W4

Rodzaj rynku	Liczba firm	Stopień zróżnicowania produkcji	Stopień konkurencji cen	Wejście na rynek	Metody konkurencji handlowej	Informacja o rynku	Przykład rynku
Konkurencja doskonała	Bardzo dużo	identyczne	Nie ma nikt wpływu	Bardzo łatwo wejść i wyjść z niego	brak	pełna	Owoce i warzywa
Czysty monopol	Jeden producent	Produkt nie posiadający bliskich substytutów	ogromny	Praktycznie niemożliwe ze względu na wysokie koszty wejścia na rynek	Narzędzia promocji	pełna	Poczta Polska, niektóre usługi publiczne
Konkurencja monopolistyczna	Liczni producenci i sprzedawcy	Zróżnicowane produkty i substytuty	Znaczący	Dość łatwe	Reklamna, jakość, cena administrowana	pełna	Handel detaliczny (odzież, obuwie)
Oligopol	Nieliczni producenci (od 2 do 9)	Niewielkie zróżnicowanie	Znaczący	Bardzo trudny, spowodowane dużymi kosztami	Brak, lepiej współpracować, tworzą kartele	pełna	Stal, aluminium, maszyny

Kartele – porozumienie dotyczące współnych rynków zbytów i ich podział, wspólna polityka cenowa, np. OPEK

CENA, a Wartość

Cena – wartość towaru wyrażona w pieniądzu

Cena wg. Kamerschena – ceną nazywamy cokolwiek, z czego dany przedmiot musi zrezygnować, wzamian za jednostkę zakupionego, otrzymanego lub spożytego dobra lub usługi.

1. Przyczyny różnicowania cen, próbuje wyjaśnić teoria wartości.

1. Obiektywna teoria wartości – stworzona na przełomie XVIII – XIX w. Twórcami są Adam Smith(trzy czynniki produkcji: ziemia,kapitał i praca) i Ricardo.

Jedyny czynnik tworzący wartość to praca, pozostałe czynniki stwarzają warunki umożliwiające pracy tworzenie wartości. Teorię rozwinął Marks – wartość towaru określają społecznie niezbędne nakłady pracy mierzone czasem pracy.

Społecznie niezbędny czas pracy – jest to czas pracy, przeważającej części producentów, potrzebny im na wytworzenie danego towaru w przeciętnych warunkach technicznych i społecznych.

Wszystkie towary określonego gatunku mają jednakową wartość, niezależnie od indywidualnych nakładów pracy. Społeczne niezbędne nakłady pracy wyrażone są za pośrednictwem pieniądza, zatem cena wyraża wartość towaru. Ceny na rynku odchylają się od wartości w zależności od różnych czynników, uruchamia się potem mechanizm rynkowy, powodujący zbliżenie cen do wartości.

2. Subiektywna teoria wartości (szkoła psychologiczna) – punktem wyjścia do tej teorii jest twierdzenie, że celem gospodarowania jest zaspokojenie potrzeb, zdolność dóbr do zaspokojenia potrzeb jest ich użyteczność. Ilość dóbr gospodarczych w stosunku do zagospodarowania jest ograniczona, a niegospodarczych nieograniczona, zatem zjawisko wartości występuje tylko przy dobrach gospodarczych. Wartość wynika z użyteczności dóbr i ich ograniczoności w stosunku do potrzeb. Wartość jest zjawiskiem subiektywnym, nie tkwi w dobrach, lecz jest wyrazem stosunku dóbr do potrzeb ludzkich, wartość jest subiektywna, różna dla tego samego dobra u różnych osób. Różnica w wartościowaniu dóbr jest podstawą wymiany, a cena jest stosunkiem w jakim wymieniają się dobra, czyli pieniężne wyrażenie jej wartościowaniu

3. Neoklasyczna teoria wartości – twórcą jest Marshal. - Cena towaru określana jest przez jego użyteczność krańcową i krańcowy koszt wytwarzania. Cenę ustala się na podstawie zrównania się krańcowej użyteczności z kosztem krańcowym wytwarzania. Za podstawę wartości przyjmuje się nie koszty przeciętne, lecz krańcowe. Wszystkie czynniki produkcji są wartościo twórcze.

1. Funkcje ceny – są ważnym elementem rynku:

• Funkcja informacyjna dla konsumenta – informuje mnie o moich realnych dochodach. Ceny kształtują model konsumpcji, czyli strukturę spożycia, umożliwiają dokonywanie wyboru zakupu.

• Funkcja informacyjna dla producenta – Ceny umożliwiają: prowadzenie rachunku ekonomicznego, decydują o produkcji i jej strukturze, pozwalają wybrać optymalną metodę gospodarowania

• Funkcja redystrybucyjna – Za pośrednictwem cen następuje podział dochodu między klasy, grupy społeczno-zawodowe.

• Funkcja stymulacyjna(bodźcowa) – Sprawowana dla producenta, cena jest bodźcem dla niego, gdy cena rośnie jakość też rośnie.

• Funkcja równoważenia rynków -

3. Cena relatywna – informuje nabywców o ilości innych dóbr lub usług, które poświęcają w momencie dokonania zakupu

CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ, CENY ADMINISTROWANE

Wykres!!!!

P0 : popyt = podaż

1. Ceny administrowane – Formy:

- Ceny kartelowe – ustalane są przez jednego lub kilku producentów

- Ceny urzędowe – ustalane przez organy publiczne lub państwowe, zakres tych cen jest różny w różnych krajach (produkty rolne, mechaniczne itp.)

- Ceny maksymalne – sprzedawcą nie wolno stosować cen wyższych np. podczas kataklizmów, wahań gospodarczych itp. Jest zawsze poniżej punktu(ceny) gospodarki rynkowej.

- Ceny minimalne – mają chronić producentów. Dobra nie mogą być sprzedawane poniżej jakiejś ceny. Ustalana jest powyżej ceny równowagi rynkowej

- Ceny orientacyjne – dotyczą towarów o rozproszonej produkcji, głównie produkcji rzemieślniczej.

1. System cen w Polsce – Rodzaje:

- Ceny fabryczne – koszt własnej produkcji powiększony o zysk. Stosuje się przy rozliczaniu z budżetem

- Ceny zbytu – ustalane są na poziomie cen fabrycznych

- Ceny hurtowe – ceny detaliczne pomniejszone o marżę detaliczną, są to ceny zbytu powiększone o marżę hurtową

- Ceny detaliczne – Ceny hurtowe + marża detaliczna, albo ceny zbytu + marża handlowa (marża hurtowa i detaliczna)