Zaburzenia gospodarki wapniowej

Zawartość wapnia w ustroju człowieka wynosi ok.20-25g/kg beztłuszczowej masy ciała, co stanowi ok.1,4-1,6 % ogólnej masy ciała.Prawie cały wapń znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej(99,85 w kościach natomiast 0,05% w płynie pozakomórkowym)Płyn śródkomórkowy zawiera zaledwie 0,1% ogólnoustrojowego wapnia.

W stanach fizjologicznych kalcemia jest wypadkową interakcji 3 procesów:

-wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego (stopień wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego zależy od jego zawartości w pokarmach, przy niskiej podaży frakcja Ca wchłaniana z przewodu pokarmowego może wzrastać z 33% do 50% lub więcej; wchłanianie wzmaga się pod wpływem1,25-dihydroksycholekalcyferolu, parathormonu(pośrednio przez stymulację syntezy 1,25-dihydroksycholekalcyferolu), kalcytonin.Stymulująco na wchłanianie Ca wpływają również:laktoza, aminokwasy zasadowe oraz małe pH soku jelitowego, natomiast hamująco- szczawiany, fosforany, sole kwasu fitynowego, wolne kwasy tłuszczowe oraz wzrost pH soku jelitowego)

-wydalania wapnia z moczem (czynniki zwiększające resorpcję zwrotną wapnia w nefronach (zmiejszające kalcurię) : parathormon oraz takie czynniki jak:laktacja, hipokalcemia , hiperfosfatemia, zmiejszenie wielkości przestrzeni wodnej pozakomórkowej, ograniczona podaż wapnia, nadmierna podaż fosforanów w diecie; natomiast hamująco na resorpcję wapnia przez komórki kanalików nerkowych(zwiększające kalcjurię) działają takie czynniki jak: hiperkalcemia, hipermagnezemia, kwasica nieoddechowa, zubożenie ustroju w fosfor, wzrost przestrzeni wodnej pozakomórkowej, glikokortykosteroidy, T3 i T4, somatotropina oraz zwiększona podaż sodu, magnezu, galaktozy i cytrynianów)

-odkładania lub mobilizacji wapnia w kośćcu (alkalizacja ustroju, fosforany, androgeny, estrogeny oraz kalcytonina wzmagają procesy osteogenetyczne (zmijeszanie kalcemii) natomiast parathormon, 1,25 - dihydroksycholekalcyferol, prostaglandyna, nadmierne ilości hormonów tarczycy, nadmierna podaż witaminy A oraz kwasica aktywują procesy osteolityczne(zwiększanie kalcemii)

Zaburzenia gospodarki wapniowej:

-hiperkalcemia - stężenie wapnia w surowicy krwi wyższe od 2,75 mmol/l (=11mg%)

przyczyny hiperkalcemii:

-nadmierne wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego

-wzmożona moblilizacja wapnia z kości

-zmiejszone wydalanie wapnia z moczem

-współoddziaływanie powyższych czynników

Wzrost stężenia wapnia w surowicy krwi objawia się zespołem hiperkalcemicznym głownie na poziomie nerek, przewodu pokarmowego, serca, ośrodkowego układu nerwowego oraz synaps nerowowo-mięśniowych.

Objawy:

poliuria,hipoacyduria,hiperkalcjuria, hiperkaliuria, kamica lub wapnica nerek, brak łaknienia, nudności, wymioty, metaliczny smak w ustach, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia orientacji, senność, śpiączka, bóle głowy, odwodnienie.

Stosuje się leczenie przyczynowe.

-hipokalcemia

przyczyny hipokalcemii:

-upośledzenie biosyntezy, wydzielania lub uszkodzenie efektora parathormonu

-niedobów aktywnych metabolitów witaminy D

-upośledzone wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego

-nadmierne odkładanie się wapnia w tkankach

-nadmierna utrata wapnia z moczem

-niedobór magnezu

-podawaniew leków obniżających stężenie Ca w surowicy krwi

objawy:

nadpobudliwość nerwowo-mięśniowa, zmiany troficzne skóry i jej przydatków,metastatyczne zwapnienia w tkankach miękkich.

Tężeczka jawna lub utajona,depresja,niepokój,pląsawica,zaćma.

Stosuje się leczenie przyczynowe oraz podaje się duże dawki soli wapnia oraz witaminy D lub jej aktywnych metabolitów.

Zaburzenia wydalania wapnia z moczem:

Hipokalcjuria - wydalanie wapnia z moczem mniejze niż 3 mmol/d

stany przebiegające z hipokalcjurią:

-przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych

-zespół nerczycowy

-rodzinna hiperkalcjuria

-zasadowica nieoddechowa

-przyjmowanie niektórych leków

-zmniejszenie przestrzeni wodnej pozakomórkowej

Hiperkalcjuria wydalanie wapnia z moczem większe niż 7,5 mmol/d (M) i od 6,25 mmol/d (K)

stany przebiegające z hiperkalcjurią:

-pierwotna nadczynność przytarczyc

-hiperkalcjuria idiopatyczna

-kwasica nieoddechowa

-hiperkalcemia spowodowana nieprawidłowym żywieniem(nadmierna podaż białek, stany niedoboru fosforu,podaż glukozy, głodzenie, hiperalimentacja)

-przyjmowanie niektórych leków

-zwiększenie przestrzeni wodnej pozakomórkowej

---