POLONISTYKA 2005

Krótki opis danego rocznika

1. Numer 1 w całości poświęcony został Czesławowi Miloszowi;

2. Numer 2 poświęcony problemowi nauczania języka polskiego oraz Podstawie programowej;

3. Numer 3 poświęcony został piosence i jej recepcji;

4. Numer 4 dotyczy literatury małych ojczyzn wobec historii;

5. Numer 5 poświęcony twórczości Tadeusza Różewicza;

6. Numer 6 dotyczy Żydów i Chrześcijan oraz problemu pamięci;

7. Numer 7 porusza problem reformy szkolnictwa;

8. Numer 8 dotyczy Biblii na lekcjach języka polskiego i radzenia sobie z nią;

9. Numer 9 poświęcony został nowej maturze z języka polskiego oraz poczuciu tożsamości narodowej
   i europejskiej;

10. Numer 10 porusza problem śmierci w literaturze, filmie i kulturze

11. Dodatek maturalny

12. Dodatek maturalny

Teksty, które są istotne dla świadomości nauczycielskiej

1. Literatura popularna w edukacji: zagrożenie, potrzeba, konieczność, Maria Kwiatkowska-Ratajczak, nr 2, s. 34-40

   1. Nauczyciel – polonista musi korzystać ze wszystkich dostępnych kanałów kultury, nie ograniczając się jedynie do kultury elitarnej, gdyż straci w ten sposób kontakt z uczniowską rzeczywistością;

   2. W szkole należy mówić o popularnej kulturze, w której odnajdujemy popularną literaturę, a nie odwrotnie;

   3. Nie należy dopuścić do tego, aby literatura popularna zdominowała program szkolny;

   4. Literatura popularna, na pozór prosta i przyjemna w szkolnej rzeczywistości może wzbudzić sporo problemów i kontrowersji;

2. Miłosz czytany w szkole, Bożena Chrząstowska, nr 1, s. 38-44

(artykuł bardziej przydatny w liceum)

1. Poezja w szkole sprawia problemy nauczycielowi oraz uczniom;

2. Kontrowersje i pytania, które wzbudziło wręczenie Nagrody Nobla poecie (podkreślenie, że Miłosz znany był nielicznym Polakom, dlatego też zaskoczeniem było wręczenie pisarzowi tak prestiżowej nagrody);

3. Miłosza ciężko wpisać w program nauczania tak, aby uczniowie go zrozumieli, gdyż wyrywkowa lektura nie pomaga w odbiorze całości twórczości oraz dostrzeżeniu zmian, którym uległ poeta;

4. Obawa przed spłyceniem poezji Miłosza oraz oderwaniu jej od kontekstów – historycznych, społecznych i politycznych;

5. Nauczanie poezji powinno być zindywidualizowane, poloniści powinni wychodzić poza kanon wierszy zgromadzony w podręczniku;

1. Przyjemności pragnę, nie gęby, Agnieszka Tomasik, nr 7, s. 56-58

   1. Problem z którym borykają się uczniowie – nie czytają!

   2. Nauczyciel – polonista powinien uczyć swoich uczniów przyjemności czytania;

   3. Lęk polonisty – test kompetencji oraz nowa matura, czyli nacisk kładziony jest na realizację materiału!

   4. Recepta na zmianę – zacznij od siebie…

2. Wychowanie przez literaturę, Małgorzata Latoch-Zielińska, nr 9, s. 54-56

   1. Problem wychowania młodych w ludzi w poczuciu patriotyzmu – czy to nie jest przeterminowane?

   2. Literatura kanonu szkolnego powinna ułatwić nauczycielom kształtowanie
      u uczniów postawy patriotyzmu oraz miłości wobec narodu, rodziny i kultury nie pomijając języka;

   3. Artykuł poświęcony książce Iwony Morawskiej Rola literatury w edukacji patriotycznej uczniów szkoły podstawowej (1944-1989);

3. Problem kanonu lektur w edukacji – od podstaw do matury, Jerzy Kaniewski, nr 2,
   s. 40-46

   1. Spory o kształt kanonu przy każdej reformie szkolnictwa i zmianach
      w podstawie programowej;

   2. Na najniższych szczeblach edukacji najważniejszy jest odbiór audiowizualny;

   3. Na II etapie edukacyjnym stawia się na kształcenie u uczniów umiejętności czytania oraz dominację odbioru symbolicznego i aksjologicznego;

   4. Duża swobodność przy wyborze tekstów pozostawiona jest autorom podręczników, dlatego też odczuwalna jest tęsknota do jednego „odgórnego” kanonu na I i II etapie kształcenia;

   5. Kanon tworzą nie dzieła, lecz wartości, które dzieła te z sobą niosą;

   6. Problem recepcji danego utworu często wynika z faktu jego odległości czasowej i braku umiejętności budowy pomostu między czytelnikiem
      a dziełem;

Teksty, które można wykorzystać w gimnazjum

1. Nasz wspólny Konin, Maria Kwiatkowska-Ratajczak, nr 4, s. 40-44

   1. Artykuł dotyczy książki Theo Richmonda Uporczywe echo. Sztetl Konin. Poszukiwanie;

   2. Powieść dotyczy ludności żydowskiej zamieszkującej tereny Konina przed hitlerowską eksterminacją;

   3. Pozwala poznać historię miasta, biblioteki a przede wszystkim losy ludności żydowskiej do II wojny światowej;

   4. Tekst bardzo przydatny przy nauczaniu tematyce związanej z ojczyzną oraz regionalizmem;

2. Stary poeta odchodzi, Agnieszka Czyżak, nr 5, s. 4-7

   1. Dotyczy wizji trwania u Różewicza;

   2. Różewicz nazywa siebie Starym Poetą przez co zmienia się u niego postrzeganie świata;

   3. Późne teksty Różewicza, wskazanie uczniom jak Stary Poeta trwa
      w rzeczywistości i uczestniczy w niej;

3. Koniec i początek. O wierszu Tadeusza Różewicza „Taki to mistrz”, Piotr Kępiński,
   nr 5, s. 30-32

   1. Interpretacja wiersza Różewicza;

   2. Podsunięcie nowych tropów interpretacyjnych utworu;

   3. Szczegółowy opis świata przedstawionego w utworze

4. Żeglarz – refleksje, metafizyka, samotność, Mariusz Chołody, nr 8, s. 48-52

   1. Umieszczenie utworu w biografii Mickiewicza oraz wskazanie na reakcję publiczną po ogłoszeniu wiersza;

   2. Recepcja utworu – ograniczenie się do formuły buntu zapominając o innych aspektach, m.in. pogardy dla tumu czy ataku na filomackie wartości;

   3. Pomysł na odczytanie wiersza położony został na metafizykę romantyków;

   4. Wniosek interpretacyjny – uzyskanie pewności o wyjątkowości
      i niepowtarzalności człowieka jako istoty ludzkiej;

5. Jacek Kaczmarski – poeta tradycji, Krzysztof Gajda, nr 3, s. 34-38

   1. Trudność w recepcji piosenki – tempo odbioru jest narzucone, brak tekstu przed oczyma;

   2. Szereg nawiązań w twórczości Kaczmarskiego do literatury i sztuki wysokiej;

   3. Kaczmarski w swojej twórczości wykorzystuje sylwetki wieszczy, pisarzy
      i malarzy, aby dzięki nim budować pomost ze współczesnością;

   4. Kaczmarski jest poetą obrazu poprzez interpretację dzieł malarskich;

   5. W twórczości piosenkarza odnajdujemy nawiązania do historii, polityki oraz mitów narodowych;