Profilaktyka uprzedzająca- polega na usuwaniu czynników wykolejenia społecznego, zarówno związanych z otoczeniem (np. odebranie praw rodzicielskich wykolejonym społecznie rodzicom i stworzeniu dziecku nowego środowiska domowego, odseparowanie nieletniego od wpływu antagonistyczno-destruktywnej grupy rówieśniczej), jak i czynników organiczno-biologicznych.
To przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom, które jeszcze nie wystąpiły, ale których można się spodziewać. Na podstawie wiedzy o rozwoju biopsychospołecznym wychowanków, znajomości zagrożeń i umiejętności przewidywania wychowawca potrafi dostrzec niekorzystne tendencje w zachowaniu się wychowanka, ich uwarunkowania środowiskowe i podjąć odpowiednie działania uprzedzające. Działania te mogą być ukierunkowane na hamowanie zachowań niepożądanych (najczęściej za pomocą kary) lub pobudzanie pożądanych form aktywności (najczęściej za pomocą kary), lub za pomocą nagrody.
Są to działania profilaktyczne adresowane do jednostek lub grup, które ze względu na swoją sytuację społeczną, rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne, są narażone na większe od przeciętnego ryzyko wystąpienia problemów alkoholowych lub/ i innych zaburzeń zdrowia psychicznego. Przykładem są działania edukacyjne, opiekuńcze i rozwojowe podejmowane wobec dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym. Działania z tego poziomu profilaktyki są podejmowane ze względu na sam fakt przynależności do takiej grupy, czyli np. bycie dzieckiem osoby uzależnionej od alkoholu, a nie ze względu na występowanie zaburzeń lub problemów psychicznych u takich dzieci.
Profilaktyka uprzedzająca wiąże się ona z możliwie najwcześniejszym wykrywaniem i usuwaniem biologicznych, psychicznych i społecznych czynników zwiększających ryzyko wykolejenia jednostki. Stosowanie takich działań wyraża się w blokowaniu patogennych czynników, lub zwiększaniu odporności jednostki na wpływ wymienionych czynników. (likwidowanie grup przestępczych, osadzanie ich członków w więzieniach)