Polityka-sztuka rzadzenia państwem,współcześnie całokształt działalności państwowej w kształtowaniu stosunkow wew.w panstwie i jego skotkow zagranica.dzialanosc wplywajaca na spawy publiczne bez względu na to,kto ja prowadzi,podmiotem polityki będzie nie tylko wladza panstwa,lecz także organizacja,grupa spoleczna.

PG wg KRUSZCZYŃSKIEGO-bezposrednie kierowanie gospodarka narodowa.wg SECOMSKIEGO-okreslenie bieżących i perspektywicznych potrzeb oraz metod i srodkow jej realizacj.wg KUZINSKIEGO-wykorzystanie praw wykrytych w ekonomii

PG(ekonomiczna)swiadome oddziaływanie wladz państwowych na gospodarke narodowa,Na jej dynamike ,strukyure funkcjonowania,na stosunki ekonomiczne w panstwie oraz na jego relacje gosp.z zagranica.

Podmiotem polityki jest wladza panstwowa w ktorej imieniu dzialania realizuja odpowiednie jej organy(sposób powoływania,struktura,zakres i stopien odpowiedzialności,podejmowanie i przygotowywanie decyzji.na swiecie obserwujemy:podzial lub fuzje organizmow państwowych.

Integracja wladz państwowych w sprawy gospodarcze prowadzi do ograniczenia swobody poszczególnych jednostek.dzialania politykow tłumaczone SA najczęściej dobrem publicznym i obowiazuje tutaj zasada:racjonalnego dzialania właściwe wykorzystanie tego czym dysponujemy,madrej polityki,wraz z integracja wzrasta odpowiedzialność panstwa przed obywatelami.

PGjako nauka zajmuje się funkcjami panstwa oraz działalnością publiczna.bada formy,cele,narzędzia i sposoby ich oddziaływania na spolecny proces gospodarczy.

KRyteraia podziałowe:1)wg O.LANGE-ekonomia polityczna(teoria), ekonomia opisowa(praktyka) 2)KOTARBINSKI-nauki teoretyczne i stosowane 3)nauki pozytywne i normatywne

Najwazniejsze zagadnienia PE:kształtowanie stosunkow społeczno-ekonomicznych,rwalizacjasposobow wykorzystania zasobow kraju,wybor i realizacja odpowiedniej strategii rozwoju.

PE bada:struktury własnościowe,zalozenia kierunki i programy;cele i srodki realizacji.

Metody w PG:empiryczne-eksperyment,doświadczenie;dedukcyjne-od ogolu do szczegółu; historia-uczyc się na bledach; quasi-eksperyment-teoretyczne zalozenie;analiza doświadczeń zagr;metoda prob i bledow

Zasady PG:w starożytności-polityczno etyczne;średniowieczu-moralne;17w.merkantylizm-gloryfikowal on role handlu zagr;18w.liberalizm-gospodarczy;20w.tendencje interwencjonalistyczne i neoliberalne.

Partie polityczne-odzdzialywanie panstwa na gosp wiaze się z przeslankami typu ideologicznego a interesy klasy warstw społecznych wyrażają partie polityczne które dzielimy na:komunistyczne,socjaldemokratyczne-niemcy,konserwatywne i liberalne-katolicka nauka spoleczna,min ingerencji panstwa i maksymalna swoboda.

Dotkryna-zbiur uporządkowanych założeń i poglądów na temat okreslonej dyscypliny.wynikaja one niekoniecznie z przeslanek ekonomicznych a z przeslanek ideologicznych,światopoglądowych,moralnych.

Przedmiotem PE jest gosp narodowa która skalada się z licznych i różnorodnych jednostek wytwarzających dobra w procesie produkcyjnym.proces produkcyjny sklada się z procesow rwalnych to co dotyczy bezpośrednio produkcji;p.regulujacych-toczne produkcji.

Do zgodnej dzialnosci wszystkich podmiotow w gosp musi być zapewniony określony lad i porządek który wyznacza system ekonomiczny.jest to zbior instytucji mechanizmow i zasad ich dzialania które reguluja postepowanie wszystkich uczestnikow zycia gosp.

System ekonomiczny rozwiazuje podstawowe problemy-kto i ile produkuje dobr podstawowych;dodatkowych;jak jest dzielone PKB.

Ustroje wg własności srodkow produkcji:indywidualistyczne-oparte na prywatnej własności srodkow;kolektywistyczne-wlasnosc panstwowa,spoldzielcza.

Systemy wg sposobu regulacj procesu gosp.:kompetytywne-rynkowo gosp.;gospodarki regulowanej centralnie-planowanej.

Modele systemow ekonomicznych na swiecie:1)indywidualistyczno-kompetytywny(kapitalizm rynkowy) USA,Nowa Zelandia,Australia,WB; 2)indywidualistyczno-planowy(gosp.kapitalistyczna regulowana przez centralne planowanie)NIEMCY; 3)kolektywistyczno planowy;KUBA,CHINY,Korea pln; 4)kolektywistyczno kompetytywny,Rosja,Chiny.

Decydujaca rola systemu ekonomicznego:decyduje on o kształcie i strukturze strefy regulacj,rostrzyga o strukturze organow które prowadza polityke;integrując w sparwy gosp oddzialywujemy na efektywnosc tej gosp.

Kategoria zysku-w gosp rynkowej podstawowe decyzje z nia związane podejmuja właściciele przedsiębiorstw instytucji zakładów itd.a caly proces gosp reguluja mechanizmy rynkowe które SA oparte na kategorii zysku,która pobudza wszystkich uczestnikow zycia gosp do:max wydajności,ciągłych permanentnych innowacji,ciągłego inwestowania.

Funkcje panstwa w gosp.rynkowej polegaja na przestrzeganiu:zasad wolności gosp,poszanowania własności prywatnej,swobody przedsiębiorstw.Do zadan panstwa w gosp rynkowej należy:gwarancja bezpieczeństwa zew.(obrona narodowa);bezpieczeństwa wew(policja);utrzymania wymiaru spawiedliwosci;utrzymanie szkolnictwa;kształtowanie systemu pieniężnego.stabilizowanie gosp.(zmniejszenie wahan działalności gosp inwestycji;ochrona środowiska naturalnego,racjonalne uzytkowanie zasobow naturalnych;przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji; regulowanie warunkow pracy i ochrona pracownikow;kształtowanie systemow ubezpieczen społecznych;zapewnienie ochrony zdrowia.

Funkcje panstwa w gosp socjalistycznej: charakteryzuje się ono daleko posuniętą uniformizacją stosunków społeczno-ekonomicznych i politycznych. Istnieje tu społeczna własność środków produkcji pozostających w rękach państwa i swobodni wytwórcy zatrudnieni w państwowych zakładach. Istotną różnicą pomiędzy państwami kapitalistycznymi a socjalistycznymi, jest forma własności – w państwach kapitalistycznych większość dóbr skupiona jest w rękach tzw. klasy średniej oraz wyżej, w krajach socjalistycznych własność jest domeną państwa, rozumianego jako prawny przedstawiciel całego narodu i ogółu żyjących w nim obywateli.

Wazniejsze kierunki odddzialywania polityki:zapenienie stalego dopływu srodkow do budzetu,wspieranie i rozwoj tych rodzajow gosp które nie SA objete zainteresowaniem przedsiębiorstw prywatnych;oslona działalności gosp krajowej przed konkurencja zagr;ochrona przed dzialaniem organizacji monopolistycznych;usuwanie zagrożeń rozwoju gosp;ochrona środowiska;utrzymanie ladu społecznego.

Cechy wspolne TRIADY-CENTRUM swiatowej gosp i swiatowego kapitalizmu:panowanie nad inflacja,prywatyzacja,zmniejszenie kosztow pracy,wzrost wydajności uzutkowania zasobow,restrukturyzacja najwyżej rozwinietych gosp;ustabilizowanie ceny energii i podst surowcow;otwartość na wymiane handlowa i wspolprace przeds.

Uwarunkowania polityki gosp 1)zew:otoczenie miedzynarodowe i polozenie geograficzne,sytuacja miedzynarodowa,przynależność krajow do blokow gosp politycznych militarnych;restrykcje(importowo-eksportowe-embargo,weto,wto,ograniczenia kredytow i walutowe);warunki wymiany terms of trade;zadłużenia zagr i warunki regulacj tych zadłużeń-obsluga kredytu;stan i struktura zagospodarownaia regionow przygranicznych. 2)uwarunkowania wew,:stan i struktura zasosbow kraju-czynnkiki przyrodnicze:bogactwa naturalne,surowce mineralne zasoby wodne,glebi i lasy;czynniki ludzkie-demograficzne i społeczne-charakter ilościowy i jakościowy,liczna i struktura ludności kraju,struktura narodowosciowa;czynniki materialne-zagospodarowanie kraju i regionow wyposażenie w majatek trwaly wazny jest jego stopien nowoczesności oraz zuzycia technicznego i ekonomicznego,rozmiary i kierunek inwestycji.

Konsekwencje terapii gazowej dla Ukrainy:uswiadomienie panstwon UE mozliowoasci przykrecenia kurka z gazem;dynamiczniej będą podejmowane kroki aby zapobiec sytuacji kryzysowej-dywersyfikacja;obniżenie energochłonności gospodarek poszczególnych karajow;uzmysłowienie aspektow rynkowych w handlu paliwami,możliwości powrotu do energii atomowej wegla.

Czynniki oddziaływania na sytuacje ekonomiczna rolnictwa:ceny,system kredytow,skala produkcji.

System cen-obejmuje z jednej strony ceny na produkty wytworzone w danym dziale gosp narodowej,a z drugiej strony ceny na srodki produkcji i usługi niezbędne do ich wytworzenia.w rolnictwie system cen obejmuje dodatkowo ceny żywności.

Wskaźnik relacji nozyce cen-mowi o tym jaki jest stosunek dynamiki wzrostu cen na wybrane produkty w odniesieniu do poprzedniego roku do dynamiki wzrostu cen drodkow produkcji i usług niezbędnych do ich wytworzenia.

Wlasciwa polityka wobec rolnictwa:Madre ustawy,odpowiednie do nich decyzje,adekwatne do potrzeb pieniadze.

Roznice rolnictwa polskiego a UE:nizszy poziom produkcyjny.wieksze rozdrobnienie strukturalne jednostek gosp,wieksze zatrudnienie przypadające na jednostke powierzchni,gorsze wyposażenie techniczne gospodarstw i ich otoczenia.

Koniec komfortu po 1989 dzialania producentow rolnych przyczyny:zmienna koniunktura cenowa-ceny ustalalo panstwo potem ceny odzwierciedlaly wartość;rozwarcie nożyc cen na produkty rolne srodki do produkcji rolniczej-dynamika wzrostu cen wybranych produktow była nizsza od dynamiki wzrostu cen srodkow produkcyjnych;klopoty ze zdobyciem niektórych produktow;wzrost wymogow jkosciowych-kiedys kupowano wszystko nie zwracając uwagi na jakość a teraz nie;klopoty ze ściąganiem należności-kiedys było trudniej.

Glowne przyczyny spadku cen rolniczych:stala zdolność negocjowania na zmnieniajacą się sytuacje na rynku glownie swiatowym;nasz dotychczasowy spsoć interweniowania znacznie odstaje od tego jaki jest w UE ICEFTA-z dopłat korzystaja ci co sprzedaja np.nawozy sztuczne;produkcja rolnicza rosnie-szybciej niż popyt na towary;rolnictwo nie zadaza za rozwojem pozostałych galezi gospodarki.

Sami skutecznie nie jesteśmy w stanie pomóc naszemu rolnictwu bo: - 80% srednio biednych nie jest w stanie pomóc 20% jeszcze biedniejszym – PKB w Polsce jest 4-6 razy niższe niż w UE – w budżetach polskich rodzin i tak duże sumy są przeznaczane na żywność (20-25%) UE- 12-16, USA- 2-6

Polityką pieniężną (monetarną) nazywamy działalność BC prowadzoną w imieniu państwa realizując postawione wcześniej cele ekonomiczne. Postwaowym celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen w długim okresie(niskiej inflacji) . Pozostałe cele: wysokie zatrudnienie, wzrost gospodarczy, stabilnośc stóp proc, rynków finansowych i walutowych

Instrumenty polityki pieniężnej 1) instrumenty kontroli administracyjnej (bezpośrednie) – stopy oprocentowania kredytów i depozytów, pułapy kredytowe- instrumenty te mają dużą skuteczność ale stosowane są tylko gdy jest niski poziom rynków finansowych i w czasie zaburzeń finansowych. Ich wadą jest: ograniczenie konkurencji, powstawanie zjawisk patologicznych, sprzyjają rozwojowi szarej strefy 2) instrumenty rynkowe (pośrednie parametryczne ) które poprzez oddziaływanie na instytucje finansowe wpływają na cenę pieniądza i innych aktywów. Należą do nich – rezerwy obowiązkowe, operacje otwartego rynku, transakcje kredytowo depozytowe

Metody banku wywierania wpływu na podaż pieniądza: -zwiększenie podaży pieniądza, obniżanie stopy dyskontowej, zakup wyemitowanych papierów wartościowych, obniżąnie wskaźnika rezerw obowiązkowych. Działalnośc ta nazywamy polityką ekspansywną lub miekką

Jeśli BC chce zmniejszyć podaż pieniądza : podwyższa stopę i ogranicza pożyczki, sprzedaje wyemitowane papiery, podwyższa wskaźnik rezerw obowiązkowych. Politykę tę nazywamy restrykcyjną bądź tward

ąDlaczego Europa odstaje od USA: pracuje nas dużo mniej ( co drugi z tych co powinni), pracujemy krócej, i mniej wydajnie