postępowanie spadkowe w toku

Uruchomienie postępowania spadkowe następuje po złożeniu wniosku, w sądzie lub u notariusza, o stwierdzenie nabycia spadku. Składać go może każda osoba, która ma w tym interes prawny, czyli głównie spadkobiercy. Do wniosku potrzebne są akt zgonu spadkodawcy oraz akty urodzenia spadkobierców. Te drugie są ważne, by m.in. ustalić kolejność dziedziczenia. Wniosek zawiera nazwiska i adresy wszystkich spadkobierców. Jeśli nie są oni nam znani, należy zamieścić ogłoszenie nawołujące spadkobierców do zgłoszenia się i udowodnienia nabycia spadku w ciągu sześciu miesięcy. W przeciwnym wypadku będą oni pominięci.

Aby poznać istotę postępowania spadkowego należy także brać pod uwagę pojęcia przyjęcia i odrzucenia spadku. Przyjęcie spadku może nastąpić wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Z pierwszym rodzajem przyjęcia wiąże się brak ograniczonej odpowiedzialności za długi, dobrodziejstwo inwentarza oznacza natomiast ograniczoną za nie odpowiedzialność. Może on też odrzucić spadek i ma na to tyle samo czasu, ile na przyjęcie - sześć miesięcy od dnia, kiedy dowiedział się o tym, że jest spadkobiercą i że otwarto postępowanie. Jeśli nie złoży on żadnego oświadczenia, to przyjmuje spadek wprost (czyli przyjęcie spadku wraz z długami).

Postępowanie w sądzie jest tańsze niż u notariusza, ale za to wolniejsze. Notariusz instruuje, jakie dokumenty są potrzebne, u niego spotykają się wszyscy spadkobiercy, by sporządzić protokół dziedziczenia z oświadczeniami spadkobierców. Tam też otwiera się testament i przyjmuje bądź odrzuca spadek. Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, który następnie jest rejestrowany w rejestrze elektronicznym, co równa się z nabraniem mocy prawnej oświadczenia. Po otrzymaniu spadku, należy oczywiście zgłosić się do urzędu skarbowego i rozliczyć się z podatku od spadku.

Postępowanie spadkowe toczy się przez co najmniej sześć miesięcy, jeśli jest prowadzone przez sąd. Dlatego lepiej, by spadkobiercy wcześniej złożyli oświadczenia (złożonym ustnie lub z podpisem) o przyjęciu (bądź odrzuceniu) spadku. Sąd po rozprawie wymienia spadkodawcę, spadkobierców i wysokość ich udziałów w spadku.

Podstawowym warunkiem załatwienia spraw spadkowych jest uzyskanie w sądzie przez spadkobiercę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Jest to ważne zwłaszcza wtedy, gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

Dział spadku to sprawa odrębna, choć obie mogą być połączone w jednym postępowaniu. Sąd w razie wniesienia sprawy o dział spadku, gdy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku nie zostało wydane, dokona także tego stwierdzenia.

Spadkobiercy mogą przeprowadzić działy sami, w drodze umowy. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, to umowa musi mieć formę aktu notarialnego.

Angażowanie sądu jest konieczne, jeśli spadkobiercy nie mogą sami dojść do porozumienia. Przeprowadzenie działów na drodze sądowej, jeśli nie ma zgody, z reguły przeciąga się w czasie.

Stwierdzenie nabycia spadku

Wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zwłaszcza przy dziedziczeniu ustawowym, jest rodzajem formalności. Dotyczy to także dziedziczenia testamentowego, jeśli nie ma sporu między spadkobiercami, wątpliwości co do ważności testamentu lub znaczenia jego zapisów.Każda osoba, u której znajduje się testament, obowiązana jest złożyć go w sądzie, jeśli dowie się o śmierci spadkodawcy.

Prawo do spadku się nie przedawnia. Postanowienie stwierdzające jego nabycie może być wydane wiele lat po śmierci spadkodawcy i niejednokrotnie tak się dzieje, jeśli z różnych względów spadkobiercom nie spieszy się z załatwieniem spraw spadkowych.

Wniosek o wydanie postanowienia o nabyciu spadku przez sąd może złożyć każda osoba mająca w tym interes prawny, a więc przede wszystkim którykolwiek ze spadkobierców. Pozostali są uczestnikami tego postępowania.

Z wnioskiem tym należy się zwrócić do sądu rejonowego właściwego według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Powinien on zawierać:

- imię, nazwisko i dokładny adres składającego ten wniosek,

- imię i nazwisko oraz datę śmierci i miejsce ostatniego zamieszkania spadkodawcy,

- dokładne dane personalne i adresy wszystkich spadkobiorców.

Trzeba też podać, czy spadkodawca zostawił testament. Konieczne jest dołączenie do wniosku odpisu skróconego aktu zgonu spadkodawcy, odpisów skróconych aktów urodzenia dzieci zmarłego i aktów małżeństwa zamężnych córek (chodzi o ustalenie pokrewieństwa), a także aktu małżeństwa wdowy czy wdowca.

Decyduje sąd po rozprawie

Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy. Wezwania na rozprawę muszą być doręczone temu, kto zgłosił wniosek, oraz wszystkim osobom, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy. Ich obecność na rozprawie nie jest obowiązkowa, chyba że do osobistego stawienia się daną osobę zobowiąże sąd.

Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy, chyba że wcześniej wszyscy spadkobiercy złożyli oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku musi być złożone przed sądem właściwym do stwierdzenia nabycia spadku, także w trakcie sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, albo przed notariuszem. Można je złożyć ustnie albo z podpisem urzędowo poświadczonym. Jeśli spadkobierca skorzysta z tej drugiej możliwości, notariusz prześle jego oświadczenie do sądu właściwego do decydowania w sprawie tego spadku.

W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wymienia spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym spadek przypada, a także wysokość udziałów każdego z nich. Wskazuje te udziały częściach ułamkowych.

Postępowanie nieprocesowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Brak wersji przejrzanej

Skocz do: nawigacji, szukaj

Postępowanie nieprocesowe (dawniej także postępowanie niesporne; łac. iurisdictio voluntaria, niem. freiwillige Gerichtsbarkeit, fr. jurisdiction gracieuse, wł. giurisdizione voluntaria) - jeden z dwóch zasadniczych trybów cywilnego sądowego postępowania rozpoznawczego, znany prawu postępowania cywilnego Polski i innych krajów kontynentalnego systemu prawa.

Założenia teoretyczne [edytuj]

Postępowanie nieprocesowe stanowi równoległy do procesu cywilnego tryb postępowania rozpoznawczego. Funkcjonuje jako wyjątek od zasady, że wszystkie sprawy cywilne są rozpoznawane w procesie - w konsekwencji w postępowaniu nieprocesowym rozpoznaje się tylko sprawy, które zostały wyraźnie skierowane do tego trybu.

Powstaje więc kwestia, jakie sprawy powinny być kierowane do rozpoznania w postępowaniu nieprocesowym. W nauce prawa jest ona sporna. Ostatnio wydaje się przeważać zdanie, że założeniem postępowania nieprocesowego jest rozpoznawanie w tym trybie spraw, w których większą rolę gra interes publiczny, niż indywidualny. To podstawowe kryterium uzupełniają pochodne od niego kryteria pomocnicze:

• brak możliwości wyróżnienia stron sporu o sprzecznych interesach,

• potrzeba wszczęcia postępowania z urzędu,

• potrzeba wielokrotnego orzekania w tej samej sprawie.

W praktyce ustawodawczej i sądowej stosowanie tych kryteriów nie jest łatwe i powstają na tym tle trudności - na przykład z przepisów nie wynika jednoznacznie, czy sprawa o zniesienie służebności drogi koniecznej ma być rozpoznawana w procesie, czy w postępowaniu nieprocesowym. Nauka postępowania cywilnego wyróżnia dwie grupy ustawodawstw: te, w których zakres postępowania nieprocesowego jest ograniczony do spraw ściśle bezspornych oraz te, w których obejmuje on także sprawy z natury swej sporne. Wydaje się, że polskie prawo cywilne procesowe należy do tej drugiej grupy.

Konsekwencją przewagi interesu publicznego nad prywatnym jest znacznie szerszy, niż w procesie, zakres działania sądu z urzędu.

Z reguły w postępowaniu nieprocesowym są rozpoznawane sprawy o ukształtowanie prawa.

---