Poglądy na rolę państwa w gosp.: interesy z innymi krajami, działalność porządkowo, armia, ochrona środowiska,
KONCEPCJE EKONOMICZNE – Liberalizm ( rynek reguluje gospodarkę, państwo powinno zajmować się tym, co
nie opłaca się prywatnie, Leseferyzm – stanowisko liberałów) P. Etatyczne =opiekuńcze ( duża rola państwa, wysokie podatki,
duża il. Świadczeń, ingerencja w życie rodzinne, ochrona rynku krajowego) Funkcje państwa w gospodarce:
redystrybucyjna (niwelowanie nierówności społecznej) alokacyjna ( rozdysponowanie zasobów), regulacyjna (dbanie o konkur.
na rynku) przeciwdziałanie korupcji, Stabilizacyjna (łagodzenie skutków trudności czasowych w gosp)
Źrodła dochod. Budż.:podatki: pośrednie(– największe dochody – VAT, akcyza) bezpośrednie (PIT – od os. Fizycznych,
CIT-od os. Prawnych, 19%) rolny, od nieruchomości. Wydatki budż. Pańs.: ubezpieczenia społ. i zdrowotne, oświata, Obsługa
długu publicznego, obrona. Deficyt budżetowy – wydatki większe niż dochody. Podatek liniowy – ogłaszany, gdy są duże dochody,
np. Bułgaria (10%), Litwa (15%), Słowacja(19%) Efektow.stopa opodatkowania: ulgi, kwoty wolne. Protekcjonizm- ochrona rynku
krajowego przed konkur. Zagran. Przez ogran. Importu, pobudzenie eksportu Kredyt refinansowany – przez b.komerc. w b.centralnym.
Instytucja państwa wpływające na budżet: NBP (emisja pieniądza, wpływa na podaż, rezerwy, sprz.papierów wartoś.
- zwiększenie rezerwy = mniejsza podaż; kupowanie papierów przez NBP = wzrost podaży) Rada Polityki Pieniężnej
(ustala stopy procentowe), Rząd (przygotwanie budzetu) Parlament (ustawy, wpływ na wybór prezesa N BP)
Prezydent ( podpisywanie ustaw, 1/3 Rady Polit.Pienięż., wybiera kandydata na prezesa NBP), Najwyższa Izba Kontrolii
Formy Inter…: inwestycje państw, dotacje, regulacja cen, ochrona rynku krajowego, polityka pieniężna i fiskalna.
Zadania GMINY: drogi, przedszkola, podst, Gim., podstawowe przychodnie, Gos. Wodno-ściekowa, wywóz śmieci,
Ośrod. Kultury, budownictwo komunalne. POWIAT: szk. Średnie, rolnictwo, leśnictwo, powiat. Biuro pracy, biblioteki, muzea
Drogi, nadzór budowy. WOJEWODZTWO: uczelnie, szpitale specjalistyczne, drogi, wojewódz. Biuro pracy, melioracje wodnie.
Dochody GMINY: podatek od nieruchomości, od śr. Transportowych, rolny, z karty podatkowej, od spadków i darowizn,
Opłaty: klimatyczn, targowe, eksplotacyjne, udzial w podatkach dochodowych – PIT (39,34%) CIT(6,71%), dotacje z UE.
POWIAT: wynajmowanie, udział w podatkach doch. PIT(10,25%) CIT (1,4%) WOJEWÓDZTWO dotacje, udział
w podatkach doch. PIT(1,6%) CIT (14,75%)
Wskaźniki rozwoju gosp. Państwa: PKB/mieszkańca ( wartość utworzonych podatkow i usług na terenie kraju), średnie zarobki,
struktura zatrudnienia, średnia dl. Życia. Wskaźnik rozwoju społecznego HDI: śred.dł. życia, poziom wykształcenia,
PKB/ mieszkańca. Najwyższy wskaźnik: 0,8-1. | | PKB +dochód = PNB, PNB+amortyzacja= PNN,
PNN+p.pośrednie=Dochód narodowy. PKB: nominalny ( wartoś. W cenach bieżących) realny (służy do porównywania,
wzgl.. zjawisko infracji) Najwyższe PKB: Luksemburg, Irlandia, Norwegia, Stany Zjednoczone, 53. Polska
Czynniki wzrostu gospodarczego: intensywne: efektywność kapitału, nowe technologie, wydajność pracy, zmniejsz. Zużyc.energii
Ekstensywne: wzrost zatrudnienia, budowa fabryk, więcej pół. Bariery wzrostu gospodarczego: wyczerpanie surowców, Klęski
żywiołowe, konflikty zbrojne, stan środowiska. Koniunktura gospodarcza: rośnie PKB, poziom bezrobocia, inflacja, zarobki
Recesja - kryzys: spadek produkcji, wysoka inflacja, Mniejsze PKB. Inflacja: zjaw. Gospod. Trwały wzrost cen w określonym czasie:
popytowa – więcej towarów jest kupowanych niż Wytwarzanych. Kosztowa - wywołana gwałtownym wzrostem cen, brak konkurencji,
kryzys. Strukturalna - wynika ze zmian w strukturze popytu oraz podaży
Zasady polityki budżetowej :rocznego budżetowania(plan dochodów na 12 m-cy), zupełności (obejmuje dochody i wydatki)
Jedności(jedno zestawnie)Jawności(podany do wiad.publicznej) równowagi budżet(wydatki i dochody zrównoważone)
Wydatki budżetu państwa: prawnie zdeterminowane(sztywne) (określona kwota, subwencje dla jed.tertytor, samorządow
Gminy itp., dotacje do ubezpiecz. Społ.) elastyczne(wynagrodzenia, wydatki bieżące)Stopa inf.= c.obecna-c.poprzed/c.poprz*100%