REHABILITACJA UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO
Upośledzenie umysłowe- pojecie to obejmuje nie tylko szeroki zakres upośledzenia intelektualnego, ale także zaburzenia i zahamowania motywacyjne emocjonalne, zaburzenia w rozwoju społecznym, a często i osłabienie sprawności fizycznej. Odnosi się, więc nie tylko do sfery poznawczej, ale obejmuje całą osobowość.
Wyróżnia się cztery stopnie upośledzenia umysłowego:
Lekki niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 52-67
Umiarkowany niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 36-51
Znaczny niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 20-35
Głęboki niedorozwój umysłowy o ilorazie inteligencji 0-19
Opieka nad jednostką upośledzoną umysłowo obejmuje następujące okresy:
Opiekę we wczesnym okresie rozwoju dziecka na terenie rodziny. Niektórym rodzicom potrzebny jest dłuższy czas na zaakceptowanie trudnej dla nich sytuacji wynikającej z faktu posiadania dziecka upośledzonego. Nie należy obciążać ich dodatkowo przez stosowanie określeń takich jak debil, imbecyl, ale raczej przez używanie przyjętych obecnie np.: zahamowanie w rozwoju itp. Z drugiej strony nie jest także celowe pocieszanie, że dziecko „z tego wyrośnie” lub, że przez stosowanie różnych zabiegów i środków medycznych dziecko może osiągnąć stan normy. Należy raczej rodziców uświadomić, że dziecku można pomóc pomimo jego upośledzenia, że przy współudziale psychologa i lekarza specjalisty powinni starać się o stworzenie dziecku dobrej atmosfery i najlepszych warunków rozwoju fizycznego. Należy uświadomić im także to, że izolowanie dziecka z powodu wstydu w kręgu rodziny jest szkodliwe.
Opieka przedszkolna - nieodzowna jest dla dzieci upośledzonych w stopniu głębszym. Zadaniem przedszkoli specjalnych jest prowadzenie takich zajęć rewalidacyjnych, które rozwijają mowę, koordynację ruchową, sprawność fizyczną, ruchową i kształtują postawę dziecka w zespole.
Dzieci upośledzone w stopniu lekkim są przyjmowane do normalnych przedszkoli.
Opieka w okresie szkolnym- przyczyny trudności, jakie mają w nauce dzieci upośledzone umysłowo nie tkwią wyłącznie w osłabionych uzdolnieniach poznawczych i niższym poziomie intelektualnym. Wraz z upośledzeniem umysłowym występują także inne zaburzenia utrudniające naukę. Organizacja nauczania takich dzieci musi uwzględnić złożoność tej sytuacji. Możliwe jest to wtedy, gdy proces kształcenia dostosowany jest do potrzeb dzieci o różnych przejawach upośledzeń.
Jednym z ważnych założeń szkoły specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo jest przygotowanie do przyszłej pracy zawodowej. Zadania te szkoła realizuje w kilku etapach:
Kształtowanie uzdolnień manualnych i korygowanie zaburzeń motorycznych dziecka- program nauczania uwzględnia w szerokim stopniu elementy kształcenia praktycznego, podkreśla dążenie do aktywizowania ucznia we wszystkich formach podejmowanej przez niego działalności, wyrabia systematyczność i wytrwałość.
Wstępne przysposobienie do pracy zawodowej podejmowane jest w wyższych klasach szkoły podstawowej. W planie zajęć wiele miejsca poświęca się zajęciom plastycznym i praktyczno- technicznym. Uczniom znacznie opóźnionym w nauce stwarza się w ten sposób możliwość zapoznania się z technologią z materiałoznawstwem, możliwością opanowania techniki, umożliwiającej podjecie pracy w zakładzie produkcyjnym po ukończeniu szkoły podstawowej.
Zasadnicze szkolenie zawodowe odbywa się ono już w szkole zawodowej specjalnej. Staranne przygotowanie zawodowe ma duże znaczenie dla stabilizacji życiowej i ogólnego przygotowania do warunków społecznych jednostek upośledzonych. Bardzo ważne jest powiązanie szkolenia zawodowego z pracą w zakładach produkcyjnych.
Pomoc w zatrudnieniu- młodociani upośledzeni w stopniu lekkim podejmują pracę w zakładach produkcyjnych. Ich stosunek do pracy i uzyskane osiągnięcia ocenia się na ogół pozytywnie. Głębiej upośledzeni zatrudniani są w warsztatach pracy chronionej i w zakładach spółdzielczości inwalidzkiej. Zapewniają one opiekę i pomoc oraz dalszą rehabilitacje zawodową.