Skutki przemocy
Jeszcze do niedawna uważano, że bicie jest nie tylko dopuszczalną, ale i całkiem dobrą metodą postępowania w sytuacjach trudnych zarówno między mężem i żoną, między rodzicami a dziećmi, a także pomiędzy dziećmi. Potwierdzeniem tego są między innymi przysłowia i liczne powiedzenia sławiące dobrodziejstwa bicia np., "gdy mąż żony nie bije to jej wątroba gnije", czy powiedzenie "mnie ojciec bił i wyrosłem na porządnego człowieka". Jednak coraz lepsza wiedza o przemocy pokazuje, że jest wręcz przeciwnie. Bicie uczy posłuszeństwa tylko na chwilę, natomiast w dłuższym okresie czasu powoduje ogromne szkody.
Skutki krzywdzenia są nieuchronne i zawsze szkodliwe dla dziecka. Specjaliści wyróżniają skutki bezpośrednie i odległe. Te pierwsze dotyczą natychmiastowych oraz bliskich w czasie negatywnych konsekwencji. Do najcięższych z nich należy śmierć dziecka na skutek odniesionych obrażeń. Drugą grupę stanowią obrażenia fizyczne i cierpienia psychiczne. Należy pamiętać, że trwałe uszkodzenia neurologiczne są niezwykle groźnym dla zdrowia dziecka skutkiem przemocy. Zaburzenia rozwoju fizycznego: upośledzony rozwój umysłowy (opóźnienia, deficyty myślenia, mowy, trudności szkolne); upośledzony rozwój emocjonalny oraz społeczny (lęki, agresywność, zaburzenia zachowania itd. - wszystko to razem stanowi o poważnym zagrożeniu życia, zdrowia i rozwoju dziecka. Przy omawianiu odległych skutków krzywdzenia, zwraca się też uwagę na późniejsze skłonności do agresji, zachowań przestępczych czy krzywdzenia własnych dzieci.
Nadużycia seksualne także pozostawiają bolesne i trwałe ślady na psychice molestowanego dziecka. Należą do nich - depresja, lęki, zaburzenia snu, zaburzenia seksualne, poczucie izolacji i mniejszej wartości w dorosłym życiu.
Osoby bite lub obserwujące bicie częściej stają się:
- bardziej agresywne i wrogie w stosunku do innych ludzi;
- są mniej odpowiedzialne za wszystko, co w życiu robią;
- mają trudności w kontaktach z innymi ludźmi (są mniej komunikatywne, bardziej drażliwe, nieufne);
- częściej żyją w rozbitych rodzinach i nie utrzymują kontaktów z najbliższymi krewnymi;
- częściej ponoszą porażki zawodowe i trudniej im osiągnąć ważne życiowe cele;
- trudniej im założyć własną rodzinę, a jeżeli im się uda są to często rodziny nietrwałe.
To tylko niektóre skutki przemocy, ale i to wystarczy, żeby uświadomić sobie jak bardzo przemoc niszczy życie ludzi.
Doświadczenia przeżyte w dzieciństwie maja wpływ na całe życie. Atmosferę grozy potęgują stosowane wobec dzieci zbyt w stosunku do przewinienia surowe kary nie tylko fizyczne. W starszych dzieciach utrwala się poczucie niesprawiedliwości i gniewu, szukają akceptacji i zrozumienia poza domem, gdy trafią na podobnych sobie tworzą nieformalne grupy, które organizują napady, rozboje, terroryzują całe dzielnice, znęcają się nad słabszymi. Dokonują kradzieży by zaspokoić swoje potrzeby materialne i by poczuć się ważnymi. Z roli ofiary przechodzą do roli sprawcy przemocy, którą postrzegają jako dużo bardziej atrakcyjną i dającą poczucie mocy.
Innym przejawem niedostosowania społecznego jest wagarowanie, trudności w nauce, powtarzanie klasy, kończenie nauki na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjalnej czy zasadniczej. Atmosfera grozy i niepewności spowodowana ciągłym oczekiwaniem na cios nie sprzyja koncentracji uwagi na nauce. Surowe karanie powoduje frustrację, która wpływa na wyniki w nauce, a to znowu powoduje jeszcze surowsze kary.
Dzieci doświadczające przemocy, zaniedbania, braku akceptacji, odrzucenia uciekają z domów. Ucieczki są zwykle wołaniem o pomoc. Innym sposobem ucieczki od problemów jest używanie alkoholu, palenie papierosów, branie narkotyków. Alkohol staje się często sposobem rozwiązywania problemów osobistych. Odurzanie się środkami chemicznymi jest sposobem na zapomnienie o braku zainteresowania losem i problemami dziecka ze strony innych osób, o poniżaniu, zagrożeniu, odrzuceniu, braku miłości i bezpieczeństwa. W ekstremalnych przypadkach dzieci krzywdzone podejmują próby samobójcze czy próby samookaleczenia.
Niezależnie jednak od rodzaju maltretowania, jakiego dziecko doświadcza, trzeba pamiętać, że nie wszystko jest stracone, a na pomoc nigdy nie jest za późno.
Istnieje wiele organizacji, stowarzyszeń, placówek oraz praw i programów, których celem jest przeciwdziałanie i zapobieganie różnym formom przemocy.
Jednym z nich jest:
POLSKA DEKLARACJA W SPRAWIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE
1. Każdy człowiek ma prawo do życia w środowisku rodzinnym wolnym od przemocy, która jest naruszeniem praw i dóbr osobistych;
2. Człowiek doświadczający przemocy nie może być za nią obwiniany;
3. Dzieci i młodzież mają prawo do wzrastania w bezpiecznym środowisku wolnym od przemocy, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić;
4. Każdy człowiek doświadczający przemocy ma prawo do pomocy prawnej, socjalnej, psychologicznej i medycznej bez naruszania jego godności osobistej;
5. Każdy człowiek ma prawo do wiedzy potrzebnej do radzenia sobie z przemocą w rodzinie;
6. Każdy człowiek ma prawo do przeciwdziałania przemocy w rodzinie;
7. Każdy człowiek ma obowiązek udzielenia pomocy ofiarom przemocy w rodzinie;
ROLI OFIARY NIE MOŻNA POLUBIĆ!
BICIE BOLI I NIKT TEGO NIE LUBI! TY TEŻ!
Literatura:
Ireneusz Wojaczek: "Dziecko w kręgu przemocy." Warszawa 1996
Hanna Sasal: "Niebieskie karty." Warszawa 1999
Red. Dr K. Rożek - Lesiek: "Rodzina w wielkim mieście, jej problemy I sposoby ich rozwiązywania."
A. Lipowska - Teutsch: "Rodzina a przemoc."
Dr J. Pośpiszyl: "Przemoc w rodzinie, kto pomoże."