WSTĘPNA ANALIZA FINANSOWA

Wstępna analiza finansowa jest pierwszym z etapów badania sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Ma na celu rozpoznanie sytuacji finansowej, w jakiej znajduje się wybrany podmiot gospodarczy, i określenie punktu wyjścia dla dalszej analizy.

ANALITYCZNA WERSJA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Przekształcenie sprawozdania finansowego polega w głównej mierze na usunięciu pozycji zbytnio analitycznych oraz na rozbudowaniu pozycji zbyt syntetycznych. W ten sposób wyszczególnione wartości pozwolą na przeprowadzenie analizy pionowej i poziomej oraz wskaźnikowej.

ANALITYCZNY BILANS

Przystępując do tworzenia formy analitycznej bilansu należy w pierwszej kolejności zorganizować strukturę zestawienia w taki sposób, aby wszystkie pozycje były zebrane w najważniejsze grupy i podgrupy.

Należy upewnić się, że aktywa są podzielone na trwałe oraz obrotowe, a zobowiązania na długo- i krótkoterminowe. Efektem przeprowadzenia przekształcenia powinno być również wyliczenie wysokości kapitału stałego oraz wskaźników struktury i dynamiki do poszczególnych pozycji.

AKTYWA

A. AKTYWA TRWAŁE

I. Wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowe aktywa trwałe

III. Należności długoterminowe

IV. Inwestycje długoterminowe

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. AKTYWA OBROTOWE

I. Zapasy

II. Należności krótkoterminowe

III. Inwestycje krótkoterminowe

1.  w tym: środki pieniężne

IV. Rozliczenia międzyokresowe kosztów

PASYWA

A. KAPITAŁ WŁASNY

I. Kapitały podstawowe

II. Kapitały zapasowe i rezerwowe

III. Wynik finansowy

B. KAPITAŁY OBCE

I. Kapitały obce długoterminowe

II. Kapitały obce krótkoterminowe

w tym: kredyty bankowe

AKTYWA W BILANSIE ANALITYCZNYM

• Powinny przede wszystkim być przedstawione według ich płynności. W tym celu z aktywów obrotowych (należności krótkoterminowe) należy przenieść pozycje, których okres spłaty wynosi powyżej 12 miesięcy do aktywów trwałych (należności długoterminowe).

• Poza tym powinno się pamiętać o przeniesieniu w ramach aktywów obrotowych pozycji udzielonych pożyczek z elementu „Inwestycje krótkoterminowe” do „Należności krótkoterminowe”.

• Poza tym powinno się pamiętać o przeniesieniu w ramach aktywów obrotowych pozycji udzielonych pożyczek z elementu „Inwestycje krótkoterminowe” do „Należności krótkoterminowe”.

PASYWA W BILANSIE ANALITYCZNYM

Po stronie pasywów należy wykonać więcej czynności dostosowawczych:

• Kapitał własny to:

1. 1) Kapitał podstawowy powstaje z zsumowania trzech pozycji: kapitał podstawowy, należne wpłaty na kapitał podstawowy oraz udziały / akcje własne.

   2) Pozycja kapitałów zapasowych i rezerwowych składa się z połączenia kapitału / funduszu zapasowego, kapitału / funduszu z aktualizacji wyceny i pozostałych kapitałów / funduszy rezerwowych.

   3) Wynik finansowy, na który składają się zysk / strata z lat ubiegłych, zysk / strata netto oraz odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego.

• Kapitały obce to:

1. 1) zobowiązania długookresowe:

   - rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

   - długoterminowe rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne, pozostałe rezerwy długoterminowe,

   - zobowiązania długoterminowe,

   - zobowiązania z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności przekraczającym 12 miesięcy,

   - ujemna wartość firmy,

   - długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

   2) Pozostałe elementy pasywów należy zakwalifikować do kapitałów obcych krótkoterminowych.

   Po wykonaniu powyższych czynności należy pamiętać o jeszcze jednym ważnym przesunięciu. W pozycji zysk / strata netto w bilansie syntetycznym konieczne jest wyodrębnienie wartości przeznaczonej na wypłatę dywidendy. Powinna ona zostać przeniesiona do kapitałów obcych krótkoterminowych w bilansie analitycznym.

ANALITYCZNY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

• Wyodrębniamy w osobnych wierszach zysk z poszczególnych obszarów działalności przedsiębiorstwa:

a) podstawowa działalność operacyjna,

b) pozostała działalność operacyjna,

c) działalność finansowa.

• Drugą i ostatnią czynnością jest wyodrębnienie z zysku brutto dwóch części:

1. a) wynik operacyjny składający się z wyniku z podstawowej i pozostałej działalności operacyjnej,

   b) wyniku neutralnego, czyli będącego efektem działalności finansowej i zdarzeń nadzwyczajnych.

ANALIZA WSTĘPNA

1. Analizę wstępną sprawozdania finansowego możemy podzielić na dwa etapy. Pierwszym z nich jest analiza bilansu, kolejnym zaś analiza rachunku zysków i strat.

ANALIZA WSTĘPNA BILANSU

1. Na wstępną analizę bilansu składają się kolejne dwa etapy: analiza pionowa oraz analiza pozioma.

• Analiza pionowa to badanie osobno struktury aktywów oraz osobno struktury pasywów oraz jej tempa i kierunków zmian”.

• W analitycznej wersji bilansu do poszczególnych wierszy warto utworzyć osobne kolumny zawierające takie pozycje, jak ich względną i procentową zmianę dynamiki i struktury.

• Analiza dynamiki polega na badaniu zmian rozmiarów poszczególnych elementów bilansu w czasie. Wykorzystuje się tutaj dwa rodzaje wskaźników:

a) wyrażony w wartościach bezwzględnych, czyli najczęściej w walucie,

b) wyrażony w wartościach względnych, czyli w procentach.

1. Wzór 1. Bezwzględny wskaźnik dynamiki

Δb= w_k - w_p

1. wk – wartość danego parametru na koniec okresu

   wp – wartość danego parametru na początek okresu

1. Wzór 2. Względny wskaźnik dynamiki

Δw= $\frac{\mathbf{w}_{\mathbf{k -}\mathbf{w}_{\mathbf{p}}}}{\mathbf{w}_{\mathbf{p}}}\mathbf{\ \times 100\%}$

• Po przeprowadzonej analizie dynamiki warto przeprowadzić analizę struktury bilansu. Każdą pozycję (wartość zjawiska cząstkowego) dzieli się przez sumę pozycji z tego samego poziomu (wartość zjawiska całkowitego).

Wzór 3. Wskaźnik struktury

$$\mathbf{\% u =}\frac{\mathbf{w}_{\mathbf{\text{z\ cz}}}}{\mathbf{w}_{\mathbf{\text{z\ c}}}}\mathbf{\times 100\%}$$

1. %u – wskaźnik struktury wyrażony procentowo

   w_{z cz} – wartość zjawiska cząstkowego (będącego częścią zjawiska całkowitego)

   w_{z c} – wartość zjawiska całkowitego

• Zmiany struktury również podlegają analizie. Wykorzystuje się do tego celu wskaźniki bezwzględnej zmiany struktury oraz względnej zmiany struktury, które przedstawione są poniżej.

Wzór 4. Wskaźnik bezwzględnej zmiany struktury (w p.p.)

Δb= %u_k - %u_p

%u_k – wskaźnik struktury na koniec okresu

%u_p – wskaźnik struktury na początek okresu

1. Wzór 5. Wskaźnik względnej zmiany struktury

$$\mathbf{w =}\frac{\mathbf{\%}\mathbf{u}_{\mathbf{k}}\mathbf{- \ \%}\mathbf{u}_{\mathbf{p}}}{\mathbf{\%}\mathbf{u}_{\mathbf{p}}}\mathbf{\times 100\% =}\frac{\mathbf{b}}{\mathbf{\%}\mathbf{u}_{\mathbf{p}}}\mathbf{\times 100\%}$$

• Na bardzo ogólnym i wstępnym poziomie porównuje się w kolejnych latach stosunek aktywów trwałych do aktywów ogółem, aktywów obrotowych do aktywów ogółem, kapitałów własnych do pasywów ogółem oraz kapitałów obcych do pasywów ogółem.

1. Wzór 6. Wskaźnik udziału aktywów trwałych

$$\frac{\mathbf{aktywa\ trwale}}{\mathbf{aktywa\ ogolem}}\mathbf{\times 100}$$

1. Wzór 7. Wskaźnik udziału aktywów obrotowych

$$\frac{\mathbf{\text{aktywa\ obrotowe}}}{\mathbf{aktywa\ ogolem}}\mathbf{\times 100}$$

1. Wzór 8. Podstawowy wskaźnik struktury aktywów

$$\frac{\mathbf{aktywa\ trwale}}{\mathbf{\text{aktywa\ obrotowe}}}\mathbf{\times 100}$$