Choroby infekcyjne –choroby zakaźne , prowadzą do niej biotyczne ( ożywione , organiczne ) czynniki chorobotwórcze , czyli wirusy , bakterie , grzyby , rośliny wyższe , nicienie . Stadia choroby infekcyjnej – zakażenie ( infekcja ) – okres od zetknięcia się zarazka z rośliną gospodarzem do nawiązania z tym ostatnim trwałego stosunku pasożytniczego ; – wylęganie ( inkubacja ) – okres od końca infekcji do ujawnienia na roślinie-gospodarzu pierwszych objawów chorobowych lub wybuch choroby ; - ujawnienie się choroby ( symptomacje ) – okres od pojawienia się na roślinie-gospodarzu pierwszego symptomu choroby do jego choroby lub wyzdrowienia ; ( dotąd jest to choroba właściwa ) ; - wyzdrowienie – powrót rośliny-gospodarza do normalnych funkcji fizjologicznych ; - wyrównanie – poniesienie strat poniesionych przez roślinę gospodarza na skutek przebytej choroby.

Fitoplazmy – podobne do mikoplazm , powodują choroby objawiające się : żółtaczkami , czerwienieniem , drobnieniem liści , zahamowaniem wzrostu , proliferacją pędów , czarcimi miotłami , sterylnością kwiatów . Charakterystyczne cechy w ich budowie : brak ściany komórkowej , trzywarstwowa błona , rybosomy , nić Dna . Żółtaczka wiązu = nekroza łyka wiązu ; fitoplazma żółtaczki wiązu = fitoplazma nekrozy łyka wiązu . Fitoplazmy przenoszą się : a) z rośliny na roślinę ( za pomocą wektorów np.: stonki lub poprzez rozmnażanie wegetatywne ) ; b) z roku na rok ( tzw. zimowanie np.: w roślinach lub gospodarzach ) . Można je zidentyfikować za pomocą kryteriów serologicznych , morfologicznych , biologii molekularnej . Ochrona : używanie zdrowego materiału rozmnożeniowego , zwalczanie wektorów lub poprzez termoterapię .

Spiroplazmy – objawy : drobnienie liści , zahamowanie wzrostu ; budowa – brak ściany komórkowej , rybosomy , nić DNA , kształt – spiralne ( ∅ 100-200 nm , dł. 3-5 μm ) , nitkowate , rozgałęzione , kuliste ( ∅300nm ) , jajowate . Rozmnażanie : poprzez podział – po przewężeniu komórki ; Infekcja – jedynie naturalnie przez wektory – owady . Przenoszenie się : a) z rośliny na roślinę ( wektory – owady ) , b) z roku na rok ( tzw. zimowanie – w roślinach-gospodarzach ) . Identyfikacja – kryteria : grzyby ( mycota / fungi ) , prokaryota ( bezjądrowe ) , eukaryota ( jądrowe , w tym : rhytolionta – rośliny i zodionta – rośliny ) , mycobionta ( grzyby , w tym : chromista – grzybopływki i fungi- grzyby ) .

Systematyka ? :

Gromada : Oomycota – Lęgniowe

Klasa : Oomycetes

( oogametangiogamia – oogametngia )

Gromada : Zygomycota - Sprzężniowe

Klasa : Zygomycetes

Izogametangiogamia – izogametangia

Fungi – grzyby właściwe

Gromada : Glomeromycota – grzyby mikoryzowe

Mikoryzy arbuskularne ( AM )

Mikoryza – grzybokorzeń

Gromada : Zygomycota

Owocniki u ascomycetes

Gromada : Ascomycota – workowce

Ascus

Ascosfora

Klasa : taphiromycetes - szpetczaki ( owocniki – nagie hymenium workowe )

Klasa : Ascomycetes - woreczniaki ( owocniki : cleistothecium - otocznia zamknięta

Peithecium ­- otocznia otwarta

Pseudothecium – pseudotecjum

Apothecium - miseczka )

Owocniki to : miseczka i hymenium workowe

Rozprzestrzenianie się patogena w inkubacji - prowadzą do opanowania rośliny lub jej części , np. : przemieszczanie się wirusów w tkankach przewodzących roślin lub Ophiostoma ulmi w naczyniach wiązów chorych na holenderską chorobę wiązów .

dyspozycja chorobowa – genotypowo określony stopień podatności czy skłonności do ulegania danej chorobie poszczególnych roślin – gospodarzy

Predyspozycja chorobowa - wahania zakresu dyspozycji chorobowej ( czyli genotypowo określonego zakresu podatności na daną chorobę ) powodowane przez wpływy środowiska zewnętrznego .

metoda kwarantanny- forma profilaktyki -> cel = niedopuszczenie infekcji chwastów z kraju do kraju – kwarantanna zewnętrzna , albo ograniczenie rozprzestrzeniania się ich wewnątrz danego kraju – kwarantanna wewnętrzna . Nadzór sprawuje służba ochrony roślin – w Polsce Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa ( nadzór fitosanitarny )

Metoda biologiczna – jej istota opiera się n koncepcji , w myśl której czynniki fitopatologiczne należy unicestwić lub ograniczyć ich aktywność za pomocą czynników ożywionych nie będących sprawcami chorób roślin . zabiegi -> redukcja gęstości inokulum lub chorobotwórczych uzdolnień patogena w jego fazie aktywnej lub uśpionej ; dokonywana za pomocą jednego lub większej liczby organizmów , uwarunkowana naturalnie lub przez manipulowanie środowiskiem , gospodarzem , bądź organizmem antagonistycznym , albo też introdukcją jednego lub większej liczby organizmów antagonistycznych .

metoda chemiczna – stosowanie związków chemicznych ( nieorganicznych lub organicznych ) , tzw. środków ochrony roślin powodujących zabicie patogena lub istotne upośledzenie jego rozwoju ; środki ochrony roślin – pestycydy , grzyby – fungicydy , bakterie – bakteriocydy , wirusy – wirusocydy , nicienie – nicieniocydy ; rezultat – zabezpieczenie rośliny przed zakażeniem , zniszczeniem lub ograniczenie inokulum , czasem wyleczenie chorej rośliny .

metoda fizyczna – stosowanie czynników fizycznych : niska i wysoka temperatura , promieniowanie słoneczne , promieniowanie innego rodzaju , regulacja wilgotności substratu ( np.: drewna ) prowadzi do zniszczenia lub ograniczenia inokulum , czasem także do wyleczenia chorej rośliny ( np.: termoterapia roślin zawirusowanych lub termoterapia żołędzi porażonych przez liboria batschiama

zgorzele siewek-ochrona – a) profilaktyka dyspozycyjna -> uodpornienie roślin na zakażenie : * wybór miejsca na szkółkę leśną ; * unikać gleb zbyt ciężkich i wilgotnych , zbytnio piaszczystych ( torf wysoki ) – pH 4,5 – 5,5 iglaste , - osłona przed wiatrami ; - położenie mało narażone na utratę wody , - staranne siewy ( termin , głębokość , gęstość , azot w normie , itd. ) , - rodzimy materiał siewny ( dobrej jakości ) ; b) profilaktyka infekcyjna -> zredukowanie/usunięcie materiału zakaźnego * chemiczne zaprawienie materiału siewnego ( zaprawy siewne : Manconex 80 WP , Sadoplon 75 WP , Oxafun T75 DW / DS. , Sarox t 500 FS ) , * dezynfekcja gleby metodą chemiczną lub fizyczną ( rzadziej : parowanie podłoża , wypalanie chrustu ) , * chemiczna metoda dezynfekcji zalecane przez IBL : - inspekty – odkażanie podłoża ( gleby ) , - pod osłonami ( tunele foliowe , szklarnie ) , - fungicydy stałe ( Sadoplon 75 WP ) , płynne lub gazowe ( funigacja ) , izolowane podłoże ( pojemniki , folia ) ; * biologiczna metoda ochrony siewek przed zgorzel – mikroorganizmy saprotroficzne grzyby antagonistyczne i grzyby mikoryzowe ( biopreparaty , szczepionki mikoryzowe – Hebeloma Crustulinifonne ) , wprowadzanie do gleby lub lepsze warunki ich rozwoju w glebie , naturalny preparat = ścioła oraz gleba ze starego drzewostanu , często stosownie środków chemicznych w szkółkach -> biologiczna degradacja gleby ( eliminacja grzybów antagonistycznych oraz mikoryzowych ) ; * opryskiwanie / podlewanie chorych siewek fungicydami ( pierwszy zabieg – pierwsze wschody , później co 7-10 dni , w miarę potrzeby )

Osutka wiosenna So - powodowana przez Lophodemium pinostri , L. seditiosum , L. Snigenum , L. pini-excelsae , L. stabyi , atakuje : igły So , So wszelkiego wieku , zwłaszcza drzewa młode ( L. seditiosum do 5 lat ) ; etiologia : * zakażenie tegorocznych igieł od końca wiosny do późnej jesieni przez szparki – askopory ( zarodniki workowe ) , * koniec jesieni + zima -> igły brunatnieją + piknidia ; kwiecień/maj następnego roku -> opadanie na ziemie , na opadniętych igłach -> miseczki ( owocniki – worki – zarodniki workowe ) . Warunki sprzyjające : łagodna jesień i zima + deszczowa późna wiosna i lato ; ochrona :* chemiczna – w szkółkach opryskiwanie fungicydami ( Amistar 250 CS , Dithane NeoTec 75 WG , Falcon 450 EC , Polyram 70 WG ) , jakoś fungicydu , dobra przyczepność do igieł , dopasowanie terminów zabiegów do systemu rozwojowego So i patogena

ochrona drzew przed huba korzeni, z uzasadnieniem zalecanego postępowania- metoda hylotechniczna , mechaniczna , chemiczna , biologiczna , fizyczna , domieszki liściaste do d-stanów iglastych , dbałość o stan sanitarny lasu , zabezpieczanie ran na świeżo ściętych pniakach przed zakażeniem poprzez stosowanie preparatów chemicznych lub biologicznych ( Phleliopsis gigantea ).

opieńka ochrona – przebudowa litych drzewostanów iglastych na mieszane , unikanie zakładania drzewostanów iglastych po liściastych , dbałość o stan sanitarny lasu , ograniczenie mechanicznego przygotowania gleby .

Sposoby wnikania patogena -

1)piknidia
2)peronosporales
3)Erysiphales
6)owocniki russulales
7)mączniaki źródło infekcji
8)zygomycota-przedstawiciele
9)mączniaki-ochrona
10)hyphomycetes
13)grzybopływki- przykłady
15)patogeniści i predyspozycjoniści
16)opieńka
17)zamieranie Db
19)zamierieranie Db w USA i Eu.
20)łańcuchy zarazkowe
21)barwice drewna
23)russulales
24)huba korzeni
25)uredinales

28)wirusy roślinne
29)odporność i oporność

30)wirusy i bakterie
34)budowa i funkcje owocników u ascomycota ( z przykładami)
35)sposoby przenoszenia się patogenów od źródeł infekcji do zdrowych
roślin-gospodarzy.