Ewolucjonizm 02.06.2015

Sahelanthropus tchadensis:

• żył ponad 6mln lat temu, pod koniec miocenu i policenu.

Australopithecus afarensis:

• najstarsze szczątki 3,7-4mln lat, najmłodsze 1,2-1,3mln

• mały mózg 400-600cm3

• dwunożna lokomocja

• ludzkie zęby, masywne szczęki

• brak zdolności artykułowania mowy

• duży dymorfizm płciowy

• żyły na terenach sawannowych

• żywiły się głownie roślinami, czasem mięsem zwierzęcym

• nie posługiwały się ogniem

• późniejsze gat wytwarzały narzędzia kamienne

• nie były aktywnymi drapieżnikami, raczej zdobyczą

Formy gracylne mniejsze, o delikatnej budowie, wąska, wysunięta ku przodowi twarz, niskie, znaczące czoło, mniejsze tylne uzębienie, ale większe kły

• wschodnioafrykański- Australopithecus afarensis (Lucy z Etiopii)

• południowoafrykański- Australopithecus africanus

Formy masywne większe z szeroką, płaską twarzą i czołem. Większe tylne zęby, mniejsze kły, wyraźne przyczepy mięśniowe na czaszkach, w tym grzebienie kostne.

• Australopithecus rabustus-południowoafrykański

• Australopithecus boisei- wschodnioafrykański

• Australopithecus aethiopicus- wschodnioafrykański

Ardipithecus ramidus

• Ok 4,5mln lat

• Środowisko życia- las

• Palec wielki stopy- odwiedziony i chwytny jak u szympansa

• Miednica- budowa posrednia między małpią i ludzką miednicą, to wskazuje na to, że jego lokomocja była mieszana: nadrzewno- naziemna

Homo habilis- człowiek zręczny

• Afryka wschodnia, ok 2,5- 1,5mln lat temu

• Czacha ok 600cm3

• Zbieracz, padlinożerca, być może łowca

• Bardzo podobni do australopiteków

• Homo habilis i Homo rudolfensis

Według odkrywcow miał reprezentować stadium wyjściowe trendów charakteryzujących linię ewolucyjną człowieka

• Powiększenie się mózgu

• Zmniejszenie uzębienia

• Zmiany proporcji twarzy

Kryteria przynależności do rodzaju Homo

• Wielkość mózgu co najmniej 600cm3

• Zdolność mowy

• Zdolność do wytwarzania narzędzi

• Budowa ręki tzw chwyt precyzyjny

Homo habilis to forma łącząca Homo erectus ze wczesniejszymi gatunkami pogląd generalnie uznany za poprawny

Australopithecus boisei Homo habilis Homo erectus

Chłopiec z Turkana- przedstawiciel Homo erectus

Cechy prymitywne Homo erectus:

• Długa, niska mózgoczaszka

• Grube kości sklepienia czaszki

• Wał nadoczodołowy

• Wał potyliczny- załamana potylica, w poprzek niej- wał

• Szkielet twarzy masywny iw swej dolnej części wysunięty do przodu (prognatyzm zębodołowy)

Ludzkie cechy Homo erectus:

• Powiększona puszka mózgowa (ok 1000cm3)

• Proporcje kończyn (skrócone górne)

• Kształt klatki piersiowej beczkowaty, NIE STOŻKOWATY jak u australopiteków

• Budowa nosa- profil podobny do tego jak u współczesnych ludzi

• Istotne powiększenie rozmiarów ciała

Homo erectus był:

• Zbieraczem, padlinożercą i ŁOWCĄ

• Wytwarzał narzędzia kamienne (tzw kultury aszelskiej)

• Umiał posługiwać się ogniem

W drugiej połowie środkowego plejstocenu, 400 do 100tys lat temu, w Afryce, Europie, Azji występowały formy posiadające cechy Homo erectus i Homo sapiens „archaiczny człowiek”

• Duże wały nadoczodołowe, niskie czoła nadają czaszkom tej grupy ludzi archaiczny wygląd

• Ich cecha nowoczesna- powiększona puszka mózgowa

Homo Neanderthalensis

• Ok 130- 28tys lat

• Znany z terenów Europy i Bliskiego Wschodu

• Cechy specyficzne:

  • Duża pojemność czaszki- 1500cm3

  • Czaszka niska, długa

  • Łukowate wały nadoczodołowe

  • Duzy i wydatny nos

  • Żuchwa bez wyniosłości bródkowej

  • Krępa budowa ciała

W sferze zachowań neandertalczycy:

• Łowcy, zbieracze

• Wytwarzają narzędzia- kultury mustierskiej

• Zamieszkiwali jaskinie, otwarte tereny

• Nosili odzież

• Rozpalali ogniska

• Polowali na dużą zwierzynę

• Zdolność artykułowania mowy

• Zwyczaj grzebania umarłych (system wierzeń)

• Opieka nad niepełnosprawnymi (zaawansowana organizacja społeczna)

• Uprawiali sztukę- znaleziska takie jak przedziurawione zęby zwierząt (naszyjniki, amulety)

„EWOLUCJA MULTIREGIONALNA”- lata 40 XX wieku Franz Weidenreich- Homo sapiens jest efektem stopniowej ewolucji w różnych rejonach świata (mającej charakter anagenezy)

Model „Arki Noego”- inaczej „pożegnanie z Afryką”- około 100tys lat temu populacja nowoczesnych ludzi wyemigrowała z miejsca swojego powstania (Afryka) do innych części świata (Euroazja) zastępując żyjące tam populacje archaiczne.

2 punkty zgodne:

1. Wszyscy ludzie są ze sobą spokrewnieni

2. Afryka- kolebka ludzkości

Co oznacza termin „człowiek współczesny”?

Jego wytwory? Zdolność do myślenia symbolicznego? Mowa?

Czy duży mózg= duża inteligencja?

Dobór- wyższe zdolności człowieka- świadomość, moralność, empatia, sztuka, matematyka, filozofia?

Mózg- dane kopalne:

• Wzrost wielkości

• Zmiany w organizacji

Co sprawiło powiększenie się mózgu? Dieta i/ lub używanie narzędzi

• Lata 50 XX wieku- „człowiek wytwórca narzędzi”

• 10 lat później- „człowiek łowca”

• Aktualnie- „człowiek zwierzę społeczne”

Powiększenie mózgu:

• Dieta

• Używanie narzędzi

• Mózg jako egzaptacja

• Posługiwanie się mową artykułowaną

• Życie w grupie- inteligencja makiaweliczna

• Naśladownictwo (memy)

• Dobór płciowy

Mózg jako egzaptacja- zdolny do myślenia symbolicznego/ abstrakcyjnego- powstał wcześniej tyle, że początkowo z tych zdolności nie korzystał.

• Anatomicznie nowoczesny Homo sapiens pojawił się wcześniej (200-100tys lat temu) niż nowoczesne wzorce zachowań (40tys lat temu)

Naśladownictwo (memy)

• Posiadanie umiejętności społecznych „inteligencja makiaweliczna”

• By móc postawić się w położeniu innego osobnika w grupie potrzebne jest istnienie teorii umysłu

• „altruizm odwzajemniony”

• Dobór pod kątem naśladownictwa

• Dobór pod kątem naśladowania najlepszych naśladowców

• Dobór pod kątem łączenia się w pary z najlepszymi naśladowcami

1. Żyjemy po to by jak najefektywniej przekazać geny do puli genowej przyszłych pokoleń

2. Nasze życie nie ma wartości

3. W wyniku ewolucji- samoświadomość…?