ZABURZENIA SOMATOMORFICZNE.
Zauważa się upośledzenie czynności fizycznych. Może ono przybierać formę ślepoty, głuchoty lub paraliżu. Po drugie, objawów nie można wyjaśnić żadnym znanym stanem fizycznym ani neurologicznym.
Nie stwierdza się uszkodzeń neurologicznych, które mogłyby spowodować ślepotę, głuchotę czy paraliż.
Mamy dowody, że z objawami związane są czynniki psychiczne.
Pacjent jest często, choć nie zawsze obojętny na swoje dolegliwości fizyczne, a zwłaszcza nie odczuwa przed nimi lęku.
Objawy nie podlegają dowolnej kontroli.
TYPY ZABURZEŃ.
KONWERSJA (konwersja histeryczna) polega na przekształcaniu stresu psychicznego w objawy fizyczne.
ZABURZENIA SOMATYZACYJNE (ZESPÓŁ BRIQUETA).
Pacjent skarży się na różne dolegliwości fizyczne, które ujawniają się przed trzydziestym rokiem życia i są przedmiotem rozmaitych zabiegów medycznych. Dolegliwości obejmują wiele narządów i nie można ich w pełni wyjaśnić znanymi przyczynami fizycznymi, nie poddają się one też dowolnej kontroli. Objawy bólowe dotyczą przynajmniej czterech różnych miejsc, jak głowa, żołądek, plecy, stawy, ręce i nogi, odbyt, piersi, a także czynności fizjologicznych, takich jak stosunek seksualny, menstruacja, wydalanie moczu.
Podstawowa różnica między SOMATYZACJĄ a KONWERSJĄ pacjent z zaburzeniami somatyzacyjnymi ma wiele dolegliwości fizycznych, a pacjent z zaburzeniami konwersyjnymi odczuwa tylko JEDEN objaw.
ZABURZENIA BÓLOWE (PSYCHALGIA).
W zaburzeniach tych głównym objawem jest ból w jednej lub kliku częściach ciała, powodujące wyraźne pogorszenie samopoczucia lub niepełnosprawność. Na pojawienie się bólu, jego intensywność, uporczywość lub pogorszenie mają wpływ czynniki psychiczne.
(najczęstsze zaburzenia somatomorficzne).
HIPOCHONDRIA.
Oznacza przekonanie o cierpieniu na poważną chorobę lub ciągłe obawy przed zachorowaniem, mimo licznych dowodów i zapewnień, że nie ma powodu do niepokoju.
Można ją zaobserwować we wszystkich etapach życia, zwłaszcza jednak w wieku młodzieńczym, średnim i po sześćdziesiątce. Na rodzaj dolegliwości, które budzą niepokój hipochondryka, ma ogromny wpływ KULTURA.
DYSMORFICZNE ZABURZENIA CIAŁA.
W dysmorficznych zaburzeniach ciała pacjent wyolbrzymia nieznaczne braki urody, postrzegając je jako ogólną brzydotę, i to zmartwienie opanowuje całe jego życie. Najczęściej przedmiotem niezadowolenia jest łysina, trądzik, blizny, blada lub rumiana cera, owłosienie, otyłość lub chudość.
Gdy niezadowolenie staje się udręką, powoduje to unikanie towarzystwa i ciągłe rozważanie swoich wad, troska o wygląd zmienia się w problem kliniczny.
Dysmofriczne zaburzenia ciała zaczynają się przeważnie w okresie młodzieńczym i mogą trwać przez całe życie.
Pojmowanie brzydoty może być bardzo różne w zależności od podłoża KULTUROWEGO.
ZABURZENIA DYSOCJACYJNE.
Po przeżyciu silnego urazu psychicznego następują czasem głębokie i trwałe zaburzenia pamięci, które są istotą ZABURZEŃ DYSOCJACYJNYCH.
Nazywa się je dysocjacjami, ponieważ polegają na współistnieniu lub przemienności kilku procesów psychicznych bez ich wzajemnej świadomości i bez oddziaływania pomiędzy nimi.
Następuje oderwanie pewnego obszaru pamięci od świadomości.
Zaburzenia dysocjacyjne mają wiele wspólnego z zaburzeniami somatomorficznymi, zwłaszcza z konwersją. Ofiara konwersji nie doświadcza lęku, częsta jest natomiast całkowita obojętność. Objawy należy traktować raczej jako sposób przeciwdziałania ujawnieniu się źródłowego lęku. Podobnie jest w zaburzeniach dysocjacyjnych.
PRZEJAWY:
amnezja, gdy znaczny okres życia ulega zapomnieniu
depersonalizacja - człowiek czuje się oddzielony od siebie - jakby chodził dzięki ruchom innych osób albo patrzył na siebie z zewnątrz
derealizacja - nierealny wydaje się świat, a nie własna osoba
pomieszanie tożsamości - gdy komuś myli się lub nie jest pewny własnej tożsamości
zmiana tożsamości - osoba wykazuje niezwykłe umiejętności, o których nie wiedziała (znajomość języka flamandzkiego, umiejętność chodzenia po linie)
Nieoczekiwane opuszczenie domu w okresie amnezji nazywa się STANEM FUGI, od łacińskiego słowa oznaczającego ucieczkę.
RODZAJE AMNEZJI DYSOCJACYJNEJ.
Amnezja wsteczna bardziej zlokalizowana i polega na zapomnieniu wszystkich faktów bezpośrednio poprzedzających uraz
Amnezja pourazowa oznacza utratę pamięci zdarzeń po wypadku
Amnezja następcza oznacza trudności w zapamiętywaniu nowego materiału. Ta forma amnezji ma prawie zawsze przyczynę organiczną (udar mózgu)
Amnezja selektywna (kategorialna) zacierają się tylko wspomnienia faktów związanych z pewnym tematem
Amnezja z przyczyn organicznych różni się od amnezji dysocjacyjnej nie tylko podłożem fizycznym:
osoba z amnezją dysocjacyjną ma zwykle przed wystąpieniem zaburzeń poważne kłopoty małżeńskie, finansowe lub zawodowe, natomiast amnezja organiczna nie musi być poprzedzona stresem
amnezja dysocjacyjna nie jest spowodowana żadnym znanym uszkodzeniem układu nerwowego. Osoby z amnezją dysocjacyjną wykazują cztery charakterystyczne cechy utraty pamięci, które nie występują w amnezji organicznej:
w amnezji dysocjacyjnej następuje utrata przeszłości, zarówno bliskiej, jak i odległej - pacjent nie pamięta, ile ma rodzeństwa, nie przypomina sobie dobrze znanych faktów z dalekiej przeszłości ani co jadł na śniadanie, zanim stracił pamięć
osoba z amnezją dysocjacyjną nie pamięta własnej tożsamości - nazwiska, adresu, zawodu itd., nienaruszony pozostaje natomiast magazyn wiedzy ogólnej
osoby z amnezją psychogenną nie mają amnezji następczej, dobrze pamiętają to, co zdarzyło się od czasu wystąpienia amnezji. Pacjenci z amnezją organiczną mają głęboką amnezję następczą, która jest u nich głównym objawem.
Amnezja dysocjacyjna często nagle się cofa
ZABURZENIA DEPERSONALIZACJI.
W stanie depersonalizacji człowiek czuje się odłączony od własnego ciała i umysłu. Powtarzające się epizody depersonalizacji wg DSM-IV ZABURZENIA DEPERSONALIZACJI.
DYSOCJACYJNE ZABYURZENIA TOŻSAMOŚCI (ZABURZENIA OSOBOWOŚCI WIELORAKIEJ).
Polegają na występowaniu dwóch lub więcej różnych tożsamości u tego samego człowieka. Każda z tych tożsamości jest dostatecznie zintegrowana, aby prowadzić w miarę stabilne własne życie wewnętrzne i na przemian przejmować pełną kontrolę nad zachowaniem (DSM-IV). W tych zaburzeniach również główną rolę odgrywa amnezja.
ETIOLOGIA:
Hipoteza Blissa dysocjacyjne zaburzenia tożsamości rozwijają się w trzech etapach:
między 4 a 6 rokiem życia następuje uraz emocjonalny. Dysocjacyjne zaburzenia tożsamości mają wiele wspólnego z pourazowymi zaburzeniami stresowymi, a zeznania o doświadczeniu maltretowania w dzieciństwie powtarzają się aż u 97 procent osób z zaburzeniami dysocjacyjnymi. Takie osoby radzą sobie z urazem przez tworzenie odrębnej tożsamości.
szczególną podatność powoduje wyjątkowa wrażliwość na autohipnozę, proces, w którym człowiek jest zdolny siłą woli popadać w trans, który ma właściwości formalnej indukcji hipnotycznej
człowiek odkrywa, że stworzenie innej tożsamości przez autohipnozę uwalnia go od ciężaru emocjonalnego, a więc gdy w przyszłości spotka się z innymi problemami emocjonalnymi, tworzy kolejna tożsamość, która może się z nimi uporać.
3