu krowy powinny otrzymać te same pasze objętościowe i treściwe jakie otrzymywały przed porodem.

• pasze treściwe w 1 okresie laktacji powinny być bogate w dobrej jakości białko, więc zwiększamy pasze treściwe

• deficyt do 3miesiąca, a po 3 miesiącach możemy obniżyć udział mieszanki treściwej, bo spada zapotrzebowanie

Schemat 1. Wykorzystanie energii z paszy u przeżuwaczy

Rys. 1.  Systemy opasania młodego bydła rzeźnego na przykładzie rasy Charolaise (Micol i Beranger, 1984)

WYKŁAD III- EKOLOGICZNE SYSTEMY CHOWU I ZYWIENIA ZWIERZĄT 28 października 2009

---