Imię i nazwisko prowadzącego:
Data prowadzonych zajęć: 31.03.2010
Miejsce ćwiczeń: sala gimnastyczna
Temat lekcji: niedorozwój intelektualny
Liczba ćwiczących: 4
Płeć i wiek ćwiczących: M i K; wiek 28-30 lat
Cele i zadania lekcji:
Ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu
Wzmocnienie koordynacji ręka-oko-ucho
Wzrost ogólnej sprawności, poprawa percepcji słuchowje, zapamiętywania, koncentracji
Stymulacja przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego
Wzmocnienie koordynacji pracy obu półkul mózgowych
Pogłębienie oddechu, relaksacja
Integracja przedniej i tylnej części mózgu, poprawa koncentracji i komunikacji
Łagodzenie skutków stresu
Przyrządy i przybory stosowane w lekcji: krzesła, karimaty
Przeciwwskazania:
Nie zaleca się wprowadzania ćwiczeń rywalizujących
Nie wolno wykonywać podskoków oraz gwałtownych ruchów
Wskazania:
Ćwiczenia robimy powoli, każdy będzie reagował inaczej
Polecane są inne zajęcia takie jak: dogoterapia, hipoterapia- mają bardzo dobry wpływ na aktywność psychoruchową
Również ćwiczenia na basenie oraz inne sporty
Część lekcji i jej czas |
Rodzaj ćwiczeń | nr ćw. | Treść ćwiczeń | Czas ćwiczeń | Uwagi metodyczne | Formy i metody |
|---|---|---|---|---|---|---|
I Część wstępna II Część główna II Część główna II Część główna II Część główna III Część końcowa III Część końcowa |
Czynności organizacyjne Ćwiczenia kształtujące Ćw. na przekroczenie granicy środka- tzw. ćw. naprzemienne + ćw. oddechowe Ćw. na przekroczenie granicy środka- tzw. ćw. naprzemienne c.d. + ćw. oddechowe Ćw. energetyzujące Ćw. wydłużające- rozciągające +ćw. oddechowe + ćw. oporowe + ćw. Oddechowe Ruchy integrujące +ćw. rozciągające i oddechowe Ruchy integrujące c.d. Ćw. relaksujące +ćw. oddechowe + ćw oddechowe |
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29 30. |
Zbiórka, powitanie, sprawdzenie gotowości do zajęć. Podanie celu zajęć. Marsz wokół sali Pw. Marsz
Pw. Rozkroczna Ruch: RR na biodrach, krążenie bioder w lewą stronę, a następnie w prawą stronę Pw. Rozkroczna Ruch: wznos RR w bok, skręty T w prawą stronę powrót do Pw, następnie skręt T w lewą stronę Pw. stojąc swobodnie Ruch: PR dotyka z tyłu T lewej pięty, następnie LR dotyka prawej pięty Pw. leżenie tyłem Ruch: „rowerek”, lekko skręcając całe ciało Pw. stojąc swobodnie Ruch: „Leniwa ósemka” Wznos PR przed siebie, kciuk naprzeciwko nosa, reszta palców zaciśnięta w piąstkę, rysujemy ósemkę w lewą stronę do góry. Zmiana ręki po wykonaniu 4 pełnych ósemek. Pw. siad klęczny Ruch: rysowanie oburącz + lustrzane odbicie Pw. siad ugięty Ruch: „ kołyska na boki”; RR za T podpieramy się, opad NN na prawą i lewą stronę Pw. rozkroczna „Słoń”; wznos PR na wysokość nosa, G przytulona do ręki Ruch: rysujemy „8” całym ciałem Pw. siad na krześle „Akumulator” Ruch: RR na kolanach, robimy koło T; Wydech- przy zbliżaniu G do kolan Wdech- przy wznosi T do góry Pw. stanie swobodne „kapturek myśliciela” Ruch: z pomocą kciuka i palca wskazującego delikatnie odchylamy małżowinę uszną do tyłu, następnie,. Masując ją od góry po łuku ucha aż do płatka ucha. Pw. siad dowolny „Energetyczne ziewanie” Ruch: masujemy stawa żuchwowo- skroniowy, otwieramy usta i głęboko ziewamy. Pw. rozkroczna z obniżonymi biodrami Ruch: wypady w bok naprzemiennie w lewo (prostując PN) i w prawo (prostując LN) Pw. wykroczna; RR na biodrach PN wykroczna oparta na palcach; LN prosta w stawie kolanowym Ruch: dociśnięcie prawej pięty do podłoża- wydech, powrót do Pw wdech; zmiana nóg Pw. stanie swobodne Ruch: wznos PR w górę, druga ręka stawia opór na ruchy: na zew., do wew., do przodu i do tyłu; następnie zmiana rąk Pw. siad na krześle; NN wyprostowane ze skrzyżowanymi stopami Ruch: wdech- wznos RR w górę Wydech- opust RR oraz T do kostek, pogłębienie x3 powrót do Pw. „Uwolnienie” Pw. siad prosty RR w okolicy pępka Ruch: wdech- w Pw Wydech- opad T do przodu z lekkim dociskiem RR na brzuchu „Bezwarunkowa miłość” Pw. siad skrzyżny Ruch: RR otwarte jak przy obejmowaniu, RR na zmianę tworzą okrąg; „Wybory” Pw. leżenie tyłem; NN zgięte w stawach kolanowych Ruch: RR malują leniwą ósemkę w powietrzu natomiast NN przekraczają linię środka i znajdują się po przeciwnej stronie niż RR „Łagodność” Pw. leżenie przodem; RR pod G palce tworzą trójkąt, NN zgięte w stawach kolanowych Ruch: wznos T w górę, NN naprzemienne opadanie i unoszenie NN, po wykonaniu ruchu G powrót do Pw. „Dowartościowanie” Pw. lekki rozkrok, RR z tyłu T Ruch: biodra wykonują „8” w lewą stronę „Punkty pozytywne” Pw: leżenie tyłem Ruch; dwoma palcami dotykamy punkty na czole (pomiędzy brwiami a linia włosów) Pw. siad skrzyżny Ruch: połóż 2 place tuż pod obojczykiem wykonuj delikatny masaż okrężny, drugą rękę połóż na brzuchu Pw. stanie swobodne Ruch: oddychanie przeponowe; RR na brzuchu stykają się palcami Wdech- place odchodzą od siebie Wydech- powrót do Pw. „Punkty przestrzeni” Pw. stojąc swobodnie Ruch: PR pod nosem- delikatna stymulacja tego miejsca ruchy okrężne LR- kość ogonowa Oddech- głęboki i spokojny Wzrok- ku górze „Punkt uziemienia” Pw. j.w. Ruch: PR pod dolna wargą- delikatna stymulacja tego miejsca ruchy okrężne LR- powyżej kości łonowej Wzrok- ku dołowi Pw. siad swobodny Ruch: G „wahadło” od ramienia do ramienia Wdech- gdy głowa jest przy ramieniu Wydech- podczas wahadła Zakończenie zajęć; pozegnanie |
1 min 1 min ok.2 min X10 na stronę X 10 X 10 ok.1 min X 4 na stronę ok. 1min X 10 na stronę X 4 na stron X 5 X 5 ok. 1 min X 10 X 10 na stronę X 2 na rękę X 6 X5 X 5 X 5 X5 X10 ok.1 min ok. 30 sek. i zmiana ręki X10 ok. 30 sek. zmiana ręki Ok. 30 sek. zmiana ręki |
(ruch powolny) (ruch powolny) (pamiętamy o oddechach) (w miarę możliwości przekraczamy linię środkową) ( wdech- kiedy malujemy górny łuk „8” Wydech- dolny łuk „8”; oddechy powolne) (Pw. siad dowolny) (pamiętamy o oddychaniu) (ruch powolny) (ruchy powolne) (wypowiadamy głośno „Ha”) (rysujemy 5 pełnych ósemek) (wyobrażamy sobie piramidę i G zaznaczmy jej brzegi w przeciwną stronę niż wskazówki zegara) (zamykamy oczy) |
Niepełnosprawność intelektualna, obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego – zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych (w szczególności niezależności i odpowiedzialności).
Jeżeli sprawność intelektualna, mierzona testami standaryzowanymi, mieści się w przedziale jednego odchylenia standardowego poniżej normy i stan ten nie ma podłoża organicznego, a zachodzi deficyt umiejętności mówi się o obniżeniu poziomu intelektualnego (dawniej: ociężałości umysłowej) (DSM IV – niepełnosprawność wyuczona).
Poniżej 70 punktów IQ Wechslera:
69 – 50 IQ Wechslera – niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim: poziom intelektualny charakterystyczny dla 12 roku życia. Ta forma deficytu intelektualnego stanowi najwięcej rozpoznań. Osoby takie są samodzielne i zaradne społecznie, nie powinny jednak wykonywać zawodów wymagających podejmowania decyzji, ponieważ nie osiągnęły etapu myślenia abstrakcyjnego w rozwoju poznawczym. Życie rodzinne przebiega bez trudności. W socjalizacji mogą nabywać zaburzeń osobowościowych, ze względu na atmosferę otoczenia i stosunek innych. Obecnie istnieje tendencja do wprowadzania zajęć korekcyjnych, przy intensywniejszym treningu poznawczym w dłuższym czasie osoby z upośledzeniem w stopniu lekkim osiągają podobne wyniki co osoby z przeciętnym IQ. Do 12 roku życia brak różnic rozwojowych.
49 – 35 IQ Wechslera – niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym: funkcjonowanie intelektualne na poziomie 9 roku życia. W okresie przedszkolnym istnieją trudności z nabywaniem reguł społecznych (lojalność, współdziałanie), a także niezręczność fizyczna, powolny rozwój motoryczny. Poza tym do 9 roku życia rozwój jest prawidłowy. Osoby takie mogą nabywać umiejętności samoobsługowe, nie gubią się w dobrze znanym terenie, mogą pracować w zakładach pracy chronionej. Nie powinny zakładać rodzin.
34 – 20 IQ Wechslera – niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym: poziom rozwoju 6-latka. Około 4-5 roku życia zauważalne spóźnienie rozwoju psychofizycznego. Osoby te mogą opanować samoobsługę, przy stałej opiece mogą wyuczyć się czynności domowych, ale nie są zdolne do wyuczenia zawodu. Mogą podejmować prace nie wymagające kwalifikacji.
poniżej 20 IQ Wechslera – niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim: poziom funkcjonowania odpowiadający 3 roku życia. Możliwe jest opanowanie tylko najprostszej samoobsługi. Osoby te żyją krótko, rodzą się najczęściej zdeformowane fizycznie, przez całe życie wymagają opieki instytucjonalnej
Według definicji WHO: istotne obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, oraz trudności w zachowaniu przystosowawczym, występujące przed 18 rokiem życia.
Definiowanie niepełnosprawności intelektualnej nie należy do łatwych zadań. J. Doroszewska wskazując na rozliczne trudności, związane ze złożonością zjawisk, dzieli używane przy jego opisie definicje na trzy typy: biologiczno-patoneurologiczno-medyczne, charakteryzujące procesy psychiczne i behawioralne. Przy czym te ostatnie nie zajmują się tłumaczeniem etiologii niepełnosprawności, lecz koncentrują się z jednej strony na jej przejawach, a z drugiej akcentują możliwości rewalidacyjne osób niepełnosprawnych.
Autorem jednej z wcześniejszych, a zarazem stosunkowo szerokiej, opisowej definicji niepełnosprawności był E. Doll, który w 1941 roku scharakteryzował niepełnosprawność intelektualną jako:
stan niedojrzałości społecznej powstały w okresie rozwoju będący skutkiem zahamowania rozwoju inteligencji pochodzenia konstytucjonalnego. Stan ten jest nieusuwalny .
Doll wyróżnia przy tym sześć aspektów niepełnosprawności:
niedojrzałość społeczną
niską sprawność umysłową
opóźnienie rozwojowe
zahamowanie rozwoju trwałe, nieprzemijające w procesie dojrzewania
konstytucjonalność
nieodwracalność
Amerykańskie Towarzystwo do Badań nad Upośledzeniem Umysłowym (American Association of Mental Deficiency) wprowadza w 1959 r. do międzynarodowej terminologii określenie mental retardation i podejmuje próbę globalnego zdefiniowania niepełnosprawności intelektualnej[4]:
Jest to niższy niż przeciętny, ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego powstały w okresie rozwojowym. Towarzyszą mu zaburzenia w zakresie dojrzewania, uczenia się i przystosowania społecznego .
Warto w tym miejscu zauważyć, że jest to klasyczny przykład definicji nastawionej na opis zjawiska, koncentrujący się na procesach psychicznych i behawioralnych. Dla R. Hebera, który zawarł tę definicję w swoim „Podręczniku terminologii i klasyfikacji niedorozwoju umysłowego”, granicę rozwoju wytycza szesnasty rok życia, a za górną granicę niepełnosprawności intelektualnej przyjmuje on iloraz inteligencji niższy o jedno odchylenie standardowe od normy. W 1973 roku J. Gorossman poniekąd zrewidował założenia Hebera. W nowym wydaniu „Podręcznika...” podnosi granicę wieku rozwojowego do 18 lat, a niepełnosprawność intelektualną umieszcza na poziomie dwóch odchyleń standardowych od normy. Określa niepełnosprawność intelektualną jako stan aktualny, nie uwzględniając jej etiologii.
Niewątpliwie jedną z najpełniejszych, a zarazem przydatnych w pedagogice specjalnej definicji stworzyła Maria Grzegorzewska]. Opisuje ona nie tylko właściwości rozwoju osoby niepełnosprawnej, ustanawia upośledzenie umysłowe kategorią nadrzędną dla oligofrenii i otępienia, które rozumie jako „uwstecznienie psychiki ”. Proponuje także po raz pierwszy dynamiczne ujęcie niepełnosprawności intelektualnej jako cechy, która choć determinuje w określony sposób możliwości umysłowe jednostki, to jednak nie uniemożliwia jej rozwoju w żadnej sferze życia. Tak więc Grzegorzewska dostrzega u osób niepełnosprawnych intelektualnie potencjał rozwojowy, który może zostać wyzwolony na drodze rewalidacji i pozwolić im osiągnąć maksimum umiejętności.
Definiowanie niepełnosprawności intelektualnej w sposób zaprezentowany powyżej, pozwala z mniejszą lub większą precyzją uchwycić stan funkcjonowania osoby niepełnosprawnej w sferze intelektualnej lub społecznej, nie uwzględnia jednak patogenezy i etiologii zjawiska. Geneza niepełnosprawności intelektualnej stanowi obiekt zainteresowania wielu nauk. Obecnie wyróżnia się patogenne czynniki pochodzenia biologicznego i społecznego, w tym także deprywację potrzeb emocjonalnych. W definicji T. Gałkowskiego wyraźnie dostrzec można podział na część charakteryzująca zjawisko i próbę określenia etiologii niepełnosprawności:niepełnosprawność umysłowa ma charakter globalny, charakteryzuje się obniżoną sprawnością umysłową spowodowaną wrodzoną anomalią, która czyni korę mózgową niezdolną – w mniejszym lub większym stopniu do procesów myślowych .
G.E. Suchariewa wskazuje przede wszystkim na wieloczynnikową genezę niepełnosprawności intelektualnej i podkreśla jej dwie stałe cechy – rozlany charakter zaburzenia – „totalny niedorozwój”, oraz na przewagę niedorozwoju najwyżej zróżnicowanych, najmłodszych filo i ontogenetycznie formacji i stosunkowo poprawny rozwój bardziej elementarnych, ewolucyjnie starszych czynności . Interesujące, że autorka wyklucza z pojęcia niepełnosprawności intelektualnej zaburzenia powstałe na skutek czynników środowiskowych tym samym dopuszczając złożoność całego mechanizmu patologizującego Suchariewa, koncentruje się na czynnikach biologicznych, które jednak nie mogą dotyczyć:
zaburzeń intelektualnych będących wynikiem długotrwałej astenii uwarunkowanej somatycznie
zaburzeń intelektualnych powstałych na skutek infekcji i urazów układu nerwowego
zaburzeń intelektualnych w progresywnych chorobach neurologicznych
zaburzeń intelektualnych będących wynikiem chorób psychicznych
Suchariewa zdecydowanie odgranicza od oligofrenii tzw. otępienie organiczne, czyli właśnie zaburzenia intelektualne powstałe na skutek infekcji i urazów układu nerwowego, ponieważ mogą one zdaniem autorki przemijać, lub nasilać się a zatem nie muszą być stałe. Ponadto defekty spowodowane infekcją lub urazem nie muszą powodować zaburzeń o charakterze totalnym, co tym samym wyklucza je, zdaniem autorki, z oligofrenii. Jest to niewątpliwie bardzo ciekawe, a zarazem stosunkowo pełne ujęcie zjawiska niepełnosprawności intelektualnej, choć obecnie przyjmuje się, że wykluczone przez Suchariewą zaburzenia intelektualne również mieszczą się w obrębie niepełnosprawności intelektualnej.
Ciekawą definicję niepełnosprawności, sięgającą do genezy zjawiska proponuje M. Kościelska, która nie negując wpływu czynników biologicznych na powstawanie niepełnosprawności intelektualnej, podkreśla dwubiegunowość tego oddziaływania. Z jednej strony, zdaniem autorki, czynniki biologiczne determinują przebieg procesów psychicznych, z drugiej natomiast funkcjonowanie psychiczne wpływa na funkcje biologiczne. Przywołuje ona przykład dzieci, które doznawszy uszkodzeń we wczesnym okresie życia, żyją różnym życiem i osiągają rozmaite stopnie rozwoju. Kościelska rozumie niepełnosprawność intelektualną, jako niepowodzenie rozwojowe do którego dochodzi się w rezultacie nieprawidłowego przebiegu procesu rozwojowego o specyficznym charakterze. Proces rozwojowy może być zaburzony w różnym okresie i pod wpływem różnych czynników. Autorka wyróżnia trzy zasadnicze etapy patologizacji rozwoju dziecka i jeden etap wstępny:
Etap wstępny, w którym kształtuje się zespół czynników biologicznych, społecznych i psychologicznych jakie będą oddziaływać na dziecko.
Etap I, w którym zadziała czynnik uszkadzający – biologiczny, psychologiczny, społeczny lub wszystkie jednocześnie.
Etap II – negatywnych sprzężeń zwrotnych – czyli wg Kościelskiej zasadniczy etap patologizacji w którym następuje ciąg interakcji między dzieckiem a otoczeniem, które w sposób niekorzystny dla rozwoju dziecka reaguje na nie, co powoduje wytworzenie się patologicznych wzorców zachowania u dziecka.
Etap III, w którym zachodzi proces usztywniania się patologii. W tym etapie, zdaniem autorki dochodzi się do sytuacji, w której następuje nieodwracalność niepełnosprawności.