Holandia była pierwszym krajem europejskim, który zalegalizował eutanazję.
W 1908 r. zanotowano w Holandii pierwszy przypadek eutanazji. Mężczyzna został skazany za usiłowanie morderstwa swojej przyjaciółki, która, wedle jego zeznań, błagała go o to. Podczas okupacji holenderscy lekarze przeciwstawili się hitlerowskim rozkazom wykonywania eutanazji. W marcu 1952 roku lekarz z Eindhoven stanął przed Sądem Rejonowym za podanie swojemu bratu choremu na gruźlicę, na jego prośbę, śmiertelnej dawki leków. Sąd skazał go za zabójstwo na żądanie zgodnie z art. 293. holenderskiego kodeksu karnego, ale wydał wyrok w zawieszeniu na jeden rok (Griffiths i inni, 1998: 44). Eutanazja weszła wtedy po raz pierwszy na wokandę i wyrok ten stał się precedensem.
W latach sześćdziesiątych XX wieku Holendrzy rozpoczęli debatę na temat aborcji. Większość opinii publicznej przyjęła ją z aprobatą, co wykorzystali zwolennicy eutanazji. W mediach pojawiły się nowe argumenty za legalizacją eutanazji. W marcu 1967 roku po śmierci spowodowanej odłączeniem respiratora u Mii Versluis (Griffiths i inni, 1998), leżącej w śpiączce z powolnym zanikiem kory mózgu, pojawił się jeden z pierwszych warunków legalności eutanazji - konieczność konsultacji z innym lekarzem decyzji o odłączeniu od aparatury ratującej życie. Kolejne lata i kolejne procesy lekarzy oskarżonych o dokonanie eutanazji przynosiły nowe warunki, pod którymi pozbawienie życia pacjenta stawało się niekaralne. Inspektor medyczny powołany przez sąd w sprawie Postmy, lekarki, która podała swojej sparaliżowanej matce śmiertelną dawkę morfiny na jej życzenie, stwierdził, że przeciętny lekarz holenderski zgadza się z opinią o braku konieczności podtrzymywanie pacjenta przy życiu tym bardziej, jeśli on sam nie chce już dłużej cierpieć i prosi o śmierć. Wspomniał też po raz pierwszy w historii o warunkach niezbędnych do wyłączenia karalności eutanazji. Były to: nieuleczalna choroba pacjenta, który postrzega swoje cierpienie jako nieznośne psychicznie lub fizycznie i wyraża życzenie śmierci, a z medycznego punktu widzenia jest w terminalnej fazie swojej choroby oraz lekarz prowadzący jest osobą realizującą żądanie.
Wiosną 1981 r. po raz pierwszy w historii holenderskiego sądownictwa odbył się proces w sprawie asysty przy samobójstwie. Wertheim, działaczka ruchu na rzecz dobrowolnej eutanazji, pomogła popełnić samobójstwo proszącej ją o to kobiecie. Podała jej śmiercionośną mieszankę leków, którą kobieta wypiła i zmarła. Sąd Rejonowy dokonując wykładni obowiązującego prawa stwierdził, że spełnienie wymaganych warunkówi może usprawiedliwić asystę przy samobójstwie. Wertheim została skazana na sześć miesięcy więzienia w zawieszeniu na rok oraz na dwa tygodnie aresztu domowego, ponieważ decydując się na asystowanie przy samobójstwie nie spełniła wszystkich warunków należytej staranności.
W 1982 r. powstała Krajowa Komisja do spraw Eutanazji, mająca na celu przyszłe zalegalizowanie eutanazji i samobójstwa wspomaganego.
Kolejne sprawy nie przynosiły poważniejszych wyroków, a sądy ograniczały się do uznania oskarżonego winnym, bez żadnej sankcji. W 1984 r. Królewskie Stowarzyszenie Medyczne opracowało aktualną do dziś listę warunków koniecznych do spełnienia przez lekarza dokonującego, by nie podlegał odpowiedzialności karnej za zabójstwo (Griffiths i inni, 1998: 66). Po pierwsze, musi nastąpić dobrowolna, dobrze przemyślana, prośba o eutanazję wielokrotnie powtarzana przez pacjenta nie mogącego znieść swojego cierpienia. Po drugie, decyzja o wyrażeniu zgody na eutanazję musi być podjęta kolegialnie, konieczna jest konsultacja z innym lekarzem. W 1991 r. Minister Sprawiedliwości ustanowił procedurę notyfikacyjną zaakceptowaną przez Generalną Radę Królewskiego Stowarzyszenia Medycznego. Polega ona na obowiązku sporządzenia raportu przez lekarza zaraz po dokonaniu eutanazji. Składający się z 50 pytań związanych między innymi z chorobą, jej przebiegiem i możliwościami jej leczenia, raport trafiał do sędziego śledczego, potem do prokuratora, następnie do Prokuratora Generalnego i na końcu do Ministra Sprawiedliwości, który decydował o legalności przeprowadzonej już eutanazji.
"Ustawa o kontroli zakończenia życia na żądanie i pomocy w samobójstwie" weszła w życie 2. kwietnia 2002 r. (Morciniec 2001: 94). Ustawa nie zmienia wiele w praktyce. Dotychczasowe warunki wyłączenia odpowiedzialności karnej stały się w niej kryteriami staranności postępowania, a wielostopniowa kontrola została zmieniona w kilkuosobową komisją kontrolną (prawnik, lekarz i ekspert z zakresu etyki). Ich zadaniem jest ocena zgodności z prawem postępowania lekarza opisanego przez niego w raporcie. Zgodnie z prawem, komisja powinna przekazać prokuratorowi każdą sprawę, w której nie dopełniono kryteriów staranności. Sprawozdanie roczne komisji (Morciniec 2001: 101) pokazało jednak, że w praktyce w razie niezachowania powyższych kryteriów zamiast skierowania raportu z adnotacją o "niestarannym działaniu" do prawniczych instancji, odsyła się raport nadawcy z krytyczną notą. Pokazuje to, jak mimo uregulowań ustawowych eutanazji i samobójstwa wspomaganego można tworzyć nowe precedensy, które w przyszłości pozwolą uprawomocnić na przykład eugenikę.
Wielce niepokojące jest pozostawienie decyzji o uśmierceniu pacjenta w rękach lekarzy, a następnie ocenianie ich wyboru przez interdyscyplinarną komisję. Poza tym jeśli lekarz wie, że dany przypadek eutanazji nie spełni kryteriów staranności, to poda pacjentowi śmiertelny lek nie do wykrycia przez koronera, który zapewne i tak nie zjawi się, jeśli denat był w terminalnej fazie choroby. Ustawa daje prawo do zakończenia życia praktycznie każdemu choremu człowiekowi po ukończeniu dwunastego roku życia. Szesnastolatkom nie mogącym zwerbalizować swojej prośby można odłączyć aparaturę podtrzymującą życie, jeśli wcześniej wyrażali chęć śmierci w takiej sytuacji.
Belgia
Belgia w ślad za swoimi sąsiadami wprowadziła podobną ustawę. 23 września 2002 r. eutanazja i pomoc w samobójstwie stały się legalne pod warunkami identycznymi do holenderskich (Pawlicki 2002, Chyrowicz i Szawarski 2002). Historia procesu legislacyjnego była wyjątkowo zbieżna z holenderską, choć trwała o wiele krócej.
Stany Zjednoczone
Eutanazja i wspomagane samobójstwo, zgodnie z większością ustawodawstw stanowych pozostają nielegalne i niedopuszczalne. Jednak w amerykańskim systemie prawnym (common law) obok prawa stanowionego istnieje także wiążące orzecznictwo sądów (case law). W odróżnieniu do prawa europejskiego, eutanazja i pomoc w samobójstwie nie mają takiej samej kwalifikacji prawnej.
Eutanazja bierna została uznana za dopuszczalną po precedensowej sprawie In re Quinlan z 1976 r. Sąd Najwyższy stanu New Jersey orzekł, że lekarz ma prawo przerwać procesy podtrzymywania życia, jeśli nie istnieją racjonalne możliwości poprawy zdrowia pacjenta, a komisja etyczna szpitala zgodzi się z tą decyzją. Aktywne przerwanie życia jest traktowane jako zabójstwo (homicide), a obrona oparta o motyw "zabijania z litości" jest niedopuszczalna zgodnie z postulatem zapewnienia ochrony życia człowieka, nakazującym penalizację zabójstwa.
Oregon jest pierwszym i jedynym stanem USA, który zalegalizował pomoc w samobójstwie. Ustawa o umieraniu z Godnością (Oregon Death with Dignity Act) została uchwalona w 1994 r. Zaczęła obowiązywać trzy lata później, gdy Sąd Najwyższy przeniósł na poszczególne stany kompetencję do uchwalania ustaw zakazujących asysty przy samobójstwie, a mieszkańcy w referendum wyrazili 60% poparcie. Pełnoletni mieszkaniec Oregonu, posiadający zdolność podejmowania i komunikowania swoich decyzji, uznany za nieuleczalnie chorego, którego zgon nastąpi najdalej w ciągu pół roku, prosząc dwukrotnie i dokumentując swoje żądanie o środek uśmiercający na piśmie, ma prawo do wspomaganego samobójstwa. Aby procedura była w pełni legalna i zapewniła lekarzowi niekaralność, musi on mieć ważną licencję wykonywania zawodu w stanie Oregon, skonsultować z innym lekarzem diagnozy i rokowania oraz wspólnie zbadać zdolność do podejmowania świadomych decyzji przez pacjenta oraz upewnić się, czy pragnie on poinformować swoich krewnych o dokonaniu zabiegu. Następnie po śmierci pacjenta powinien złożyć raport Stanowemu Wydziałowi Zdrowia. Za brak raportu nie grożą jednak żadne sankcje.
W Stanach Zjednoczonych przez ostatnie pięćdziesiąt lat odbyło się niewiele procesów lekarzy o eutanazję. Tylko w sześciu z nich przedstawiono akt oskarżenia. Nie świadczy to bynajmniej o niewystępowaniu czynnej eutanazji w tym kraju. Prawdopodobnie nie są one ujawniane ani przez sprawców, ani przez "odciążone" rodziny denatów.
Australia
Na Terytorium Północnym w Australii eutanazja była legalna przez dziewięć miesięcy, ale tylko dla mieszkańców tego regionu, co wykluczało "turystykę eutanazyjną". W 1997 r. prawo to zostało zniesione. Obecnie jest traktowana jak zbrodnia, a za pomoc w samobójstwie grozi kara dożywotniego pozbawienia wolności.
Szwajcaria
Szwajcaria dopuściła wspomagane samobójstwo w 1942 r., pod warunkiem nieistnienia interesu trzeciej strony. Czynna eutanazja jest nielegalna, natomiast bierna nie jest poddana regulacjom prawnym.
Kolumbia
Sąd Konstytucyjny w 1997 r. orzekł, że eutanazja jest legalna pod warunkiem, że pacjent jest chory terminalnie oraz że wyraźnie zażądał śmierci.
Japonia
Sąd Yokohama w 1995 r. orzekł, że pomoc lekarza w umieraniu (w tym podanie śmiertelnej dawki morfiny i chlorku potasu) jest niekaralna w tym kraju pod następującymi warunkami: kiedy pacjent cierpi niewyobrażalny ból, kiedy jest terminalnie chory, kiedy nie ma innego medycznego sposobu eliminacji jego bólu, kiedy pacjent wyraził pragnienie śmierci (Katasumata, 2000).
Z holenderskiej Ustawy o trybie kontroli pozbawiania życia na życzenie i wspomaganego samobójstwa oraz o zmianie kodeksu karnego i ustawy o pochówku i kremacji:
"Za pożądane uznaliśmy wyłączenie odpowiedzialności karnej lekarza, który odpowiednio zachowując wymogi należytej staranności ustanowione przez prawo pozbawia życia na życzenie lub pomaga w samobójstwie innej osobie. (...)
Spełnienie wymogów należytej staranności (...) oznacza, że lekarz:
a) jest przekonany, że życzenie pacjenta jest dobrowolne i dobrze przemyślane,
b) jest przekonany, że cierpienie pacjenta jest trwałe i nie do zniesienia,
c) poinformował pacjenta o jego sytuacji i rokowaniach leczenia,
d) i pacjent są przekonani, iż w sytuacji pacjenta nie istnieje żadne inne rozsądne rozwiązanie,
e) zasięgnął opinii co najmniej jednego niezależnego lekarza, który zbadał pacjenta i wydał pisemną opinię co do należytej staranności, o której mowa w lit. a do d oraz
f) z należytą starannością pozbawił życia [pacjenta] lub pomógł w samobójstwie".
za: Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, 2001