Rysunek	-początek każdego dzieła -W średniowieczu – przeprócha (płótno, ściana) tuszem lub akwarelą łączyli kropki -dzieło oryginalne jeśli w podczerwieni widać rysunek (szukanie formy) -rysowano gęsim piórem, stylusem, pędzelkiem(tusz), grafit (20 wiek) -stylusy srebrne, miedziane, ołowiowe nie schodzą od gumki -grafit kalafonia, wosk, talk (dla twardości), czasami grafit w proszku do malowania -fiksatywy (mleko, szelak) nie stosuje się do cennych rys. i pasteli
Akwarela	-znana od starożytności -do 19 w jako technika pomocnicza -17 w akwarela usamodzielnia się w Holandii, Flandrii (Durer podmalowywał swoje grafiki akwarelą) -19 w Anglia rozkwit akwareli -podłoża: papirus(ok. 3700pne), pergamin(4w pne), papier(1w ne Chiny) W Polsce 15w Zyg. Stary- zakłady papiernicze Wrocław, Kraków, Gdańsk, ręczna produkcja- włókna szmaciane 1,2 klasa, celulozowe 3-10 klasa(żółkną, kruszeją) Papier nie odporny na promienie UV -spoiwo: guma arabska z akacji (w Polsce z wiśni) -plastyfikatory(dodatki): miód, cukier, gliceryna -trwałość akwareli zależy od trwałości pigmentu i jego wniknięcia w podłoże -powietrze wilg. 55-65%, 15/18’C (papier kruszeje jak za ciepło) -papieru akwarelowego się nie zwija, trzeba zwilżyć z obu stron (alkoholem można) -pigmenty drobnoziarniste, odporne na UV
Gwasz	-Bardzo precyzyjny (iluminatorstwo, miniatury na kości słoniowej) -używany do szkiców, podmalówek pod oleje, dekoracji -17/18 rozkwit/ 19 mistrzostwo francuzów -do każdego koloru biel (nielaserunkowa) -po poprawkach robią się zacieki, brudne plamy -kryjący, bezpołyskliwy -miękkie spiczaste pędzle -występuje z akwarelą(ciemne partie akwarela jasne gwasz) -nieodporna na wodę -przechowywać jak akwarelę
Pastel	-pośredni między mal a rys -ciasto: pigment z kredą/gipsem, glinka z gumą arabską/klejem glutenowym roztwór wodny max 3% -kolory rozbielone kredą, świetlista wibracja -papier chropowaty lub płótno lniane -stosowany do fresku(najjaśniejsze tony), i w szkicach -nie pęka, nie łuszczy się, nie matowieje nie ciemnieje, (za mało spoiwa) -nie powoduje zmian optycznych, nie jest laserunkowy -nakładany warstwami nie mieszany, na sztalugach pod kątem 45’ -możliwe są poprawki -najprostsza, najstarsza technika, potrzeba mało narzędzi -spoiwo na kleju zwierzęcym (przepala się każdy prócz rybiego i króliczego) -znane od 16 wieku -mała odporność na ścieralność, wilgoć(pleśń), promienie UV -1620 szkoła pastelistów, 18 wiek samodzielna technika -papier welurowy, -nie wolno utrwalać Ew. z 50 cm odległości (mlek, mastyks, benzen, terpentyna wenecka, fiksatywy
Enkaustyka	-malarstwo woskowe- głównym spoiwem wosk pszczeli Wosk: nie ulega degradacji, dobrze znosi złe warunki atmosferyczne, niska temp topnienia (62-68’C), duże znaczenie w tech. Mal. I konserwatorskich, fałszowany mączką z grochu, fasoli, żołędzi ,owsem, ziemniakami, kalafonią używany do: świec, kitowania, uszczelniania i malowania statków drewnianych, tabliczek woskowych, pieczęci, figurki woskowe, modele arch. lub anato., popiersia reliefy, medaliony, podklejanie obrazów, nasycenie spróchniałego drewna, impregnacji z żywicą mastyksową, do froterowania drewna itp. -rozwój techniki-powstanie chrześcijaństwa -narzędzia podgrzewane(kantery), teraz elektryczne -ciężko zwinąć duży obraz wosk twardnieje na mrozie i jest łamliwy -na stołach próżniowych dubluje się płótna na masie żywiczno-woskowej (obecnie żywice sztuczne) -można malować laserunkowo/ kryjąco/ fakturalnie- wosk schnie natychmiast Podłoża: płótno, drewno, mal ścienne, blacha, cegła, kamień Malarstwo enkaustyczne: -trwałe, z połyskiem, nie wymaga werniksowania, nie peka, nie ciemnieje, odporne na wilgoć, mało odp na wys temp, (wosk punicki utwardzony przez gotowanie z wodą morską tem topnienia 80-100’C) -dzieli się na enkaustykę cestrową, kanteriową i pędzlową Cestrowa: Centrum narzędzie rylec drewniany/metalowy płaski, zaostrzony do wykonywania rysunku po nałożeniu farby. Najstarsza. Kanteriowa: Kanterion narzedzie, metalowa(miedziana) łyżeczka i spłaszczony liść stale ogrzewany węglem w piecu enkaustycznym Pędzlowa: Do większych płaszczyzn (tło, szaty) -stosowana w antyku później zanika, w 19 wieku próby powrotu do tej techniki, współcześnie nie stosowana -można jąstosować na wszystkich nie chłonnych, stabilnych pow niezależnie od grubości. -podmalówka temperowa, bo farby woskowe są transparentne -technika olejno-woskowa- słabo schnie, nierównomierny połysk
Akryl	-1859 wynaleziony na potrzeby przemysłu, 1928 w sprzedaży -można malować gładko lub fakturowo -różne media do farb akrylowych, technika wodna -schną szybko (mimo, że żywica akrylowa jest mocnym spoiwem) media opóźniające schnięcie akrylu -tworzą elastyczną powierzchnie -po rozcieńczeniu odcień się nie zmienia -mogą być kryjące i laserunkowe -osłabione spoiwo- farby do malowania ścian -trudno je usunąć po zaschnięciu -można przemalowywać i poprawiać obraz -dobre do podmalówki pod oleje -można mal na desce, szkle, płótnie, porcelanie, papierze -ciemnieją minimalnie, -do lat 60tych 20wieku głownie oleje -farby polimerowe- spoiwo wodne- wysokospolimeryzowany plastik -nie pękają-elastyczna powłoka -nierozpuszczalny -wysycha natychmiast po odparowaniu wody -półpołysk gładka powierzchnia
Tempera	-do 15 w nie stosowano innej techniki (mal sztalugowe iluminatiorstwo polichromia) -jeżeli dobrze wyschnie trwała praktycznie niezmywalna -12/13w w Polsce do polichromii 14/15 obrazy -jajko (kurze)- naturalne wodne spoiwo temperowe: *tempera jajowa klimat włoski-such i ciepło *całe jajko- na ściany, żółtko- deski(zagruntowane, 50-65% wilgotności) białko spoiwo pod złocenia(pod pulment) *do werniksowania(białko) -Cennini temperę werniksuje po roku -tempera klejowo-olejna klej glutynowy w wodzienp 8-12% zmieszany z olejem (lnianym)np. kazeinowo-olejna (kazeina z twarogu i woda baroksowa) -tempera gumowo olejna- guma arabska3/4+olej1/4 -farby temperowe schna szybciej niż żółtko (dodać piwa lub octu winnego szybciej się rozpuści) -witelina-tłuszcz z żółtka łatwo łączy się z olejami -tempera szybko zasycha, nie ciemnieje, trudno uzyskać przejścia tonalne (dlatego mal metodą kreskowania) -tempera zawsze rozcieńczona w wodzie VERDACIO- zielona podmalówka w parti ciała -dwie fazy wysychania olej-woda, woda-olej -nie pękają, podmalówka pod olej
Olej	-1410 van Eyckowie –pierwszy raz mal olejne wykończenie laserunkowe z olei -do 16 wieku tempertyna razem z olejem, w 17 znika na korzyść oleju -znikają też podobrazia drewniane wyparte prze płótno lniane (k. 16w) (bawełniane lub konopne) -temperowe podmalowania nie rozpuszczają się pod pływem oleju, szybko schną, farby tak nie ciemnieją, oleje dobrze łączą się z temperą -15 do 16 pojawia się podmalówka en grisaille (głównie na pł.)-obraz b. plastyczny -olej lniany na północy europy, orzechowy na południu- znane od starożytności -Tycjan (16w) emulsyjne zaprawy czerwono bolusowe, w 17 stosowane powszechnie na północy (chłodna tonacja wydobywana bielą na czerwonej zaprawie, na ugrowej lawowanie ciemniejszym kolorem) -Theodor de Mayerne 1620 traktat o olejach (Rubens klejowo-kredowe zaprawy, Rembrandt imprimatur złocisto brunatne i asfalt do laserunków-bo długo schnie) -media malarskie: lakiery żywiczne, balsamy- terpentyna wenecka-wyciek z drzewa olejowego. Farby olejne: -długo są mokre- możliwość poprawek, łagodne przejścia światłocieniowe, metoda mokre w mokre -głębia, siła koloru, lśniący kolor -współczynnik zał. światła wyższy- głębszy ton, większa przezroczystość Pentimenti- zjawisko utracenia siły krycia przez farby -wsp zał światła pigmentu wps zał św spoiwa im większa różnica tym farba lepiej kryje, pigmenty w spoiwie wodnym lepiej kryją -zdolność krycia załeży także od wielkości ziarna -farby olejne żółkną w ciemnych pomieszczeniach- nie należy punktować olejem -18/19 wiek zanik poszanowania dla norm technologicznych (np. grunty olejne-obrazy pękały, teraz akrylowe) O. lniany: -nasiona młodego lnu tłoczone w niskich temp. (w wyższej ciemnieje) -35% oleju z ziaren O. orzechowy: -50-60% -prasowanie dojrzałych orzechów włoskich (Iran, Japonia, Włochy) -jasna zielonkawo-żółta barwa -rzadszy i wolniej schnący niż o. lniany -szybko się psuje i traci siłę krycia -głównie we Włoszech (da Vinci) O. makowy: -45% oleju z ziaren -bezbarwny, wytłaczany na zimno, na ciepło czerwony -schnie b. wolno -można stosować tylko w ostatnich partiach obrazu O. konopny: zielonkawo żółty, ciemnieje, nie nadaje się O. słonecznikowy: b. wolno schnie, nie nadaje się - olej po wyciśnięciu musi być przefiltrowany, potem polimeryzacja na słońcu (utlenianie) żeby szybciej sechł -można gotować z sykatywą-szybciej schnie
Tech. Ścienna Fresk	-na niezwiązanej mokrej zaprawie (wapienno-piaskowej 1/3) Freski: F. bizantyjsko-ruski= pakułowo-wapienny F.pompejański Sgraffito (nakładanie kolejnych kolorowych warstw tynku i zeskrobywanie ich, powstaje malowidło wielowarstwowe) al fresko- mokry: -piasek rzeczny miałki na zwilżonych murze ceglanym 2 warstwy: 1. arriciato wyrównująca (podkładowa) Wapno i piasek o trochę większej ziarnistości 2. intonaco zasadnicza wapno+piasek+czasem mączka marmurowa Gdy pierwsza wyschnie nakłada się drugiej tylko tyle ile się zrobi 1 dnia- system dniówkowy (giornata), zasada mokre w mokre, trudna szybka technika -najpierw projekt kolorystyczny odp pigmenty odporne na alkalia (roztw. wodorotl.) -farby we fresku- pigmenty z wodą spoiwem jest tynk (wchłania pigment z wodą) -krystaliczny węglan wapnia(CaCO3)- warstwa końcowa na tynku błyszcząca, zasklepia malowidło, zabezpiecza przed wodą, wilgocią - tech freskowa jest najlepszą tech ścienna -cegły ręcznie formowane lepiej przyjmują zaprawy niż c. fabryczne (siekane młotkiem) -mur kamienny zawsze wilgotny -pigmenty: biel wapienna, marmurowa, ze skorupek jaj, cynkowa, ugier,cynober, węgiel, ultramaryna, umbra nat. i palona, azymut, czerw żelazowe, kadmy Fresk suchy (al secco) - wykonywany jest na suchej, całkowicie wyschniętej zaprawie. -dopiero przed malowaniem, zaprawę tę zwilża się, na ogół wodą barytową lub wapienną -zaprawę nakłada się wprost na powierzchnię, która ma zostać pomalowania. -Głównym spoiwem, które dodaje się do barwników, jest na mleko wapienne. - malowidła wykonywane we wnętrzach pomieszczeń. Niektórzy artyści, dodają dodatkowo inne spoiwa, takie jak: klej zwierzęcy czy mleko - łatwiejszy w wykonaniu niż mokry -można bez problemu przemalować i nanieść kilka warstw poprawek

Technika- budowa dzieła

Technologia- materiał

KOPIA z oryginału tylko i wyłącznie

Odtwarzanie- nie z oryginału

Replika- kopia amatorska

Kopia jest istotna gdy:

-świętość przechodzi z oryg. na kopie

-gdy oryginał zginie

Ocenić wartość kopi można tylko w porównaniu z oryginałem

Nie można kopiować sygnatur

Kopie często zastępują oryginały w muzeach