Dlaczego osioł Redaktor: Katarzyna Palmowska
Osioł - wady i zalety oraz charakter i usposobienie
Zalety osiołka
Pierwsza podstawowa i najbardziej zauważalna różnica pomiędzy koniem a osiołkiem to wielkość. O wiele mniejszy osiołek nie wzbudza lęku w początkowych kontaktach z pacjentami szczególnie tymi najmłodszymi. Dzięki temu dosiadanie osła staje się łatwiejsze, nie wymaga użycia np. podestów czy ramp. Wysokość na jakiej znajduje się jeżdżący pacjent nie wywołuje lęku wysokości. Kolejna różnica dotyczy chodu, jakże ważnego w przypadku tego typu terapii. Otóż chód osła jest dłuższy, dzięki czemu nie powoduje wstrząsów podczas jazdy. Jego ruchy są powolniejsze niż konia oraz bardziej kontrolowane. Dzięki jego niewielkim gabarytom dzieciom łatwiej jest go przytulić i objąć a grubsze i bardziej miękkie futro dostarcza silniejszych bodźców czuciowych. Następną podkreślaną zaletą jest cierpliwość oraz pokora i posłuszeństwo jakie to zwierzę wykazuje podczas pracy.
Znany ze swojego uparu osioł, potrafi poddać się całkowicie pracy jeśli tylko ma świadomość swej przydatności. W stosunku do znanych mu osób okazuje sympatię, wierność a nawet czułość, gdyż źle znosi samotność. Jest bardzo towarzyskim i ciekawskim zwierzęciem, stąd interesuje się tym co się dzieje wokół niego i czym zajmują się inni w jego otoczeniu.
Jako dodatkowe zalety V. Foceri wymienia łatwość wyszkolenia do pracy z niepełnosprawnymi oraz umiejętność dostosowywania się do wymagań pacjenta. Ośla cierpliwość i spokój szczególnie służy wykonywaniu różnorodnych ćwiczeń na jego grzbiecie.
Ciekawostką jest jeszcze fakt, iż osły wykazują duże poczucie obowiązku co w przypadku zwierząt, wydawać by się mogło niemożliwe. Osły doskonale zapamiętują powierzone im zadanie i z oślim uporem dążą do jego realizacji.
O przydatności osłów do terapii świadczy jeszcze fakt, iż przywiązują się one do człowieka- szczególnie do osób, które przebywają w jego otoczeniu. Okazywanie radości na widok odwiedzających go osób wzbudza pozytywne emocje, nie tylko u osób niepełnosprawnych. W swej pracy jest szczególnie ostrożny.
Wady
Gabaryty osiołka podawane w poprzedniej części jako jego zalety, wg włoskiego eksperta doktora Dionigi Ruggeri są jego wadą. Ostatnim etapem hipoterapii jest psychologiczna jazda konna i woltyżerka umożliwiająca branie udział osobom niepełnosprawnym w zawodach konnych w miarę ich możliwości. Staje się to jednak niemożliwe w przypadku osiołka.
Słów kilka o terapii Redaktor: Katarzyna Palmowska
Przedsiębiorstwo o charakterze ośrodka rehabilitacji i centrum rekreacji umiejscowione jest w pięknej, zielonej okolicy Małopolski. Kiebło to przysiółek Brzeźnicy, wsi położonej 9 km od centrum Bochni, w gminie Bochnia. (położone w odległości ok. 40 km od Krakowa i 40 km od Tarnowa). Gospodarstwo usytuowane zostało z dala od ruchliwych jezdni, w zacisznym miejscu w pobliżu lasów. Takie położenie umożliwia wędrówki na oślim grzbiecie, spacery grupowe oraz bezpośrednie poznawanie leśnej przyrody. Główną usługą świadczoną przez Parlament jest ośle jeździectwo w trzech formach: onoterapii, jazd rekreacyjnych i obozów wędrownych, jak również zajęcia dla szkół i przedszkoli realizujących ścieżkę ekologiczną programu nauczania. W chwili obecnej w gospodarstwie tym znajdują się cztery osły- Premier, Ustawa, P'Oseł Bioły i Koalicja, które pracują wspólnie z dziećmi w ramach onoterapii. Pierwszy zakupiony osioł Premier, pochodzi z Ogrodu Zoologicznego w Łodzi, natomiast dwa następne osły- Ustawa i P'Oseł Bioły, zostały sprowadzone z Wielkopolski. Najmłodsza Koalicja jest przychówkiem gospodarstwa. Ponadto terapię uzupełniają owce i kozy, które cieszą się równie dużym zainteresowaniem ze strony dzieci, jak osły.
W obecnej ofercie możemy znaleźć zajęcia przeznaczone dla przedszkolaków, jak i dla starszych uczestników. Wśród prowadzonych zajęć wyróżniono „Terenowe Zajęcia Dydaktyczne", "Hippoterapia i onoterapia", "TZD Artystyczne Lato" oraz "Letnia Szkoła Jazdy na Ośle".
Tematyka terenowych zajęć dydaktycznych sięga niemalże wszystkich przedmiotów szkół masowych, dostosowywana do etapu szkolnego uczestników. Są to wykłady i doświadczenia naukowe prowadzone na otaczającym ośrodek terenie lasów i łąk. Myślą przewodnią zajęć jest połączenie wiedzy teoretycznej zdobytej na lekcjach szkolnych z praktycznym jej zastosowaniem w życiu codziennym, ale również wprowadzanie pewnych pojęć z zakresu nauk przyrodniczych, które dopiero później zostaną zdefiniowane w szkole. Miejsce, w którym prowadzone są zajęcia nadaje się do tego celu doskonale. Położone na południowo-zachodnich stokach wzgórza 360, leżącego w odległości 9 km na wschód od Bochni, daje możliwość zapoznania się z wieloma zagadnieniami takimi jak ekosystem, klimat , kraina geograficzna lub kartografia, o których dzieci i młodzież uczą się w szkole. Sztandarowym przykładem może być tutaj nauka wykorzystania mapy topograficznej i kompasu do oznaczania widocznych ze wzgórza 360 krain fizjograficznych i poszczególnych kulminacji sąsiednich gór.
A widok jest wart trudu: w pogodne dni widoczne są słowackie Tatry Wysokie z Gerlachem, Lodowym i Łomnicą, Beskidy Makowski, Wyspowy i Sądecki, pas Pogórza Wielicko - Ciężkowickiego oraz zachodnia część Kotliny Tarnowsko - Sandomierskiej i Ponidzie. Bez trudu na widnokręgu wypatrzymy charakterystyczne Chorągwicę lub Nową Hutę, a wytrwali mogą pokusić się o odczytanie z mapy wszystkich widocznych stąd ludzkich sadyb. Nie mniej ciekawe możliwości dają przemiany społeczno - polityczne ostatnich lat. Zaniechanie uprawy pól spowodowało rozpoczęcie naturalnej sukcesji, którą możemy podziwiać w warunkach wręcz teoretycznych, od jej początkowych etapów, po pojawienie się tzw. driad. Wzgórze 360, leżąc praktycznie na granicy dwóch krain przyrodniczo-leśnych, daje możliwość obserwacji zróżnicowania środowiska przyrodniczego, wynikającego m. in. z podłoża geologicznego, ukształtowania terenu i klimatu. Dość bogata, jak na gęsto zaludnioną Małopolskę, jest fauna, obsadzona gatunkami biocenotycznymi tj. drapieżne pajęczaki i owady, jaszczurki zwinki, padalce, zaskrońce i ropuchy. Z rzadszych gatunków ptaków spotkamy tu również kruki, myszołowy, jastrzębie, a nawet, nieczęsto występującego w Polsce, prawdziwego osła domowego, hodowanego w tym rejonie od niedawna. Dodatkowe możliwości otwierają się też w związku z ciekawym położeniem wzgórza z punktu widzenia historii. Możemy odwiedzić pobliskie średniowieczne grodzisko, odnaleźć starodawną drogę i kamieniołom, wystraszyć się Wisielucha albo porozmawiać z Bronkiem Kurteczką.
Zajęcia ze zwierzętami obejmują poznawanie ich w wieloraki sposób - dotykając ich sierści, czesząc je, poznając ich budowę oraz karmiąc, uczestnicy dowiadują się wiele o ich życiu . Dla odważniejszych dostępne jest poznawanie świata z grzbietu osła. Teren, na którym odbywa się jazda na ośle to nie tylko przygotowana w tym celu zagroda, lecz otwarta przestrzeń w pobliskich lasach (trekking). Bogactwo i piękno otaczającej gospodarstwo natury urozmaica terapię o wartości poznawcze z zakresu przyrody i środowiska naturalnego. Obcowanie z fauną i florą poza szkołą jest o wiele bardziej atrakcyjne i ciekawsze dla uczniów, czego nie ukrywają podczas zajęć.
Zastosowanie Redaktor: Katarzyna Palmowska
Zalecenia onoterapii
Podobnie jak hipoterapia metoda ta, skierowana jest zarówno do osób niepełnosprawnych fizycznie jak i umysłowo. Autorka artykułu „To właśnie osiołek jest tym, którego nie trzeba leczyć!!” Vincenzina Foceri, wśród listy pacjentów wymienia również osoby mające problemy z socjalizacją, emocjami oraz osoby mające problemy z relacjami we właściwym odniesieniu się do świata zewnętrznego.
Ponadto uważa, iż osły ze względu na ich cechy charakteru, są szczególnie przydatne w leczeniu pacjentów dotkniętych zaburzeniami osobowości. Dzięki swojej miękkiej w dotyku skórze i swojemu regularnemu i powolnemu chodzeniu, osiołek jest idealnym zwierzęciem, by pomagać osobom z problemami poznawczymi, z problemami z językiem, z komunikacją oraz z wadami w funkcjonowaniu rąk.
Jak twierdzi Magdalena Wegher, terapia zalecana jest osobom „z problemami z komunikacją, w depresji, starszych, młodszych z problemami z zachowaniem, poza tym dla widocznie upośledzonych, z problemami w poruszaniu się, z opóźnieniem w rozwoju umysłowym i dla osób autystycznych. Wszyscy mogą uczestniczyć [w zajęciach] dla przyjemności i dobrego samopoczucia, ponieważ poznanie osiołka i zrozumienie jego zachowania, języka, zabawa z nim, opieka nad nim pozwala lepiej poznać siebie i własne ciało, pobudza do poszukiwań, ułatwia opanowywanie wiedzy, wzmacnia autoszacunek i szacunek wobec innych.” (artykuł pod redakcją Crizii Narduzzo Osiołek jest inteligentny i odważny)
Rodzaje zajęć z osłami Redaktor: Katarzyna Palmowska
Zajęcia onoterapii składają się z dwóch podstawowych etapów. Pierwszy etap, to podobnie jak w hipoterapii, poznanie i nawiązanie kontaktu ze zwierzęciem. Dziecko przed zajęciami ogląda osła (konia), zaznajamia się z jego wyglądem i oswaja w celu wyeliminowania lęku przed późniejszym dosiadaniem go i wykonywaniem ćwiczeń na jego grzbiecie. Nawiązuje z nim przyjacielski kontakt posługując się ćwiczeniami z zakresu komunikacji. Drugi etap to kontakt cielesny z osiołkiem. Po oswojeniu się z nim, dziecko może już bez obaw dosiąść osła i brać czynny udział w przejażdżkach oraz zabawach z osłem.
Etapy zajęć są dostosowane do sił fizycznych ćwiczących. Celem takich zajęć jest dłuższe utrzymanie sił, którymi dysponuje osoba niepełnosprawna lub całkowite ich przywrócenie. Jak pisze Maddalena Wegher, zajęcia są jeszcze w fazie eksperymentu. (artykuł pod redakcją Crizii Narduzzo Osiołek jest inteligentny i odważny)
Rodzaje
Jednym z rodzajów ćwiczeń są ćwiczenia komunikacyjne, prowadzone w pierwszym etapie terapii. Ich celem jest oswojenie dziecka ze zwierzęciem.
Innym rodzajem zajęć są spacery u boku osiołka lub na jego grzbiecie. Podczas spacerów pacjent relaksuje się, spowalniają się jego ruchy ciała oraz myślenie. Ponadto spacerując pacjent odkrywa piękno otaczającej go natury. Spełniona zostaje tym samym druga funkcja poznawcza. Do wyboru organizatorzy oferują 4 rodzaje spacerów- trekkingów, w zależności od potrzeb uczestników. Pierwszy rodzaj to trreking o najniższym stopniu trudności. Trwa krócej niż pozostałe i przeznaczony jest głównie dla początkujących. Drugi rodzaj to oferta dla tych, którzy chcą spędzić wakacje w inny, ciekawy sposób. Kolejny rodzaj to podróże bardziej męczące niż poprzednie, egzekwujące od uczestników większej ilości ćwiczeń oraz stwarzające możliwość spania w namiocie. Ostatni rodzaj to wycieczki, podczas których pokonuje się nawet do 1000 metrów wysokości pieszo. Autorzy artykułu nazywają tę formę terapii terapią dla duszy. Podczas takich spacerów pacjent dowiaduje się bardzo dużo nie tylko na temat przyrody, z którą obcuje ale również, bardzo dużo o samym sobie- o swoim organizmie, o własnych możliwościach oraz rytmie życia.
Wspomniany wcześniej doktor Eugenio Milonis, przedstawia w swej książce- Un asino per amico (wyd. Lupetti, Milan 2004) rodzaje zajęć indywidualnych oraz grupowych. Podczas zajęć grupowych wykorzystuje się kilka osłów.