Typy morfologiczne wsi
-wieś leśno-łanowa
- wieś linijna- wieś rozciągająca się wzdłuż jednej drogi
-ulicówka
-rzędówka
- lub kilku dróg
-widlica
-łańcuchówka
- wieś placowa- wieś, której centralna część stanowi plac lub rozszerzona ulica otoczona zabudowaniami
-owalnica
-okolnica
- wieś wielodrożna
- wieś samotnicza
Wieś typu okolnica
Okolnica to typ wsi plano cew, raczej niewielkiej. Wokół placu okrągłego lub nieregularnego – najczęściej ze stawem lub studnią stoją dość zwarto zabudowania, tworząc pierścień zamknięty w z jednym lub dwoma wjazdami do wsi. Zapewniał on mieszkańcom obronę. Geneza okolnic sięga czasów wspólnoty rodowej.
Wsie obronne w tym kształcie występują licznie między Odrą a Łabą, głównie na terenie Czech, ale często też na Pomorzu Zachodnim
Wieś typu wielodrożnica
Nalezą do najstarszych wsie w Europie. Jest to wieś o charakterystycznej zabudowie, nieregularnym przebiegu dróg, przy których zwarcie stoją domu i zabudowania gospodarcze. Wielodrożnice występują w różnych krajach Europy: w Niemczech i Austrii, w Serbii, Chorwacji i Słowenii, na Węgrzech i w Polsce. Stosunkowo często wielodrożnice dawały początek osiedlom targowym lub miasto.
Wieś typu ulicówka
Bardziej regularne układy liniowe pojawiły się w XII-XIV w na skutek komasacji królewszczyzn, upowszechnienia trójpolówki i kolonizacji niemieckiej. Do tego typu wsi należą m.in. zwarte ulicówki. Są to wsie jednorodne, o zwartej zabudowie po obu stronach własnej drogi. Pierwotny charakter ma droga wiejska przy której rozplanowano działki chłopskie. W swoim wyglądem mogą przypominać ulicę w mieście. Pierwotny charakter ma droga wiejska przy której rozplanowano działki chłopskie. Swoim wyglądem zabudowa może przypominać ulicę w mieście.
Wieś typu widlica
Wsie o charakterystyce historycznej analogicznej do ulicówek, różnica wiąże się z cechami pierwotnego układu rozłogu. Widlice również mają regularny układ liniowy. Wsie o których część zabudowy skupia się przy bocznej drodze.
Wieś typu łańcuchówka
Jest to typ wsi leśno-łanowej. Wsie tego typu powstały w wyniku prowadzonej planowo akcji osadniczej, połączonej z wyrębem lasu. Powstanie wsi łączyło się zasiedlaniem obszarów wyżynnych, podgórskich i górskich. Zabudowa lokowana była w osiach dolin rzek, potoków lub strumieni (cieków wodnych). We wsiach tego typu domy są rozmieszczone nieregularnie wzdłuż drogi, wtórnej w stosunku do zabudowy. Głód ziemi nasilający się w XIXI wieku spowodował znaczne rozdrobnienie pasm gruntów należących do poszczególnych gospodarzy. Biegły często całymi zboczami aż po las i dział wodny. Licznie powstawały w tym czasie nowe siedliska powyżej starych, tzw. Zarębki. Największe z tych wsi liczą po kilka tysięcy mieszkańców (np. Zawoja).