I. OKRES PREKONSTYTUTYWNY Starożytność: Od starożytności do 1817 roku. Początki pedagogiki porównawczej zapisane są w czasach antycznej Grecji i Rzymu. Ksenofont - ukazywał różnice między wychowaniem ateńskim a spartańskim. Cyceron - opisywał grecki i rzymski sposób wychowania. Tacyt - analizował kulturę i wychowanie Żydów, Galów i Germanów. Platon - opisał idealne miasto – państwo. Średniowieczni: handlarze, misjonarze, dyplomaci- podróżując do obcych krajów przekazywali swym władcom lub kościołom informacje dotyczące wychowania i oświaty w krajach, w których byli: Marco Polo- opisał ziemie Orientu, zwracając uwagę na wychowanie. Aurelio Lippo Brandolini porównanie systemów społecznych w królestwie i republice. Wiek XVI-XVII: Wielcy uczeni i pedagodzy zapraszani byli przez obcych władców w celu zreformowania tamtejszego szkolnictwa: J. A. Komeński - podróżował do Szwecji,  na Węgry, do Anglii. J. I. Felbiger- przeprowadził reformy szkolnictwa austriackiego. J. G. Herder- obserwował sposoby i historię kształcenia we Włoszech, Niemczech, Francji. Wiek XVII i XVIII: Holstein-Euten Johann Gottfried Herder – wyruszyli w „wielką podróż”. Doświadczenia z tej podróży zostaly zawartę w książce: „Dzienniki z mojej podróży z roku 1769”. W okresie prekonstytutywnym rozwoju pedagogiki, wiedza o wychowaniu, kształceniu dzieci i młodzieży narastała w wyniku międzynarodowego handlu, podróży zagranicznych, odkryć geograficznych, dyplomacji, misji religijnych i wypraw wojennych. Informacje zbierane miały charakter nienaukowy, nie była to wiedza usystematyzowana, cechowała się fragmentarycznością i subiektywizmem. II. OKRES KONSTYTUTYWNY - od 1817r. do 1900r. - Czas podejmowania pierwszych prób systematyzacji teorii i praktyki oświatowej •Twórca pedagogiki porównawczej- przedstawiciel francuskiego oświecenia Jullien de Paris- chciał, aby istniał jeden system na całym świecie •Inni twórcy tego okresu, którzy mogli zainspirować Jullien’a de Paris: Friedrich August Hecht i Cesar August Basset •Osłabienie wpływu kościoła •Rewolucja francuska- postulowała o powstanie szkolnictwa obowiązkowego, bezpłatnego i świeckiego •W wieku XIX potrzeba stworzenia i rozwoju narodowych systemów nauczania, doprowadziła do zainteresowania rozwiązaniami szkolnymi obowiązującymi zagranicą. Pedagodzy podróżowali do obcych krajów by na miejscu studiować problematykę kształcenia; Victor Cousin, August Niemeyer i Lew Tołstoj Analizując ten okres rozwoju pedagogiki porównawczej podkreśla się dążenie do przygotowania gruntu pod reformę szkolnictwa. Okres ten nazywa się koncepcją uniwersalizacji praktyki oświatowej, ponieważ przedstawiciele tego okresu dążyli do odkrywania tego, co wspólne, do ujawniania najlepszych rozwiązań po to, żeby sformułować uniwersalne zasady. Analiza praktycznych rozwiązań służyła głównie do odkrywania ogólnych zasad i prawidłowości. III. OKRES KLASYCZNY -Od 1900r. do 1950r. Sięga mniej więcej od końca XIXw. do początku lat 60-tych XX wieku- okres wzrastającej współpracy międzynarodowej w dziedzinie oświaty, okres pierwszych uniwersyteckich zajęć z pedagogiki porównawczej oraz czas powstania jej klasycznych teorii. Początek tego okresu wyznacza konferencja, która odbyła się w Guilfordzie w 1900roku i przewodniczył jej Michael Sadler: systemy kształcenia muszą być pojmowane w swoim historyczno- społecznym charakterze, zwraca uwagę na otoczenie znajdujące się poza szkołą: kościół, ekonomię, rodzinę, mniejszości narodowe, wpływ uniwersytetów, sprawy finansowe i politykę, siła determinująca- pojęcie określające czynniki wpływające na tworzenie się systemów edukacyjnych. Przedstawiciele: Isaac Leon Kandel, F. Schneider, S. Hessen, N. Hans. Okres ten charakteryzuje poszukiwanie sił, które wpływają na tworzenie narodowych systemów kształcenia. Nazywano je siłami determinującymi (Sadler), ukrytymi zasadami czy czynnikami (Hans), siłami napędowymi (Schneider). IV. OKRES INTERNACJONALIZACJI KSZTAŁCENIA Od ok. 1955r. Oprócz doskonalenia jej funkcji praktycznych i teoretycznych- zaczęto realizować z jej udziałem zadania prowadzące do międzynarodowego porozumienia i współpracy. Zwrócono uwagę na kwestię wykształcenia, kształcenia młodzieży oraz ogólne aspekty związane z edukacją. Po II wojnie światowej problematyka szkolnictwa i jego rozwoju, stała się przedmiotem międzynarodowej współpracy oraz międzynarodowej koordynacji. Pedagogika porównawcza wytworzyła potężną bazę organizacyjną, umożliwiającą stałe kontakty międzynarodowe. W roku 1961 odbyła się w Waszygtonie konferencja OECD, na której zajmowano się głównie analizą związku między kształceniem a gospodarką. Wykształcenie określono jako inwestycję. Konferencja ministrów szkolnictwa w Rzymie- kształcenie jako służba publiczna oraz ważna inwestycja. Cele wytyczone na konferencji waszyngtońskiej- przedłużenie obowiązku szkolnego od 6 do 15 roku życia. Połączenie szkolnictwa podstawowego i niższego średniego, wprowadzono naukę zawodu równolegle do obowiązku szkolnego. Instytucje kształcące stały się powszechne, nie tylko dla „elit”. Nastąpił wzrost liczby studentów przyjmowanych do szkół wyższych. Wzrosło zainteresowanie wychowaniem przedszkolnym. Spadek gospodarczy lat 70-tych odbił się na szkolnictwie, które stało się przedmiotem oszczędności budżetowych. Wzrost znaczenia, jakości kształcenia w latach 80-tych. Kształcenie wysokiej jakości i przygotowanie do zawodu dla wszystkich. 1. DEFINICJA PP WEDŁUG OKONIA: To dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą i porównywaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach w powiązaniu z ich rozwojem polityczno-ekonomicznym i społeczno-kulturalnym.	2. PRZEDMIOT PP WG PRUCHY: Procesy i wyniki edukacji w innych krajach -programy kształcenia i pomoce dydaktyczno-społeczne, ekonomiczne i demograficzne determinanty systemów oświatowych; zarządzania i finansowanie szkolnictwa; stosunki miedzy szkoła a rodzicami, społecznościami, gminami, pracodawcami; -stosunki między sferą oświaty a rynkiem pracy itd. Przedmiot to : analiza całego systemu oświaty w 3 wymiarach: - w relacji uczeń- nauczyciel; nauczyciel-rodzic - analiza instytucji; ujęcie globalne badań. 3. INTERDYSCYPLINARNOŚĆ PP: Bazuje na zdobyczach (metodach) innych nauk, dopełniając je i pogłębiając. Z nauk pedagogicznych najważniejsze znaczenie mają dla niej niewątpliwie - pedagogika ogólna (gdyż wywodzi się z systemu pojęć pedagogicznych, zasad teoretycznych i metod, którymi zajmuje się pedagogika ogólna) - historia wychowania (poznanie tradycji kształcenia oraz powstania i rozwoju poszczególnych systemów szkolnych i uwarunkowań politycznych, społeczno-ekonomicznych i kulturowych, analiza historyczna pozwala jej na interpretacje współczesnych systemów szkolnych i adekwatne ich porównywanie), Co się tyczy innych nauk społecznych pedagogika porównawcza czerpie głównie z dorobku oraz metod psychologii, filozofii, socjologii, ekonomii, etnografii itp. 4. SAMODZIELNOŚĆ NAUKOWA PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ Pp stanowi przedłużenie historii wychowania, o tyle, że pedagogika porównawcza zajmuje się współczesnymi strukturami i zjawiskami edukacyjnymi na świecie. Można także przyjąć, że Pp zajmuje się analizą struktur i zjawisk edukacyjnych oraz ich przyczynami społeczno- ekonomicznymi, historyczno- kulturalnymi, psychologiczno- socjologicznymi i polityki oświatowej występującymi dawniej i teraz w Polsce i innych państwach. 5. CELE PP WG FRĄTCZAKA: a) cel poznawczy: -poznanie warunków i czynników determinujących systemy edukacyjne -poznanie kierunków i tendencji ewolucji i prognozy edukacji na świecie b) cel praktyczny: -opanowanie umiejętności analizy i wartościowania o charakterze porównawczym -opanowanie umiejętności obserwacji wybranych zjawisk edukacyjnych w szkołach i innych placówkach, w których edukacja stanowi pewien zakres działalności -opanowanie umiejętności projektowania odpowiednich struktur organizacyjnych i czynnościowych dla modernizacji i innowacji określonych dziedzin edukacji c) cel wychowawczy: -kształtowanie postaw przyjaźni międzynarodowej i gotowość współpracy -kształtowanie postaw wobec różnych kultur i tendencji edukacyjnych w poznawanych państwach CELE PP WG PĘCHERSKIEGO: -uchwycenie prawidłowości w kształtowaniu się i rozwoju systemów oświatowych, -określeniu tendencji zmian w tych systemach oraz kierunków, w jakich zmiany te zmierzają, -wyjaśnienie ich przyczyn na podstawie porównywania działania (funkcjonowania) i efektywności systemów oświatowych działających w różnych krajach i w różnych warunkach. 6.FUNKCJE PP: a) według Pęcherskiego: -poznawcza – dostarczanie wiedzy o szkolnictwie w innych krajach -wartościująca – wprowadzanie najbardziej wartościowych rozwiązań -inspirująca – podejmowanie nowych działań oświatowych -integracyjna – porozumiewanie się z osobami zajmującymi się szkolnictwem -prognostyczna – planowanie oświatowe, pilotowe badanie zjawisk b) według Wilocha: -integrująca – rozległe widzenie zjawisk wychowawczych w szeroko rozumianych związkach z przekraczaniem stawianych sobie granic, nawiązywanie kontaktów ze specjalistami w celu dokonania syntezy badanego zjawiska -wartościująca – wartościowanie zmierzające do dogłębnej syntezy zjawiska, mające na celu uniknięcie pomyłek i zafałszowań -inspirująca – kształtowanie aktywnej postawy wobec danej rzeczywistości wychowawczej c) według Śliwerskiego: -teoretyczna – wnoszenie wiedzy do innych nauk -praktyczna – podanie istotnych i możliwych do wykorzystania informacji na temat rozwiązania określonego problemu w różnych krajach -prognostyczna – prognozowanie przyszłego rozwoju, wyznaczanie określonych trendów i tendencji w zakresie kształcenia -międzynarodowo-integracyjna – przyczynianie się do międzynarodowego poznania i zrozumienia, ukazywanie wyjątkowości zjawisk edukacyjnych -propedeutyczna – zwiększanie kompetencji teoretyczno – metodycznych i praktyczno – pedagogicznych nauczycieli i pracowników pedagogicznych 7. ZADANIA PP: zbieranie wiadomości o ustrojach szkolnych i pozaszkolnych oraz danych statystycznych charakteryzujących różne systemy wychowania i nauczania; opracowanie monografii poszczególnych ustrojów wychowania i nauczania; wykrywanie tego, co jest wspólne we wszystkich ustrojach, a więc zmierzanie do odkrycia pewnych zasad budowy i prawidłowości ich rozwoju; opisywanie, wyjaśnianie, rozwijanie i upowszechnianie wiedzy o systemach oświatowych oraz ideach i problemach edukacji na świecie; porównywanie różnych ustrojów.	8. TERMINOLOGIA: Drożność- jedna z cech systemu edukacyjnego, może być: pionowa- możność przechodzenia absolwentów szkół niższych stopni do szkół wyższych stopni bez straty czasu oraz pozioma- oznacza możność przejścia z jednego typu szkoły do drugiego na tym samym poziomie kształcenia (np. możność przejścia absolwenta I klasy liceum ogólnokształcącego do klasy II zasadniczej szkoły zawodowej). Furkacja- wyraźne zróżnicowanie programów kształcenia w szkole danego poziomu i profili w wyniku, czego wprowadza się odrębne ciągi programowe- dwa (bifurkacja) lub więcej (polifurkacja). Innowacja edukacyjna- celowa zmiana w edukacji wprowadzona lub zaprojektowana przez człowieka, która polega na zastępowaniu dotychczasowych stanów rzeczy innymi, ocenianymi pozytywnie w świetle przyjętych kryteriów i składającymi się w sumie na postęp pedagogiczny. Obowiązek szkolny- określanie przez odpowiednie ustawy minimum wykształcenia, jakie powinien otrzymać każdy obywatel (zakres szkoły elementarnej lub powszechnej ogólnokształcącej, wiek dziecka oraz odpowiedzialność rodziców lub opiekunów, którzy uchylają się od wypełniania obowiązku szkolnego). Wykształcenie to może być zdobywane w różnej szkole, a nawet prywatnie. Obwód szkolny ( rejon szkolny) - obszar, z którego dzieci w wieku obowiązku szkolnego obowiązane są uczęszczać do szkoły. Odpad szkolny- ogół uczniów przerywających uczenie się w szkole przed jej ukończeniem z powodu choroby lub innych warunków losowych. Odsiew szkolny- zjawisko polegające na przerywaniu przez pewien odsetek uczących się przed ukończeniem szkoły z powodu niepowodzeń w uczeniu się lub niewłaściwego zachowania się. Plan nauczania- wykaz przedmiotów, których nauczanie przewiduje się w danym typie szkoły. Podaje się w nim wymiar godzin lekcyjnych dla każdego roku nauczania i dla każdego przedmiotu. W wielu krajach (również w Polsce) plan nauczania jest urzędowym dokumentem, zatwierdzonym przez władze oświatowe. Są jednak kraje (np. Anglia), w których nie ma planu nauczania, szkoły ustalają go we własnym zakresie. Polityka oświatowa- program działalności państwa w dziedzinie oświaty i wychowania, formułujący zasady organizacji systemu nauczania i wychowania, podstawy materialno-ekonomicznej, funkcjonowania systemu oświatowego oraz systemu zarządzania instytucjami oświatowymi; jedna ze współczesnych nauk politologicznych, której przedmiotem jest refleksja naukowa nad działalnością polityczną, planowaniem i prognozowaniem kształcenia. Program nauczania- dokument określający zakres i układ treści kształcenia w poszczególnych przedmiotach nauczania ustalonych w planie nauczania danego typu szkoły. Reforma szkolna- zmiana ustroju (systemu szkolnego), treści nauczania i organizacji całego systemu szkolnego lub niektórych Jego części spowodowana przez zaistniałe lub przewidywane przeobrażenia społeczno-gospodarcze, polityczno-kulturowe, osiągnięcia psychologii i pedagogiki. Selekcja szkolna- dobór młodzieży szkolnej- stosownie do jej osiągnięć, zainteresowań i zdolności- do odpowiednich typów szkół lub zawodów. Sieć szkolna- rozmieszczenie placówek szkolnych na obszarze kraju, województwa, miasta, gminy. System edukacyjny – to zbiór odpowiednio ze sobą współpracujących instytucji: -działalności podstawowej- szkół różnych poziomów i innych instytucji kształcenia, -regulacyjnych- kierujących i zarządzających instytucjami działalności podstawowej, -pomocniczych- pełniących funkcje opieki wychowawczej, opieki zdrowotnej itp. 9. BIE- MIĘDZYNARODOWE BIURO EDUKACJI: Powstało w 1925 roku. Siedzibą BIE jest Genewa. Polska jest jednym z członków- założycieli. W 1929 roku BIE zmieniło się w instytucję międzyrządową, co pozwoliło na znaczne poszerzenie zakresu jego działalności. Początkowo było to prywatne towarzystwo powstałe z inicjatywy Eduarda Claparede’a, którego marzeniem było stworzenie współpracy międzynarodowej w duchy wzajemnego porozumienia. Od 1948 roku działalność BIE była ściśle związana z UNESCO. Od swojego powstania BIE utrzymuje ścisłe kontakty z Instytutem Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Genewskiego. ORGANIZACJA BIE jest regulowana przez Radę złożoną z przedstawicieli 28 państw członkowskich. Rada ta zbiera się na sesję zwyczajną, co najmniej raz w roku. Może zostać także zwołana przez Dyrektora Generalnego UNESCO lub na wniosek 15 członków. BIE zajmuje się organizowaniem sesji Międzynarodowej Konferencji Oświatowej, w których uczestniczą ministrowie oświaty krajów członkowskich UNESCO. Spotkania te stanowią międzynarodową platformę wymiany poglądów i opinii, prezentowania osiągnięć, sygnalizowania trudności w sprawach edukacji. Obrady każdej sesji kończy uchwalenie rekomendacji, które zalecają zadania dla oświaty na świecie w różnych dziedzinach działalności edukacyjnej. Rekomendacje BIE nie mają jednak charakteru wiążącego. ZADANIA BIE: - udzielanie niezbędnych informacji, - organizacja kongresów i podróży (w celach badawczych), - pośrednictwo między różnymi instytucjami pedagogicznymi, - organizacja badań, - publikowanie książek i materiałów inf. na temat form ustrojowych, treści, metod i środków kształcenia w różnych krajach,	10. UNESCO- Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wychowania, Nauki i Kultury: Powstało 16 listopada 1945 roku na mocy podpisanego Aktu Konstytucyjnego. Jest organizacją koordynującą  działania służące rozwojowi międzynarodowej współpracy kulturalnej, oświatowej oraz naukowej. Tworząc standardy współpracy poprzez ustanawianie prawa międzynarodowego w wymienionych dziedzinach oraz mobilizując społeczność międzynarodową dla wspólnych działań. Aktywizacja rządów państw oraz społeczności lokalnych dla idei ochrony dziedzictwa kulturowego i naturalnego, współpracy w dziedzinie nauki i edukacji oraz tworzenia społeczeństwa informacyjnego to jedne z podstawowych celów UNESCO.  ORGANIZACJA: Konferencja Generalna jest głównym organem decyzyjnym UNESCO. Tworzą ją przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich. Określa ona strategię i główne kierunki pracy Organizacji. Przygotowuje i zatwierdza program i budżet UNESCO. Konferencja Generalna wybiera członków Rady Wykonawczej oraz co cztery lata mianuje Dyrektora Generalnego. Radę Wykonawczą tworzą przedstawiciele 58 krajów członkowskich. Jej skład odzwierciedla różnorodność kultur krajów należących do Organizacji, jest on ustalany w wyniku międzyrządowych negocjacji. Rada Wykonawcza skupia przedstawicieli krajów ze wszystkich regionów świata. Sekretariat Organizacji tworzy Dyrektor Generalny wraz z podległą mu administracją. Dyrektor Generalny pełni rolę dyrektora wykonawczego. Formułuje on propozycje sposobu wdrażania decyzji Konferencji Generalnej i Rady Wykonawczej oraz przygotowuje projekt dwuletniego programu i budżetu. Komitety Narodowe działają w krajach członkowskich i w krajach stowarzyszonych. Do Organizacji należy 195 krajów, 8 państw posiada status krajów stowarzyszonych. Komitety Narodowe, ustanawiane przez rządy, stanowią ważny łącznik pomiędzy społeczeństwem obywatelskim a Organizacją. Dostarczają one opracowań, związanych z realizowanym programem i pomagają wprowadzać w życie liczne inicjatywy, takie jak programy szkoleń, badań, akcje uwrażliwiania społecznego i kampanie prasowe. Budżet. Działania UNESCO są finansowane z budżetu regularnego i ze środków pozabudżetowych. Dwuletni budżet regularny jest finansowany przez Państwa członkowskie ze składek, których wysokość dla każdego kraju jest określona. NAJWAŻNIEJSZE ZADANIA: - zapobieganie i likwidowanie analfabetyzmu - troska o zachowanie najcenniejszych zabytków dziedzictwa kulturowego - ochrona środowiska człowieka - badania i ekspoatacja bogactw Ziemi 9lądów i oceanów ZADANIA PODEJMOWANE AKTUALNIE PRZEZ UNESCO: - zapewnienie pokoju - likwidacja następstw kataklizmu - walka z rasizmem - wychowanie społeczeństw, a zwłaszcza młodzieży w duchu pokoju i zrozumienia międzynarodowego - poszanowanie praw człowieka PROGRAMY EDUKACYJNE: -Kształcenie w dziedzinie ochrony dziedzictwa światowego. Projekt, którego celem jest zainteresowanie młodzieży problematyką ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, zaproponowany został Szkołom Stowarzyszonym UNESCO w 1994 roku. Wprowadzenie problematyki dziedzictwa światowego do programów szkolnych przyczyniło się do nawiązywania współpracy między nauczycielami i uczniami a naukowcami i ekspertami nie tylko w skali poszczególnych krajów, ale również w skali globalnej. -Projekt Morza Bałtyckiego- Międzynarodowy, ekologiczny program edukacyjny dla szkół regionu Morza Bałtyckiego został zainicjowany w 1989 roku, jako jeden z priorytetowych programów dla uczniów Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Jego celem jest mobilizowanie uczniów szkół państw regionu Morza Bałtyckiego do podejmowania działań na rzecz ochrony zasobów wodnych oraz środowiska naturalnego człowieka. Program ma za zadanie nie tylko uświadamiać uczniom zagrożenia, wynikające z oddziaływania człowieka na środowisko naturalne, ale także pomóc im zrozumieć naukowe, społeczne i kulturowe aspekty zależności między człowiekiem a naturą. Do projektu należą: Finlandia, Szwecja, Dania, Niemcy, Polska, Litwa, Łotwa, Estonia i Rosja. -To Jest Nasz Czas- Projekt skierowany do uczniów szkół średnich, realizowany jest za pomocą internetu. Jest to 24 godzinna konferencja umożliwiająca dyskusję w sieci. Mogą w niej brać udział uczniowie wszystkich szkół średnich na świecie, nie tylko szkół stowarzyszonych. Corocznie tematem dyskusji jest inny problem, na ogół związany z jedną z dat z kalendarza UNESCO. –Mondialogo- projekt w którym głównym celem jest rozwijanie dialogu pomiędzy nauczycielami i uczniami z całego świata. Projekty realizowane były za pośrednictwem Internetu Szlak wielkiej rzeki Wolgi- program łączy kształcenie w zakresie dziedzictwa kulturowego z realizacją idei zrównoważonego rozwoju. W wiekach średnich Wołga była szlakiem transportowym Europy Wschodniej, łączącym baseny Morza Bałtyckiego, Kaspijskiego i Czarnego. Głównym celem programu jest inicjowanie i wspieranie wspólnych działań młodzieży na rzecz ochrony i promocji obiektów Światowego Dziedzictwa i Rezerwatów Biosfery, jak też działań prowadzonych na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz promowanie dialogu międzykulturowego pomiędzy młodzieżą krajów uczestniczących w programie.

INSTYTUCJE NIENALEŻĄCE DO UNESCO: -Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju(OECD) w Paryżu- jedno z głównych źródeł dokumentacji, zwłaszcza statystyki porównawczej w obrębie oświaty - European Economic Community(Europejska Wspólnota Gospodarcza EEC)- zajmujące się badaniami porównawczymi systemów oświatowych, a zwłaszcza kształceniem zawodowym w krajach Unii Europejskiej - Council of Europe(Rada Europy)- gromadząca w centrali w Strasburgu wszelkie publikacje na temat oświaty wy dawane lub wspierane przez Radę Europy - Organisation of American States(Organizacja Państw Amerykańskich OAS)- prowadząca ośrodek dokumentacji dotyczącej oświaty w państwach południowoamerykańskich - Oficina de Educatión Iberoamericana w Madrycie( Biuro Edukacji..)- publikująca studia i rozprawy na temat pedagogiki porównawczej obejmującej kraje Ameryki Łacińskiej, Hiszpanię, Portugalię i Puerto Rico - Agence de Cooperation Culturelle et Technique(Agencja Współpracy Kulturowej I Technicznej)- stanowiąca międzyrządową organizację państw frankojęzycznych, wspomagająca badania porównawcze w oświacie w krajach afrykańskich, byłych koloniach francuskich. BAZY KOMPUTEROWE - Educational Resources Information Center(ERIC)- za jej pośrednictwem można uzyskać opracowania informacji naukowych z dziedziny oświaty. - Sieć Informacji O Edukacji W Europie(EURYDICE)- składa się z biur krajowych, utworzonych przez ministerstwa edukacji poszczególnych krajów, i z biura europejskiego (EACEA P9), utworzonego przez Komisję Europejską - Baza Danych O Systemach Edukacyjnych Krajów Objętych Eurydice(EURYBASE)- baza danych o systemach edukacyjnych krajów objętych EURYDICE. Zawiera informację najpełniejszą i najobszerniejszą. Jednolita struktura każdego opracowania ma na celu ułatwienie porównań. - Europejski System Dokumentacji I Informacji W Dziedzinie Oświaty(EUDISED)- uruchomiony przez Radę Europy w celu gromadzenia i udostępniania informacji na temat edukacji w krajach europejskich. TOWARZYSTWA NAUKOWE: Towarzystwo Pedagogiki Porównawczej i Międzynarodowej- Założone w 1956 roku przy Uniwersytecie Nowojorskim, uprzednio znane jako Towarzystwo Pedagogiki Porównawczej. Praca Towarzystwa koncentrowała się wokół zbierania, interpretacji i udostępniania wiedzy o systemach oświatowych na całym świecie oraz wspierania współpracy między specjalistami z tej dziedziny z różnych krajów. W jego pracach brali udział m. in. I. Kandel, N. Hans, F. Schneider, F. Hilker, P. Rossello. Towarzystwo to przyczyniło się do powstania Światowej Rady Towarzystw Pedagogiki Porównawczej. Światowa Rada Towarzystw Pedagogiki Porównawczej- Powstała w 1970 roku jako organizacja łącząca narodowe towarzystwa pedagogiki porównawczej. Do Rady wchodzi z każdego krajowego towarzystwa jeden przedstawiciel. Organizuje ona liczne kongresy, poświęcone problematyce oświatowej.  Towarzystwo Pedagogiki Porównawczej w Europie- Zostało założone w 1961 roku. Obecnie jego siedziba znajduje się w Brukseli Jego celem było wspieranie międzynarodowych badań porównawczych i ułatwianie publikacji ich wyników. Jego założycielami byli czołowi przedstawiciele europejskiej pedagogiki porównawczej. W pracach Towarzystwa biorą udział przedstawiciele komparatystyki pedagogicznej z innych kontynentów. Wraz z jego utworzeniem powstało wiele narodowych towarzystw w Europie. Towarzystwo organizuje co dwa lata międzynarodowe konferencje. Konferencje te koncentrują sięzwykle wokół tematyki obejmującej nie tylko problemy oświatowe, ale również istotne zagadnienia polityki społecznej i jej związki z oświatą. Towarzystwo utrzymuje ścisłą współpracę z organizacjami międzynarodowymi: UNESCO, OECD, EWG i Radą Europy. Międzynarodowa Rada Rozwoju Oświaty (IECD)- Powstała w 1970 roku z połączenia kilku organizacji oświatowych. Jej celem jest popieranie rozwoju badań porównawczych w ujęciu międzynarodowym. Zrzesza komparatystów pedagogiki pracujących nad wybranymi problemami badawczymi na zlecenie rządów i ośrodków niezależnych. Utrzymuje się ona z dotacji różnych fundacji. Polskie Towarzystwo Pedagogiki Porównawczej (PTPP)- Powstało w 1991 roku. W 1992 roku zostało przyjęte do Światowej Rady Towarzystw Pedagogiki Porównawczej. Współpracuje również z Towarzystwem Pedagogiki Porównawczej w Europie. MIĘDZYNARODOWA STANDARDOWA KLASYFIKACJA EDUKACJI (ISCED) 1997 r UNESCO opracowało Międzynarodową Standardową Klasyfikację Edukacji w celu polepszenia porównywalność systemów edukacyjnych. Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Edukacji rozróżnia 7 poziomów szkolnictwa oznaczonymi odpowiednimi kodami liczbowymi: ISCED 0- Wychowanie Przedszkolne ISCED 1- Kształcenie Podstawowe, Edukacja Elementarna ISCED 2- Niższy Stopień Kształcenia Średniego lub Drugi Stopień Kształcenia Podstawowego ISCED 3 - a) Kształcenie Średnie b)Kształcenie Ogólne c) Kształcenie Zawodowe ISCED 4 - Edukacja Średnia ISCED 5- Kształcenie Wyższe, które dzieli się: a) nie uniwersyteckie (nie akademickie)b) Kształcenie Uniwersyteckie ISCED 6- Kształcenie Wyższe Drugiego Stopnia.	11. ZNACZENIE PRAW CZŁOWIEKA/DZIECKA W EDUKACJI Definicja praw dziecka Dziecko to także człowiek tylko, że jeszcze mały...”. Przecież każdy dorosły kiedyś również był dzieckiem. Tak więc, podobnie jak każdy dorosły, dziecko jest właścicielem pewnych praw i wolności. Nazywają się one prawami człowieka. Źródłem tych praw jest godność człowieka, zwana również człowieczeństwem. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisana jest ona w art. 30: „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”. Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka. Wolność oznacza to, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę, może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność (dziecko uczy się tego w trakcie dojrzewania). Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji. GENEZA PRAW DZIECKA. Historia praw dziecka nie jest zbyt długa bowiem dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku w świadomości ludzi ukształtowało się przekonanie, że dziecko potrzebuje specjalnej opieki i ochrony. W okresie średniowiecza i kilku kolejnych epok hołdowano przekonaniu, że dziecko, będące zaledwie „materiałem” na człowieka, wymaga surowego traktowania i bezwzględnego dyscyplinowania, ponieważ tylko w ten sposób może wyrosnąć na pełnowartościową jednostkę ludzką. Rodziło się wiele dzieci, ale niewiele z nich miało szansę dożyć wieku kilku lat - nie tylko ze względu na trudne warunki sanitarne itp., ale także brak należytej opieki i troski. Osobą, której tragiczna historia zapoczątkowała w XIX w. działalność międzynarodowego ruchu na rzecz ochrony praw dzieci, była 8-letnia dziewczynka, Mary Ellen Wilson z Baltimore, bita regularnie przez matkę. Pomoc uzyskała od osób należących do lokalnego oddziału stowarzyszenia przeciwdziałania okrucieństwu wobec zwierząt. Pod wpływem tamtego wydarzenia od roku 1874 w USA powstało ponad 200 różnych lokalnych stowarzyszeń, których celem była ochrona dzieci przed przemocą. Zaczęto traktować je jako pełnowartościowych ludzi, którzy jako osoby jeszcze niedorosłe potrzebują szczególnego traktowania, opieki i warunków życia, które mogą zapewnić im możliwość prawidłowego rozwoju. Państwo, samorządy i organizacje społeczne postawiły sobie za cel działanie na rzecz dobra dzieci i przestrzegania ich praw do godziwego życia. Stopniowo także w innych krajach powstawały organizacje chroniące dzieci i walczące w imię ich praw. Od 1880 r. w Europie powstawały towarzystwa międzynarodowe (kryminologów, sędziów dla nieletnich, opieki nad dziećmi porzuconymi i bezdomnymi), które pracowały nad łagodzeniem prawa karnego dla nieletnich, zakładaniu placówek wychowawczych i opiekuńczych dla dzieci itp. Po raz pierwszy prawa dziecka zapisano w Deklaracji Genewskiej z 1924. 1924- Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów przyjęło Deklarację Praw Dziecka (zwaną Genewską). 1946- Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych powołało organizację UNICEF 1948- Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka 1950- Powstanie Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (ratyfikowana przez Polskę w 1993 r.) 1959- Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych proklamowało Deklarację Praw Dziecka, która jest rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej. 1978- Polska złożyła propozycję projektu Konwencji o Prawach Dziecka. 1989- Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło Konwencję o Prawach Dziecka, która weszła w życie w 1990 r., Polska ratyfikowała ją w 1991 r. 1990- Światowy Szczyt w Sprawie Dzieci w Nowym Jorku. . 1996- Europejska Konwencja o Wykonywaniu Praw Dzieci. Weszła w życie w 2000 r., ratyfikowana przez Polskę w 1997 r. (link do dokumentu znajdującego się w aktach prawnych) 1996- Pierwszy Światowy Kongres na rzecz Przeciwdziałania Prostytucji i Pornografii Dziecięcej. 2000- stworzenie dwóch protokołów fakultatywnych do Konwencji o Prawach Dziecka – dotyczących angażowania dzieci w konflikty zbrojne i handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i pornografii. (link do dokumentu znajdującego się w aktach prawnych) 2001- Drugi Światowy Kongres na rzecz Przeciwdziałania Prostytucji i Pornografii Dziecięcej w Jokohamie.	KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA Najważniejszym aktem prawnym, który określa prawa dziecka jest Konwencja o prawach dziecka. Potocznie nazywa się ją światową konstytucją praw dziecka. Została uchwalona 20 listopada 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. Wszystkie 192 kraje, które zdecydowały się ratyfikować ten dokument, zobowiązały się do respektowania i realizowania jego zapisów. Polska uczyniła to w 1991 roku. Konwencja jest dokumentem w pewnym sensie rewolucyjnym bo po raz pierwszy zostały w niej uwzględnione prawa i wolności osobiste dziecka takie jak np. prawo do prywatności, swobody wypowiedzi etc. Konwencja wprowadziła też mechanizm kontroli respektowania praw dziecka przez poszczególne państwa. Są one zobowiązane do składania raportów z wykonywania Konwencji, rozpatrywanych następnie przez specjalnie powołany w tym celu Komitet Praw Dziecka z siedzibą w Genewie. Konwencja zakłada, że dzieci nie są w pełni dojrzałe i na tyle świadome, by same mogły o siebie zadbać, przez co należy im się szczególna opieka i ochrona. Najważniejszymi zasadami, którymi kierowali się twórcy Konwencji są : zasada kierowania się zawsze dobrem dziecka oraz zasada równości wobec prawa wszystkich dzieci niezależnie od pochodzenia, koloru skóry czy wyznania. Polska była inicjatorem i pomysłodawcą stworzenia Konwencji o prawach dziecka (1978) dlatego też spoczywa na nas szczególna rola, aby prawa dziecka były w Polsce znane i przestrzegane. DEKLARACJA GENEWSKA Deklaracja Praw Dziecka Przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów w 1924 roku (zwana Deklaracją Genewską) Niniejszą Deklarację, nazwaną Deklaracją Genewską, mężczyźni i kobiety wszystkich narodowości uznają, że ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co posiada najlepszego i stwierdzają, że ciążą na nich, bez względu na rasę, narodowość i wyznanie, następujące obowiązki: 1. Dziecku powinno się dać możność normalnego rozwoju fizycznego i duchowego. 2. Dziecko głodne powinno być nakarmione, dziecko chore powinno być pielęgnowane, dziecko wykolejone wrócone na właściwą drogę, sierota i dziecko opuszczone - wzięte w opiekę i wspomagane. 3. Dziecko powinno przed innymi otrzymać pomoc w czasie klęski. 4. Dziecko powinno być przygotowane do zarobkowania na życie i zabezpieczone przed wszelkim wyzyskiem. 5. Dziecko winno być wychowane w wierze, że jego najlepsze cechy powinny być oddane na usługi współbraci. Jak wyżej zostało wspomniane, w 1959 roku ONZ uchwaliło Deklarację Praw Dziecka, która jest rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej. Zawiera ona 10 punktów(zasad). PRAWA DZIECKA W EDUKACJI W konwencji praw dziecka zawarte zostały także informacje o prawach dziecka w edukacji: Art. 28 mówi: 1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do nauki i w celu stopniowego realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności: a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich; b) będą popierać rozwój różnorodnych form szkolnictwa średniego, zarówno ogólnokształcącego, jak i zawodowego, uczynią je dostępnymi dla każdego dziecka oraz podejmą odpowiednie kroki, takie jak wprowadzenie bezpłatnego nauczania oraz udzielanie w razie potrzeby pomocy finansowej; c) za pomocą wszelkich właściwych środków uczynią szkolnictwo wyższe dostępnym dla wszystkich na zasadzie zdolności; d) udostępnią wszystkim dzieciom informacje i poradnictwo szkolne i zawodowe; e) podejmą kroki na rzecz zapewnienia regularnego uczęszczania do szkół oraz zmniejszenie wskaźnika porzucania nauki. 2. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe środki zapewniające, aby dyscyplina szkolna była stosowana w sposób zgodny z ludzką godnością dziecka i niniejszą konwencją. 3. Państwa-Strony będą popierały i rozwijały międzynarodową współpracę w dziedzinie oświaty, w szczególności w celu przyczyniania się do zlikwidowania ignorancji i analfabetyzmu na świecie oraz ułatwienia dostępu do wiedzy naukowo-technicznej i nowoczesnych metod nauczania. W tym zakresie należy w szczególności uwzględniać potrzeby krajów rozwijających się. Art.28: 1. Państwa-Strony są zgodne, że nauka dziecka będzie ukierunkowana na: a) rozwijanie w jak najpełniejszym zakresie osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i fizycznych dziecka; b) rozwijanie w dziecku szacunku dla praw człowieka i podstawowych swobód oraz dla zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych; c) rozwijanie w dziecku szacunku dla jego rodziców, jego tożsamości kulturowej, języka i wartości, dla wartości narodowych kraju, w którym mieszka dziecko, kraju, z którego dziecko pochodzi, jak i dla innych kultur; d) przygotowanie dziecka do odpowiedzialnego życia w wolnym społeczeństwie, w duchu zrozumienia, pokoju, tolerancji, równości płci oraz przyjaźni pomiędzy wszystkimi narodami, grupami etnicznymi, narodowymi i religijnymi oraz osobami rdzennego pochodzenia; e) rozwijanie w dziecku poszanowania środowiska naturalnego. 2. Żadne postanowienie niniejszego artykułu lub artykułu 28 nie może być interpretowane w sposób naruszający wolność osób fizycznych lub ciał zbiorowych do zakładania i prowadzenia instytucji oświatowych, z zastrzeżeniem przestrzegania zasad wyrażonych w ustępie 1 niniejszego artykułu oraz wymogów, aby kształcenie w tego typu instytucjach odpowiadało minimalnym standardom, które określi dane państwo. W Polsce najważniejszymi aktami, gwarantującymi prawa dziecka, są: -Konstytucja RP, -Konwencja o Prawach Dziecka, -Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka	Konstytucja RP uchwalona 2 kwietnia 1997 przez Zgromadzenie Narodowe Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 72. „zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. 2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawdo do opieki i pomocy władz publicznych. 3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka. Konstytucja RP odnosi się także do prawa do edukacji: w artykule 70. przyznaje prawo do nauki wszystkim obywatelom oraz obowiązek nauki do 18. roku życia. Art. 70: 1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa. 2. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. 3. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Rzecznik Praw Dziecka stoi na straży praw dziecka w Polsce, a w szczególności: - prawa do życia i ochrony zdrowia, - prawa do wychowania w rodzinie, - prawa do godziwych warunków socjalnych,- prawa do nauki. Obecnym rzecznikiem jest Marek Michalak Polska ma ogromny wkład w rozwój ochrony praw dziecka. Po zakończeniu II wojny światowej Polak, Ludwik Rajchman zaproponował utworzenie organizacji działającej na rzecz dobra dzieci całego świata. W ten sposób powstał UNICEF, czyli Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci. W 1978 r., z polskiej inicjatywy, Komisja Praw Człowieka ONZ rozpoczęła prace nad projektem Konwencji o Prawach Dziecka. Zanim ją uchwalono, dzieci nie były w żaden sposób chronione, a dorośli sami decydowali o ich życiu wychodząc z założenia, że dzieci jeszcze nic nie rozumieją , albo same nie są w stanie określić swoich potrzeb. UNICEF Z inicjatywy Polaka, Ludwika Rajchmana, ONZ powołał do życia UNICEF-Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci. UNICEF to organizacja humanitarna i rozwojowa działająca na rzecz dzieci. Od ratujących życie szczepień, przez budowę szkół, po natychmiastową pomoc w sytuacji klęski humanitarnej - UNICEF robi wszystko, aby dzieciom żyło się lepiej. Pracuje w małych wioskach i z rządami państw, bo uważa, że każde dziecko, niezależnie od miejsca urodzenia, koloru skóry czy religii, ma prawo do zdrowego i bezpiecznego dzieciństwa. ISCED-opracowane przez UNESCO w celu polepszenia porównywalności systemów edukacyjnych. Norma ta została przyjęta w 1978 roku, zmieniona w 1997 przy współpracy z OECD, UE oraz jej organem statystycznym EUROSTAT. ISCED rozróżnia sześć poziomów szkolnictwa oznaczanych odpowiednimi kodami liczbowymi. Oprócz powyższych międzynarodowych standardów UNESCO i OECD opracowały wskaźniki edukacyjne, które przedstawiają w formie statystycznej główne aspekty funkcjonowania systemów oświatowych. Główne wskaźniki edukacyjne, które umożliwiają sensowne porównywanie, to np. liczba uczniów na poszczeg. poziomach(najlepiej według wieku, płci), daty dotyczące osiągnięć szkolnych (w procentach) itd. 12. POLSKI SYSTEM OŚWIATY ADMINISTRACJA, NADZÓR W Polsce istnieją dwa odrębne ministerstwa: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ministerstwo Edukacji Narodowej odpowiada za cały system edukacji za wyjątkiem szkolnictwa wyższego, które podlega Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Szkoły zawodowe, które podlegały wcześniej innym ministerstwom, podlegają obecnie Ministerstwu Edukacji Narodowej. Jedynie szkoły artystyczne (w zakresie przedmiotów artystycznych) i zakłady poprawcze podlegają odpowiednio Ministerstwu Kultury i Ministerstwu Sprawiedliwości. Polityka edukacyjna jest tworzona i prowadzona centralnie, natomiast administracja i prowadzenie szkół, przedszkoli i innych instytucji edukacyjnych są zdecentralizowane. Odpowiedzialność za administrowanie przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów została delegowana do władz lokalnych. Sprawy administracyjne i organizacyjne oraz decyzje dotyczące wykorzystywania środków finansowych przez szkoły są przedmiotem konsultacji pomiędzy szkołą i organem prowadzącym szkołę, tj. gminą (w przypadku przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów) lub powiatem (w przypadku szkół ponadgimnazjalnych). Nadzór pedagogiczny nad szkołami sprawuje bezpośrednio Ministerstwo Edukacji Narodowej, a w jego imieniu zadania w tym zakresie wykonują kuratoria oświaty. Istotną funkcję doradczą przy tworzeniu polityki szkolnictwa wyższego w Polsce pełni Rada Główna Szkolnictwa Wyższego. FINANSOWANIE Gminy otrzymują od państwa subwencję na zadania oświatowe realizowane w szkołach podstawowych i gimnazjach, szkołach przy zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich. Powiaty otrzymują subwencję uzupełniającą z budżetu państwa na zadania oświatowe w zakresie zakładania i prowadzenia szkół i gimnazjów specjalnych, szkół ponadgimnazjalnych, szkół mistrzostwa sportowego i o profilu sportowym, szkół o profilu artystycznym I i II stopnia, poradni psychologiczno- pedagogicznych i specjalistycznych, placówek opiekuńczo- wychowawczych i resocjalizacyjnych, placówek wspomagających zastępcze formy wychowania rodzinnego oraz ośrodków adopcyjno- opiekuńczych. Szkoły mają możliwość zdobycia środków z projektów finansowanych ze środków europejskich. STRUKTURA edukacja przedszkolna ->szkoła podstawowa -> gimnazjum -> liceum, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa, szkoła policealna -> studia licencjackie, magisterskie, inżynierskie. AKTUALNE ZAGROŻENIA W EDUKACJI; finansowanie oświaty, brak ciągłości w polityce edukacyjnej państwa, zmniejszenie zatrudnienia nauczycieli, likwidacja placówek szkolnych, mass-media, sekty, obciążanie dzieci poprzez zajęcia pozaszkolne, zastępowanie osoby nauczyciela poprzez technologię, wydłużony wiek emerytalne. AKTUALNE PRIORYTETY EDUKACJI: dostosowanie potrzeb infrastruktury szkolnej i programów nauczania do przyjęcia uczniów 6-letnich, darmowe podręczniki, nauczyciel- asystent w edukacji wczesnoszkolnej, zmiany oceny zewnętrznej zgodnej z podstawami programowymi, reforma toków studiów, podniesienie jakości kształcenia ponadgimnazjalnego, doskonalenie placówek i nauczycieli, włączanie uczniów niepełnosprawnych, szkolnictwo zawodowe, organizowanie wymian międzynarodowych, promowanie równości i spójności społecznej, zwiększanie kreatywności i innowacyjności na wszystkich poziomach kształcenia i szkolenia.