ZABURZENIA SOMATOFORMICZNE I DYSOCJACYJNE
Zaburzenia somatoformiczne- to stany charakteryzujące się skargami na dolegliwości fizyczne lub ułomności występujące bez jakichkolwiek dowodów fizycznej patologii, które mogłyby je potwierdzić. Wszystkie przejawy tego zaburzenia od ślepoty po paraliż są przejawem psychologicznych trudności wyrażających się w postaci problemów medycznych, które przy dokładnym zbadaniu nie mogą być udokumentowane.
Rodzaje zaburzeń somatoformicznych:
Zaburzenie somatyzacyjne- chroniczny brak poczucia dobrego stanu zdrowia fizycznego. Mają swój początek przed 30-stym rokiem życia.
Hipochondria- pełne niepokoju zajmowanie się przypisywaną sobie chorobą. Pacjenci z hipochondrią wykazują nienaturalne zainteresowanie swoim zdrowiem i procesami fizjologicznymi. Natychmiast „chorują” na każdą nową chorobę o której przeczytają lub usłyszą. Chorzy maja problem z precyzyjnym opisem swych objawów. Nie symulują świadomie. Hipochondria różni się od zaburzenia somatyzacyjnego tym, że może wystąpić po 30-stce.
Zaburzenie bólowe- nieproporcjonalne wobec obiektywnego stanu chorobowego odczuwanie bólu. Ból to doświadczenie subiektywne.
Zaburzenie konwersyjne- pierwotnie zwane histerią. Charakteryzuje się tym, że bez żadnej patologii organicznej pojawiają się objawy jakiegoś uszkodzenia fizycznego albo utraty kontroli.
Trzy kategorie objawów zaburzenia konwersyjnego:
Objawy sensoryczne- mogą brać w nich udział wszystkie zmysły np. ślepota, utrata słuchu.
Objawy motoryczne- paraliż, tiki, zaburzenia mowy.
Objawy trzewne- „płuca w gardle”, uczucie dławienia się, ataki kaszlu lub kichania, trudności z oddychaniem, czkawka, nudności, wymioty, urojona ciąża, itd.
Rozróżnienie konwersji od symulowania i zaburzenia pozorowanego.
Symulowanie- dla konkretnych celów np. nagrody pieniężnej, albo uniknięcia nieprzyjemnych obowiązków.
Zaburzenie pozorowane- cel jest bardziej ogólny- chodzi o korzyści płynące z „roli chorego”.
Okoliczności przyspieszające wystąpienie zaburzenia- pacjent doświadcza chęci ucieczki od nieprzyjemnej sytuacji, następnie pragnie zachorować, by jej uniknąć i na koniec w wyniku długotrwałego stresu zaczyna mieć objawy jakiejś choroby somatycznej. W większości zaburzeń konwersyjnych wzorcem motywacyjnym jest chęć uniknięcia lub zredukowanie, dzięki chorobie, wzmagającego lęk stresu.
Przyczyny zaburzeń somatoformicznych:
- czynniki biologiczne
- czynniki psychospołeczne
- czynniki społeczno-kulturowe
Zaburzenia dysocjacyjne- to stan, w którym następuje rozpad poczucia własnej tożsamości.
Dysocjacja- zdolność ludzkiego umysłu do sterownia złożoną aktywnością psychiczną oddzieloną lub niezależną od świadomości.
Rodzaje dysocjacji:
Amnezja psychogenna (dysocjacyjna)- amnezja co częściowa lub całkowita niezdolność do przypomnienia sobie bądź rozpoznawania minionych doświadczeń.
Rodzaje amnezji psychogennej:
- zlokalizowana- osoba nie pamięta niczego z danego okresu, zwykle pierwszych kilku godzin po traumatycznym wydarzeniu.
- selektywna- osoba zapomina tylko pewne wybrane wydarzenia z danego okresu.
- całościowa- osoba zapomina całą historię swojego życia.
- ciągła- osoba nie pamięta niczego poza określonymi momentami z przeszłości.
Typowe objawy amnezji dysocjacyjnej- zaburzenia pamięci epizodycznej lub inaczej autobiograficznej odnoszącej się do przeżytych wydarzeń- ludzie nie pamiętają swoich danych, nie poznają bliskich im osób. Jednocześnie nie zostaje zaburzona pamięć semantyczna (obejmująca język i koncepcje), proceduralna (odnosząca się do konkretnych czynności), wyobrażeniowa ( reprezentująca percepcję) i krótkotrwała.
Stan FUGI- obrona, ucieczka od problemów prawdziwego życia poprzez popadnięcie w stan amnezji.
Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości- osoba może mieścić wiele na pozór autonomicznych osobowości lub ich fragmentów.
Zaburzenie depersonalizacyjne- charakteryzuje się utratą poczucia siebie. Ludzie z tą anomalią czują się nagle odmienieni- np. odnoszą wrażenie że stali się innymi ludźmi. Występują odmienne stany określane jako „wyjście poza ciało”.
Przyczyny zaburzeń dysocjacyjnych:
- droga nadużyć w dzieciństwie,
- droga zaniedbywania dzieci,
- droga udawania,
- droga zaburzenia jatrogennego- jatrogenny- oznacza powstały w wyniku leczenia.
- czynniki biologiczne- nie znaleziono przekonywujących dowodów wpływów genetycznych na zaburzenia dysocjacyjne.
- czynniki psychospołeczne- traumatyczne przeżycia z dzieciństwa,
- czynniki społeczno- kulturowe-