SOCJOLOGIA OGÓLNA – ĆWICZENIA
STRUKTURY SPOŁECZNE
Trwały układ relacji między elementami społeczeństwa. Do tych elementów należy:
Status
Rola
Grupa
Organizację
Terytorium
Instytucję społeczne
STATUS – pozycja jednostki w strukturze stosunków społecznych.
PRZYPISANY – jest to status nadany przez jego woli, w chwili narodzin.
OSIĄGALNY – na który nie mamy wpływu, np. stan cywilny, pozycja zawodowa.
ROLA – prawa i obowiązki osoby o określonym statusie, zachowanie, które oczekujemy o osobie o określonym statusie, rolę się odgrywa, wynik zapewniania przynależnego miejsca.
KONFLIKT RÓL – jest to sytuacja sprzeczności, które doświadczona jednostka ma w sobie, gdy niemożliwe jest jednoczesne wzorowe wykonywanie zobowiązań wynikających z ról przypisanych do statusów, które posiada jednostka.
ORGANIZACJA – powołane w celu konkretnego zadania, grupa formalna.
INSTYTUCJA SPOŁECZNA – stabilne, trwały układy kulturowe i strukturalne, zajmujące się rozwiązaniem problemów.
Gospodarka
Rodzina
Religia
Edukacja
Polityka
- bazują na pewnych:
WSPÓLNOTA TERYTORIALNA – grupa ludzi, których łączy terytorium, język, podzielony model integracji ( wzór specyficznych zachowań całej wspólnoty).
RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH:
1. Ze względu na sposób zorganizowania:
GRUPY FORMALNE - posiadają ściśle określona sformalizowane strukturę są powołane w wyniku aktu prawnego, cele i zasady działania określają przepisy prawne, możliwe jest stosowanie sankcji wobec członków.
Szkoła
partia polityczna
Wojsko
związek zawodowy
stowarzyszenie
administracja
GRUPY NIEFORMALNE - tworzą się spontanicznie, bez stosowania procedur i formalności, nie mają sformalizowanej struktury, nie posiadają wewnętrznych przepisów prawnych, opierają się na wewnętrznych relacjach pomiędzy członkami tworzą się za względu na wspólne zainteresowania, sposób spędzania czasu lub poglądy.
grupa koleżeńska
kółka zainteresowań
krąg znajomych
gangi
klany
2. Ze względu na charakter członków:
GRUPY ZAMKNIĘTE (EKSKLUZYWNE) - przynależności jednostki decyduje spełnienie przez nią określonych kryteriów np. majątek, wykształcenie lub poświęcenie i oddanie. Do niektórych grup zamkniętych można należeć automatycznie np. przez urodzenie. Np., stowarzyszenie biznesowe.
GRUPY OTWARTE (INKLUZYWNE) - przynależności decyduje wola jednostki lub polityka prowadzona przez ta grupę.
3. Ze względu na wielkość grupy:
GRUPY MAŁE - posiadają prosta strukturę wewnętrzną nie występuje podział na mniejsze podgrupy, stosunki pomiędzy członkami są bardziej bezpośrednie i osobiste.
szkolny zespół baletowy
rodzina
społeczność lokalna
grupa rówieśnicza
GRUPY DUŻE - posiadają rozbudowaną strukturę wewnętrzną wewnątrz grupy istnieje wiele podgrup członkowie nie zawsze znają się osobiście przynależność do grupy jest pośrednia np. przez małe grupy
Plemienne
Narodowe
Religijne
partie polityczne
4. Ze względu na rodzaj więzi:
GRUPY PIERWOTNE (NATURALNE) - członków łączy silna więź emocjonalna i kontakty osobiste przynależność nie zawsze wynika z woli jednostki każdy członek wspólnoty nosi cechy wspólne z pozostałymi członkami np. rysy ciała, czy język istnieją określone tradycje, zwyczaje i normy udział w grupie wynika z norm i tradycji
Rodzina
grupa rówieśnicza
krąg przyjaciół i najbliższych znajomych
sąsiedzi mający ze sobą bliskie kontakty
GRUPY WTÓRNE (TWORZONE SZTUCZNIE) - członków łączy więź rzeczowa wynikająca ze wspólnych zainteresowań członkowie są na zasadzie dobrowolnego wyboru mają "sztuczną" genezę tworzone są w celu osiągnięcia określonego celu, wykonania zadania, lub zamierzonego interesu
partia polityczna
związek zawodowy
organizacje kościelne
stowarzyszenia
zakłady pracy
szkoły
JAK POWSTAJĄ GRUPY SPOŁECZNE?
Grupa społeczna to dwie lub więcej jednostek ludzkich, między którymi zachodzi jakiś rodzaj stosunku społecznego i tworzy więź społeczną.
Jednym z najbardziej fundamentalnych pojęć socjologicznych jest pojęcie ,,grupy społecznej”. W toku życia społecznego wytwarzają się rozmaite międzyludzkie oddziaływania, kontakty i relacje. Mówimy więc, że między ludźmi kształtują się określone stosunki i więzi społeczne. Tym samym powstają grupy społeczne, które opierają się na pewnych stosunkach społecznych i połączone są różnymi typami więzi.
STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ
Struktura społeczna– układ wzajemnie powiązanych elementów składowych społeczeństwa, np. ról społecznych czy pozycji, między którymi zachodzą mniej lub bardziej dynamiczne procesy oraz występuje hierarchia społeczna. Jest to też układ stosunków społecznych pomiędzy poszczególnymi osobami, kategoriami społecznymi lub organizacjami.
Struktury wewnątrzgrupowe
W grupach społecznych wyróżnić można trzy typy struktur społecznych: strukturę komunikacji, strukturę przywództwa (władzy) oraz strukturę socjometryczną.
Struktura komunikacji odnosi się do sieci wzajemnych interakcji w grupie, co jest istotne ze względu na szybkość przepływu informacji przy realizowaniu przez grupę celów.
Struktura przywództwa określa relacje poddaństwa i dostęp do władzy jednostek znajdujących się w grupie. Ze względu na styl kierowania grupą jednostki mogą mieć większy lub mniejszy wpływ na podejmowane decyzje. W przypadku tej struktury istotne jest zarówno przywództwo formalne w grupie, jak i istnienie przywództwa nieformalnego.
Struktura socjometryczna określa wzajemne postawy jednostek względem siebie, przede wszystkim więzi emocjonalne, które spajają grupę. Struktura ta kształtuje się pod wpływem indywidualnych potrzeb afiliacyjnych jednostek
Organizja formalna
Organizacja formalna - jest to duża grupa wtórna utworzona z myślą o osiągnięciu konkretnego celu lub zestawu celów.
Organizacje formalne są starannie zaprojektowane i zawierają formalną strukturę statusów i roli, a także mniejsze grupy.
Każdą organizacje łączą pewne podobieństwa, które wyznaczają jej charakterystykę:
celowe i racjonalne planowanie
sformalizowanie
Przykładem organizacji formalnej jest biurokracja, w której zarówno poszczególne pozycje oraz relacje pomiędzy nimi są szczegółowo określone.